Ο σταθμός του Ε.Α.Α είναι ένας ερασιτεχνικός Davis fan-aspirated Vantage Pro2 wireless ο οποίος βρίσκεται 1.5 χλμ νότια του κέντρου της Σπάρτης σε ύψος 2 μέτρα από το έδαφος μέχρι και σήμερα.Ο σταθμός της Ε.Μ.Υ βρισκόταν στις εγκαταστάσεις της Εθνικής Μετεωρολογικής Υπηρεσίας στο αεροδρόμιο της Σπάρτης (αρκετα νοτιότερα από τη πόλη της Σπάρτης και πολύ πιο κοντά στη θάλασσα) και πρόκειται για επαγγελματικό κλασικό κλωβό  Stevenson Screen στα 2 μέτρα από το έδαφος o οποίος μας έδινε στοιχεία για την περίοδο 1974-2004. Επιπρόσθετα ο σταθμός του Ε.Α.Α βρίσκεται στα 180 μέτρα πάνω από την επιφάνεια της θάλασσας (στην ιστοσελίδα του σταθμού δίνεται ως υψόμετρο τα 204 μέτρα μάλλον εκ παραδρομής) , σε γρασίδι, στο προαύλιο της Π.Ε Λακωνίας και σε άριστη θέση σύμφωνα με τα κριτήρια του Παγκόσμιου Μετεωρολογικού Οργανισμού (W.M.O).Η παρούσα μελέτη θα εξετάσει την παράμετρο της μέσης μέγιστης θερμοκρασίας κατά το θερινό τρίμηνο στην περιοχή της Σπάρτης. 

Από την ανάλυση των δεδομένων και από τους δύο σταθμούς προκύπτει πως η Σπάρτη παρουσιάζει σημαντικά υψηλότερες μέσες μέγιστες καλοκαιρινές θερμοκρασίες από κάθε αντίστοιχο σταθμό και για κάθε αντίστοιχη περίοδο.Οι διαφορές είναι τόσο διακεκριμένες υπέρ της Σπάρτης σε σημείο μάλιστα να υπάρχουν μήνες μέχρι και πάνω από 1 βαθμό κελσίου από όλες τις υπόλοιπες περιοχές της Ελλάδας σε βάθος τουλάχιστον 30 ετών. Σύμφωνα λοιπόν με τα στοιχεία της Ε.Μ.Υ (σχήμα 2) για την περίοδο 1974-2004 η μέση μέγιστη θερμοκρασία Ιουνίου στη Σπάρτη είναι 32.2°C. Τον Ιούλιο αυτή διαμορφώνεται στους 34.8°C ενώ τον Αύγουστο στους 34.3°C. Αντίστοιχα παρακάτω στο σχήμα 1 μπορείτε να δείτε τις τιμές από τον σταθμό του Ε.Α.Α. 

Σχήμα 1. Σπάρτη (Ε.Α.Α) 2009-2020

Σχήμα 2. Σπάρτη (Ε.Μ.Υ) 1974-2004

Σχήμα 3. Σπάρτη (Ε.A.A) 2009-2018 

Στο παραπάνω σχήμα βλέπουμε πως η μέση μέγιστη θερμοκρασία της Σπάρτης, για τα 12 έτη από το 2009 μέχρι και το 2020 τον θερμότερο μήνα, διαμορφώνεται κοντά στους 36°C (να επισημάνουμε πως τον Ιούλιο και τον Αύγουστο του 2019 υπάρχουν ελλιπή δεδομένα καταγραφών κατα τη διάρκεια σημαντικά θερμών ημερών). Αναλυτικά τον Ιούνιο η Σπάρτη σημειώνει 32.5°C , τον Ιούλιο 35.7°C και τον Αύγουστο 35.8°C  μέσες μέγιστες θερμοκρασίες για την περίοδο 2009-2020, τιμές οι οποίες κατά μέσο όρο για όλο το θερινό τρίμηνο είναι οι υψηλότερες στην επικράτεια από όλους τους αξιόπιστους δημόσιους μετεωρολογικούς σταθμούς. 

Συγκεκριμένα η μέση μέγιστη του θερινού τριμήνου (JJA κατά τον Παγκόσμιο Μετεωρολογικό Οργανισμό) για τη Σπάρτη, τη δωδεκαετία  2009-2020 είναι 34.7 °C,  τιμή η οποία είναι η υψηλότερη για την αντίστοιχη περίοδο σε σχέση με όλους τους αξιόπιστους δημόσιους μετεωρολογικούς σταθμούς της χώρας.  Χαρακτηριστική μάλιστα είναι η μέση μέγιστη θερμοκρασία του Ιουλίου 2012 οπότε και η Σπάρτη σημείωσε το εθνικό ρεκόρ υψηλότερης μέσης μέγιστης με 38.3°C.

Από τα παραπάνω στοιχεία θεωρούμε πως οποιαδήποτε σύγκριση με κάποιο σταθμό στην επικράτεια είναι σχεδόν ανούσια καθώς οι τιμές της Σπάρτης είναι αρκετά υψηλότερες. Η μοναδική περιοχή η οποία πλησιάζει λίγο τα στατιστικά του θερινού τριμήνου της Σπάρτης από το αρχείο της Ε.Μ.Υ είναι το Διαβολίτσι Μεσσηνίας αλλά και πάλι οι τιμές εκεί είναι χαμηλότερες και για μικρότερο χρονικό διάστημα, ακολουθούν η Νέα Φιλαδέλφεια στην Αθήνα και η Πυργέλα στο Άργος με επίσης χαμηλότερες τιμές αλλά για αρκετά μεγαλύτερο χρονικό διάστημα. Αντίστοιχα από τα στοιχεία των σταθμών του Ε.Α.Α η μόνη περιοχή που πλησιάζει τη Σπάρτη στα στατιστικά του θερινού τριμήνου για ακριβώς την αντίστοιχη περίοδο είναι η Γαβαλού Αιτωλοακαρνανίας (34.5°C μέση μέγιστη θερινού τριμήνου 2009-2020). 

Αποφασίσαμε λοιπόν πως για τους σκοπούς αυτής της έρευνας και προκειμένου να υπογραμμίσουμε καλύτερα το θερινό δυναμικό της Σπάρτης θα ήταν σοφότερο να περάσουμε σε σύγκριση με κάποια άλλη περιοχή στην Ευρώπη η οποία σημειώνει σταθερά ανάλογες μέσες μέγιστες. Τα παραπάνω στοιχεία δείχνουν με μεγάλη πιθανότητα πως στην Ελλάδα το θερμό δυναμικό σε σταθερά υψηλές καλοκαιρινές μέσες μέγιστες θερμοκρασίες μάλλον εξαντλείται στην Σπάρτη. 

Η μοναδική περιοχή στην γεωγραφική Ευρώπη η οποία φτάνει συστηματικά τις παραπάνω τιμές είναι το εσωτερικό της Ανδαλουσίας στην Ισπανία και συγκεκριμένα πέριξ της κοιλάδας του Γουαδαλκιβίρ από τη Σεβίλλη και ανατολικότερα.Εξετάζοντας λοιπόν τα στοιχεία της Σεβίλλης τα οποία θα σας παρουσιάσουμε παρακάτω για την αντίστοιχη περίοδο και από τους αντίστοιχους σταθμούς  διαπιστώσαμε με έκπληξη πως η Σπάρτη ξεπερνά τις καλοκαιρινές μέσες μέγιστες θερμοκρασίες του αστικού ιστού της Σεβίλλης. 

Για τους σκοπούς της σύγκρισης μας εξετάσαμε τα στοιχεία του αξιόπιστου Davis fan-aspirated Vantage Pro2 wireless οπού βρίσκεται μέσα στον αστικό ιστό της Σεβίλλης (δείτε τις πηγές για το link του σταθμού). Ο σταθμός αυτός είναι τοποθετημένος στο ιστορικό κέντρο της Σεβίλλης και βρίσκεται σε υψόμετρο 6 μέτρα από την επιφάνεια της θάλασσας. Η περίοδος που οι σταθμοί Σπάρτης-Σεβίλλης λειτουργούν παράλληλα είναι το 2010-2020. Μιλάμε ουσιαστικά για 11 χρόνια παράλληλης λειτουργίας τα οποία παρότι είναι λίγα μας βοηθούν να πάρουμε μια ενδεικτική εικόνα.Στο παρακάτω σχήμα μπορείτε να δείτε τις τιμές του σταθμού της Σεβίλλης σε σχέση με τον σταθμό της Σπάρτης. 

Σχήμα 4. Σύγκριση σταθμών DAVIS Σπάρτης-Σεβίλλης 

Από τα παραπάνω στατιστικά είναι χαρακτηριστικό πως η Σπάρτη σημειώνει μέσες μέγιστες θερμοκρασίες κατά 0.5  βαθμούς κελσίου μεγαλύτερες από την Σεβίλλη στην διάρκεια όλου του θερινού τρίμηνου. Από τη γνώση μας μέχρι σήμερα είναι μάλλον η πρώτη φορά που φαίνεται πως μια πόλη στην Ευρώπη έξω από την Ανδαλουσία μπορεί να προσεγγίσει και να ξεπεράσει συστηματικά τις μέσες μέγιστες θερμοκρασίες που παρατηρούνται το καλοκαίρι στην Σεβίλλη. Αν και οι διαφορές δεν είναι εξαιρετικά μεγάλες και τα χρόνια δεδομένων είναι ακόμα λίγα το γεγονός πως μια Ελληνική πόλη ξεπερνάει σταθερά τις θερινές μέγιστες μιας περιοχής στο εσωτερικό της Ανδαλουσίας είναι αξιοθαύμαστο στοιχείο.

Όντως η γεωγραφική θέση της Σπάρτης, η γεωμορφολογία της κοιλάδας του Ευρώτα, η απόσταση της πόλης από την θάλασσα και το γεωγραφικό της πλάτος (πχ. βρίσκεται λίγο νοτιότερα της Σεβίλλης) είναι παράγοντες που συνηγορούν στα πολύ θερμά καλοκαίρια που βιώνει η πόλη. Το γεγονός πως η Σπάρτη βρίσκεται περικυκλωμένη από τον Ταΰγετο και τον Πάρνωνα αφενός δρα προστατευτικά από την θαλάσσια αύρα και αφετέρου την καθιστά ιδανικό σημείο για την ανάπτυξη θερμών καταβατικών ανέμων σχεδόν από οποιαδήποτε κατεύθυνση κι αν φυσήξουν αυτοί. 

Από τα παραπάνω πολύ ενδιαφέροντα στοιχεία μπορούμε να διαπιστώσουμε πως η κοιλάδα του Ευρώτα φαίνεται πως είναι μια πολύ ιδιαίτερη περιοχή για τα Ελληνικά δεδομένα και η Σπάρτη μάλλον είναι η μοναδική πόλη στη γεωγραφική Ευρώπη η οποία μπορεί ακόμα και να ξεπεράσει συστηματικά τις καλοκαιρινές μέγιστες θερμοκρασίες περιοχών του εσωτερικού της Ανδαλουσίας στην κοιλάδα του Γουαδαλκιβίρ. Φυσικά το θερμό δυναμικό της Ανδαλουσίας στην Ισπανία δεν εξαντλείται στην Σεβίλλη αλλά σε περιοχές γύρω από την Κόρδοβα, αυτό όμως δεν θα πρέπει να μειώνει το αξιοθαύμαστο  καλοκαιρινό δυναμικό της Σπάρτης.

Τέλος τα στοιχεία αυτής της έρευνας ισως θα μπορούσαν να δώσουν το έναυσμα ώστε να ασχοληθούν πιο επισταμένα δημόσιοι και ερευνητικοί φορείς στην Ελλάδα προκειμένου να κατανοήσουμε καλύτερα τον χώρο που όπως όλα δείχνουν εξαντλείται το καλοκαιρινό θερμό δυναμικό της επικράτειας.

meteoclub.gr