Παρασκευή 12/1/2018, στις 8:30 το βράδυ, στην Αίθουσα Εκδηλώσεων του Εθνικού Ωδείου, Λεωνίδου 72

Κύκλος Β’

Η Σπάρτη από την Δημιουργία του Ελληνισμού στην Ελληνική Ηγεμονία.

Το Λακεδαιμόνιο Θέρος (556-371 π.Χ.)

Η Σπάρτη τον 7ο π.Χ. αιώνα αντιπροσωπεύει την μοναδική περίπτωση στην ιστορία του ανθρώπου όπου ιδέα και πραγματικότητα συμπίπτουν απολύτως. Γι αυτό αποτελεί τον Άξονα της Ιστορίας (με την έννοια που έχω εξηγήσει πολλές φορές και πολλαχώς).

Ο Σπαρτιάτης «Όμοιος» συνιστά άγαλμα του θεού (εφ’ ω αγάλλεται ο Απόλλων) γιατί αποτελεί Μορφή ανθρώπινης τελειότητας σε κάλλος φύσης και πνεύμα αιωνιότητας.

Όλες οι κοινωνικές δομές έχουν αυτόν τον σκοπό: να τον κάνουν έργο τέχνης, άγαλμα θεών, τέλειο όσο παίρνει η φύση και η μοίρα του.

Σκεφθείτε ένα γόνο καλού σπέρματος, από ορεσίβιες αδέσποτες αεικίνητες ρωμαλέες ορδές νεότητας, ο οποίος θεία πνεύσει αναλαμβάνει σύστημα συντονισμένο προς τον ιδιοχαρακτήρα του, φτιαγμένο γι αυτόν έτσι ώστε να πολλαπλασιάζεται η οργώσα δυναμική του με ελάχιστη κατανάλωση ενέργειας σε θεσμικές τριβές,

• όπου γάμος και τεκνογονία προσανατολίζονται αποκλειστικά εις ευγονία, όπου συστηματική σκληρή φυσική διαπαιδαγώγηση άγει εις νεότητα ρωμαλέου κάλλους, εις στιβαρούς αλύγιστους κίονες τελειότητας του Είναι στον χρόνο, εις Απολλώνια ινδάλματα,
• όπου συνεχής δια βίου παιδεία γυμναστικής συντέλειας, μουσικής αρμονίας, υψηλής ποιητικής και χορευτικής δεινότητας εγκολάπτει υπέρτατα κριτήρια κάλλους, πειθαρχεί αποκλειστικά με την αχώριστη συνωρίδα θαυμασμού και αιδούς, αμφότερα προς το κάλλος, ενοφθαλμίζει ήθος θεομορφικό και ηθική αισθητική,
• όπου ο τρόπος βίου και η καθημερινή ζωή υπηρετούν την αφιέρωση στην αρμονία της αιωνιότητας αντί της κατανάλωσης στους ρυθμούς και κώδικες του χρόνου,
• όπου ενέργεια του δυναμικού μεθοδικά αφαιρείται από γενετήσια και οικογενειακή και οικονομική μέριμνα του χρόνου και διοχετεύεται εις εορταστική παιδιά αιωνιότητος,
• όπου κατευθυντήρια αρχή δράσης εμπεδώνεται ο έρως του καλού υπέρ πάσαν άλλην όρεξη, επιθυμία και έφεση,
• όπου η μορφολογική τελειότητα εις αιωνιότητα υπερτερεί αξιολογικά κάθε αποτελεσματικότητας στον χρόνο παρ’ όλη την ακράδαντο πεποίθηση στην αναγκαία ακολουθία από κάλλους εις λειτουργική ικανότητα και αποδοτικότητα,
• όπου το κάλλος δεν μειούται από αποτυχία στον χρόνο αλλά μόνο αμαυρούται από απότευξη σε αγώνα αριστείας κατά εορτή αιωνιότητας (γιατί εδώ το περιβάλλον ελέγχεται εις απόλυτο κρίση του βέλτιστου, ενώ στο χρονικό γίγνεσθαι η νηλεής ανάγκη και η Μοίρα μπορούν να στρεβλώσουν και παραφθείρουν την φυσική ακολουθία από «τέλους» τελειότητας εις τέλος τελειωμένου αποτελέσματος),
• όπου επί πάσιν υπέρτατος Νόμος είναι το Κάλλος στα πάντα.

Αυτή είναι η Σπάρτη τον 7ο αιώνα π.Χ. Αυτός είναι ο Άξων της Ιστορίας.

Τον 6ο αιώνα π.Χ. μια σειρά από αλληλοσυνδεδεμένα φαινόμενα αναταράσσουν την εικόνα του Δωρικού Ελληνισμού. Θα ασχοληθούμε με αυτά, την φύση τους και την λογική τους ακολουθία στην μεθεπόμενη συνάντησή μας της 26ης Ιανουαρίου. Όλα συνδέονται με μια Ιωνική προβολή Ελληνισμού.

Η Σπάρτη, αυθεντική Δωρική ιστορική δομή, θεματοφύλαξ του καθαρού Δωρικού βιώματος και των θεμελιωδών μορφών (στην πόλη, την ποίηση, την μουσική, τις τέχνες και τον τρόπο βίου) που αυτό δημιούργησε για να φανεί, αντιδρά στην πρόκληση.

Στο πρώτο μισό του 6ου αιώνα μια μεγάλη μεταβολή συμβαίνει στη Λακεδαίμονα. Η Σπάρτη παγώνει τη τέλεια μορφή της.

Αφ’ ενός από έρωτα του Σπαρτιάτη για το εαυτού κάλλος της τελειότητας - για να εμποδίσει την φθορά από τον χρόνο του ινδάλματος της αιωνιότητας που αποτελεί. Και αφ’ ετέρου για να αντιμετωπίσει την πρόκληση της ακμάζουσας τότε Ιωνικής εκδοχής του Ελληνισμού.

Παράδοξο πρώτο είναι ότι η Ιωνική «απειλή» δεν είναι παρά η Δωρική ερωτική πνοή στο Ιωνικό, η Ιωνική έμπνευση από το Δωρικό βίωμα, το Δωρικό πνεύμα και την Δωρική Μορφή.

Παράδοξο δεύτερο, αντιστρόφως, είναι ότι η Λακεδαιμόνια αντίδραση διενεργείται υπό την αρχή ακριβώς της προσλαμβανόμενης πρόκλησης, και με κύριο ακόμη πρόσωπο που ανήκει στον κύκλο μιας από τις εκφράσεις της πρόκλησης εκείνης.

Γιατί οργανικό μέρος της Ιωνικής προβολής αποτελεί ο «ορθολογισμός» της ιδιάζουσας προσοχής για το μέτριο και το μετρημένο όπως αυτά απεγέννησαν εκείνη ακριβώς την εποχή τόσο την κουλτούρα της «Σοφίας», όσο και την φιλοσοφία την ίδια. Ο δε πρωτεργάτης του Λακεδαιμόνιου παγώματος ήταν ο εκ των 7 Σοφών Χίλων, με βασικό συστημικό όργανο της μεταβολής τον θεσμό των Εφόρων, τον οποίο αυτός κυρίως με την επιρροή του ανήγαγε στον πρωτεύοντα ρόλο της Λακεδαιμόνιας πολιτείας. Η επώνυμος εφορεία του (556/555 π.Χ.) σηματοδοτεί τη είσοδο της Σπάρτης στην νέα φάση της ιστορίας της. Η Σπάρτη παγώνει και σκληραίνει. (Από εδώ προέκυψε η μεγάλη ιστορική παρανόηση για την φύση της Σπάρτης, ως δύναμης που θυσιάζει τα πάντα στην στρατιωτική υπεροχή).

[Δείτε την μελέτη μου «Ο Χαρακτήρας της Δωρικής Ταυτότητας του Ελληνισμού, ΧΧΙ: Έρως και Χρόνος, ο Ανθός και ο Αδάμας της Σπάρτης», στον ιστότοπο του Ινστιτούτου, τμήμα Research Projects, κατηγορία «Δωρικές Μελέτες»].

Το πάγωμα της Σπάρτης και την διπλή του αιτία θα διαπραγματευθώ στην συνάντησή μας αυτήν την Παρασκευή. Βρισκόμαστε στα άδυτα των αδύτων της φύσης και ιστορικού νοήματος της Σπάρτης. Να το συγκλονιστικό γεγονός: Η Σπάρτη εμπλέκεται σε αγώνα με τον Χρόνο στο πεδίο του.

Θεματικός τίτλος της ομιλίας μου είναι:

Η Σπάρτη κατά του Χρόνου:

το Λακεδαιμόνιο «Πάγωμα» της Μορφής

στο Πρώτο Ήμισυ του 6ου Αιώνα.

Η Διπλή Αιτία

Η προσεχής αυτή τέταρτη ομιλία αυτού του Κύκλου θα πραγματοποιηθεί την Παρασκευή 12 Ιανουαρίου, 8.30 το βράδυ, στην Αίθουσα Εκδηλώσεων του Εθνικού Ωδείου, Λεωνίδου 72 (λόγω εκδήλωσης του ΝΠΠΠ Δήμου Σπάρτης στην Αίθουσα του Πνευματικού Κέντρου στην Βιβλιοθήκη).

Η ομιλία θα συνοδευτεί από προβολή οπτικού υλικού, και εις αναπλήρωση προηγουμένων θεμάτων που θα συνδέσω προς το παρόν.

Η είσοδος είναι ελεύθερη.

Μετά την ομιλία θα υπάρξει χρόνος για συζήτηση.