Έβδομη Διάλεξη, του Δεύτερου Κύκλου Ομιλιών, από τον Απόστολο Πιερρή

Κύκλος Β’

Η Σπάρτη

από την Δημιουργία του Ελληνισμού

στην Ελληνική Ηγεμονία.

Το Λακεδαιμόνιο Θέρος

(556-371 π.Χ.)

Η Σπάρτη στο τέλος του 7ου αιώνα π.Χ. έχει επιτύχει την αληθινή ανθρώπινη τελειότητα ταυτίζοντας ιδέα και πραγματικότητα: το φυσικό σωματικό κάλλος με τον νου που εγγίγνεται σε αυτό και ωριμάζει με την  συνεχή αναφορά προς αυτό.

Το επίτευγμα είναι μοναδικό στην ιστορία της ανθρωπότητας και έτσι αποτελεί τον νοηματοδοτικό, ενεργό και αποτελεστικό άξονα της ιστορίας.

Ο Σπαρτιάτης ζει κατ’ εικόνα και ομοίωση του Απόλυτου Είναι που προβάλλει εαυτό ως κοσμική ύπαρξη, συνιστώντας το γίγνεσθαι του χρόνου, για να φανεί στο κάλλος της τελειότητάς του.  Οι δράσεις του είναι επίδειξη κάλλους, επι-φάνεια τελειότητας. Μάχεται χορεύοντας και αγωνίζεται από-καλυπτόμενος με όλες τις έννοιες.

Η Σπάρτη τον 6ο αιώνα π.Χ.  έχει συναίσθηση της αισθητής τελειότητας του αυθεντικού Δωρικού βίου. Το έργο της πόλεως είναι ο Σπαρτιάτης ο ίδιος, άγαλμα του Απόλλωνος, θεοειδής και βιών για να είναι θεοειδής. Τελειοποιεί εαυτόν και εορτάζει την επιτετευγμένη τελειότητά του. Όλα τα άλλα είναι είτε προϋποθέσεις και συναίτια είτε από-δείξεις και από-τελέσματα αυτού του κάλλους της ύπαρξης.

Ο Σπαρτιάτης ζει για το κάλλος: είναι δηλαδή βαθύτατα ερωτικός. Ο Έρως του Καλού αποτελεί την αιτία και τον λόγο και τον σκοπό της ύπαρξης, την δύναμη του «Τέλους» του Είναι, την αρχή και το τέρμα του γίγνεσθαι, την πνοή της ζωής για το φως της αλήθειας. Εδώ ριζώνεται και θάλλει και ανθίζει ο Δωρικός έρως.

Ο Σπαρτιάτης εράται του Απόλλωνος και εαυτού ως ινδάλματος και «αγάλματος» του Απόλλωνος. Είδε εαυτόν εν αλλήλοις τοις «ομοίοις» και εγνώρισε ως καλόν λίαν το έργον της θεομορφίας που η Σπάρτη υπηρετεί. Και έτσι η Σπάρτη θέλησε να παγώσει τον χρόνο στην στιγμή της τελειότητας που από-καλύπτει την αιωνιότητα. Η πόλη να μείνει στην άνοιξή της. Ο ανθός της ύπαρξης να διαρκεί στον χρόνο. Να σταματήσει ο χρόνος στην ώρα της ακμής της Σπάρτης.

Η προβολή της Ιωνικής δημιουργίας εξ άλλου, αν και εμπνευσμένης από τον ίδιο Δωρικό έρωτα του καλού, σηματοδοτεί περίσκεψη στην Σπάρτη και ηχεί κώδωνα κινδύνου για τον επίγειο Σπαρτιατικό «παράδεισο».

Μπορεί να ευδοκιμήσει το Δωρικό κάλλος χωρίς την καθοριστική αναγωγή στην απλή αρμονία της γυμνής μορφής και χωρίς την μονοειδή αφιέρωση στην φυσική τελειότητα του Σπαρτιατικού τρόπου βίου; Μπορεί να αναπτυχθεί ένας «πλουσιώτερος» ρυθμός, συνθετώτερος και ευκολώτερος ταυτόχρονα, περιενδεδυμένος και διακοσμητικώτερος, κοντύτερα στην πολυσχιδή ανθρώπινη πραγματικότητα;

Η Σπάρτη αρνείται την αξία της παραλλαγής, ακολουθώντας τον θεό της. Δεύτερος λόγος του Σπαρτιατικού «σφιξίματος».

Η ιστορία είναι θεμελιωδώς πολιτισμική ιστορία: πολιτική, στρατιωτική και οικονομική ιστορία εξαρτώνται από την βασική και έπονται. Βέλτιστα αυτό διαδηλούται στην Ελληνική ιστορία, από Καθόδου των Δωριέων (1184 π. Χ.) μέχρι την αποφράδα ημέρα του Αυγούστου του 338 π.Χ που έγινε η Μάχη της Χαιρωνείας. Διαυγέστερα αποκαλύπτεται αυτή η πολιτισμική προτεραιότητα  της ιστορικής αιτιότητας στην ιστορία του 6ου και 5ου αιώνα π.Χ.

Στην συνάντησή μας αυτής της Παρασκευής θα συνδέσω πολιτισμικές παραμέτρους με τις Λακεδαιμόνιες σχέσεις κατά τον 6ο π.Χ. αιώνα προς τις άλλες Ελληνικές πόλεις και την προσεχή κυριαρχούσα δύναμη στα ανατολικά, την μεγάλη Λυδική αυτοκρατορία.  Θα αναλύσω τον εναρμονισμό μεταξύ εξωτερικών και εσωτερικών πολιτικών της Σπάρτης στην ίδια περίοδο. Εστιακός πόλος της θεωρίας θα είναι η ιδιαίτερη σχέση Σπάρτης – Δελφών όπως αυτή εξ αρχής θεμελιώθηκε, σφυρηλατήθηκε δε  στην διάρκεια του αιώνα της κρίσης που μελετάμε επισταμένως στις τελευταίες τέσσερες συναντήσεις μας. Θα επιμείνω στη εξιχνίαση της φύσης και του ρόλου του Μαντείου στην Ελληνική ιστορία του αρχαϊκού κόσμου. Θα ξεκινήσω από την θρησκειολογική σημασία της «έλευσης» και κυριαρχικής παρουσίας του νεαρώδους θεού στην καρδιά και κόλπο της χθόνιας γονιμότητας, στο Πυθικό Μαντείο της Γης.

[Ο Ομηρικός Ύμνος εις Απόλλωνα, ή οι δύο συνραψωδούμενοι «Ομηρικοί» ύμνοι, θα μας είναι πολύτιμοι οδηγοί. Το ίδιο και οι αρχαιολογικές Απολλώνιες μαρτυρίες σε Δελφούς και Σπάρτη, προεξεχόντως ο Λακωνικός χρυσελεφάντινος Απόλλων των Δελφών. Οι παραδιδόμενοι Πυθικοί χρησμοί για ή προς την Σπάρτη χρήζουν ειδικής μελέτης, της οποίας θα θέσουμε την βάση. Θα ασχοληθούμε με καίρια επιλεγμένα σημεία της ιστορίας του αιώνα της Κρίσης].

Ο θεματικός τίτλος της ομιλίας μου είναι:

Λακεδαιμόνια Εξωτερική Πολιτική στον 6ο αιώνα

και ο Άξονας Δελφών-Σπάρτης

Η ομιλία θα πραγματοποιηθεί την Παρασκευή 23 Φεβρουαρίου, 8.30 το βράδυ, κανονικά στην Αίθουσα του Πνευματικού Κέντρου του ΝΠΠΠ Δήμου Σπάρτης στην Δημόσια Κεντρική Βιβλιοθήκη.

Θα υπάρξει προβολή συνοδευτικού οπτικού υλικού.

Η είσοδος είναι ελεύθερη.

Μετά την ομιλία θα υπάρξει χρόνος για συζήτηση.

Δείτε παρακάτω την Έκτη, του Δεύτερου Κύκλου Ομιλιών, από τον Απόστολο Πιερρή με τίτλο: «Η Σιωπηρή Μεγάλη Τροποποίηση στη Λυκούργειο Ρήτρα: ο Θεσμός της Εφορείας και Χίλων ο Σοφός»