«Αποκατάσταση ΧΑΔΑ Αφυσσού», από τον Βαγγέλη Μητράκο

Συγκεκριμένα, το άρθρο-παρέμβαση του ΟΙΚΟΣΥΛ κατέληγε (μετά από τεκμηριωμένη και αναλυτική παράθεση στοιχείων) στα εξής:

«…πρέπει να γίνει μέσα στα πλαίσια μιας ολοκληρωμένης αλληλουχίας έργων αποκατάστασης του ΧΑΔΑ όπως ορίζεται από την περιβαλλοντική νομοθεσία».

«Δεν πρέπει να γίνει η δενδροφύτευση, πριν ολοκληρωθούν κάποιες άλλες άκρως απαραίτητες εργασίες».

«…αν κατά τον Δήμο και τις υπηρεσίες του, η αποκατάσταση προδιαγράφεται ως μία απλή δενδροφύτευση του χώρου, τότε ο ΧΑΔΑ Αφυσσού θα παραμείνει ως μία εν δυνάμει βραδυφλεγής βόμβα».

«Οι υπεύθυνοι του Δήμου είναι ανάγκη να αναθεωρήσουν εγκαίρως τις προθέσεις τους και να προχωρήσουν σε μία επιστημονικά μελετημένη και σύννομη αποκατάσταση ώστε να μην παραδώσουμε στις επερχόμενες γενεές μια ακόμα κακή κληρονομιά».

Η παρέμβαση του ΟΙΚΟΣΥΛ, για  ένα τόσο σοβαρό θέμα οικολογικού και κοινωνικού ενδιαφέροντος, δεν έχει έρθει ως θέμα στο δημοτικό συμβούλιο Σπάρτης και παραμένει, ακόμα, αναπάντητη και ασχολίαστη από το σύνολο του δημοτικού συμβουλίου Σπάρτης. 

Ως συμβολή στον δημόσιο διάλογο, που με αίσθημα ευθύνης άνοιξε (για μια ακόμα φορά) ο ΟΙΚΟΣΥΛ, αξίζει να παρατεθεί μια υποδειγματική αποκατάσταση ΧΑΔΑ που έγινε στην πρόσφατη 20ετία, για να υπάρχει μέτρο σύγκρισης αλλά και για να γίνουν περισσότερο κατανοητές οι επιφυλάξεις, οι προειδοποιήσεις και οι θέσεις-προτάσεις του ΟΙΚΟΣΥΛ: 

Στο Ισραήλ, κοντά στο Τελ-Αβίβ, υπήρχε (από το 1952 μέχρι το 1999) μια ανεξέλεγκτη, τοξική χωματερή σκουπιδιών,  η ΗIRIYA, την οποία οι κάτοικοι αποκαλούσαν «βουνό με περιττώματα».  Σήμερα, αυτή η χωματερή, έχει μεταμορφωθεί σε περιβαλλοντικό θαύμα και αποτελεί case study για όλον τον κόσμο. Στη θέση του παλιού βουνού των «περιττωμάτων»  υπάρχει, σήμερα,  το πάρκο πρότυπο «Αριέλ Σαρόν», το οποίο απολαμβάνουν καθημερινά οι πολίτες, αλλά και μια από τις μεγαλύτερες μονάδες ανακύκλωσης στον κόσμο. Το πάρκο είναι ανοιχτό στο κοινό, με δεκάδες καθημερινές δράσεις. Σχολεία επισκέπτονται τον ειδικό χώρο εκπαίδευσης και οι μαθητές λαμβάνουν μέρος σε διαγωνισμούς ανακύκλωσης, συναυλίες διοργανώνονται στην κορυφή του βουνού με θέα την πόλη, ενώ στις εγκαταστάσεις πρόκειται να λειτουργήσει και θέατρο 50.000 θέσεων! Υπάρχει, ακόμα,  χώρος αναψυχής σε έναν καταπράσινο λόφο, στο κέντρο του οποίου δεσπόζει μια υπέροχη τεχνητή λίμνη με ανακυκλούμενο νερό και τροπικά φυτά που ευδοκιμούν στην ευρύτερη περιοχή. Αυτήν τη στιγμή στο Χίριγια γίνεται διαλογή 3.000 τόνων οικιακών απορριμμάτων, 1.500 τόνων οικοδομικών υλικών και 250 τόνων οργανικής ύλης! Τα σκουπίδια μετατρέπονται σε καύσιμα, λιπάσματα, ηλεκτρική ενέργεια, νερό άρδευσης, ακόμα και σε έπιπλα κήπου. 

Τα μη βιοαποικοδομήσιμα απορρίμματα που είχαν συγκεντρωθεί επί σειρά ετών στην περιοχή επικαλύφθηκαν από βιοπλαστικό, το οποίο εμποδίζει τη διαρροή του μεθανίου κι επιτρέπει στη χλωρίδα και την πανίδα να αναπτυχθούν ξανά στο χώμα. Πάνω από το βιοπλαστικό βρίσκονται στρώματα χαλικιού και 1 μέτρο καθαρό χώμα που λειτουργεί ως ανυψωμένη βάση, εντός της οποίας ριζώνουν τα δέντρα και τα φυτά. Στις παρυφές του βουνού λειτουργούν, πλέον, τρεις μεγάλες μονάδες ανακύκλωσης. Οργανικά υλικά που περισσεύουν από τις εργασίες διαμόρφωσης του περιβάλλοντος χώρου και κορμοί δέντρων ανακυκλώνονται και στη συνέχεια μετατρέπονται σε έπιπλα εξωτερικού χώρου και σε έργα τέχνης από το τοπικό εργαστήριο ξυλουργικής. Τα μπάζα των οικοδομών θρυμματίζονται σε χαλίκι, η ξηρή οργανική ύλη γίνεται αχυρόστρωμα και τα κοινά στερεά απόβλητα διαχωρίζονται και υποβάλλονται σε μια μηχανοποιημένη διαδικασία βιολογικής επεξεργασίας. Ειδικές «κουβέρτες» αναερόβιας χώνευσης μετατρέπουν τη λυματολάσπη σε βιοαέριο, το οποίο γίνεται επί τόπου ανανεώσιμη ενέργεια. Με αυτή την αποδοτική διαδικασία το πάρκο παράγει ηλεκτρική ενέργεια και πωλεί το πλεόνασμα στην επιχείρηση ηλεκτρισμού του Ισραήλ. 

Αποτελεί, πλέον, μονόδρομο για τον δήμο Σπάρτης, που είναι και ο άμεσα ενδιαφερόμενος, ώστε να εκπονηθεί μια πλήρης και ολοκληρωμένη μελέτη αποκατάστασης του ΧΑΔΑ Αφυσσού και να αποφευχθούν μεμονωμένες και ασύνδετες μεταξύ τους παρεμβάσεις, οι οποίες θα λειτουργήσουν ως πρόσθετα εμπόδια σε μια μελλοντική προσπάθεια ολοκληρωμένης αποκατάστασης του ΧΑΔΑ. 

Μια απλή επιχωμάτωση του ΧΑΔΑ και μια περιορισμένη-αποσπασματική δενδροφύτευση ΔΕΝ είναι «αποκατάσταση», από τη στιγμή που κάτω από την επιφάνεια θα  αφεθούν να σαπίζουν χιλιάδες τόνοι σκουπιδιών 10ετιών, τα οποία θα συνεχίσουν να ρυπαίνουν το υπέδαφος, τα νερά, το περιβάλλον και την ατμόσφαιρα.

Μια ολοκληρωμένη και μελετημένη αποκατάσταση του ΧΑΔΑ Αφυσσού Σπάρτης μπορεί να δώσει στον τόπο έναν περιβαλλοντικό παράδεισο, ο οποίος θα συμβάλλει στην ανάπτυξη του τόπου αλλά και στη βελτίωση του επιπέδου ζωής και αναψυχής των κατοίκων.

4-2-2022
Βαγγέλης  Μητράκος