Το Ψυχοσάββατο του Ρουσαλιού, ως ονομασία, φαίνεται να προέρχεται από τη λατινική λέξη rose που σημαίνει ρόδο (τριαντάφυλλο) και φαίνεται πως είναι απότοκο της παλαιάς  συνήθειας των λυπημένων συγγενών ν’ αφήνουν τριαντάφυλλα στα μνημεία των προσφιλών τους ή να τα τοποθετούν πάνω στα κόλλυβα του μνημόσυνου. Η αρχή του Ψυχοσάββατου του Ρουσαλιού βρίσκεται σε ανάλογες νεκρικές τελετές των Λατίνων που υιοθετήθηκαν στη Βυζαντινή Αυτοκρατορία με την ονομασία Rosalia παρά την απαγόρευση της Πενθέκτης Οικουμενικής Συνόδου (Κωνσταντινούπολη 691 μ.Χ.) η οποία αναφέρει: «Τοιαύτη πανήγυρις αλλόκοτος εστί και τα λεγόμενα Ρουσάλια, τα μετά το Άγιον Πάσχα  από κακής συνηθείας εν ταις έξω χώραις  γενόμενα». Όπως έγινε και σε άλλες περιπτώσεις οι νεκρικές τελετές των Ρουσαλίων, σταδιακά, εκχριστιανίστηκαν, απέκτησαν πνευματική χροιά και διατηρήθηκαν μέχω της λαϊκής παράδοσης ως τις μέρες μας. 

Στα πολύ παλιά χρόνια όταν οι άνθρωποι βίωναν την πίστη τους, κανένας δεν δούλευε το Ψυχοσάββατο. Δυο παροιμίες λένε σχετικά:

1. «Ανάθεμα ποιος δούλευε αυτά τα τρία Σάββατα, το κριατινό, το τύρινο, και των Αγιοθοδώρων».
2. «Όλα τα Σάββατα να πάνε και να ’ρθουνε του Ρουσαλιού το Σάββατο να πάει να μη γυρίσει».

Η αποστροφή του λαού στο Ψυχοσάββατο του Ρουσαλιού εδράζεται στη λαϊκή πεποίθηση ότι οι ψυχές μετά την Ανάσταση του Κυρίου και μέχρι την Πεντηκοστή βρίσκονται στον παράδεισο! Οι γιαγιάδες λέγανε πως η παραμονή των ψυχών στον παράδεισο επιτράπηκε από τον Χριστό για χάρη της μητέρας του η οποία τον παρακάλεσε γι’ αυτό γονυκλινής! Μετά τις πενήντα ημέρες οι ψυχές των αμαρτωλών βγαίνουν από τον παράδεισο και η πόρτα του κλειδώνει!

Τα τελευταία χρόνια ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης μας κ.κ. Ευστάθιος έχει καθιερώσει την τέλεση του Εσπερινού της Πεντηκοστής στον κοιμητηριακό ναό  του Αγίου Γεωργίου Ψυχικού κι εν συνεχεία τη λιτάνευση της εικόνας της Πεντηκοστής στο χώρο του Κοιμητηρίου συνοδεία της Φιλαρμονικής Δήμου Σπάρτης. Έτσι και φέτος πραγματοποιήθηκε ο Εσπερινός της Πεντηκοστής από τον Μητροπολίτη μας και τους αρμόδιους ιερείς του Οσίου Νίκωνος Σπάρτης Πατέρες Αθανάσιο Σπηλιώτη και Κωνσταντίνο Σκάλτσα, καθώς κι από τον Πρωτοψάλτη Θεόδωρο Τσαγκαρούλη με τους βοηθούς του.

Παραβρέθηκε ο Δήμαρχος Σπάρτης κ. Μιχαήλ Βακαλόπουλος, ο Πρόεδρος του Δημοτικού Συμβουλίου κ. Στέφανος Βρεττάκος και ο Αντιδήμαρχος κ. Ευστράτιος Κοκκορός. Στον καταληκτικό του λόγο ο Μητροπολίτης μας επαίνεσε της Φιλαρμονική Σπάρτης και το μαέστρο της κ. Σαράντο Κανελλάκο για την πρόθυμη ανταπόκρισή τους να καλύψουν μουσικά τη λιτάνευση της Ιεράς Εικόνος της Πεντηκοστής. Γι’ άλλη μια φορά η Θριαμβεύουσα εν ουρανοίς Εκκλησία και η Στρατευομένη επί της Γης συναντήθηκαν για να δοξάσουν τον Τριαδικό μας Θεό.

Γιάννης Μητράκος