Οι Γερμανοί με τους ντόπιους συνεργάτες τους εκτέλεσαν στις 26 Νοέμβρη του 1943, τον «Ανθό της Σπάρτης», 118 επίλεκτους Σπαρτιάτες, αλλά από τότε και μέχρι σήμερα, επί 82 χρόνια, εκτελείται η  Μνήμη τους!!!

Και αυτή η διαρκής εκτέλεση της Μνήμης των 118 είναι απείρως σκληρότερη από τη φυσική τους εκτέλεση στο Μονοδέντρι από τους Γερμανούς.

Και εξηγούμαι:

Ο εξέχων Σπαρτιάτης Γλύπτης Δημοσθένης Γεωργίου Τζανάκος έκανε προσφορά στον Δήμο Σπάρτης, κατά το 2022, την προτομή του Εθνομάρτυρα Σπαρτιάτη Χρήστου Καρβούνη, προκειμένου να τοποθετηθεί πλησίον του σημείου όπου βρισκόταν η κατεδαφισμένη σήμερα οικία και κλινική του.

Μετά από 3 χρόνια (!!!) ο δήμος Σπάρτης δημιούργησε, επιτέλους, την υποδομή για την τοποθέτηση της προτομής του Ήρωα Χ. Καρβούνη, στη νησίδα της λεωφόρου Κ. Παλαιολόγου, έμπροσθεν του σημείου όπου βρισκόταν η οικία-κλινική ΚΑΡΒΟΥΝΗ,  με σκοπό να γίνουν τα αποκαλυπτήρια της προτομής κατά τον εορτασμό της επικείμενης επετείου εκτέλεσης των 118.

Και τότε «άρχισαν τα όργανα»: Διαμαρτυρίες, αντιδράσεις, παρεμβάσεις, δημοσιεύσεις  κλπ, κλπ,  για το γεγονός ότι στην αναμνηστική πλάκα της προτομής έχει γραφτεί, μεταξύ άλλων, η φράση:

«ΜΕΛΟΣ  ΤΗΣ

ΝΟΜΑΡΧΙΑΚΗΣ

ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΤΟΥ ΕΑΜ»

Κι όμως: Είναι γνωστό και ιστορικά τεκμηριωμένο ότι ο Σπαρτιάτης Γιατρός, ο Ήρωας,  Χρήστος Καρβούνης ΗΤΑΝ ενταγμένος στο Εθνικό Απελευθερωτικό Μέτωπο (Ε.Α.Μ.) και μάλιστα υπήρξε μέλος της Νομαρχιακής Επιτροπής του ΕΑΜ Λακωνίας.

Στο βιβλίο του Γιάννη Χ. Ρουμελιώτη «Η ΕΘΝΙΚΗ ΑΝΤΙΣΤΑΣΗ ΣΤΗ ΛΑΚΩΝΙΑ 1941-1945», (Α΄ έκδοση «ΣΠΑΡΤΙΑΤΙΚΑ ΝΕΑ-Ν. ΣΟΥΣΤΑΣ, 1984 και Β΄ έκδοση «ΑΔΟΥΛΩΤΗ ΜΑΝΗ»-Γ. ΔΗΜΑΚΟΓΙΑΝΝΗΣ, 2005), στη σελίδα 37 αναγράφονται τα παρακάτω:

«ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΑ ΟΡΓΑΝΑ

ΕΑΜ ΛΑΚΩΝΙΑΣ

Α΄ ΟΝΟΜΑΤΑ ΜΕΛΩΝ ΝΟΜΑΡΧΙΑΚΩΝ ΕΠΙΤΡΟΠΩΝ ΛΑΚΩΝΙΑΣ (Ν.Ε.Λ)

3η Νομαρχιακή Επιτροπή (Απρίλης 1942)

Χρήστος Καρβούνης, γιατρός

Αντώνης Ζερβομπεάκος, διευθυντής Τραπέζης

Στράτης Παπαθεοδώρου (Τριατατικός)

Άγης Μενούτης, ιδιωτικός υπάλληλος»

Επίσης, στη σελίδα 39 του ίδιου βιβλίου αναγράφονται τα εξής:

«Η τετραμελής αυτή επιτροπή  (σσ: εννοεί τη 2η Νομαρχιακή Επιτροπή Λακωνίας του ΕΑΜ) διατηρήθηκε μέχρι το Φλεβάρη του 1942, οπότε αποχώρησαν οι Κ. Κωστόπουλος και Σ. Λυμπερόπουλος, ύστερα από απειλές του Ταγματάρχη Δεμέστιχα, ότι θα τους καταγγείλει στο Υπουργείο Εθνικής Αμύνης (σσ: ήταν αξιωματικοί). Ο Σ. Λυμπερόπουλος συνέχισε και κατόπι να έχει επαφή, κρυφά, με τη Νομαρχιακή Επιτροπή. Έτσι το Φλεβάρη του 1942 συγκροτείται η νέα Νομαρχιακή Επιτροπή του ΕΑΜ Λακωνίας από τους: Χρήστο Καρβούνη, γιατρό, Αντ. Ζερβομπεάκο, διευθυντή Εθνικής Τράπεζας Σπάρτης, Μελέτιο Καραμπίνη, ιεροκήρυκα,  Χρήστο Γιαννόπουλο, δικηγόρο και Άγη Μενούτη, Τραπεζικό υπάλληλο. Και η επιτροπή αυτή, μυστικά συγκροτημένη, έχει έδρα τη Σπάρτη.

Τον Απρίλη του 1942 συλλαμβάνεται, μαζί με άλλους Σπαρτιάτες, ο Χρήστος Γιαννακόπουλος και τον αντικαθιστά ο  Στράτης Παπαθεοδώρου (Σάββας) υπάλληλος Τ.Τ.Τ. Σπάρτης. Τον Ιούλιο του 1943 συλλαμβάνεται ο Χρήστος Καρβούνης, απολύεται προσωρινά, και τον Οκτώβρη  συλλαμβάνεται και πάλι. Τον αντικαθιστά στη Νομαρχιακή Επιτροπή ο δικηγόρος και πολιτευτής Γεώργιος Γιατράκος. Συλλαμβάνεται όμως κι αυτός και στις 26 Νοέμβρη 1943, τρία μέλη της Νομαρχιακής Επιτροπής του ΕΑΜ Λακωνίας, εκτελούνται στο Μονοδέντρι μαζί με τους 118 από τους Γερμανούς: Χρ. Καρβούνης, Αντ. Ζερβομπεάκος και Γιώργης Γιατράκος.»

Συνεπώς, ο ΄Ηρωας Σπαρτιάτης Γιατρός Χρήστος Καρβούνης ήταν μέλος και κορυφαίο στέλεχος του ΕΑΜ, συντάχθηκε μέσα από το ΕΑΜ στην Ενιαία Εθνική Αντίσταση κατά των κατακτητών, (όταν άλλοι «κάθονταν στ’ αυγά τους», συνεργάζονταν με τους κατακτητές και θησαύριζαν από τη μαύρη αγορά στα χρόνια που ο λαός πέθαινε από την πείνα) και εξαιτίας αυτής του της ένταξης και της προσφοράς του στην Εθνική Αντίσταση, ο Χρήστος Καρβούνης βρέθηκε μεταξύ των πρώτων στους καταλόγους που συνέτασσαν οι σπαρτιάτες δωσίλογοι, συνελήφθη από τους Γερμανούς και εκτελέστηκε με τους 118, αφού αρνήθηκε τη χάρη που του δόθηκε, την τελευταία στιγμή, λόγω των σπουδών του στη Γερμανία.

Επομένως, η ιστορία για τον Χρ. Καρβούνη ΕΙΝΑΙ γραμμένη και ΜΟΝΟ όποιοι γράφουν κάτι διαφορετικό την ξαναγράφουν, για να υπηρετήσουν τις δικές τους γραμμές και τα ιδεολογήματα.

Η αναφορά στην στήλη της προτομής σχετικά με το ΕΑΜ είναι ιστορική αλήθεια και τίτλος τιμής για τον Ήρωα-Εθνομάρτυρα Χρ. Καρβούνη, μια Αλήθεια που διατρανώνει έως τα ύψη του ουρανού το ηθικό του ανάστημα και την πορεία του στη ζωή και τον καθιστά πρότυπο και παράδειγμα για τις νέες Γενιές ΟΛΩΝ των χρόνων.

Χωρίς τη φράση «ΜΕΛΟΣ  ΤΗΣ ΝΟΜΑΡΧΙΑΚΗΣ  ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΤΟΥ ΕΑΜ» η επιγραφή στην στήλη της προτομής του Χρήστου Καρβούνη θα ήταν λειψή και ανιστόρητη. Θα αποτελούσε, κυριολεκτικά, παραχάραξη της Ιστορίας και προσβολή στον Ήρωα Εθνομάρτυρα προς τον οποίο θα έπρεπε να σεμνύνεται η Σπάρτη και η Λακωνία.

Ο Χρήστος Καρβούνης μπορεί να ήταν κομμουνιστής, μπορεί και να μην ήταν. Αυτό δεν το ξέρουμε.  Ίσως κάποτε τεκμηριωθεί ιστορικά η μια ή η άλλη εκδοχή.

ΟΜΩΣ, ΣΙΓΟΥΡΑ, ο Χρήστος Καρβούνης ήταν μέλος και στέλεχος του ΕΑΜ, το  οποίο υπήρξε, κατά γενική ομολογία και παραδοχή, η μαζικότερη αντιστασιακή οργάνωση επί κατοχής, που πάνω της χτίστηκε η Ενιαία Εθνική Αντίσταση 1941-1944, στην οποία εντάχθηκαν ΟΛΟΙ οι Έλληνες, χωρίς πολιτικές και ιδεολογικές διακρίσεις, με μοναδικό σκοπό την κατάκτηση της ελευθερίας, την εκδίωξη των ξένων επιδρομέων από τη χώρα, την υπεράσπιση των δικαιωμάτων του Λαού στη ζωή και τον πολιτισμό και το άνοιγμα ενός δρόμου για μιαν ελεύθερη, πολιτισμένη κι ευτυχισμένη Ελλάδα.

Για το ΕΑΜ έχουν ειπωθεί πολλά και από πολλούς. Εδώ  περιορίζομαι στα όσα είπε στη Βουλή ο Παναγιώτης Κανελλόπουλος, στις 26.6.1981. Αυτά και μόνο αρκούν:

«Το ΕΑΜ ήταν η πιο μεγάλη οργάνωση, η μόνη μαζική οργάνωση. Απορώ, πώς είπε (πριν δύο χρόνια) ο κ. Αβέρωφ, ότι το “ΕΑΜ δεν είχε εθνική δράση”. Ποιοι είχαν τις πιο πολλές απώλειες; Το ΕΑΜ είχε τις μεγαλύτερες. Αυτό το κριτήριο είναι αρκετό… Το ΕΑΜ δεν ήταν, βέβαια, μόνο αντιστασιακή οργάνωση. Μα ποια από τις άλλες οργανώσεις ήταν μόνο αντιστασιακή. (…) Πώς να αρνηθώ, όμως, ότι το ΕΑΜ έκανε αντίσταση; Πώς να αρνηθώ την οργάνωση, που απέτρεψε την επιστράτευση; Πώς να αρνηθώ μια οργάνωση που είχε τόσους πολλούς νεκρούς. Δεν περιμένω από τη σημερινή κυβέρνηση (σ.σ. της ΝΔ) να αναγνωρίσει την αντίσταση. Την καλώ, όμως, να τιμήσει τους νεκρούς και τις οικογένειές τους, να καταργήσει το νόμο του 1969, που αναγνώρισε σαν “αντίσταση” τα τάγματα ασφαλείας!»

(Ένα χρόνο αργότερα (17.8.1982) όταν ψηφιζόταν η «αναγνώριση» της «Εθνικής Αντίστασης» δηλαδή το ΕΑΜ-ΕΛΑΣ, ο Κανελλόπουλος ήταν ο μοναδικός εκλεγμένος βουλευτής με τη Νέα Δημοκρατία που δεν ακολούθησε τον Ευάγγελο Αβέρωφ στην αποχώρηση από τη συνεδρίαση της Βουλής: παρέμεινε και ψήφισε υπέρ του νομοσχεδίου.)

Ο δήμος Σπάρτης οφείλει να μην αλλοιώσει την επιγραφή της στήλης της προτομής του Χρήστου Καρβούνη όσον αφορά τη συμμετοχή του στο ΕΑΜ, να τοποθετήσει άμεσα την προτομή του Ήρωα Εθνομάρτυρα στην προορισμένη θέση της και να κάνει τα αποκαλυπτήριά της σύμφωνα με τον προγραμματισμό που έχει ανακοινωθεί. Κάθε τι άλλο θα συνιστούσε αλλοίωση της Ιστορικής Αλήθειας και βαρύτατη προσβολή προς τη Μνήμη του Χρήστου Καρβούνη και των 118 Σπαρτιατών Εθνομαρτύρων του Μονοδεντριού.

Σπάρτη 18-11-2025
Βαγγέλης Μητράκος