«...ο Ουρανός, δηλαδή, το άκτιστο, ο Λόγος του Θεού, κατέρχεται ήσυχα ειρηνικά σεμνά και ανέρχεται πάλι παίρνοντας μαζί του για πάντα το κτιστό, το γήινο, το ανθρώπινο»

Εικοσιεννέα  Μαΐου.  Μνήμη της άλωσης της Πόλης και ο νους ρωτά και απορεί. Πάντα απορούσα τί ήταν αυτό που έκανε την άλωση αυτή φοβερή και τις συνέπειες της θλιβερές για ολη την ανθρωπότητα. Τί χάθηκε με την πτώση αυτή; Χάθηκαν μονάχα χώματα, ισχύς πλούτος κτίσματα ή μήπως κάτι λιγότερο χειροπιαστό αλλά περισσότερο ουσιαστικό; Χάθηκε μήπως ένας πολιτισμός, ένας ολόκληρος τρόπος να πλάθει κανείς την ύλη και να ανασυστήνει τον κόσμο, να τον ξανακαινουργιώνει ζυμωμένο με το όραμα μιας ζωής κοινωνίας; Απορούσα μέχρι που επισκέφτηκα την Πόλη και μπήκα στην Αγία Σοφιά. Τότε θαρρώ πως κατάλαβα. Θαρρώ… Η Επίσκεψη Δειλά δειλά εισήλθαμε. Κόσμος πολύς, διάφορος. Φωτογραφίες μουρμουρητά, η επαγγελματική φλυαρία των τσιτσερόνι. Κι ένας κόσμος να προβάλλει έξαφνα από εκεί που δεν το προσμένει...

«Είναι δύσκολο να ζεις σε μια χώρα όπου πρέπει να «πουλάς» ό,τι είναι τη μόδας για να μπορείς να επιπλεύσεις και να φοβάσαι να μιλάς ελεύθερα για όσα αγαπάς και πιστεύεις»

Δύσκολο να ζεις με φόβο. Να ζεις με φόβο σε ΄να τόπο στον οποίο η κοινωνία δεν σου επιτρέπει να ζεις με το αληθινό σου πρόσωπο και να φανερώνεις σε ποιο Θεό πιστεύεις ή δεν πιστεύεις, τί πολιτικές απόψεις έχεις τη συγκεκριμένη χρονική συγκυρία, ποιες είναι οι αισθητικές σου προτιμήσεις-μη νομίζετε πως υπερβάλλω- ποιος είναι ο σεξουαλικός προσανατολισμός  σου, ποια τα όνειρά σου για τη ζωή. Είναι δύσκολο να ζεις σε μια χώρα όπου πρέπει να «πουλάς» ό,τι είναι τη μόδας για να μπορείς να επιπλεύσεις και να φοβάσαι να μιλάς ελεύθερα για όσα αγαπάς και πιστεύεις. Δύσκολο να ζεις με φόβο και χωρίς τη χαρά της ελευθερίας, να μη μπορείς δηλαδή να πηγαίνεις εκεί πού θέλει η καρδιά σου, αλλά να κρύβεσαι πάντα πίσω από ιδεολογήματα της μόδας και να προσποιείσαι δείχνοντας μια ταυτότητα που δεν π...

«Κάθε εικόνα που γίνεται με ελεύθερο χέρι και δεν είναι αντιγραφή αλλά γραφή είναι πέραν των άλλων ένα μοναδικό ποιητικό γεγονός...»

Οι εικόνες της Ορθόδοξης Εκκλησίας είναι αναπόσπαστο  μέρος της παράδοσης της και έχουν μεγάλη σημασία και πολλαπλή λειτουργία μέσα στο σώμα της Εκκλησίας. Η Εκκλησία συνέχισε μέσα στους αιώνες την παράδοση του Ελληνισμού πού πάντοτε κατανοούσε την  τέχνη ως δημόσιο γεγονός με λειτουργία μόρφωσης της αίσθησης και της συνείδησης της εκκλησίας του Δήμου. Η οριστική διαμόρφωση της τέχνης των εικόνων έγινε μετά την Εικονοναχία αφού τότε διατυπώθηκε σαφώς και εναργώς τί είναι η εικόνα, τί το εικονιζόμενο και πώς ο εξεικονισμός σχετίζεται με το εικονιζόμενο υποκείμενο. Εμμέσως ορίστηκε και ο ρόλος της τεχνοτροπίας καθώς και ο ρόλος του ζωγράφου. Σύμφωνα με την διατύπωση των Πατέρων της Εκκλησίας, που έγινε αποδεκτή από την Ζ?Οικουμενική Σύνοδο,  η εικόνα είναι η εξωτερική μορφή της υποστάσεως ...

Το πρόβλημα της ύλης και της εικονογράφησης του Βιβλίου της Γ΄ Τάξεως του Δημοτικού, το έχουν όλα τα σχολικά Βιβλία των Θρησκευτικών και αυτή είναι η βασική αιτία που ακυρώθηκαν από το ΣτΕ

Στην προεκλογική επικαιρότητα αναδείχτηκε εμφαντικά μέσα από την εικονογράφηση του Βιβλίου  Θρησκευτικών της Γ΄ Δημοτικού, το πρόβλημα που έχει δημιουργηθεί στο μάθημα των Θρησκευτικών μέσα από τις μεθοδεύσεις συγκεκριμένων προσώπων του πολιτικού, θεολογικού και εκκλησιαστικού χώρου, τα οποία διαχειρίζονται, επί μακρόν χρόνο, το θέμα της επιλογής της σχολικής ύλης του μαθήματος και, γενικά, τα θέματα της Ορθόδοξης Χριστιανικής Αγωγής σύμφωνα με τη δική τους προσωπική ή ιδεολογική αντίληψη,  χωρίς να λαμβάνουν υπόψη τους την παιδαγωγική επιστήμη, την ορθόδοξη  θεολογία και τις συνταγματικές επιταγές. Ειδικότερα αναφέρουμε ότι τα σημερινά Βιβλία των Θρησκευτικών που είναι αντισυνταγματικά μη θεολογικά και μη παιδαγωγικά, διδάσκονται από το 2016 επί ΣΥΡΙΖΑ, στο σχολείο, εγκρίθηκαν και δ...

Καλό ταξίδι παππού. Θα ‘χω το νου μου για τον ταχυδρόμο σου…

Ο παππούς μου ήταν φυσικός. Ήταν και 96 χρονών. Όταν τον ρωτούσαν πόσων χρονών είναι απαντούσε «χοντρικά… λίγο πριν πεθάνω». Το καλύτερο είναι ότι χαμογελούσε όταν το ‘λεγε. Γνήσια, όχι μ’ αυτό το χαμόγελο-μορφασμό-κάλυμμα τρόμου. Ο παππούς μου χώρισε από τη γιαγιά μου όταν ήταν 75 χρονών. Όχι γιατί βρήκε γκόμενα αυτός. Όχι επειδή βρήκε γκόμενο η γιαγιά. Χώρισε γιατί δεν ήθελε να πηγαίνει εκδρομές σε μοναστήρια μαζί της. Σιχαινόταν επίσης τις φίλες της, που αφού γλεντοκόπησαν με συζύγους και εραστές στις Μυκόνους και τα Καζίνα της Ευρώπης, αποφάσισαν να κάνουν πλέον Πάσχα στον πανάγιο τάφο μόνο και μόνο γιατί φοβήθηκαν ότι έχουν πάρει την άγουσα για τον δικό τους τον τάφο. «Αυτές παιδί μου είναι συνηθισμένες να τα ρυθμίζουν όλα ζητώντας ρουσφέτια από τους βουλευτάδες τους», μου είπε τό...

Οι μεγαλύτεροι προβληματισμοί του για το μέλλον της τεχνητής νοημοσύνης και της ανθρωπότητας.

Σοβαρές ανησυχίες σχετικά με τους «καρπούς» της δουλειάς του στην τεχνητή νοημοσύνη (Α.Ι) έχει ο Τζέφρι Χίντον, βραβευμένος επιστήμονας υπολογιστών, γνωστός και ως «νονός της τεχνητής νοημοσύνης».  Ο Χίντον ήταν ένας εκ των πρωτοπόρων στις τεχνολογίες τεχνητής νοημοσύνης που είναι κρίσιμης σημασίας για μια νέα γενιά εξαιρετικά ικανών chatbots, όπως το ευρέως γνωστό ChatGPT. Ωστόσο πρόσφατα εξέφρασε σοβαρές ανησυχίες σε συνεντεύξεις του όσον αφορά στην ανεξέλεγκτη ανάπτυξη της τεχνητής νοημοσύνης και τους κινδύνους που θα μπορούσε να συνεπάγεται για την ανθρωπότητα. «Ξαφνικά άλλαξα άποψη σχετικά με το αν αυτά τα πράγματα θα γίνουν πιο έξυπνα από εμάς» είπε σε συνέντευξή του στο ΜΙΤ Technology Review. «Νομίζω πως είναι πολύ κοντά σε αυτό τώρα και θα είναι πολύ πιο έξυπνα από εμάς στο μ...

«Όταν ανατέλλει συννεφιά, το φως του ήλιου..., έρχεται να χαϊδέψει, να θωπεύσει τις όψεις των πλασμάτων και των πραγμάτων κι όχι να τις ελέγξει και να τις ανατάμει»

Υπάρχουν μέρες στις οποίες αδυνατώ να αντισταθώ  που με γοητεύουν σφοδρώς οι αναλογίες. Τότε, όταν αυτό συμβαίνει, παραδίνομαι  κι ακολουθώ και κοιτάζω τον κόσμο γύρω μου τρυφερώς εταστικά αναζητώντας αναλογίες του έρωτα και της ζωής επάνω στα φαινόμενα και στα πράγματα. Τις μέρες με συννεφιά, ανεξήγητα κι αδικαιολόγητα, η διάθεσή μου αυτή αυξάνεται και θεριεύει. Οι πολλοί των ανθρώπων δεν αγαπούν τη συννεφιά, προτιμούν τις λιακάδες και τις επίπεδες και σταθερές καλοκαιρίες. Εγώ προτιμώ τον ερχομό των νεφών αφού αυτό με κάνει να νοιώθω τον κόσμο ελαφρύτερο, λιγότερο επιτηδευμένο και θεατρικό. Και εξηγώ. Ο ήλιος προσπίπτοντας στα πράγματα τα κάνει να είναι διπρόσωπα, να έχουν δύο όψεις, τη φωτισμένη και την αφώτιστη, τη σκοτεινή. Έτσι επεμβαίνει επάνω τους και δημιουργεί έναν εσωτ...

«Αγαπώ τα νοτισμένα μάτια, τις πευκοβελόνες μετά από απαλή βροχή, τους γλάρους να βουτάν στους αφρούς καραβιών που κινούν για πηγεμό»

Να, θα μπορούσα τώρα μεσ΄ το μεθυσμένο από γλύκα και χρώματα βασιλικά δείλι, να αρχίσω να σας μιλώ για τον εμό εαυτό. Να σας έλεγα πως έφτασα ως εδώ, τί με στήριξε στη γη, τί με τίναξε στον αέρα, τί με εμπόδισε να πετάξω. Να σας έλεγα για πληγές που δεν επουλώθηκαν και γιά άλλες που η λησμονιά τις έκρυψε επιμελώς σε δώματα αθέατα κι ανήλιαγα να σαπίσουν. Θα μπορούσα αλλά δεν θάχε  σημασία καμμιά μήτε όφελος κανένα για κανέναν. Έτσι, προτιμώ τώρα που μέλωσε του ήλιου το φως και μακρύναν σα λελέκια των πεύκων και των κυπάρισσων οι σκιές, να σας πω για πράγματα που αγαπώ, για πράγματα αληθινά με σάρκα και οστά, με βάρος και διαστάσεις, με μυρουδιά και γεύση. Πολλά θα μπορούσα να μολογήσω, αλλά θάταν βαρετό θαρρώ. Έτσι στα λίγα εκλεκτά θα αρκεστώ. Αγαπώ τη θάλασσα. Πάνω απ΄ όλα α...

«Η τεχνητή νοημοσύνη έχει ήδη αρχίσει να ξεπερνά το ανθρώπινο μυαλό σε ορισμένους τομείς»

Πρόκειται έναν από τους πιο διακεκριμένου επιστήμονες της πληροφορικής. Ο πρωτοπόρος της τεχνητής νοημοσύνης, που αναγνωρίζεται και ως ο «νονός» της, ανακοίνωσε την παραίτησή του από τη Google, προειδοποιώντας για τους κινδύνους της ανεξέλεγκτης ανάπτυξης της ΑΙ.  Ο Τζέφρι Χίντον, με δύο συνεντεύξεις του στο BBC και τους New York Times, εξέφρασε δημόσια την ανησυχία του τόσο για τη δυναμική των Fake News και της παραπληροφόρησης, όσο και για τις αλλαγές στην αγορά εργασίας και την εν γένει κακόβουλη εκμετάλλευση της τεχνητής νοημοσύνης.  «Παραιτήθηκα ώστε να μπορώ να μιλάω για τους κινδύνους από την AI χωρίς να πρέπει να σκεφτώ με ποιον τρόπο αυτό θα επηρεάσει την Google. Η Google έχει ενεργήσει πολύ υπεύθυνα», έγραψε στο Twitter ο Τζέφρι Χίντον, διαψεύδοντας πως παραιτήθηκε για να...

Πολλοί άνθρωποι με πλησίασαν για να μάθουν κάτι από όσα έμαθα κι εγώ μελετώντας. Πολλοί μάλιστα από αυτούς πρόκοψαν και ως εικαστικοί.

Ξεκίνησα να διαβάζω και να μελετώ την βυζαντινή ζωγραφική στην προσπάθειά μου να μάθω να ζωγραφίζω. Όταν ο δάσκαλός μου π. Συμεών Συμεού με εισήγαγε στην τέχνη των εικόνων στα τέλη της δεκαετίας του 1970 και με έμαθε τα βασικά δεν υπήρχαν στην Ελλάδα σχολές να μάθεις την τέχνη αυτή εκτός από το εργαστήρι της Σχολής Καλών τεχνών όπου δίδασκε ο Κωνσταντίνος Ξυνόπουλος κι όπου η πρόσβαση δεν ήταν εύκολη. Αποφάσισα να αρχίσω να μελετώ μέσα από  βιβλία και να ψάχνω τον λόγο της ζωγραφικής αυτής. Βρήκα κυρίως πληροφορίες γύρω από τεχνικές και υλικά και πολλές θεολογικές ερμηνείες από Έλληνες και ξένους θεωρητικούς των τεχνών ή ιστορικούς τέχνης. Πουθενά σχεδόν όμως δεν βρήκα υλικό που να αναφέρεται στο βυζαντινό ζωγραφικό σύστημα και στην λειτουργία του. Έτσι αποφάσισα να μελετήσω μόνος με...

Για τον Γέροντα σωστή σχέση σ’ ένα ζευγάρι σημαίνει να υπάρχει χρόνος ανάμεσα στους δύο, ώστε να μπορούν από κοινού να βιώνουν καταστάσεις στο σπίτι, στο φαγητό, στην Εκκλησία, στην εκδρομή, στο Μοναστήρι παντού

     Ένας ακόμη Γέροντας του εικοστού αιώνα που έζησε ανάμεσα μας δίνοντας ομολογία πίστεως κι ανακουφίζοντας τις ψυχές πολυάριθμων πιστών που προσέτρεχαν σ’ αυτόν για να βρουν απαντήσεις στα προβλήματα τους ήταν κι ο Αμβρόσιος Λάζαρης.      Γεννήθηκε στις 21 Δεκεμβρίου 1912 στα Λαζαράτα Λευκάδας. Πατέρας του ήταν ο Παναγιώτης Λάζαρης και μητέρα του η Ελουΐζα το γένος Γεωργάκη. Απέκτησαν πέντε παιδιά. Τον Πέτρο, τη Χρυσούλα, το Δημήτριο, το Σπυρίδωνα( το κοσμικό όνομα του Γέροντα) και τη Γεωργία. Ο πατέρας του υπήρξε γενναίος πολεμιστής των Βαλκανικών πολέμων. Κατά την περίοδο 1926-1932 υπηρέτησε ως γραμματοδιδάσκαλος στο δημοτικό σχολείο Ασπρογερακάτων Λευκάδας. Ως χαρακτήρας ήταν πολύ αυστηρός. Η μητέρα του Γέροντα ήταν μια γλυκύτατη μάνα που τη χαρακτήριζε η ηρεμία και η ηπιότητα ...

«Δώστε τα χέρια! Πλησιάστε τις καρδιές! Κλάφτε απ΄αγάπη!»

Σε αυτούς τους δύσκολους καιρούς που διανύουμε έχουμε ορισμένα δυνατά στηρίγματα. Την Ανθρώπινη αλληλεγγύη, την Φύση, τις Τέχνες, την Ποίηση και τα δεδομένα του παρελθόντος για να κρίνουμε με περισσότερη σύνεση. Ειδικότερα η Ποίηση για μας τους Έλληνες είναι ένας τεράστιος πλούτος. Κατά τον Νίκο Καζαντζάκη η Ποίηση είναι το αλάτι που εμποδίζει το κόσμο να σαπίσει, για την  Κική Δημουλά είναι ο πόλεμος στο χρόνο και τη φθορά του, ενώ για τον Νικηφόρο Βρεττάκο είναι σκάφανδρο. Από το ποίημα του Βρεττάκου «Ύμνος στη χαρά» επέλεξα ένα κομμάτι που το θεωρώ αξιόλογο. «Οι καμπάνες χτυπούν! Τελείωσε η νύχτα! Ξημέρωσε έξω! Ακόμα να στο πούν τα δακρυά σου; Ξημέρωσε! Απ΄ τις γρίλιες πηδούν μικρές φωτιές μέσα στο σπίτι! Έξω το φώς-πλησίασε την καρδιά σου, ζητά να πέσει κάπου και να γίνει αίμα,...

Βασικές Αρχές - Ο ρόλος και η θέση του θεατή - Η εικόνα ως θεατρικό δρώμενο

Ο τρόπος σύνθεσης στην Βυζαντινή ζωγραφική και το πώς της οργάνωσης των στοιχείων. Ο ρόλος και η θέση του θεατή - Η εικόνα ως θεατρικό δρώμενο Δείτε την εισαγωγική ομιλία του Γιώργου Κόρδη για το θέμα. ...

«...πόσο όμορφοι ήσαν οι κολασμένοι μέσα στην μοναξιά και στα ποικίλα βάσανά τους. Όμορφοι πολύ όσοι και οι άγιοι που εικονίζονταν δίπλα τους»

Με είπε καλός φίλος πως, με αφορμή την έκθεσή που έκαμα πρόσφατα στην Καλαμάτα της Μεσσηνίας , κάποιος γνωστός του-με φύλαξε από τον πειρασμό και δεν με είπε το όνομά του- αναρωτήθηκε, μάλλον δηκτικά, για τη σχέση που έχουν οι ρεμπέτες με τις αγιογραφίες. Η ιστορία αυτή με θύμισε την ευχάριστη έκπληξη που έλαβα όταν είδα για πρώτη φορά στο Άγιον Όρος στη Μονή  Δοχειαρίου τις σκηνές με τους κολασμένους στην παράσταση της Δευτέρας Παρουσίας του Χριστού στο νάρθηκα του Καθολικού. Η έκπληξή μου προερχόταν  από το πόσο όμορφοι ήσαν οι κολασμένοι μέσα στην μοναξιά και στα ποικίλα βάσανά τους. Όμορφοι πολύ όσοι και οι άγιοι που εικονίζονταν δίπλα τους. Ο δικός μας βλέπεις τρόπος, με τον ίδιο κι απαράλλακτο τρόπο και με το αυτό ύφος ζωγραφίζει αμαρτωλούς και αγίους γιατί τιμά όλη την κτίση...

«Κάθε Κυριακή ακονίζουν τα εκμαγεία των λέξεων/ Γιατί μόλις επιστρέψει από τα ύψη η θεά,/ όποιος προλάβει κάτι από τα δώρα της/ θα βγάλει και αυτή την εβδομάδα»

Οι Κυριακές των ποιητών Δύσκολες οι Κυριακές για τους ποιητές Το λένε οι ίδιοι Μαρτύριο η χαρά που δε μοιράζεται Τα ρούχα τα γιορτινά, τα ζαχαροπλαστεία Ο χρόνος που σταμάτησε -για λίγο- Ο ουρανός πιο λαμπερός, σχεδόν ανέμελος Δύσκολες οι Κυριακές για τους  ποιητές Τους εγκατέλειψε  η Ποίησις Κάνει τη βόλτα της στην αθανασία Φοράει τον βασιλικό στο στήθος και τρέχει Σε λιβάδια μακρινά, ανεβαίνει στον Όλυμπο Για αμβροσία και νέκταρ Θυμάται ότι είναι από το γένος των θεών Από τις πρώτες αστραπές της δημιουργίας Από την άυλη μήτρα του παντός Δύσκολες οι Κυριακές για τους ποιητές Θνητοί ιερουργοί δοξολογούν την απουσία της «Μη κινούντες από το χρέος τους» Κάθε Κυριακή ακονίζουν τα εκμαγεία των λέξεων Γιατί μόλις επιστρέψει από τα ύψη η θεά, όποιος ...

Διάλεξη που δόθηκε το 1975 στο κοινό της Σπάρτης, σε αίθουσα της Πνευματικής Εστίας Σπάρτης επί της κεντρικής πλατείας

Στις 28 Μαρτίου 1969 μεταδόθηκε από το ραδιόφωνο του BBC στο Λονδίνο το μήνυμα του Γεωργίου Σεφέρη κατά της χούντας. Το 1975, τον πρώτο χρόνο μετά την μεταπολίτευση η Πνευματική Εστία Σπάρτης, με πρωτοβουλία του αείμνηστου προέδρου της Νίκου Γεωργιάδη οργάνωσε εκδήλωση προς τιμή του νομπελίστα ποιητή μας όπου ο Δημήτριος Κατσαφάνας ήταν ο κύριος ομιλητής. Ακολουθεί η διάλεξή του:   Κυρίες και Κύριοι, αισθάνομαι την υποχρέωση να Σας ευχαριστήσω, διότι διαθέσατε τον πολύτιμο χρόνο σας να έρθετε στην αποψινή διάλεξη. Ευχαριστώ επίσης το Διοικητικό Συμβούλιο της Πνευματικής Εστίας Σπάρτης για την έμπνευση και την πρωτοβουλία που είχε να τιμήσουμε τον Γιώργο Σεφέρη, τον ποιητή που έκαμε την ιστορική δήλωση κατά της δικτατορίας, τιμώντας έτσι και το βραβείο Νόμπελ. Είναι παρήγορο...

Γράφουν οι: Δημήτριος Νικ. Δασκαλάκης, Δικηγόρος Αθηνών και Ευαγγελία Δασκαλάκη, Mαθήτρια Λυκείου

Έτος 2040. Υπήρχε κάποτε μια χώρα, στην οποία οι πολίτες της απαγορευόταν να κοιτάξουν ψηλά στον ουρανό. Ήταν υποχρεωμένοι να περπατούν συνεχώς με το κεφάλι σκυμμένο, να βλέπουν το βρωμισμένο οδόστρωμα, τα πεταμένα σκουπίδια, τις ακαθαρσίες των ζώων στα πεζοδρόμια.  Όποιον και να ρωτούσες, κανείς δεν ήξερε να σου απαντήσει γιατί απαγορευόταν να κοιτάξεις τον ουρανό. Κάποιοι γεροντότεροι θυμόντουσαν (και αυτοί αμυδρά) ότι όλα είχαν ξεκινήσει από μια υπουργική απόφαση, αλλά και αυτών η μνήμη είχε πλέον ξεθωριάσει, χωρίς να μπορούν να δώσουν περισσότερες πληροφορίες. Είχε περάσει τόσος πολύς καιρός, που οι άνθρωποι περπατούσαν με σκυμμένο το κεφάλι, ώστε οι περισσότεροι είχαν πια εξοικειωθεί και αγαπήσει την καταθλιπτική και μονότονη συμπεριφορά τους, με την οποία είχαν πλέον συμβιβαστεί ...

«Και δεν τα έφτασες όχι γιατί είσουνα δειλός, ή ανίσχυρος, ή αδύναμος αλλά γιατί πόθησες το απόλυτο και το για τους βροτούς ανέφικτο»

Κάπου διάβασα πως ρωτήσανε τον μεγάλο Μίκη για τη διαφορά ανάμεσα στο λαϊκό και στο ελαφρό τραγούδι. Κι εκείνος με τη λαϊκή σοφία του την ελληνική είπε πως τα λαϊκά τραγούδια σε κάνουν να θυμάσαι ενώ τα ελαφριά σε κάνουν να ξεχνιέσαι. Κι αυτό που θυμάσαι είναι κυρίως μνήμες πονεμένες και νταλκάδες βαρείς και όνειρα ανεκπλήρωτα και χαμένες αγάπες και προδοσίες απρόσμενες και ταξίδια αταξίδευτα και όλα όσα δεν έφτασες. Γιατί ο εαυτός είναι κυρίως όσα δεν έφτασε. Όσα πόθησε και όσα δεν έφτασε κι όχι όσα κατάφερε. Εκείνα ήσαν τα εύκολα και μάλλον δεν μετράνε πολύ. Αυτά που μετράνε, αυτά που σε μετράνε είναι όσα πεθύμησες πολύ και τεντώθηκες όσο δεν γίνεται άλλο να φτάσεις και δεν έφτασες ποτέ. Και δεν τα έφτασες όχι γιατί  είσουνα δειλός, ή ανίσχυρος, ή αδύναμος αλλά γιατί πόθησες το α...

«Δεν είναι τυχαίο οτι οι αρχαίοι προγονοί μας θεωρούσαν την σπάταλη (τρυφηλή) ζωή ως δουλεία»

Δέχομαι ότι οι μέρες που ζούμε τα τελευταία χρόνια, κουβαλάνε πολύ πόνο, αβεβαιότητες και έλλειψη κοινωνικών επαφών. Μείναμε μόνοι μας χωρίς να το επιλέξουμε. Για τους μεγαλύτερους, η σκέψη γυρίζει πίσω στο παρελθόν για να πάρει σοφία και να βρεί λύσεις με λιγότερο κόστος από κάθε άποψη. Άν ζούσαν οι γονείς  ή οι παππούδες μας θα υποστήριζαν πως τα παρόντα προβλήματα είναι λίγα μπροστά σε αυτά που αντιμετώπισαν οι ίδιοι και πως στερήθηκαν πολλά πράγματα για να δημιουργήσουν οικογένειες, να φτιάξουν τα σπίτια τους και να βοηθήσουν τα παιδιά τους να γίνουν δυνατά και αυτοδύναμα. Οι περισσότεροι ζήσαν απλά και κάνανε οικονομίες για να βελτιώσουν το βιοτικό τους επίπεδο και να αντιμετωπίσουν τα απρόβλεπτα. Μήπως όμως και η παρατηρηθείσα υπερκατανάλωση «στα πριν τη κρίση χρόνια» και οι σπ...

Παραδείγματα από τη συσσωρευμένη πείρα του παρελθόντος

Συνέχεια από το προηγούμενο... https://www.spartorama.gr/articles/60485-fusiko-na-mas-aggizei-to-pio-anthropino-apo-ton-dimitri-ga-katsafana/                                     -Β-   Ο Μολιέρος, ο μεγάλος συγγραφέας του νεώτερου θεάτρου και ιδιαίτερα της κωμωδίας, είχε καλέσει φίλους του σε δείπνο, στο σπίτι του. Αλλά ήπιαν πολύ και μέθυσαν. Μεθυσμένοι αποφάσισαν να πάνε στον ποταμό και να πνιγούν όλοι μαζί. Και πράγματι, μέσα στη νύχτα όρμησαν όλοι τους και έπεσαν στον ποταμό. Κάποιοι χωρικοί και υπηρέτες τούς αντιλήφθηκαν, τρέχουν και τους βρίσκουν. Οργισμένοι εκείνοι, μέσα από τον ποταμό, τους απειλούν. Κατά καλή τύχη έφτασε και ο συμποσίαρχος, ο Μολιέρος, και μαθαίνει ότι, κουρασμένοι από τα δεινά του κόσμου τούτου, θεώρησαν καλό να πάνε στον άλλον. Έχετε δίκιο, τους λέει ...

Παραδείγματα από τη συσσωρευμένη πείρα του παρελθόντος

Αναρωτιέμαι γιατί, σε τέτοια ηλικία, γράφω. Για να δώσω μήπως συμβουλές, υποθήκες; Μα ποιοι; Ποιοι μας ακούνε; Όλοι τρέχουν με τη φωνή στα χείλη: «δεν προλαβαίνω!». Στην εποχή μας υπάρχει ζήτημα εξοικονόμησης χρόνου. Στις αρχές κιόλας του 21ου αιώνα, η ζωή μπήκε σε μια μόνιμη επιτάχυνση άγχους. Μονόδρομος η τεχνολογική «πρόοδος». Η μηχανή είναι βιαστική. Έχει τη δική της ηθική. Δουλεύει για να δημιουργήσει καινούργιες ανάγκες. Η αργή παραγωγή είναι ακριβή, δεν είναι εμπορεύσιμη. Εμπορεύσιμη είναι η γρήγορη παραγωγή. Η τιμωρία ήδη ήρθε: διώχνει τον άνθρωπο, τον ξερριζώνει. Εκκρίνει τον δικό της μύθο, τον μηδενισμό. Πέρα από την αναμφισβήτητα θετική της προσφορά στην ανθρωπότητα, είναι πια φανερό πως η τεχνολογία δεν φτειάχτηκε για τον άνθρωπο, αλλά ο άνθρωπος για την τεχνολογία. Μοναξ...

«...χαιρετίζουσα το αχανές, ικετεύουσα το άπειρον, παιδική, άκακος, ελισσομένη, φωνή παρθένου μοιρολογούσης, μινύρισμα πτηνού χειμαζομένου, λαχταρούντος την επάνοδον του έαρος.»

Ημέρες χαράς κι ελπίδας που είναι εθυμήθηκα τον ξεπεσμένο δερβίση πλασμένο από τη φαντασία και της καρδιάς τις αγάπες του Κυρ Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη. Κι έπιασα εψές, πριν φύγει ο παλιός χρόνος, στην ανατολή του νέου έτους κι εζωγράφισα ξανά τον Δερβίση εκείνης της «πεπρωμένης νύχτας» όπου κατέφυγε εις την σκοτεινήν σήραγγα και έπαιξε το νάϊ του με τρόπο που μονάχα οι καρδιές των πονεμένων, των ξένων και των απόκληρων του κόσμου ετούτου μπορούν να φτάσουν. Και διάβασα ξανά ως «ευαγγελική περικοπή» το διήγημα και εστάθηκα στην περιγραφή του παιξίματος και του μουσικού ηχοχρώματος του ταπεινού οργάνου από τον μεγάλο Σκιαθίτη και εδάκρυσα ξανά για πολλοστή φορά για πολλά. Και μάλλον για τους μόνους, τους απόκληρους, τους ξένους του κόσμου μας, για την ευσπλαχνία και την αγάπη του λογοτέ...

Κι εκείνος σαστισμένος πρόλαβε να μου πει «εγώ στην Αθήνα πήγα για να δω την κοπέλα μου» και κομπιάζοντας συμπλήρωσε «δεν ήξερα …»

Oι περίπατοι και τα αξιοθέατα που σου προσφέρει η Αθήνα είναι δελεαστικά, ειδικά τις Κυριακές με τα καταστήματα κλειστά και την αραιή κίνηση των τροχοφόρων στους δρόμους. Η διαδρομή μου ξεκινά πολύ πρωί από τον Άγιο Γεώργιο Κυψέλης· με τα πόδια η Πατησίων έως την Ομόνοια· από εκεί με το μετρό στο Μουσείο της Ακρόπολης· με τα πόδια δια της Διονυσίου Αρεοπαγίτου και της συνέχειάς της Αποστόλου Παύλου και Ερμού στον Κεραμεικό κι από εκεί δια της Πειραιώς στο Μουσείο Μπενάκη. Εναλλακτική, με το μετρό από την Ακρόπολη στον Κεραμεικό. Αλλά πώς χάνεις τον καλύτερο πεζόδρομο του κόσμου; Του κόσμου· αρκεί να σκεφτεί κανείς μόνο την Ακρόπολη, την Αρχαία Αγορά, τον ναό του Ηφαίστου (Θησείο) και τον Κεραμεικό.  Τη διαδρομή την επαναλαμβάνω όσο πιο συχνά μπορώ και κάθε φορά με εκπλήσσει. Μετά από λ...

«Κάθε μέρα τα πρωινά κοιτάζω με ευλάβεια τον άδειο ουρανό, τα δέντρα θωρώ με τρυφερότητα, χαϊδεύω τακτικά τα αγριολούλουδα, ακούω προσεκτικά τις φωνές των ποταμών και αφήνομαι να θωπεύσουν την ακοή μου οι ξέγνοιαστες φωνίτσες των πετεινών του ουρανού»

Συχνά περνούν μέρες που δεν βλέπω άνθρωπο, περνούν ημέρες που δεν επιδιώκω να δω άνθρωπο ούτε να  ομιλήσω μαζί του. ΟΙ μέρες κυλούν ήσυχα κι απλά. Φροντίζω όμως τα λίγα πράγματα που βρίσκονται αναιτίως κοντά μου. Προσπαθώ να μην τα πληγώσω και περιμένω να έρθει το σούρουπο να ησυχάσω κι εγώ, να ξαπλώσω να ξεκουραστώ από όσα έκαμα στην διάρκεια μιας μέρας. Έτσι περνά η ζωή. Χωρίς σπουδαία επιτεύγματα, χωρίς τίποτα το ιδιαίτερο, χωρίς κατορθώματα και συμβολές τρανταχτές και ξακουστές στον ανθρώπινο πολιτισμό. Για όλα ετούτα όμως οι φίλοι μου με έχουν για τιποτένιο, για  χαμένο κορμί όπου τίποτα σημαντικό δεν έκανα στην ζωή μου, ούτε τα στοιχειώδη δεν πέτυχα, ούτε τα βασικά. Χωρίς λόγο, με λένε,  βίωσα λαθραίως την ζωή διήλθα ματαίως πηαίνοντας προς την κοινή μοίρα, τον θάνατο. Αν όμω...

«Ο Κόντογλου..., πάλεψε να μπορεί να έχει τον δικό του τρόπο που να πατά επάνω στην ελληνική - βυζαντινή του κληρονομιά η οποία γι΄ αυτόν δεν υστερεί σε τίποτα από τις κατακτήσεις του δυτικού τρόπου»

Αρκετός στις μέρες μας, δυστυχώς επετειακά λόγω της μνήμης της συμφοράς του 1922, ο λόγος για το έργο του Φώτη Κόντογλου του Αϊβαλιώτη μαΐστορα που τάχτηκε να «αναστήσει»  τη λεγόμενη  «βυζαντινή» ζωγραφική και το πέτυχε με κόπο και πόνο πολύ και με κόστος μεγάλο. Πολλές και οι αποτιμήσεις και οι ερμηνείες για το έργο του και την σημασία του. Οι περισσότερες, φοβούμαι,  πολλά βολικές και συμφέρουσες και σχεδόν πάντα αγνοούσες τα ίδια τα λόγια του Κόντογλου ο οποίος, δυστυχώς ή ευτυχώς για εμάς,  ήτανε και γραφιάς και έγραφε και εξηγούσε και ο ίδιος τί έκανε και γιατί το έκαμε. Πολλοί τον κατατάσσουν πολύ εύκολα   στο ευρύτερο κίνημα της επιδίωξης της ελληνικότητας των πρώτων δεκαετιών του 20ου αι. κι άλλοι τον ερμηνεύουν ως μοντέρνο ζωγράφο που ήταν δήθεν  εκφραστής στον ελλαδικό χώρ...

«Η Ζωή και η Φύση, με χίλιους τρόπους, μας μηνούν ότι ο θάνατος δεν είναι τέλος αλλά αρχή»

Τα φύλλα και το κυκλάμινο Μέσα από τον θάνατο των φύλλων του φθινοπώρου ξεπήδησε η ανάσταση του κυκλάμινου. Η Ζωή και η Φύση, με χίλιους τρόπους, μας μηνούν ότι ο θάνατος δεν είναι τέλος αλλά αρχή.   4-11-2022 ΦΑΕΘΩΝ ...

«Η σκοτεινή πλευρά του ανθρώπου προβάλλεται διαρκώς και με ένταση, το αποτρόπαιο γίνεται κομμάτι ανελέητης ειδησεογραφίας, η εξοικείωση με το αδιανόητο εξελίσσεται σε κυνισμό και θωράκιση»

Η εποχή μας, με όλες τις ισχυρές αντιφάσεις της, προάγει τον αυτοπροσδιορισμό ως βασική επιλογή. Αν σταθεί κανείς στο πώς βιωνόταν η αντίληψη του κόσμου το 1980, π.χ., και πώς βιώνεται σήμερα, μπορεί να εντοπίσει δύο βασικές διαφορές. Οι σημερινές κοινωνίες είναι άθροισμα πολλαπλών ταυτοτήτων και το άτομο είναι ένα σύμπαν αυτόνομο μέσα σε αυτήν την κατακερματισμένη κοινωνική και πολιτική συνθήκη. Ο πόλεμος των ταυτοτήτων είναι παντού. Σε επίπεδο κρατικής οντότητας, σε επίπεδο τοπικής κοινότητας και σε επίπεδο ατομικής επινόησης του εαυτού.  Η κοινωνική ταυτότητα του εαυτού αποκτά σταδιακά την ιερότητα που είχαν σε άλλες εποχές συστήματα κοινωνικής συνοχής και συλλογικής διασύνδεσης, όπως η εκπαίδευση, η θρησκεία ή η γειτονιά. Μεγαλώνουμε με δικαιώματα αλλά ουσιαστικά ολοένα και πιο μόν...

Ο Ελληνικός ρυθμός προϋποθέτει την κατάργηση ή υπέρβαση της συμμετρίας και συνεπώς της ισορροπίας πράγμα που συνεπάγεται την δημιουργία μιας αέναης κατάστασης ταυτόχρονης κινήσεως και σταθερότητας.

Η βυζαντινή ζωγραφική, ως συνέχεια της ελληνικής εικαστικής παράδοσης, είναι γραφή, κι όχι αναπαράσταση. Δεν στοχεύει να αναπαραστήσει όσα φαίνονται γύρω μας με τρόπο εξωτερικό. Όσο κι αν  μιμείται, λιγότερο ή  περισσότερο, το φαινόμενο,  στην πραγματικότητα και κατ΄ ουσίαν η δομή της υπαγορεύεται από τη λογική της γραφής.  Είναι η παράθεση οπτικών μορφών επάνω σε μια επιφάνεια με στόχο να σχηματιστεί μια «πληροφορία» που απευθύνεται στον θεατή, σε κάθε θεατή. Η σύνθεση των οπτικών αυτών στοιχείων γίνεται «ελεύθερα» και δεν περιορίζεται από τον τρόπο που αυτές οι μορφές υπάρχουν στην «φαινομενική φύση». Η σύνθεση ακολουθεί την ρυθμική αγωγή και εντός της εικαστικής μορφής αλλά και ως προς τον θεατή. Διότι η εικαστική μορφή, όπως και κάθετι τι ελληνικό δημιούργημα δεν είναι ποτέ μονοδιάστ...

«Τα δένδρα αντιμετωπίζονται από πάρα πολλούς ως παρείσακτα και ενοχλητικά. Στο όνομα της ανάπλασης δρόμων, πόλεων, πλατειών, δεν διστάζουν να τα κατακρεουργήσουν, με μίσος θα έλεγες, και να τα ακυρώσουν»

Τί φταίει άραγε και ο κόσμος γύρω μου μικραίνει ασταμάτητα; Γιατί γίνεται γκρίζος και λυπηρός; Γιατί δεν μπορώ να χαρώ, αφού δεν με απασχολεί κάτι πολύ σοβαρό; Γιατί δεν μπορώ να ερωτευτώ τη ζωή; Μια πιθανή απάντηση σε αυτά τα ερωτήματα θα ήταν ότι ο κόσμος σιωπηλά και αθόρυβα, σχεδόν ύπουλα μεταλλάχτηκε από φυσικός σε αφύσικος. Έγινε τεχνητός, δομημένος μέσα σε καλούπια, σχήματα, ρυθμούς αρρυθμίας, που δεν φαίνεται να έχουν καμία σχέση με τις πραγματικές ανάγκες του ανθρώπου. Στο όνομα της ευκολίας, της άμεσης διεκπεραίωσης και του άμετρου πλουτισμού θυσιάστηκε το αυθόρμητο, το πρωτογενές  και το τυχαίο. Θυσιάστηκε το φυσικό. Ουσιαστικά έπαψε να λειτουργεί σε όλα τα επίπεδα η παραγωγή δημιουργικής αυθεντικής  σκέψης. Τα περισσότερα ερεθίσματα προσκρούουν σε τείχη στεγανά που «χωρίς πε...

Γράφει ο Βασίλης Χατζηϊακώβου

Θυμάμαι ότι ο Τόμας Μαν έγραφε πως χρειάζονται τρεις γενιές τουλάχιστον στην συνειδητή ιστορία μιας οικογένειας για να βγει μια σημαντική πνευματική ή καλλιτεχνική μορφή. Ο αριθμός τρία συμπυκνώνει την συμβολικότητα του τροχού του Χρόνου (regnabo, regno, regnavi) και και συνάμα αυτή της αυτό-εμπεριεχόμενης αιωνιότητας. Στις περισσότερες περιπτώσεις χρειάζονται πολύ περισσότερες γενιές, έτσι μου φαίνεται, για να γευτούμε τέτοιους καρπούς. Ο ευπατρίδης και δεινός σκαπανέας της ιστορίας της φιλοσοφίας Λίνος Μπενάκης . Ο ευπατρίδης λόγιος είναι είδος υπό εξαφάνιση, όχι επειδή δεν υπάρχουν ευπατρίδες ή λόγιοι, αλλά επειδή η σύμπτωση των δύο ιδιοτήτων στο ίδιο άτομο γίνεται ολοένα και σπανιότερη. Ο Λίνος Μπενάκης, αν και γερμανοτραφής και όχι αγγλοτραφής, ανήκε στην παράδοση όχι του επαγγελμ...

«Κάνε Κύριε να διέλθω αεράκι ήσυχο ανάμεσα στους ανθρώπους και σήμερα εγώ. Να χαϊδέψω πονεμένες ψυχές, τσακισμένα ν΄ αλαφρώσω απ΄ τη βέβηλη μοναξιά κορμιά.»

Ξημέρωσε ήλιο, διαβατάρικα σύννεφα,  διάφανες μισοτελειωμένες λύπες, ολόκληρες κεκραμένες χαρές, ανέμελα ελπίδα παιδιά, όνειρα απλήρωτα και άλλα πεπληρωμένα, ανθρώπους ιπτάμενους σε έβδομο ουρανό, ανθρώπους  σκυμμένους σε ανάγκη φρικτή. Ξημέρωσε όπως κάθε μέρα μια προσευχή.  Κάνε Κύριε να διέλθω αεράκι ήσυχο ανάμεσα στους ανθρώπους και σήμερα εγώ. Να χαϊδέψω πονεμένες ψυχές, τσακισμένα ν΄ αλαφρώσω απ΄ τη βέβηλη μοναξιά κορμιά. Δώσε Κύριε νάχω δύναμη ικανή  να μην δω τον κόσμο  εταστικά.   Πταίσματα και ασχήμιες του κόσμου να σκεπάσω με θωπευτική ματιά, να συγχωρήσω με «λερωμένους» και «καθαρούς». Κάνε Κύριε κανένα να μη διακρίνω, από κανένα να μη διακριθώ.  Σκυμμένος στο τάμα της ζωής, κάνε Κύριε, τη μέρα να πορευτώ  φέροντας αγόγγυστα αλλότρια  βάρη, κερνώντας, κι ας μην την κατ...

Υπάρχουν μέρες δύσκολες που πρέπει να χάσεις την ψυχή σου για να την βρείς. Κι αυτό θέλει κουράγιο.

«Ος γαρ αν θέλη την ψυχήν αυτού σώσαι, απολέσει αυτήν? ος δ’ αν απολέση την ψυχήν αυτού ένεκεν εμού, ευρήσει αυτήν». Ματθ, 16,25. Υπάρχουν μέρες δύσκολες για όσους ζωγραφίζουν. Συνήθως όλες οι μέρες είναι δύσκολες . Σε μια κανονική μέρα ξυπνάς με χέρια αδειανά, με μάτια τυφλά, τσακισμένες αισθήσεις. Προσδοκάς κάτι απροσδιόριστο, θέλεις να δραπετεύσεις από παντού, να είσαι κάπου αλλού. Δεν ξέρεις καν πού είναι αυτό. Δε θέλεις να φτιάξεις τίποτα. Είσαι φτωχός και δεν σ? αρέσει αυτό. Τρομάζεις και πονάς με την απόσταση που σε χωρίζει από τους κανονικούς ανθρώπους, εκείνους με τον βέβαιο εαυτό, με τα σαφή περιγράμματα, τα κοφτερά όρια. Υπάρχουν μέρες δύσκολες που πρέπει να χάσεις την ψυχή σου για να την βρείς. Κι αυτό θέλει κουράγιο. Τις μέρες αυτές κάθισε σεμνά στο τραπέζι σου και σύρ...

Κυρία Σοφία, αγαπημένη μας «Γιαγιά», σ’ ευχαριστούμε για ό,τι μας έδωσες. Ας είναι η ψυχούλα σου αναπαυμένη και η θύμησή σου παντοτινή

Σοφία Γρηγοριάδου Η κυρία Σοφία, η Καθηγήτρια *Χρέος ιερό έχουμε να θυμόμαστε τους ανθρώπους που έχουν φύγει από τη ζωή, ιδιαίτερα εκείνους, που στα ευαίσθητα και τρυφερά παιδικά μας χρόνια βρέθηκαν δίπλα μας, μας κράτησαν απ’ το χέρι για να μάθουμε να περπατάμε στη ζωή και μας έδωσαν αγάπη και γνώση σαν απόθεμα για το ταξίδι. Ένας απ’ αυτούς τους ανθρώπους υπήρξε και η κ. Σοφία Γρηγοριάδου, η Φιλόλογος Καθηγήτριά μας, κάποτε, στο Γυμνάσιο Αρρένων Σπάρτης. Αυτό το μικρό αφιέρωμα στη μνήμη της, δεν είναι άλλο από ένα ελάχιστο «Χρέος» κι ένα μεγάλο «Ευχαριστώ». Και είναι η Αγάπη εκείνη, που τα ’φερε έτσι ώστε να συναντηθούν στο μικρό αυτό αφιέρωμα τρεις άνθρωποι διαφορετικών ηλικιών και με διαφορετική σχέση ζωής με την κ. Σοφία Γρηγοριάδου: ο Βαγγέλης Μητράκος, μαθητής της. ο Β...

«Ακόμα κι εκείνο που από τη φύση του αγαπά τους αδύναμους και τους φτωχούς, μάκρυνε και χάθηκε αφήνοντας τον μόνο, παγωμένο μ΄ ένα παράπονο πικρό στα χείλη όπου έφτασε στο τέλος της μοναξιάς της ίδιας που ένοιωσε ο Χριστός επάνω στο σταυρό»

Ο άγιος Ανδρέας ο δια Χριστόν σαλός που έζησε την Πόλη το 10ο αι. έφυγε τις δόξες του κόσμου των βροτών, κενώθηκε  από υλικά αγαθά και πλούτη, παραιτήθηκε  από δικαιώματα, εγκατέλειψε  διεκδικήσεις, έπαψε να ζητά  εξουσία και έλεγχο  επάνω σε άλλους. Αφέθηκε να περιφρονηθεί, να γίνει κατά κόσμον άδοξος επεδίωξε, περίγελο του κόσμου προκλητικά θέλησε  να ζήσει. Ώσπου κάποια μέρα με παγωνιά και κρύο τάνταλο λύγισε για λίγο το κορμί και η ψυχούλα του ζήτησε να ζεσταθεί. Αφού τον έδιωξαν οι άστεγοι και οι περιθωριακοί της εποχής του κατέφυγε κοντά σε ένα σκύλο να κουρνιάσει το παγωμένο σώμα του να νοιώσει λίγη ζέστη, ίσως λίγη παρηγορία συντροφιάς. Κι εκείνο όμως έφυγε από κοντά του. Ακόμα κι εκείνο που από τη φύση του αγαπά τους αδύναμους και τους φτωχούς, μάκρυνε και χάθηκε αφήνοντας τον...

«Γιατί οι άνθρωποι όνειρα είναι τρεπτά που αυτεξούσια, πάνε όπου θέλουν, άνεμος είναι που κανείς δεν ξέρει πούθε έρχεται και πού τραβά»

Περπατώ συχνά, όσο επιτρέπει η ψυχική και σωματική υγεία μου, σε πυκνοκατοικημένες γειτονιές της Αθήνας και όλων των μεγαλουπόλεων όπου οι δουλειές μου με φέρνουν. Είναι μια συνήθεια που αγαπώ, ή ίσως μια ανάγκη που δεν μπορώ να αποχωριστώ. Μ? αρέσει να παίρνω δρόμους μικρούς, με  αυτοκίνητα στοιβαγμένα  στις άκρες τους,   με λέρα πεζοδρόμια, με άναρχα και κακόγουστα  μπογιατισμένους τοίχους. Όλα μυρίζουν άσχημη παρακμή, μια παραίτηση από την ζωή, μια εγκατάλειψη στην άλογη  ροή του χρόνου χωρίς αντίσταση, χωρίς ελπίδα. Μελαγχολώ. Φέρνω τον εαυτό μου να μένει σε τέτοια μέρη, σε τέτοια σπίτια, σε στενά διαμερίσματα που βλέπουν σε ακάλυπτους, σε τοίχους μπανταρισμένους, σε χαλάσματα. Δυσκολεύομαι να φανταστώ πώς είναι να ζεις σε τέτοιους χώρους. Ύστερα όμως, ?χι σπάνια, συναντώ κάποι...

Προτάσεις ερμηνείας με επίκεντρο την ασάλευτη προσήλωση στο όραμα της χαμένης πατρίδας

Αν η πατρίδα δεν είναι το κράτος, ούτε το όποιο «εθνικό» ιδεολόγημα· αν η πατρίδα εμπειρικά αισθητοποιεί την οικείωση του κοινωνικού γεγονότος μέσα από σχέσεις αμεσότητας, τρυφερής εγγύτητας, ερωτικής συνάφειας με τον τόπο και τους ανθρώπους· αν η πατρίδα ως ολοκληρία σχέσεων μορφοποιεί δεσμούς φιλίας συναγωγούς και συγκροτεί την ιστορική συλλογική συνείδηση· αν η πατρίδα σμιλεύει την αλήθεια της στο βάθος του χρόνου σε όλες τις εκφάνσεις της πολιτισμικής της ανάπτυξης και σαρκώνεται στη μήτρα της κοινής- πάτριας γλώσσας, τότε, για τον μελετητή του έργου του Ηλία Βενέζη  αποτελεί μιαν εύγλωττη διαπίστωση το γεγονός ότι αυτή η πατρίδα και η εσωτερικευμένη αλήθεια της, η ένδον Μικρά Ασία, εμπνέει και διαπνέει σύνολη τη δημιουργία του. Γεννημένος στο ξακουστό Αϊβαλί της Μικράς Ασίας, τέ...

«Είναι παρά φύση η ησυχαστική διάθεση του σημερινού ανθρώπου. Ναι, η λογοτεχνία, η υψηλή, διαχρονική ποίηση-πεζογραφία, είναι ένα κομμάτι ζωής. Και η ζωή είναι ένα ολόκληρο βιβλίο. Προτού μιλήσουν τα βιβλία, πρέπει να σου έχει μιλήσει η ίδια η ζωή»

Η επιστολή, που ακολουθεί, στάλθηκε στον αρθρογράφο της Καθημερινής Τάκη Θεοδωρόπουλο για την διδασκαλία της Λογοτεχνίας: Αγαπητέ κύριε Θεοδωρόπουλε, Η αναταραχή των πνευμάτων, που προκάλεσε το άρθρο σας για την διδασκαλία της λογοτεχνίας, έφτασε ως εμένα, έναν παλαιό φιλόλογο-εκπαιδευτικό, ο οποίος μπήκε στη Μέση Εκπαίδευση το 1954. Ναί, στο πρόσωπό σας συγχαίρω τη συνείδηση που είναι ανήσυχη για τη διδασκαλία της λογοτεχνίας. Δεν αμφισβητήσατε τη διδασκαλία της Λογοτεχνίας ως Λογοτεχνίας, αλλά τις εγγενείς δυσκολίες στην πρόσληψή της. Γράφετε (Καθημερινή, 13-08-2022) «ο τρόπος που διδάσκεται η λογοτεχνία στους εφήβους μας στην πραγματικότητα τους κάνει να την αντιπαθήσουν». Ενδεικτικό της αποτυχίας μας είναι και η ορολογία «αισθητική ανάλυση» πράγμα που μας βγάζει κιόλας έξω απ...

Αλλ΄ οφείλουμε να γνωρίζουμε ότι δεν υπάρχει Εκκλησία χωρίς Χριστό

Έννοια είναι η ενέργεια του σκέπτεσθαι, άλλως η σκέψη. Κατ΄ επέκτασιν, ο όλος συλλογισμός, η γνώμη, η ιδέα και η αντίληψη για ένα ή περισσότερα θέματα. Περαιτέρω η έννοια έρχεται και ως πρόθεση και προβολή του σχεδίου και του σκοπού. Είναι ο βαθύτερος στοχασμός και η αντίληψη για λέξεις, δικαιώματα, καθήκοντα, διδασκαλίες, νομοθετήματα, πράξεις του καθημερινού βίου.  Ωστόσο, είναι γεγονός ότι η εποχή μας διέρχεται μία κρίση εννοιών.  Υπάρχουν έννοιες όπως ελευθερία, δημοκρατία, δικαιοσύνη, ισότητα, αλληλεγγύη, ατομικά – ανθρώπινα δικαιώματα. Ακόμη, σύγχρονες έννοιες όπως πρόοδος, εξορθολογισμός, «ώριμη κοινωνία», «ανοικτή κοινωνία», παγκοσμιοποίηση, πολυπολιτισμικότητα, «ρητορική μίσους», ανεκτικότητα, σκοταδισμός, οπισθοδρομικότητα.  Κάθε φορά όμως γεννάται το εύλογο ερώτημα. Γράφ...

«Το μολύβι με την ελαφράδα του, σχεδόν άσαρκο και αέρινο, απαλλαγμένο από το εικαστικό, συναισθηματικό και συμβολικό φορτίο του χρώματος...»

Πολλά χρόνια έψαχνα να βρω τρόπο να φτιάξω εικόνες για το Άσμα Ασμάτων, το ωραίο αυτό κείμενο που έχει συμπεριληφθεί στον Κανόνα της Παλαιάς Διαθήκης στο πλαίσιο μιας αλληγορικής ερμηνείας.  Τα οκτώ μέρη που το απαρτίζουν είναι από τα πλέον ωραία ερωτικά κείμενα της παγκόσμιας λογοτεχνίας ανεξάρτητα από το πώς τα ερμηνεύει κανείς.  Υπέροχα ερωτικά λόγια που ανταλλάσσουν οι εραστές αγαπημένοι χωρίς ευσεβιστικές αναστολές, χωρίς να ντρέπονται να μιλήσουν για το σώμα και την ευμορφία του. Αυτοί οι υπέροχοι ερωτικοί μονόλογοι συναντώνται σε έναν εναγκαλισμό ιεροπρεπή, σεμνό και ωραίο που σέβεται και υμνεί τον έρωτα και τον φυσικό πόθο των εραστών να ενωθούν.  Το εγχείρημα για κάθε ζωγράφο δύσκολο δεδομένου ότι πολλοί, πάμπολλοι άλλοι καλλιτέχνες ανά τους αιώνες έχουν επιχειρήσει να εικ...

«Είναι, πράγματι, αδύνατον να μην απορήσει ο σύγχρονος θεατής για τον τρόπο, με τον οποίο οι ήρωες στην αττική τραγωδία βιώνουν τα πάθη τους. Τα βιώνουν φωναχτά!»

Οι κερκίδες των αρχαίων θεάτρων γέμισαν –με τις δέουσες αποστάσεις λόγω κορονοϊού– κι αυτό το καλοκαίρι που σιγά-σιγά αφήνουμε πίσω. Οι θεατές προσέρχονταν, τακτοποιούνταν στις θέσεις τους, παρακολουθούσαν την παράσταση και επισφράγιζαν το τέλος της με ένα χειροκρότημα που πιο πολύ και από το να ανταμείβει τους ηθοποιούς, σκεπάζει τις πολλές απορίες που γεννήθηκαν στο κοινό.  Είναι, πράγματι, αδύνατον να μην απορήσει ο σύγχρονος θεατής για τον τρόπο, με τον οποίο οι ήρωες στην αττική τραγωδία βιώνουν τα πάθη τους. Τα βιώνουν φωναχτά! Τους βλέπουμε να ανακοινώνουν αυτά που εμείς θα θεωρούσαμε μύχιες υποθέσεις μας, σε μια περίεργη ομάδα συμπολιτών τους που τους περιτριγυρίζει, τους ακούει, τους θέτει ερωτήματα και τους δίνει τη γνώμη της.  Είναι ο χορός, αυτό που περισσότερο από οτιδήπ...

«...ελεύθερος χωρίς έγνοιες, χωρίς αποσκευές, χωρίς κριτές και μεσάζοντες κατάματα κοιτώντας το κτιστό άκτιστο φως που συνέχει την πλάση και φέρνει τα πάντα σε πόθο της ζωής»

Κάποτε ονειρεύομαι πως θάχω ελευθερία και δεν θα πονώ πολύ από τους αποχωρισμούς οικείων προσώπων και εδικών μου τόπων και θα ταξιδεύω ασταμάτητα τον ατέρμονα κύκλο της γης. Θα ταξιδεύω όχι για να θηρεύσω ηδονές και να δω σπουδαία μνημεία και έργα του τρόπου των ανθρώπων άλλων χωρών, αλλά για να περπατήσω σε δρόμους ξένους με παράξενα ονόματα που φέρνουν στο νου και στη φαντασία αλλόκοτους συνειρμούς και γεννούν τοπία ψυχικά πρωτόγνωρα. Θάθελα ένα πρωί να ξημερωθώ, χωρίς να ξεύρω πώς βρέθηκα εκεί , στο Sao Paolo στη Μπραζίλια και να διασχίσω διστακτικά στην αρχή κι ύστερα τρέχοντας την οδό R. Haia. Ένα μεσημέρι Σαββάτου, με κόσμο λιγοστό στους δρόμους, Φθινόπωρο που ζυγώνει το κρύο που φέρνει ο ανοιχτός φοβερός Ατλαντικός Ωκεανός, θάθελα να σταθώ με χέρια στις τσέπες αμήχανος στα π...

«Έφτασα πράγματι σε ένα μπαϊλντισμένο γέροντα που εναγώνια, μάλλον μακροχρονίως, καρτερούσε κάποιον να τον ελευθερώσει και να του δώσει μορφή και στόμα να φωνάξει βοήθεια...»

Μέρες μας φοβέριζε πως θα μας πάει να γευτούμε το καλύτερο ιμάμ της Ελλάδος και το έκανε. Πήγαμε σε μια συμπαθητική ταβέρνα νωχελικά αναπαυμένη  επάνω στους αφρούς των κυμμάτων και  με το ισοκράτημα   του ασίγαστου φλοίσβου δειπνήσαμε πολλά μεταξύ των οποίων και το περίφημο ιμάμ μπαϊλντί. Δε λέω καλό ήταν αλλά άμα τελειώσαμε απλώθηκε εμπρός στις  μελωμένες από τις απολαύσεις αισθήσεις μου μιά υπέροχη προκλητική επιφάνεια που έγνεφε να ακολουθήσω τα χρώματα της και τα ίχνη από τις άτακτες, τυχαίες κινήσεις που άφησαν τα περόνια καθώς τεμάχιζαν και ανέσυραν τις καραμελωμένες μελιτζάνες επάνω στον κάμπο του πιάτου. Έκλεισα στην αρχή για λόγους ευγενείας τα αυτιά μου, παρακάλεσα να με δέσουν οι συνδαιτυμόνες  πισθάγκωνα στην ψαθωτή καθέκλα αλλά στο τέλος ενέδωσα στις σειρήνες της ζωγραφι...

«δόστε μου να γίνω όμορφος μέσα μου. Και όσα έχω έξωθέ μου να είναι φιλιωμένα με όσα έχω μέσα μου. Πλούσιος όμως να μου φαίνεται ο σοφός»

Στον σταθμό «Αττική» βρήκα το συρμό να με προσμένει με την πόρτα ανοιχτή. Η βιασύνη της επιβίβασης δεν μου επέτρεψε να ακούσω την ανακοίνωση για τη νέα αφετηρία του τραμ (και τερματικό σταθμό ταυτόχρονα) στη στάση Λεωφόρο Βουλιαγμένης, έως ότου ολοκληρωθούν οι εργασίες της αναβάθμισης της αποβάθρας στη στάση «Σύνταγμα» (10 Μαρτίου 2018). Όταν κατοικείς μόνιμα στη Σπάρτη και το μέσον κυκλοφορίας είναι το ποδήλατο και τα πόδια σου, έχεις ξεχάσει να προσέχεις τέτοιου είδους λεπτομέρειες. Βγαίνοντας από τη στάση «Σύνταγμα» του μετρό είδα τα έργα στην αποβάθρα και αποφάσισα να ακολουθήσω τις γραμμές έως ότου εντοπίσω αφετηρία του τραμ προς τη στάση Τροκαντερό· προορισμός μου το Μουσείο Παιχνιδιών (Μουσείο Μπενάκη) που εγκαινιάστηκε τον Οκτώβριο του 2017, στο Παλαιό Φάληρο, το αρχαιότερο ε...

«Όχι, Πρόδρομε, όχι! Στο κελί σου είναι ο τόπος που αναπαύεται ο λογισμός σου. Ο παράδεισος όμως είναι όπου σε έστειλε η Εκκλησία»

Ο Μητροπολίτης Τολιάρας και Νοτίου Μαγαδασκάρης -από το Δαφνί της Σπάρτης και μέλος της μοναχικής αδελφότητας των Αγίων Αναργύρων Πάρνωνα- με ταπεινότητα και σύνεση σνέβσσε ένσ βίντεο στο facebook και παρουσίασε εικόνες από τα έργα υποδομών (ένα μικρό κομμάτι από την όλη προσφορά του) που έχουν αρχίσει ήδη να υλοποιούνται σε αυτή την ορθόδοξη κοινότητα της μεγάλης Αφρικανικής χώρας. Το βίντεο είναι διαφωτιστικό. Αξίζει να το δείτε ------- Παραθέτουμε και δυο μικρά κείμενα του σεβασμιωτάτου που αναφέρονται στις εμπειρίες του με τα μικρά παιδιά του ποιμνίου του  Domino effect « Το εναρκτήριο λάκτισμα! Ξεκινάς κάτι σε μικρή κλίμακα και παίρνει μαζικές διαστάσεις. Λόγω ελλείψεων στη γραφική ύλη, και προτιμώντας όσα χαρτιά, μολύβια και κιμωλίες έχουμε να τις κρατάμε για τις σχ...

Έτσι ακόμα και σήμερα «διαβάζεται» ο αρχαίος, ή ο μεσαιωνικός (βυζαντινός) ελληνικός πολιτισμός ακόμα και ο λαϊκός, μέσα από τις νόρμες της δυτικού πολιτισμού... και γιαυτό δεν μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως δομή για να παραχθεί ένας πολιτισμός σύνθεσης

Με αφορμή διάλογο δύο φίλων γράφω, αν και το αποφεύγω τα πολλά τελευταία χρόνια, κοινού λόγου ελλείψεως ένεκεν. Ο Φώτης Κόντογλου ήταν δυτικοσπουδασμένος και στα γράμματα και στην τέχνη της ζωγραφικής. Το μαρτυρά κι ο ίδιος και η βιωτή του. Ταξίδεψε στην Ευρώπη συναντήθηκε με τα κινήματα και τις εκφάνσεις του μοντερνισμού και γύρισε στην Ελλάδα και επήγε στο Άγιον Όρος στα 1923 όπου γνώρισε την λεγόμενη βυζαντινή ζωγραφική, δηλαδή έναν άλλο εικαστικό λόγο προερχόμενο, ευθέως και μέσα από αδιάλειπτη συνέχεια, από την ελληνική παράδοση χιλιετιών όπως αυτή πορεύτηκε μέσα στους αιώνες  και εμπλουτίστηκε στους διαλόγους της με άλλες παραδόσεις, της Ανατολής κυρίως. Άμα ο Κόντογλου γνώρισε αυτόν τον άγνωστο, μέχρι τότε, πλην  «δικό» του  μοντερνισμό -γιατί έτσι τον είδε αρχικά- γοητεύτηκε ...

«Ακόμα και τες άτοπες και άκαιρες των ανθρώπων ανορθογραφίες οι πεδιάδες ξεύρουν να απορροφούν και να μεταλλάσσουν σε ομορφιά»

Τα καλοκαίρια αγαπώ τες πεδιάδες. Με τα χρυσά  θερισμένα τους χωράφια, τις ξεμοναχιασμένες γκορτσιές, τις συντροφιές των καβάκων να τοξεύουν αναίτια τον ουρανό, τα σκόρπια κυπαρίσσια να υπομνηματίζουν τον έσχατο προορισμό, τις σποραδικές νωχελικές των πετεινών του ουρανού πτήσεις, τα μακρυνά των ανθρώπων καλέσματα σε ζώα και φίλους αγαπητούς. Τα Καλοκαίρια αγαπώ τες πεδιάδες για την ειρήνη που φέρνουν στην καρδιά, για την ωραία  ησυχία που κερνούν σε όσους την ποθούν. Τα καλοκαίρια αγαπώ τες πεδιάδες που μοιάζουν  με κάποιους σπάνιους ανθρώπους, που κι εκείνοι απλώνονται ήμεροι ανάμεσα σε βουνά δυσκολιών και θυμωμένων ανθρώπων τα χνώτα, χωρίς να διεκδικούν πολλά, χωρίς να επιδεικνύονται, χωρίς να κομπάζουν και να σπρώχνουν για μια θέση στις εξέδρες της δόξας και των φτηνών ηδονών. ...

«Πέτυχε πολλά από όσα είχε στο νου και στην καρδιά του. Σε άλλα αστόχησε. Άνθρωπος ήτανε κι αυτός, πώς αλλιώς;»

57 χρόνια κλείνουν σήμερα, 13/7/2022, απ΄ την κοίμηση του  Φώτη Κόντογλου. Ένας λόγος μικρό μνημόσυνο στον δάσκαλο είναι πρέπων θαρρώ. Ο Κόντογλου πάλεψε με πολλά στη ζωή του· την προσφυγιά, την ξενιτεία, την πείνα της Κατοχής, με την εγκατάλειψη των φίλων, με πολλά. Αγάπησε πολλά και αγωνίστηκε για πολλά. Άνθρωπος σύγχρονος και αρχαίος μαζί. Με τα δύο του πόδια να πατούν ταυτόχρονα στους θησαυρούς του παρελθόντος και στην σύγχρονη δημιουργία των καιρών του. Μπήκε σε ωκεανούς βαθιούς. Ανέβηκε κύματα,  κατέβηκε σε βυθούς λύπης, πικράθηκε, απογοητεύτηκε, δοξάστηκε, αγαπήθηκε και μισήθηκε απο πολλούς καθώς είναι η μοίρα όσων αγαπούν. Πέτυχε πολλά από όσα είχε στο νου και στην καρδιά του. Σε άλλα αστόχησε. Άνθρωπος ήτανε κι αυτός, πώς αλλιώς; Ήταν αυτός που πέτυχε την αναβίωση της βυζα...

«Οι άλλες γραμμές, οι ατελείς, είναι δύσκολες γραμμές, για διαφορετικό λόγο πιο απαιτητικές»

Το πρόβλημα με τα καινούργια σπίτια είναι πως έχουν πολλές και πολύ ίσιες γραμμές. Πολλές κατακόρυφες και οριζόντιες γραμμές που περιβάλλουν τις αισθήσεις των ανθρώπων και τις ορίζουν αναλόγως. Οι άψογα ίσιες γραμμές είναι το καθημερινό βασανιστικό  θέαμα  πολλών ανθρώπων και λαθραία με τρόπο ύπουλο και αδίστακτο ελέγχουν τις συνειδήσεις  θυμίζοντας μυστικά στους ταλαίπωρους από τη σκληρότητα του βίου ανθρώπους  πως δεν είναι τέλειοι. Και οι πολλοί των ανθρώπων, όσοι ακόμα δεν έχουν χαλάσει τελείως, νοιώθουν άβολα μέσα στις ίσιες γραμμές και ασφυκτιούν αλλά δεν τολμούν να φύγουν από αυτές γιατί σκιάζονται να ζήσουν με τις άλλες γραμμές τις καμπύλες, τις τεθλασμένες, τις λυγισμένες από ατεχνεία, από το βάρος κεκραμένων αισθημάτων, από τύψεις, από νόστο ακαθόριστο και σεβντά βαρύ. Οι ά...

«Χαμογελώντας με τους αλανιάρηδες φίλους μου είπα να λάβω ως σημείο το δώρο τους. Έπιασα τα μούρα κι έβαλα κοκκινάδια στα μάγουλα των κοριτσιών για να ομορφύνω τις παρειές τους...»

Επήγα το πρωί να δω τη θάλασσα, να αισθανθώ την αν?σα της, να γευτώ την αλμύρα του αέρα γύρα της, να πάρω κουράγιο από την ήμερη απεραντωσύνη της. Κάθισα στους ίσκιους ενός καφφενείου, κάτω από ένα δένδρο και έπινα αμέριμνος, όσο γίνεται σε έχοντες συνείδηση της ζωής βροτούς, τον καφφέ μου. Μέ έφερε ο σερβιτόρος, που ήταν ανεξήγητα αυστηρός μαζί μου και ψυχρ?ς, και μιά χαρτοπετσέτα ολόλευκη σαν το βλέμμα νηπίων, ή αγίων. Είχα αποφασίσει να φερθώ, Σάββατο πρωί, ως άνθρωπος κανονικός και είχα υποσχεθεί πως δεν θα έφτιαχνα τίποτα, αλλά θα καθόμουνα όπως οι κανονικοί άνθρωποι και θα απολάμβανα, στο μέτρο του εφικτού και επιτρεπτού βεβαίως, την ωραιότητα της ζωής που με χαρίστηκε. Όμως ώς συνήθως ο εθισμός μου νίκησε κι έπιασα το ευτελές χαρτί κι άρχίνησα να το στολίζω με τρυφερές συμ...

«Δεν θέλω να παίξω κανένα από τους ρόλους που με τάζουν για να με έχουν εξημερωμένο στο δικό τους μαντρί»

Βγαίνεις εκεί έξω κάθε μέρα και πρέπει να αντιμετωπίσεις «θεούς» αιμοβόρους. Ανθρώπους που δεν έχουν έλεος και φέρονται ως τέλειοι κι αλάνθαστοι ζητώντας παντού και πάντοτε από όλους τους άλλους «δικαιοσύνη», καθαρότητα  και τελειότητα. Και σαν να μην έφτανε αυτό, φέρνουν και το Θεό τον ίδιο στα μέτρα τους και τον φτιάχνουν να φαίνεται ως  άτεγκτος κριτής, ένα αιμοβόρο Όν που καιροφυλακτεί να αρπάξει και να κατασπαράξει όσους κάνουν το παραμικρό λάθος. Κουράστηκα κι από τους τέλειους και σπουδαίους συναδέλφους που όμοιό τους δεν γέννησε η πλάση, από τους πανέξυπνους ειδικούς που μόνον αυτοί ξέρουν να βλέπουν και να ανατέμνουν ορθώς την πραγματικότητα, από «προφήτες» λογιώ λογιώ που όλη μέρα δεν κάνουν άλλο από το να προβλέπουν το μέλλον και τες συμφορές που έρχονται και να φοβερίζο...

Μια προσωπική προσέγγιση

Σύμφωνα με τον φιλόσοφο Αριστοτέλη, τελικός σκοπός του ανθρώπου είναι η ευδαιμονία, δηλαδή η ευτυχία κατά μία έννοια. (Το αντίστοιχο επίθετο, ευδαίμων, σήμαινε αρχικά «αυτόν που προστατεύεται από έναν αγαθό δαίμονα», αλλά στην κοινή χρήση η λέξη σημαίνει απλά την ευτυχία, παραπέμποντας συχνά στην εξωτερική ευμάρεια). Σύμφωνα με τον Αριστοτέλη η ευδαιμονία δεν πρέπει να ταυτίζεται με την ηδονή. Είναι κάτι πολύ περισσότερο. Είναι ενέργεια, δηλαδή πράξη και όχι κατάσταση, δηλαδή ακινησία. Ο τελικός σκοπός μας, λοιπόν, είναι η ευτυχία και όλη μας η ζωή ένα ατέρμονο ταξίδι για αυτή. Ο αλεξανδρινός ποιητής Καβάφης στο κλασσικό πλέον ποίημα του, «Ιθάκη», μας προπέμπει με μιαν ευχή: «Να είναι μακρύς ο δρόμος, γεμάτος περιπέτειες, γεμάτος γνώσεις». Στον δρόμο μας θα συναντήσουμε πολλές δυσκολίε...

«Πρόκειται απλώς για μια εσωτερική ανάγκη, (σ.σ. αυτή του αρθρογράφου ή δοκιμιογράφου), όπως αυτή των ποιητών, να χτίσουν γέφυρες επικοινωνίας με το κοινό, το οποίο επιλέγει - θα τονίσω και πάλι - να διαβάσει τα δημοσιεύματά τους»

Ο μύθος του σπηλαίου του Πλάτωνα θεωρείται παγκοσμίως ένας από τους σημαντικότερους, με πολλαπλά μηνύματα, ερμηνείες, συμβολισμούς  και άλλους τόσους αποδέκτες. Ο μύθος αυτός διηγείται πως σε ένα σπήλαιο, κάτω από τη γη, βρίσκονται  άνθρωποι αλυσοδεμένοι με τέτοιον τρόπο από την παιδική τους ηλικία, ώστε να μπορούν να δουν μόνο τον απέναντί τους τοίχο. Δεν μπορούν να κοιτάξουν ούτε πίσω, ούτε δεξιά, ούτε αριστερά, παρά μόνο μπροστά. Πίσω τους, ωστόσο, είναι αναμμένη μια φωτιά. Έτσι, οτιδήποτε συμβαίνει πίσω  τους αναπαριστάνεται ως σκιά στον απέναντί τους τοίχο. Επειδή οι άνθρωποι αυτοί, σε ολόκληρη τη ζωή τους, τα μόνα πράγματα που έχουν δει είναι οι σκιές των πραγμάτων, έχουν την εντύπωση ότι οι σκιές που βλέπουν πάνω στον τοίχο είναι τα ίδια τα πράγματα και επομένως η αλήθεια. Ε...

«Περνούν τις ημέρες ακόμα και τες νύχτες σε μια εναγώνια «αγρυπνία» αποδιώκοντας όσα δεν πρέπει να σκέφτονται, να φαντάζονται ακόμα και να επιθυμούν. Έτζι φτάνουν, όχι σπανίως να ζουν με τρόπο ιδιόμορφο και περίεργο σχεδόν αποφατικό»

Μέσα στην ραστώνη του  απομεσήμερου κάθισα νωχελικά χαζεύοντας μέλισσες κι άλλα έντομα της πλάσης να γυροφέρνουν ωραία ανοιγμένα μυρωδάτα λουλούδια έτοιμα να αγγιχτούν και να μοιράσουν τη γύρη τους αδιακρίτως.  Όμορφα που πετούσαν τα ζουζούνια αυτά του κόσμου μας από άνθος σε άνθος συλλέγοντας ουσίες και φτιάχνοντας θροφές και όσα άλλα χρειάζονται για να ζήσουν. Τί ωραία κατάφαση της ζωής, πόσο εύμορφος κύκλος μέσα στον ρυθμό της κτίσης, πόσο ωραία αντίδοσις ιδιοτήτων και αλληλοπεριχώρησις ουσιών! Και βλέποντας αυτή τη εξαίσια κοσμική λειτουργία θυμήθηκα τους ανθρώπους και σκέφτηκα  αφορμής δοθείσης από την  κατακριτική στάση πολλών ανθρώπων,  πως πολλοί των ανθρώπων διέρχονται τες ημέρες του βίου με περίσσεια προσοχή, περισσότερη από όση αντέχει η ίδια η ζωή. Προσέχουν μην λαθέψου...

«Αν και γνωρίζω πως κανείς πλέον δεν νοιάζεται για όσα κάνω, ίσως μάλιστα ποτέ δεν νοιάστηκε αληθινά, συνεχίζω να πλάθω τον κόσμο έτσι για την καλαισθησία, διώκοντας το ουτοπικό ιδανικό μιας πλήρως ανέφικτης και φευγαλέας ωραιότητας»

Όταν είμουνα νεότερος  είχα απορία πώς περνούν τις μέρες τους άνθρωποι που γεύτηκαν την επιτυχία, που δοξάστηκαν, που τους λάτρεψαν  πλήθη  κανονικών ανθρώπων που πάντα βρίσκουν κάτι να λατρέψουν,  κι ύστερα ξεχάστηκαν από  μή ευνοϊκές συγκυρίες ή από έλλειψη τύχη αγαθής. Πάντα είχα περιέργεια  πώς περνούν τις καθημερινές και τις σχόλες τους όταν έμεναν  μόνοι και ξεχασμένοι απο θαυμαστές από φίλους και γνωστούς, με τη γεύση της αποτυχίας , και την ένταση της μοναξιάς να την πολλαπλασιάζουν οι μνήμες των ένδοξων ημερών. Είχα απορία και δεν ήξευρα και κανένα σπουδαίο και δοξασμένο άνθρωπο να ρωτήσω. Ύστερα,  μεγαλώνοντας, άρχισα να εννοώ με τρόπο μυστικό τί συμβαίνει και θαρρώ πως κάπως κατάλαβα. Μεγαλώνοντας κι ενώ άρχισα σταδιακά αλλά σταθερά να χάνω τους πρώτους ρόλους που γενα...

«Γιατί τα ενδύματα δεν είναι σαν τους ανθρώπους που ζητούν οπωσδήποτε να έχουν ρόλο πρωταγωνιστικό, κυρίαρχο και καθοριστικό»

Παλιά γύρω στα 2010 πήγαμε εκδρομή εκπαιδευτικού χαρακτήρα με τη Θεολογική σχολή του ΕΚΠΑ στην νήσο Νάξο. Είδαμε πολλά μνημεία κυρίως χριστιανικά και βυζαντινά και χαρήκαμε την παρέα και τις συζητήσεις. Μια μέρα, Άνοιξη ήτανε, είμασταν στο Φιλώτι. Έβαλε κρύο και φύσαγε αγέρας. Κρυώσαμε και τρυπώσαμε όπου μπορούσαμε να φυλαχτούμε. Μπήκα κι εγώ σε ένα μαγαζί και αγόρασα μια μπλούζα που είχε και ωραίο χρώμα σαν ώριμο βύσινο με μιά ανταύγεια ανεπαίσθητης τρυφερής παρακμής. Τη φόρεσα και ζεστάθηκα, τη φόρεσα για κάποια χρόνια. Μου άρεσε το χρώμα της και οι μνήμες που ανακαλούσε κάθε που τυλιγόμουνα μέσα της. Πέρασαν τα χρόνια. Εφθάρη, εξέπεσε και από την μόδα και ξέμεινε σε κάποιο ράφι στα ντουλάπια. Μετά τη βρήκα και αποφάσισα να τη φοράω στην δουλειά στις σκαλωσιές όπου χρειαζόμαστε π...

«Είμουνα, μάλλον και καλύτερος άνθρωπος τότε και πιο ευσυγκίνητος και νοσταλγικός της πατρίδας»

Κάποτε, παλιά δουλεύαμε μακρυά. Καλοκαίρια  σε μέρη ζεστά και υγρά. Κόλαση του Δάντη επάνω στις ετοιμόροπες ξύλινες σκαλωσιές. Έτρεχε ο ίδρωτας ποτάμι· αφαλατωνόμασταν καθημερινά. Δούλευα όσο άντεχα, όχι πολύ. Το απογευματάκι κατά τις πέντε σταμάταγα και κατάκοπος, στο δρόμο για το σπίτι, ξαπόσταινα για λίγο σε ένα καφέ που σέρβιρε μοναδικά ωραία παρασκευασμένη λεμονάδα με δυόσμο. Δροσερή καθώς ήταν έπινα τουλάχιστον δύο ποτήρια για να ξεδιψάσω και σχεδίαζα για να μην αφήσω το νου να νοσταλγήσει, για να μην  αδειάσει χώρος που θα ζητά με παράπονα και άλλα συναισθήματα της καρδιάς να γεμίσει. Είμουνα, μάλλον και καλύτερος άνθρωπος τότε και πιο ευσυγκίνητος και νοσταλγικός της πατρίδας. Έφτιαχνα λοιπόν τα απογεύματα σε ένα τετραδιάκι που έφερα πάντοτε μαζί μου σχεδιάκια με λεπτές γραμμ...

«Κι ο Κόσμος ο μικρός, ο μέγας ο λειψός ολόκληρος είδε φως αληθινό και πήρε χαρά καλή»

Όπου δεν τους σήκωσε απλώς από το βαθύ σκοτάδι του Θανάτου αλλά τους ανέστησε στην υπόστασή Του,  τους αγκάλιασε , τους πήρε στον κόρφο του, τους εγκολπώθηκε η ίδια η Ζωή για να είναι σε κοινωνία αγάπης με όλα. Κι ο Κόσμος ο μικρός, ο μέγας ο λειψός ολόκληρος είδε φως αληθινό και πήρε χαρά καλή όπου Χριστός ανέστη εκ νεκρών και έδωσε στην ανθρωπότητα την Ανάσταση και τρόπο και δρόμο να ζει κι όχι απλώς συνταγή να αποφεύγει το θάνατο. Με το καλό να εορτάσουμε και φέτος την Ανάσταση του.   Γεώργιος Κόρδης, kordis.gr Εικόνα Άρθρου: Ανάσταση, Ψηφιακή ζωγραφική, 2022. Limited edition of 7 Giclee Prints ...

Ίσως η γεύση της σοκολάτας, του απλού αυτού γλυκίσματος, να είναι κάτι σαν ομφάλιος λώρος που με κρατά ασυνείδητα ενωμένο με τις λιγοστές μνήμες της μητρικής αγκαλιάς, με το ακριβό χάδι του πατέρα

Πολλοί άνθρωποι όταν φεύγουν σε ταξίδια μακρινά για καιρό παίρνουν στις αποσκευές του w πράγματα που τους θυμίζουν το σπίτι, την πατρίδα τους, τους οικείους και όσους αγαπούν. Προσωπικά όταν αναχωρώ φροντίζω ανελλιπώς να προμηθευτώ μερικές, λίγες πάντα, σοκολάτες υγείας. Άμα τ? εγκαταστάσ? μου σε σπίτι ή σε ξενοδοχεία φροντίζω να τοποθετήσω τις σοκολάτες σε περίοπτη θέση επάνω στο γραφείο όπου μετά την κοπιαστική ημέρα συμμαζεύομαι τα βράδια για να γράψω γράμματα σε οικείους και φίλους, για να ακούσω μουσικές νόστου ή να στοχαστώ επάνω στην εργασία που ολοκληρώσαμε και να μετρήσω όσα απομένουν να κάμουμε και να πάρω κουράγιο. Τις ολίγες αυτές σοκολάτες τις αγγίζω με διάκριση πολλή. Σχεδόν δεν τις καταναλώνω. Τις κοιτώ, τις μυρίζω και μονάχα όταν η καρδιά μου λυγίζει από λύπη απουσίας...

«Δεν θέλεις να είσαι ραγιάς; Μάθε να λες «όχι» κει που πρέπει κι ας το πλερώσεις. Να βαστάς το σέβας σου, την αξιοπρέπεια. Να βαστάς το φωτεινό σου εγώ, τη γλυκιά κι όχι την φαρμακερή του ουσία»

Την Παρασκευή 8 του Απρίλη, στην Σπάρτη, στο Βιβλιοχαρτοπωλείο του Ηλία Μάρκου, είχα την χαρά να παρίσταμαι στην παρουσίαση του βιβλίου, του Συγγραφέα που με τιμά με την φιλία του, του Γιάννη Καλπούζου, «Ραγιάς». Το Σάββατο, ξυπνώντας μετά το μεσημέρι εξ αιτίας ενός όμορφου όπως πάντα «νυχτεριού» με το Γιάννη, ξεκίνησα την ανάγνωση των 518 σελίδων βιβλίου και τώρα που αρχίζω να γράφω, Κυριακή απόγευμα, το τελείωσα «ρουφώντας» το…   Ο Γιάννης έχει την τέχνη… Να σε ταξιδεύει σε ποθητές πολιτείες και χωροχρόνους, που έχεις ακουστά ή γνώρισες μέσα από διαβάσματα σου και θ’ άθελες τόσο να είχες γνωρίσει… Να σου γνωρίζει και να σε εξοικειώνει με τους «ήρωες» του, που είναι είτε οι άγνωστοι καθημερινοί «ήρωες» στις «υπερβάσεις» τους, είτε «μυθοποιημένοι» γνωστοί ήρωες στις πραγματικές...

Ρίγη συγκίνησης με το μεγάλο φινάλε της σειράς «Άγιος Παΐσιος από τα Φάρασα στον Ουρανό»

Η σειρά που μίλησε απευθείας στις καρδιές χιλιάδων Ελλήνων πιστών έχει πάρει το πράσινο φως για δεύτερη σεζόν με επίκεντρο τη ζωή του μεγάλου Αγίου της Ορθοδοξίας. Η πρώτη σεζόν της σειράς «Άγιος Παΐσιος από τα Φάρασα στον Ουρανό» έφτασε χθες στο φινάλε της σε ένα συγκλονιστικό επεισόδιο γεμάτο συγκινήσεις.  Ο Αρσένιος έφυγε οριστικά από την οικογένειά του με προορισμό τη Μονή Εσφιγμένου, εκεί όπου αγκάλιασε την πνευματική ζωή και άφησε διά παντός τα επίγεια. Από τις πιο δυνατές στιγμές, η δύναμη ψυχής του Αρσένιου στις κακουχίες και το γράμμα που έστειλε ο μοναχός στη μητέρα του για να της πει ότι μητέρα του από εδώ και πέρα θα είναι η Παναγία.  Σκηνές μεγάλης συγκίνησης που καθήλωσαν το Twitter και αποθέωσαν την επιτυχημένη σειρά του Mega στα σχόλιά τους.  Η σειρά που μίλ...

«Η πίστη κάνει θαύματα. Η καρδιακή προσευχή είναι η ασφαλέστερη οδός προς τον Κύριο»

Εδώ και πολύ καιρό πολλοί μιλούσαν για τις προφητείες των γερόντων της ορθοδοξίας. Πλέον τα προφητευόμενα γίνονται απτή πραγματικότητα μπροστά στα μάτια μας. Όλοι οι απλοί άνθρωποι, κάθε χριστιανός Ορθόδοξος Έλληνας έχει ένα μόνο τρόπο για να δραστηριοποιηθεί. Την προσευχή.  Αν πιστεύουμε πραγματικά κι όχι μόνο στα λόγια, στην ύπαρξη του Τριαδικού Θεού ας τον επικαλεστούμε. Έστω την ύστατη ώρα ας μετανοήσουμε. Η ανθρωπότητα έχει παραδοθεί αμαχητί, εδώ και χρόνια στην ύλη με όλες τις εκφάνσεις. Τώρα βιώνουμε τα αποτελέσματα αυτής της πρακτικής.  Ίσως κάποιοι να πίστευαν ότι δεν ήταν δυνατό στις ημέρες μας να γίνει πόλεμος με ενδεχόμενη παγκόσμια ανάφλεξη. Ίσως κάποιοι να είχαν παραδοθεί στη νιρβάνα της προσωπικής τους καλοπέρασης. Αποδεικνύεται δυστυχώς από τα γεγονότα ότι ακόμη και τ...

«Γιατί αυτά είναι πράγματα του πνεύματος και η αιτία που χάνονται οι άνθρωποι είναι το σκοτάδι των ματιών τους.»

Νύφες έχουμε δει πολλές. Μα τέτοια νυφούλα άλλη καμιά. Σεμνή, ταπεινή, όμορφη, με τ’ άσπρο το νυφικό της ραμμένο και κεντημένο στο χέρι από τη μάνα Φύση και γύρω της οι παράνυφες, οι βρούβες, ντυμένες στα κίτρινα  και πίσω της η κουμπάρα, η ελιά, έτοιμη ν’ αλλάξει τα στέφανα. «Αλλά αν το όραμα ήταν αληθινό και δυνατό, όπως νομίζω, συνεχίζει να είναι αληθινό και δυνατό. Γιατί αυτά είναι πράγματα του πνεύματος και η αιτία που χάνονται οι άνθρωποι είναι το σκοτάδι των ματιών τους.» Μαύρο Ελάφι (Χεχάκα Σάπα)-Ινδιάνος Αρχηγός   2-4-2022 Φαέθων ...

«Να, για παράδειγμα πρέπει η γραμμή να πάρει χρώμα και το χρώμα να πάρει τις ποιότητες της γραμμής»

Όταν πιάνεις να ζωγραφίσεις να αντιμετωπίζεις κάθετι, ακόμα και το πιο απλό ως σύνθεση. Αυτό σημαίνει πως πρέπει να έχεις στο νου σου πως σε κάθε πράγμα υπάρχουν συστατικά που πρέπει να τα σεβαστείς, που πάει να πει πώς ό,τι κι αν κάνεις, όπως κι αν χειριστείς τις γραμμές, τα χρώματα, τους τ?νους, πρέπει να διατηρήσεις την ύπαρξη των στοιχείων αυτών. Συνήθως οι άνθρωποι δεν νοιάζονται για τα μέρη, τους ενδιαφέρει λέει το όλον. Έτσι θυσιάζουν χωρίς πολλή σκέψη τα συστατικά θεωρώντας πως σημασία έχει το τελικό γενικό αποτέλεσμα. Να για παράδειγμα άμα φτιάχνουν ένα δένδρο δεν το χτίζουν ως ένα σύνολο στοιχείων (κορμού, φύλλων ή και ανθέων ίσως) που στην συνάντηση και σύνθεσή τους δομούν το δένδρο. Φτιάχνουν απλά μια γενική φόρμα που μοιάζει με δένδρο αλλά τα συστατικά έχουν αφομοιωθεί κι ...

Τελευταίο αντίο σε μια Κυρία του Γυμνασίου Αρρένων Σπάρτης

Μαθητές του Γυμνασίου Αρρένων Σπάρτης (1966-1972), όταν μπαίναμε στο σχολείο για μάθημα, υπήρχε μια πινελιά όμορφη και λαμπερή ανάμεσα στα σκούρα γραβατωμένα κουστούμια και στα αυστηρά γκρίζα ταγιεράκια: Η καθηγήτρια-φιλόλογος Νέλλα Στριλάκου. Μια ικανή και καταρτισμένη καθηγήτρια αλλά και μια όμορφη καθημερινή παρουσία σε ένα γυμνάσιο αρρένων, με μαθητές που δεν ήταν πολύ μικρότεροί της. Χούντα ήτανε τότε, κάποιοι λίγοι έκαναν πραγματική αντίσταση, άλλοι, περισσότεροι, είχαν πάρει το δρόμο της φυλακής και της εξορίας για τις ιδέες τους, και άλλοι (όπως η Νέλλα Στριλάκου), με τον τρόπο τους, «αντιστέκονταν» σε ένα σχολικό σύστημα που το χαρακτήριζε ο φόβος, η φοβέρα, η καταπίεση, η ανελευθερία, η απόσταση καθηγητή-μαθητή, το άγριο «σιδέρωμα» της προσωπικότητας και του χαρακτήρα, ο χα...

«Όταν τον τράβηξαν/ για να τον κατεβάσουν στη γη,/ αρπάχτηκε από τα κλαριά/ ενός πλάτανου,/ έκοψε το σχοινί»

Γεννημένος ελεύθερος Ο χαρταετός της Καθαρής Δευτέρας ήταν φτιαγμένος για τα ψηλά. Όταν τον τράβηξαν για να τον κατεβάσουν στη γη, αρπάχτηκε από τα κλαριά ενός πλάτανου, έκοψε το σχοινί κι έμεινε εκεί ψηλά, γιατί ήταν γεννημένος ελεύθερος. 9-3-2022 Βαγγέλης Μητράκος ...

«Είχε και μιάν άλλη ζωή. Μικρή, χαρούμενη, τρελαμένη αυτή, που ολημέρα ακροβατούσε στη ράχη της, στην παραζάλη της και στον καημό της κοροϊδεύοντας το ουράνιο τόξο, τη φυγή, τη γενναιότητα...»

Είχε δυο ζωές. Η μια, η πιο μεγάλη, ήταν σκυφτή. Σαν κυπαρίσσι χειμωνιάτικο, καμπυλωμένο από αγέρα και χρόνια αδίστακτα. Μαντηλοκαλυμμένο το κεφάλι της, κοιτούσε πάντα μακριά εκεί που δεν έχει τέλος και γυρισμό. Τα χέρια της προσφορά και θυσία γεμάτα λαβωματιές και κενό, δώρα και ικεσία και ένα ερωτηματικό. Τα μαλλιά της. Τα μαλλιά της θησαυρός, ποταμός, ρίγος, κάλεσμα, ανάπαυση, παραμυθία. Τα μαλλιά της τελικά ένα θαυμαστικό και έρωτας ανεκπλήρωτος,  τάφος άδειος κι αυτός.  Βάδιζε σκυφτή γιατί δεν την χωρούσε ο ουρανός – τόσο που χαμήλωσε κι αυτός με τόσους ευσεβείς πάνω του… Βάδιζε; Χόρευε ίσως, γιατί δεν ήξερε πως να περπατήσει στη γη ετούτη που της εξουσιάσανε  το σώμα και το κάνανε όνειρο φτηνό και ηδονικό. Χόρευε  για να περνάει απαρατήρητη όπως οι χαζοί και τα παλιά παιδιά, εκεί...

«Όλους τους φαντάζομαι άρχοντες ωραίους να λειτουργούν τη ζωή και να την πλάθουν ολημέρα, να την ξαναφτιάχνουν κάθε μέρα πιο όμορφη στο διηνεκές»

Άκουσα κάποτε από ένα αγιορείτη μοναχό  να λέει για τον γέροντά του, έναν άγιο άνθρωπο που εγκαταβιούσε σε μοναστήρι στην Πάτμο, πως τον είδε κάποτε να τρώει μόνος του στο κελί του και πως φερότανε λες και ήτανε με πλήθος άλλων σε επίσημο γεύμα.  Φερότανε, έλεγε, σαν να τον κοίταζε εταστικά πλήθος άλλων. Με περίσσεια  ιεροπρέπεια κρατούσε ο σεβάσμιος γέροντας τα σκεύη και διακριτικά και με τρόπο σεμνό και ωραίο έτρωγε, Και ήτανε μόνος του στο στενό κρυφό κελί του.  Με άρεσε ετούτη η διήγηση και με έμαθε πολλά. Κι από τότε ασκούμαι να βλέπω τους ανθρώπους αλλιώς, προσπαθώντας με της φαντασίας τα διεισδυτικά μάτια, να θεωρώ διαφορετικά τους ανθρώπους που φτιάχνουν ωραία πράγματα και δημιουργούν έργα λειτουργικά για τη ζωή.  Έτσι δεν τους φαντάζομαι ποτέ να κάθονται άπρεπα προχειροντυ...

«Σκοπός της Τέχνης δεν είναι άλλος από το φανέρωμα της ομορφιάς. Το κάλλος αυτό καθαυτό καλλιεργεί τον άνθρωπο, τον υψώνει, το μορφώνει...»

Η Τέχνη είναι κοινωνικό φαινόμενο, είναι μια ειδική δραστηριότητα της κοινωνικής ζωής, που άμεσος σκοπός της είναι η δημιουργία του ωραίου. Πηγάζει από τη βαθύτερη ανάγκη του ανθρώπου να γνωρίσει όχι μόνο τον εαυτό του και τον κόσμο του, αλλά και τον «άλλο» κόσμο και τους άλλους ανθρώπους. Σκοπός της Τέχνης δεν είναι άλλος από το φανέρωμα της ομορφιάς. Το κάλλος αυτό καθαυτό καλλιεργεί τον άνθρωπο, τον υψώνει, το μορφώνει. Ο πλουτισμός και η ένταση της συναισθηματικής μας ζωής, η προσφορά της ιδιότυπης εκείνης συγκίνησης και χαράς, της βαθύτερα ψυχικής ευφορίας που χαρίζει στον άνθρωπο το κάλλος είναι ο σκοπός της Τέχνης. Όμως η Τέχνη δεν είναι αυτοσκοπός, αλλά και μια κοινωνική λειτουργία που έχει προορισμό να βοηθήσει τον άνθρωπο, ώστε να ξεπεράσει τα προβλήματά του και να τον ενισ...

Η περίτεχνη συκοφαντία δεν είναι γνώρισμα μόνο του καιρού μας

«Κι αν άλλοι σε συκοφαντούν,   να μη καταδεχθείς ποτέ το ψέμα,   κι αν σε μισούν, εσύ ποτέ   σε μίσος ταπεινό να μην ξεπέσεις,   …………………………………..»                             Ρ. Κίπλινγκ «Κόσμε ψεύτη, ταίς κόραις ταίς μαύραις   κατατρέχεις όταν είν’ ζωνταναίς   σκληρέ κόσμε! και δεν τους λυπάσαι   την τιμήν όταν είναι νεκραίς». Ποιος είναι αυτός που εκστομίζει τέτοιους βαρείς αφορισμούς κατά του κόσμου; Από ποιές οδυνηρές και μυστικές δοκιμασίες βγαίνει αυτή η φωνή με τόση ειλικρίνεια, από πού ξεχειλίζει αυτή η αγανάκτηση; Δεν είναι άλλος από τον Διονύσιο Σολωμό. Είναι αυτός που πριν πέντε χρόνια, νεαρός στα 1823 έγραψε τον Εθνικό μας Ύμνο στην Ελευθερία. Οι δύο πρώτες στροφές του παρουσιάζουν τον Αγωνιστή του ’21 να ξεχειλίζει από χαρά στο αντίκρυσμα της Ελευθερίας, ...

«Στα σχολεία όμως διδασκόμαστε μόνο το παραμυθάκι για τους «κακούς» Μαυρομιχαλέους, αποσιωπώντας τον ρόλο της Αγγλικής και της Γαλλικής Αποστολής στο έγκλημα»

Τι είναι προτεκτοράτο; Διαβάζουμε στο Λεξικό: «Είναι η συμβατική (κατά σύμβαση – αμοιβαία συμφωνία) σχέση μεταξύ δύο κρατών, κατά την οποία το ένα από αυτά, η λεγόμενη προστάτιδα δύναμη, αναλαμβάνει την “προστασία” του άλλου, δηλαδή τη διεύθυνση των εξωτερικών υποθέσεών του, σχέση η οποία αποτελεί στην πραγματικότητα νομική μορφή εξάρτησης του προστατευόμενου κράτους από την προστάτιδα δύναμη» («Πάπυρος», τόμος 10, σελ. 50). Το Λεξικό Μπαμπινιώτη καταγράφει τρεις εκδοχές της λέξης προτεκτοράτο: «1. Το καθεστώς που εδραιώνεται με συμφωνία μεταξύ κρατών, από τα οποία το ένα ελέγχει ως προστάτιδα δύναμη το άλλο, στου οποίου τις εσωτερικές υποθέσεις αναμειγνύεται αποφασιστικά. 2. Το κράτος που τελεί υπό τον έννομο έλεγχο προστάτιδας δύναμης έχοντας απολέσει την εθνική του αυτοδιάθεση. 3. Το ...

Το μάθημα της βυζαντινής ζωγραφικής

Υπάρχουν πολλών λογιών ρεαλισμοί στην τέχνη. Ο καθένας έχει το λόγο του, την θέση του και την λειτουργία του μέσα στην κοινωνία των ανθρώπων. Η βυζαντινή ζωγραφική προτείνει το δικό της, ιδιόρρυθμο ρεαλισμό, έναν, όπως το έχω ονομάσει, παραμυθητικό ρεαλισμό. Είναι ένας ρεαλισμός που δεν μοιάζει με κανέναν άλλο και ασφαλώς δεν μοιάζει με τους ρεαλισμούς πού γεννήθηκαν στην Δύση. Η βυζαντινή ζωγραφική είναι ρεαλιστική γιατί επιμένει στην αποτύπωση μορφών ιστορικών κι όχι φαντασιών, αφού για την θεωρία-θεολογία τέχνης του Βυζαντίου, η εικόνα δεν είναι αποκύημα της φαντασίας των ζωγράφων, ούτε δημιούργημα δικό τους. Η εικόνα ειναι η υποστατική εξωτερική μορφή προσώπων και γεγονότων. Εκκινώντας από αυτή την ρεαλιστική βάση ο ζωγράφος καλείται να επεξεργαστεί τις μορφές αυτές και να τι...

Ύστερα κάναμε μάθημα ζητώντας τον λόγο των πραγμάτων και τον τρόπο να φτάσουμε σε αυτόν ώστε να μάθουμε να κρίνουμε ή να μην κρίνουμε τίποτα

Παλιά, τόφερε έτσι η ζωή, και δίδαξα για δέκα συναπτά έτη, με απόσπαση από την μέση εκπαίδευση, στην Ανωτέρα Εκκλησιαστική Σχολή στην Κηφισιά. Τις μέρες που είχα μάθημα έφτανα νωρίς, μιας και μου αρέσει πάντα να φτάνω νωρίς και να μένω στον χώρο και να προσαρμόζομαι στην ατμόσφαιρα, κάτι σαν τα ταξίμια που παίζανε οι παλιοί μουσικοί για να εισέλθουν και να μπολιαστούν σε μια ατμόσφαιρα πριν ξεκινήσουν να παίζουν. Καθόμουνα πάντα σε μια συγκεκριμένη θέση με την πλάτη στο παράθυρο για να μη βλέπω έξω τον κόσμο και τις ομορφιές του. Μ/ ενοχλούσε πάντα εξάλλου το δυνατό φως που γυμνώνει τα πράγματα εταστικά και κάποτε τιμωρητικά. Καθόμουνα και απαντούσα καλημερίζοντας, βαρύθυμα συνήθως, τους προσερχομένους συναδέλφους και σχεδίαζα. Σχεδίαζα τις επόμενες εκθέσεις μου, κατάστρωνα σχέδι...

Μια σύνθεση εμπνευσμένη από όσα γράφει ο σπουδαίος αυτός άνδρας στους περίφημους πέντε θεολογικούς του λόγους

Μιά φορά, παλιά, μιά πρεσβεία ξένου κράτους μου ζήτησε να φιλοτεχνήσω ένα δώρο που ήθελε να δώσει στον τότε Δήμαρχο Αθηναίων. Δεν αρνήθηκα να συμμετέχω σε μια τέτοια ωραία χειρονομία. Έφτιαξα λοιπόν μιά ζωγραφιά με το ανάλογο συνοδευτικό κείμενο. Μου ζήτησαν όμως να το φτιάξω επάνω σε περγαμηνή την οποία και προμηθεύτηκα από γνωστό κατάστημα ζωγραφικών ειδών της Πρωτεύουσας. Το έργο τους άρεσε και η εκδήλωση, φαντάζομαι πέτυχε. Απέμεινε στα χέρια μου ένα μικρό κόμματι περγαμηνής που περίσσευε και μου το έδωσε ως αντίδωρο η ξένη πρεσβεία. Σε αυτήν επάνω έφτιαξα δύο μικρογραφίες περισσότερο για να γευτώ την εμπειρία της ζωγραφικής επάνω σε αυτό το εξαίσιο και σπάνιο υλικό. να νοιώσω κι εγώ όπως οι παλαιοί μαστόροι που κοσμούσαν κώδικες και τες περγαμηνές τους. Τότε, την δεκαετία ...

«Τώρα επιθυμώ να κατοικήσω σε σπίτι μικρό, πολύ μικρό που να χωρεί τα ελάχιστα χρειαζούμενα σε άνθρωπο κανονικό, τα ελάχιστα που του χρειάζονται για να μπορεί να αγγίζει ακόπως κάθε ημέρα τα όρια της ευτυχίας του...»

Άμα είμουνα μικρότερος, καθότι από πτωχή καταγόμενος οικογένεια κι έχοντας στερηθεί στην νεαρή μου ηλικία πολλά, εζήλευα πράγματα υλικά και με εντυπωσιάζανε τα μεγάλα σπίτια όπου κατοικούν κάποιοι ευκατάστατοι άνθρωποι. Περνούσα  απέξω θυμάμαι στο Παλαιό Φάληρο, όπου μεγάλωσα από τα οκτώ μου χρόνια κι  ύστερα αφότου μεταναστεύσαμε στην Αθήνα από το χωρίο μου, και με δέος θεωρούσα τα θεόρατα οικοδομήματα με τα μεγάλα παράθυρα τους και τους απέραντους, στα παιδικά μου μάτια, κήπους. Με τη φαντασία μου προσπαθούσα να σχηματίσω εικείνα των ανθρώπων που εκατοικούσαν μέσα σα να επρόκειτο για άλλο είδος ζωντανών όντων. Εφανταζόμουνα τις ανέσεις τους, την ευρυχωρία των δωματιών, τα ακριβά λουσάτα, βερονικωμένα έπιπλα, τις βαρειές χρωματιστές κουρτίνες να ανεμίζουν νωχελικά στον εισερχόμενο αγέρα...

«Η αγιότητα δεν λογίζεται ως νίκη κατά του σκότους της αμαρτίας αλλά ως μετάνοια και αναχώρηση προς τη μεριά του φωτός και στις ποιότητες του...»

Στα μεταβυζαντινά χρόνια, οι Κρήτες ζωγράφοι, με επιδράσεις από την δυτική Αναγέννηση άλλαξαν αρκετά τον τρόπο απόδοσης της πλαστικότητας των μορφών. Εισήγαγαν τον διάλογο φωτός και σκότους (Chiarroscuro) για την απόδοση της πλαστικότητας και του όγκου κι εγκατέλειψαν τον παραδοσιακό ελληνικό-βυζαντινό τρόπο όπου η πλαστικότητα αποδίδεται διαφορετικά. Εδώ υπάρχει εκκίνηση από μια οποιαδήποτε χρωματική ποιότητα, η οποία οριοθετείται με «γράψιμο» λίγο σκουρότερο και θερμότερο (χωρίς όμως ποτέ να φτάνει σε μαύρο) και η φόρμα πλάθεται με φωτεινότερους και ψυχρότερους τόνους μέχρι το τελικό ολόλευκο ψιμμύθι. Στην λογική της φωτοσκίασης, του Chiarroscuro της Αναγέννησης η πλαστικότητα προκύπτει από ένα διάλογο φωτός και σκιάς ως εάν αυτά τα δύο να ήσαν ισοδύναμες υπαρκτές οντότητες - πρα...

«Ας μάθουμε, λοιπόν, στα κορίτσια ποια είναι η αξία τους και από πού αυτή πηγάζει και ας μάθουμε στα αγόρια μας τον αυτοσεβασμό, τον σεβασμό και την αγάπη, στοιχεία αρκετά για να επιβεβαιώσουν τον ανδρισμό τους»

Γυναικοκτονίες, εκδικητικές συμπεριφορές, προβολή ιδιωτικών στιγμών, εκπόρνευση, εκχυδαϊσμός των πάντων. Αυτή είναι η σύγχρονη καθημερινή ειδησεογραφία, την οποία μάλιστα έχουμε συνηθίσει και δεν μας εντυπωσιάζει ιδιαίτερα. Όλες όμως αυτές οι πράξεις  οδηγούν σε έναν κοινό παράγοντα, σε ένα κατεστημένο που δεν λέει να αποχωριστεί η τάχα εκσυγχρονισμένη  αυτή εποχή που διανύουμε. Όλα οδηγούν, δηλαδή, στην  πρωτόγονη αντίληψη ότι ο άντρας επιβεβαιώνεται μέσα από την σεξουαλική πράξη και η γυναίκα είναι αυτή που πρέπει να τον επιβεβαιώσει, άποψη η οποία ενώ δεν διδάσκεται, ανεξήγητα διαιωνίζεται. Πρέπει, ωστόσο, να γίνει κατανοητό ότι η γυναίκα είναι ο ένας από τους δύο, όχι το αντικείμενο του ενός, όπως πολλοί πιστεύουν. Έχει εξίσου ερωτική επιθυμία, την οποία και δικαιωματικά επιδιώκε...

«Ίσως κάποιοι αλαφροΐσκιωτοι που έχουν συνήθειο καλό ριζωμένο στην καρδιά τους να κοιτούν κατά το νοτιά απ΄?όπου έρχονται όλες του κόσμου οι θρησκείες, να θεωρούν κατά τα μέρη όπου οι άνθρωποι τιμούν τον έρωτα περισσότερο από τα πλούτη και τις πέτρες βεβαιότητες»

Κάθε χρόνο, την ίδια μέρα χωρίς κανείς ποτέ να γνωρίζει το γιατί, ένα δέντρο σε μια ερημική μακρυνή ακροθαλασσιά στολίζεται με τα πιο όμορφα στολίσματα που σκέφτηκε ανθρώπου νους κι έφτιαξε ανθρώπινο χέρι. Στολίζεται και μένει έτσι στολισμένο για λίγο μέχρι να περάσει ο παλιός χρόνος και να έρθει ο νέος χρόνος. Τα μεσάνυχτα, που οι πολλοί των ανθρώπων αναιτίως χαίρονται στο πέρασμα αυτό και κατευοδώνουν τη νέα χρονιά ασκόπως, το δέντρο στην ερημική ακροθαλασσία ξεστολίζεται μυστικά τα γιορτινά του και επιστρέφει ξανά στην κανονική του καθημερινή φορεσία. Κανείς δεν γνωρίζει πως γίνονται όλα αυτά. Μονάχα κάτι παιδιά είπαν κάποτε δειλά-δειλά πως αυτό το βράδυ είδαν στον ουρανό κάτι παράξενο. Είδαν, λέει, ένα καράβι με φτερά να είναι στεριωμένο στα σύννεφα και μέσα στο καράβι είδαν ...

«Έβρεχε ήσυχα εκείνη τη μέρα όταν κατάλαβα πως όλοι ανεξαιρέτως μπορούν να έχουν τα ίδια αισθήματα της καρδιάς, πως όλα τα αισθήματα της καρδιάς είναι ισότιμα αρκεί να είναι αληθινά και ανεπιτήδευτα. Αρκεί να είναι της καρδιάς»

Ακούω συχνά ένα τραγούδι που μου άρεσει πολύ. Λαϊκό, παλιό του Απόστολου Καλδάρα με τη φωνή του Στέλιου Κατζαντζίδη. Θα βρω μουρμούρη μπαγλαμά. Μιλάει για ντέρτια, για καημούς, μεράκια και πόνους καρδιακούς. Μου αρέσει που αφήνεται στην στερνή παρηγορία του μπαγλαμά, ενός μικρού και ταπεινού όργανου. Κάποια στιγμή μέσα στο τραγούδι ακούγεται από κάποιον παρευρισκόμενο στην ηχογράφηση ένα :”γειά σου Καζαντζίδη”. Αυτό το επιφώνημα, κι όλα τα ανάλογα επιφωνήματα των λαϊκών τραγουδιών, μου αρέσουν πολύ. Για πολλούς λόγους κυρίως όμως γιατί με προκαλούν να ψάξω να βρω πίσω από αυτές τις φωνές τον άνθρωπο. Συνήθως πλάθω φαντασίες και φέρνω στο νου μου κάποιον απλό και λαϊκό άνθρωπο με τσιγάρο στο στόμα, με καπνισμένα ροζιασμένα από το βαρύ μεροκάματο χέρια, με σαπισμένα ίσως δόντια και βαρ...

«Ο Χριστός έφερε με τη γέννησή Του την των πάντων ενότητα ως πραγματικότητα στο πρόσωπό Του και ως δυνατότητα για τη ζωή όλων»

Είναι όπως σε ένα σώμα. Όταν όλα τα μέλη  υπάρχουν σε ενότητα και συλλειτουργούν για το κοινό του σώματος καλό, τότε το σώμα είναι υγιές και ανθηρό και ζει και ζεί καλώς. Έτσι και στον μακρόκοσμο της γης μας. Η των πάντων ενότης είναι προϋπόθεση και βάση για μια ζωή κοινωνίας στο φως. Κι ο Χριστός αυτό έφερε στον κόσμο ενώνοντας το κτιστό με το άκτιστο γεφυρώνοντας την απόσταση μεταξύ ζωής και θανάτου, και καταργώντας τις αποστάσεις που χωρίζουν τις καρδιές των ανθρώπων και οδηγούν σε διαιρέσεις σε εξαιρέσεις και σε αιρέσεις. Ο Χριστός έφερε με τη γέννησή Του την των πάντων ενότητα ως πραγματικότητα στο πρόσωπό Του και ως δυνατότητα για τη ζωή όλων. Την δυνατότητα  όμως αυτή, όσοι θέλουν, ελεύθερα, την ακολουθούν και την πραγματώνουν στη δική τους  ζωή ανταλάσσοντας την παλιά...

«Με το χάραμα πρωτοψάλτες τα κοτσύφια της αυλής, σχεδόν οικόσιτα, που τσιμπολογούν τα πανωτσάμπια από το εφτακοίλι της γυμνής κληματαριάς.»

Οκτώ με εννιά μήνες του χρόνου η ακοή απέχει από την ανθρώπινη ομιλία. Όχι από επιλογή αλλά γιατί εδώ στο βουνό, πάνω από τα χίλια μέτρα, μόνο το Σαββατοκύριακο ή το κατακαλόκαιρο φθάνει λαλιά ανθρώπινη ή άλλοι ήχοι που συνδέονται μαζί της, όπως αυτός του αυτοκινήτου ή άλλου μηχανοκίνητου. Δεν υπάρχει τηλεόραση, τα φώτα κλείνουν νωρίς (οι συχνές διακοπές του ηλεκτρικού ρεύματος τα κλείνουν έτσι κι αλλιώς ακόμη νωρίτερα) και οι δραστηριότητες ρυθμίζονται, όπως αποξεχάσαμε, περισσότερο με το φως του ήλιου. Η φίλη σιωπή με «χίλιες γλώσσες κρένει». Με το χάραμα πρωτοψάλτες τα κοτσύφια της αυλής, σχεδόν οικόσιτα, που τσιμπολογούν τα πανωτσάμπια από το εφτακοίλι της γυμνής κληματαριάς. Μετά ο ήχος του νερού, όπως πηδάει από βράχο σε βράχο κατηφορίζοντας όλο το βουνό έως ότου ανταμώσει ...

Πώς ν’ ανεχθεί η Εκκλησία/ ότι ο Ιησούς πεινά;/ Θέλετε να δημιουργηθεί καμία αίρεσις/ «Οπαδών του πεινώντος»/ και να χρειαστούν πάλι Σύνοδοι αφορισμού/ και Ιεροδικεία για τους αποστάτες;

Σκεφτόμουν, μέρες που είναι, να γράψω κάτι για τα Χριστούγεννα. Μα όχι για τη γιορτή του καταναλωτισμού, όπως μετατρέψαμε την επέτειο της σάρκωσής Του, εμείς οι ευλαβείς αστοχριστιανοί, ούτε για τη γυαλιστερή επιφάνεια της βιτρίνας που τη γεμίσαμε λάμψη και φως, αλλά μέσα μας το σκοτάδι καλά κρατεί… Μα πού καρδιά μέσα στο ζόφο της πανδημίας και στην οδύνη του άδικου χαμού τόσων συνανθρώπων μας! Και πώς να βρεις κουράγιο να ξεπεράσεις τη «χριστιανική» αντιμετώπιση που επιφύλαξε η κυβέρνηση «όλων των Ελλήνων» σε σχεδόν 7000 υγειονομικούς, γιατί αρνήθηκαν να εμβολιαστούν και τιμωρούνται με αναστολή εργασίας, στέρηση μισθού και ασφάλειας και οι οικογένειές τους με σφιγμένη καρδιά αναρωτιούνται: πώς θα τα βγάλουν πέρα στις γιορτές; Και δεν είναι οι μόνοι. Από κοντά και οι άνεργοι, οι υποα...

«Περνάς ώρες ατέλειωτες μπροστά στον τοίχο και παλεύεις να σύρεις γραμμές, να συνδυάσεις γραμμές και χρώματα για να φτάσεις σε μια ενότητα και μια ομορφιά. Σπάνια φτάνεις σε αυτό που έχεις οραματιστεί»

Άμα είναι μεγάλη η δουλειά πρέπει να λείψεις πολύ από το σπίτι σου, από όσα κι όσους αγαπάς. Πρέπει να δουλεύεις κάθε μέρα με ρυθμό χωρίς διακοπές ανώφελες, παρά μονάχα για τα απαραίτητα. Χρειάζεται αφοσίωση και συγκέντρωση. Σχεδόν ξεχνάς πώς είναι να ζεις όπως ο κανονικός κόσμος. Οι μέρες μοιάζουν ίδιες κι απαράλλακτες. Διαδέχονται η μια την άλλη και το μόνο που αλλάζει είναι ο χώρος των ναών όπου εργάζεσαι. Μεταμορφώνεται, παίρνει πρόσωπο και μορφή και παύει να είναι ά-σχημος. Κάποτε για λόγους ανεξήγητους τυχαίνει να γίνεται και ωραίος. Περνάς ώρες ατέλειωτες μπροστά στον τοίχο και παλεύεις να σύρεις γραμμές, να συνδυάσεις γραμμές και χρώματα για να φτάσεις σε μια ενότητα και μια ομορφιά. Σπάνια φτάνεις σε αυτό που έχεις οραματιστεί. Η ένταση είναι μεγάλη και πρέπει να εργάζεσαι με ...

«Καθεμέρα τα πρωινά κοιτάζω με ευλάβεια τον άδειο ουρανό, τα δέντρα θωρώ με τρυφερότητα, χαϊδεύω τακτικά τα αγριολούλουδα, ακούω προσεκτικά τις φωνές των ποταμών και αφήνομαι να θωπεύσουν την ακοή μου οι ξέγνοιαστες φωνίτσες των πετεινών του ουρανού»

Συχνά περνούν μέρες που δεν βλέπω άνθρωπο, περνούν ημέρες που δεν επιδιώκω να δω άνθρωπο ούτε να  ομιλήσω μαζί του. ΟΙ μέρες κυλούν ήσυχα κι απλά. Φροντίζω όμως τα λίγα πράγματα που βρίσκονται αναιτίως κοντά μου. Προσπαθώ να μην τα πληγώσω και περιμένω να έρθει το σούρουπο να ησυχάσω κι εγω, να ξαπλώσω να ξεκουραστώ απο όσα έκαμα στην διάρκεια μιας μέρας. Έτσι περνά η ζωή. Χωρίς σπουδαία επιτεύγματα, χωρίς τίποτα το ιδιαίτερο, χωρίς κατορθώματα και συμβολές τρανταχτές και ξακουστές στον ανθρώπινο πολιτισμό. Για όλα ετούτα όμως οι φίλοι μου με έχουν για τιποτένιο, για  χαμένο κορμί όπου τίποτα σημαντικό δεν έκανα στην ζωή μου, ούτε τα στοιχειώδη δεν πέτυχα, ούτε τα βασικά. Χωρίς λόγο, με λένε,  βίωσα λαθραίως την ζωή διήλθα ματαίως πηαίνοντας προς την κοινή μοίρα, τον θάνατο. Αν όμω...

Κείμενο: Πηνελόπη Χριστάκου

Το μυθιστόρημα «Γράμματα στη Χιονάτη» της  Ευγενίας Φακίνου (Εκδόσεις Καστανιώτη)  διαβάσαμε κι απολαύσαμε ωραίες, μεστές και γόνιμες συζητήσεις, διότι προέκυψε διχογνωμία! Σε κάποια μέλη της Λέσχης άρεσε πολύ και κάποια το απέρριψαν. Αυτό συμβαίνει όταν ένα βιβλίο έχει πολλές αναγνώσεις κι επιδέχεται πολλές ερμηνείες. Η Ευγενία Φακίνου, από τα πιο αγαπητά πρόσωπα της σύγχρονης ελληνικής λογοτεχνίας, εξακολουθεί από το πρώτο της βιβλίο ως σήμερα να μας συντροφεύει μέσα από ιστορίες γυναικών. Διαβάζοντας τη Χιονάτη, έρχονται στο μυαλό μας η Αστραδενή, η γυναίκα στη Μεγάλη Πράσινη, αλλά και το Έρως, Θέρος, Πόλεμος, έργα που και η ίδια με έμμεσο τρόπο μνημονεύει. «Τις γυναίκες - ηρωίδες μου τις αγαπώ, τις σέβομαι, τις πονάω, δεν τις ξεχνώ από βιβλίο σε βιβλίο, έχω έναν διαρκή διάλγο μ...

Μόλις οι «Καλοί» έμειναν μόνοι και ανεξέλεγκτοι, άλλαξαν «φορεσιά και τρόπους». Έριξαν τις μάσκες που με τόση μαεστρία για χρόνια φόραγαν και βάλθηκαν να μας συνετίσουν… για το καλό μας

Παρακολουθώντας τις προάλλες σε ένα τηλεοπτικό κανάλι τα τεκταινόμενα στο Αζερμπαϊτζάν ένοιωσα το στομάχι μου να δένεται κόμπος βλέποντας τις ανατριχιαστικές λεπτομέρειες από το μακελειό στο Ναγκόρνο Καραμπάχ όπου Αζέροι συνεπικουρούμενοι από Τούρκους μισθοφόρους και ρώσικα στρατεύματα  έπνιξαν στο αίμα τους Αρμένιους, αναγκάζοντας τους να παραδοθούν. Και το σφίξιμο στο στομάχι μου έγινε πιο έντονο βλέποντας τους Αρμένιους αποχωρώντας από τα πάτρια εδάφη τους, να παραδίδουν oι ίδιοι στις φλόγες τα σπίτια και τις περιουσίες τους για να μην πέσουν στα χέρια των εισβολέων.  Μην αντέχοντας άλλο το θέαμα γύρισα σε άλλο κανάλι. Και εδώ όμως το ρεπορτάζ αναφερόταν στον εμφύλιο της Συρίας συνοδεύοντάς τον από live στιγμιότυπα που δεν υπολείπονταν σε αγριότητες, αίμα, θάνατο και φρίκη από εκείν...

Ένα αφήγημα

Είσαι δίπλα μου από την πρώτη τάξη του Γυμνασίου. Δώρο του πατέρα που μάλλον απηύδησε από τις πολλές άγνωστές μου λέξεις. Κατά καιρούς σε παραγκώνιζα ανατρέχοντας σε άλλους συντρόφους σου. Δεν σου κακοφαινόταν. Πάντα υπομονετικά στη θέση σου περίμενες τη σειρά σου. Αν ερχόταν… Πόσες φορές σε ανοιγόκλεισα άραγε… Και τώρα για να ανταμωθούμε θα πρέπει πολύ προσεκτικά να σε ξαπλώσω σε μεγάλη επιφάνεια για να μην ξεχυθούν τα φύλλα σου και διαλυθείς ολότελα. Θα σε οικτίρουν τα υπόλοιπα λεξικά που λάμπουν ολοκαίνουργια στη βιβλιοθήκη. Η διαβεβαίωση ότι έχεις την πρώτη θέση στην καρδιά μου, τάχα να σε παρηγορεί;  Χαζεύω το εσώφυλλο· στην πάνω αριστερή γωνία, γραμμένο το όνομά μου με μπλε μελάνι· ωραίος γραφικός χαρακτήρας με επιμελημένα τα πρωτογράμματα με καμπύλες που πια δεν συνηθίζω ή δεν...

«Από όλες τις εικόνες όμως του χειμώνα, αγαπώ πιότερο να βλέπω ανθρώπους σφικτά τυλιγμένους στα ζεστά –φτωχικά ή ακριβά δεν έχει σημασία- ενδύματά των»

Απ΄ όλες τις αμέτρητες του χρόνου εποχές αγαπώ τον Χειμώνα. Είναι μάλλον το απρόβλεπτο πρόσωπο των ημερών του που με ελκύει· οι εμφανείς εναλλαγές του καιρού και της ατμόσφαιρας, η χλωμή παλέτα της φύσης με τα λιγοστά εξασθενισμένα χρώματα που ήσυχα μετεωρίζονται μέσα σε παλλόμενο, ασημένιο, ειρηνικό φως συννεφιασμένων, σμικρυμένων ωρών, η διάχυτη αίσθηση μιας αιωρούμενης προσμονής που χρωματίζει τα πάντα γύρω και είναι αισθητή σε όσους έχουν ματαίως μάθει να αγρυπνούν. Από όλες τις εικόνες όμως του χειμώνα, αγαπώ πιότερο να βλέπω ανθρώπους σφικτά τυλιγμένους στα ζεστά – φτωχικά ή άκριβά δεν έχει σημασία- ενδύματά των. Σε παλτά ασπίδες πολύχρωμες, σε πουλόβερ ζιβάγκο, που αγκαλιάζουν απαλά στήθια και λαιμούς, σε φουστάνια πολύχρωμα που περιπτύσσονται ερωτικά γύρω από σώματα γυναικώ...

H «βλακεία» και «αυτοχειρία»

Πριν από λίγα χρόνια, κάποιο γλυκό Φθινόπωρο, πήγα μια ολιγοήμερη εκδρομή  στα Μετέωρα. Δεν θ΄αναφερθώ λεπτομερώς στο δέος που ένοιωσα και στο θρησκευτικό συναίσθημα που αισθάνθηκα να με πλημμυρίζουν. Θα πω μόνον ότι ήταν έντονες συγκινήσεις, προερχόμενες από την Θεϊκή ενέργεια που αναδύετο μέσα από κάθε χαραγματιά των παράξενων βράχων με τα παμπάλαια  μοναστήρια επάνω τους.  Όλα αυτά τα υπέροχα και καταπληκτικά τα έχουν  υμνήσει και καταγράψει λεπτομερώς και εξαιρετικά πολλοί και  ειδικοί μελετητές. Λογοτέχνες, ζωγράφοι, θεολόγοι και ιστορικοί. Αντίθετα, εγώ θα εκφράσω τον θυμό που αισθάνθηκα να με κυριεύει, όταν είδα τις νεόκτιστες  5οροφες πολυκατοικίες της Καλαμπάκας να κρύβουν την ομορφιά της θέας των Μετεώρων, τόσον από τους μόνιμους κατοίκους της πόλης όσο και από τους επισκέπ...

«Κανένας δεν διδάσκει καλύτερα από το μυρμήγκι, που δεν λέει τίποτα»

Κατά πώς φάνηκε, η βροχή, μετά από μήνες στέγνιας, τα «έπιασε» απροετοίμαστα τα μυρμήγκια στο γειτονικό, άχτιστο οικόπεδο. Το νερό μπήκε στη μυρμηγκοφωλιά μαζί με χώματα και σκόρπισε και τους σπόρους  που με πολλή δουλειά είχανε μαζέψει ολόγυρα από την τρύπα της φωλιάς, για να τους κουβαλήσουνε μέσα, στις αποθήκες. Σαν σταμάτησε η βροχή, σήμανε συναγερμός στη στρατιά των μερμήγκων. Αγόγγυστα, με τάξη, πειθαρχία, σύστημα και υπομονή άρχισαν να καθαρίζουν  και να επιδιορθώνουν τις ζημιές που είχανε γίνει από τη βροχή. Να φανταστείτε, αργά το απόγευμα σταμάτησε η βροχή και την άλλη μέρα, το μεσημέρι, ένας πανέμορφος, σωρός από φρεσκοσκαμμένο, κόκκινο χώμα είχε βγει από τη μυρμηγκοφωλιά και είχε κυκλώσει τη μερμηγκότρυπα ολόγυρα, σαν ένα κάστρο παλιοκαιρινό, αρμονικά και με σοφία χτισμ...

«Η ζωγραφική στην καθ΄ ημάς παράδοση είναι ποιητικό γεγονός σε γραμμές και χρώματα»

Η ζωγραφική των εικόνων -με γενικό τρόπο μιλώντας-  στην ελληνική εικαστική παράδοση μοιάζει μάλλον με την γραφή και είναι πολύ πιο κοντά στην ποιητική τέχνη. Κι ετούτο γιατί στην παράδοση αυτή, η ζωγραφική δεν κατανοήθηκε  ως  αντικειμενική- ορθή αναπαράσταση της τυχαιότητας της πραγματικότητας των φαινομένων αλλά ως απόπειρα να αναδομηθεί ο κόσμος με βάση έναν εσωτερικό λόγο εις τρόπον ώστε να παρουσιαστεί ενώπιον της εκκλησίας του δήμου μια εικόνα έλλογη που να είναι αληθινός κόσμος. Η  εικόνα συνεπώς προέρχεται  από μέσα, από τον νου και την ψυχή του καλλιτέχνη, δεν είναι μια υπόθεση του ματιού αλλά μια «υπόθεση ψυχική». Δεν είναι μηχανική «ορθή κατασκευή» που αναπαριστά ψυχρά την πραγματικότητα. Ακόμα κι όταν οι φόρμες που χρησιμοποίησε  η τέχνη προσομοίαζαν μιμητικώς στον κόσμο τ...

Από το παλίμψηστο χειρόγραφο Sin. ar. NF 66, φύλλα 2v + 7v + 8r, αναδύθηκαν στο φως περ. 89 εξάμετροι στίχοι με θέμα την παιδική ηλικία του θεού Διόνυσου

Ο Διόνυσος-Ζαγρεύς κατέχει κεντρική θέση στην ορφική μυθολογία και θεολογία. Προέκυψε από την ένωση του Δία, μεταμορφωμένου σε φίδι, με την Περσεφόνη. Στίχοι ενός χαμένου έπους (ίσως του 7ου αι. π.Χ.) ήρθαν πρόσφατα στο φως, στο πλαίσιο ενός διεθνούς ερευνητικού προγράμματος που ασχολείται με τα Παλίμψηστα της Μονής Σινά. Το πρόγραμμα διεξάγεται υπό την αιγίδα της Αυστριακής Ακαδημίας Επιστημών σε συνεργασία με το Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνιας και υποστηρίζεται οικονομικά από τη φιλανθρωπική οργάνωση Arcadia Fund.  Ως παλίμψηστο (< πάλιν + ψάω [ξύνω, αποξέω]) χαρακτηρίζεται το χειρόγραφο του οποίου το αρχικό κείμενο έχει αποξεσθεί με οξύ εργαλείο ή ελαφρόπετρα για να γραφεί πάνω του ένα καινούργιο κείμενο? πρόκειται δηλ. για μια εργασία ανακύκλωσης ώστε να επαναχρησιμοποιηθεί το ακριβ...

«Να έχεις κατά νου πως με την τέχνη και τα έργα σου οι άνθρωποι παθαίνουν κάτι, κινούνται ως προς κάτι, και γίνονται κάτι. Όλα είναι ερεθίσματα, πάθος, ενέργεια, πράγματα εν τέλει και σχέσεις και ποιότητες ζωής»

Όπου με ρωτούσες εχτές στο μάθημα για τον αποδέκτη του έργου τέχνης σου και δεν έβγαζες άκρη. Με έλεγες πως όλοι οι άνθρωποι είναι διαφορετικοί για ποιόν απ? όλους να ζωγραφίσω; Ίσως τελικά δεν έχει νόημα και πρέπει να κάνω αυτό που κάνουν οι πολλοί των εικαστικών· να φτιάχνω πράγματα για εμένα να εκφρ?ζω τα εσώψυχά μου να κατα- γράφω τους καημούς μου και ο καθείς ας πάρει ότι θέλει και μπορεί. Σε έλεγα πως αυτό είναι παράλληλες ζωές, διασταυρούμενες ιδιωτείες και πως αυτό δεν οδηγεί πουθενά παρά σε ατομικά λευκά κελλιά, σε απουσία κοινωνίας. Ο αποδέκτης ξέρεις δεν είναι στατικό πράγμα, είναι απροσδιόριστο, τρεπτό και ρευστό. Αλλάζει και τρέπεται, υπάρχει ως προς κάτι και γίνεται διαρκώς ως προς αυτό. Η τέχνη σου επομένως καλό είναι να μην απευθύνεται σε κάποιον συγκεκριμένα γι...

Γιατί το φως είναι ο έρωτας και η ίδια η ζωή, ενώ το σκοτάδι απλά ένα άλογο ουρλιαχτό που μάταια προσπαθεί να σαρκωθεί σε αδύναμες στενεμένες από συμφέρον ψυχές

Το σκοτάδι δεν το πολεμάς με σκοτάδι. Το σκοτάδι μονάχα το φως φοβάται και από αυτό φεύγει. Κι από κάστρα φυλακές δεν βγαίνεις από θύρες επτασφράγιστες που τις φρουρούν βέβαιοι του  θανάτου υποτακτικοί. Βγαίνεις πετώντας με τα μικρά ή μεγάλα φτερά της αγάπης σου, βγαίνεις με μια εθελούσια πληγή πηγή στο στήθος που μυροβλύζει συγχώρεση. Και να θυμάσαι. Ποτέ δεν νίκησε και δεν θα νικήσει το σκοτάδι το φως. Γιατί το φως είναι ο έρωτας και η ίδια η ζωή, ενώ το σκοτάδι απλά ένα άλογο ουρλιαχτό που μάταια προσπαθεί να σαρκωθεί σε αδύναμες στενεμένες από συμφέρον ψυχές. Το σκοτάδι είναι ένα ψέμα. Γεώργιος Κόρδης, kordis.gr Εικόνα άρθρου: Ιπτάμενη. Αυγοτέμπερα σε ξύλο, 30x40 εκ. ...

«Νοιώθω πως προσπαθώ να ανοίξω με τα χέρια δρόμο σε δάσος πυκνό, σκιερό και φοβερό, ν΄ ανοίξω με τα πόδια τη γης να μπω μέσα και να θαφτώ και να θάψω μαζί μου κι όλα τα πάθια του ντουνιά»

Άκουα προχτές ένα ωραίο γλυκό βάλς κι είχα την αίσθηση πως είμουνα αεράκι που είχε αρπάξει τρυφερά κάποια αγαπημένη στα μπράτσα του και την ταξίδευε σε τοπίο ειδυλιακό έχοντας ξεχάσει κι αφήσει πίσω όλα τα βάσανα και τους καημούς που βασανίζουν την πλάση. Άκουα και σκεφτόμουνα πόσο απέχει αυτή η μουσική, ο ρυθμός αυτός από έναν δωρικό και χοϊκό ζεϊμπέκικο. Άλλος κόσμος. Άμα ακούω ένα ζεϊμπέκικο ανατριχιάζω το ίδιο και θέλω να σηκωθώ να αφήσω το κορμί να ακολουθήσει την αυστηρά μετρημένη κίνηση του ρυθμού. Όμως εκεί αντιθέτως έχω την αίσθηση πως ενώ χορεύω μόνος δεν είμαι μονάχος αλλά ούτε και με κάποιον άλλον συγκεκριμένα. Αισθάνομαι σα νάχω αγκαλιάσει όσον απ΄ τον πόνο και τον καημό του κόσμου αντέχω, σα νάχω σφιχταγκαλιάσει όσα πρόσωπα έχω στη ζωή μου συναντήσει, φίλους, γονείς, άγ...

«...με φαίνεται, πως τα ενδύματα είναι πράμα σπουδαίο και σημαντικό αφού με αυτά τα ατελή των ανθρώπων σώματα ευμορφαίνουν περισσότερο και αποκτούν διαστάσεις, άλλες και πολλαπλές»

Κάθομαι κι ακούγω μουσικές εξαίσιες και βλέπω τες των ανθρώπων κινήσεις· τις στάσεις  κορμιών και  ποδιών, τις χειρονομίες, τις συσπάσεις των μορφών. Ομιλούν οι άνθρωποι γύρω μου, πίνουν καφφέ, χαζεύουν και ετάζουν περιέργως περαστικούς, ρεμβάζουν με ραστώνη, τα βάζουν με τα ρούχα τους. Ώ πόσο επιθετικοί φαίνονται συχνά οι άνθρωποι οταν κινούνται, πόσο λίγο συμφιλιωμένοι ομοιάζουν με την πλάση! Λίγες έως ελάχιστες απο τις κινήσεις και τις ενέργειες που παράγουν έχουν χαρακτήρα ήμερο και φιλικό. Οι πλείστες είναι αιχμηρές, κοφτερές και κάτι πληγώνουν γύρω τους, κάτι διαιρούν, κάτι χωρίζουν παράγοντας ασυναίσθητα θάνατο. Το χώμα πατούν οι περισσότεροι των ανθρώπων βίαια χωρίς διάκριση, χωρίς να εννοούν πως τίποτα δεν είναι στερημένο ζωής. Το φλυτζάνι τους πιάνουν με τρόπο απότομο και...

«Nα κρυφτώ να ζήσω μια ζωή χαριτωμένη με ησυχία, ντυμένη όνειρα και άφατες ηδονές που παρέχουν οι εικόνες ενότητας και ομολογημένης μοναξιάς»

Τα απογεύματα, όταν έχω πια κουραστεί από την μάταιη τύρβη της ημέρας, ψάχνω καφενεία να τρυπώσω , να φυλαχτώ απ΄ του κόσμου τη βουή, ν΄ απαγκιάσω, να δω τη ζωή από απόσταση. Κάθομαι συνήθως, άμα βρω κάθισμα, απόμερα, αποτραβηγμένος στη σιωπή, γράφω ή κάνω πως γράφω για να μη με πάρουν για κανένα περίεργο, και ακολουθώ τις κινήσεις των άλλων, βλέπω τα βλέμματά τους, συντονίζομαι στις χειρονομίες τους, παρατηρώ τις εκφράσεις του κορμιού και του προσώπου τις συσπάσεις. Φαντάζομαι τις ζωές τους. Δημιουργώ συχνά ολόκληρα σενάρια για τη διαδρομή τους, για τις χαρές και τα βασανά τους. Μερικές φορές παρασύρομαι και αφήνομαι τόσο που σχεδόν πιστεύω τις φαντασίες μου. Χαμογελώ με τα υποτιθέμενα χαρούμενα αισθήματά τους, ή με πιάνουν κλάμματα με τις λύπες της φανταστικής ζωής τους. Άλλο...

«…αγαπώ …τα ρυτιδωμένα πρόσωπα των μεγαλωμένων ανθρώπων. Αυτά προπάντων. Τα χάζευα με τις ώρες και έψαχνα στα κρυφά εκεί να βρω τις διαδρομές των ρυτίδων…»

Μου άρεσαν πάντα, όσο θυμάμαι, τα φθαρμένα πράγματα. Φοβόμουνα τα καινούργια πράγματα, μου έφεραν δυσφορ?α, σχεδόν με τρόμαζαν. Όταν είμουνα μικρός και με είχαν φέρει στην Αθήνα οκτώ χρονώ παιδάκι, ντρεπόμουν να πάω σχολείο άμα τύχαινε, αν και τύχαινε σπάνια, να με αγοράσει η μάνα κανένα καινούργιο ρούχο. Φοβόμουνα πως θα διακρινόμουνα έτσι, πως θα με ρωτούσαν θα σχολίαζαν, θα συνέκριναν, θα έπρεπε να μιλήσω και να εξηγήσω. Κι εγώ ντρεπόμουνα που είμουνα από χωρίο και δεν ήξερα να ομιλώ καλά τη γλώσσα της πρωτεύουσας. Αργότερα έμαθα να μιμούμαι καλώς τη γλώσσα της πρωτεύουσας και περνούσα απαρατήρητος, αλλά εγώ πάντα ντρεπόμουνα να φοράω καινούργια ρούχα. Προτιμούσα τα παλιά. Μεγαλώνοτας ανακάλυψα -το κράταγα αυτό για χρόνια επτασφράγιστο μυστικό- πως αγαπώ τα ερείπια, τα παλιά σ...

Δεν θέλησα ποτέ να ξεχωρίσω, να στέκομαι μόνος σε κοινή θεωρία, διακεκριμένος από το πλήθος, μόνος και ξεχωριστός

«Πολλοί των ανθρώπων με ψέγουν πως φτιάχνω πράγματα αλλιώτικα και  διαφορετικά και πως αυτό το κάνω γιατί είμαι εγωιστής και ζητώ να φαίνομαι. Μα αυτό δεν είναι αλήθεια. Εγώ ο έρμος ποτέ δεν θέλησα  να διαφοροποιηθώ από τους άλλους! Ποτέ δεν το θέλησα. Το αντίθετο. Προσπαθούσα σε όλη μου τη ζωή να κρύβομαι , να αφομοιώνομαι στο πλήθος, να μην ξεχωρίζω να περνώ απαρατήρητος, να έρχομαι πάντα δεύτερος. Να σκεφτείς πως ούτε καν καινούργια ρούχα δεν ήθελα να φορώ στο σχολείο γιατί είχα την εντύπωση-μάλλον εσφαλμένη και υπερβολική - πώς όλοι θα με κοιτούν. Κι εγώ δεν ήθελα να με κοιτούν γιατί τότε  θυμόμουνα εκείνη τη μέρα, τη φρικτή εκείνη ημέρα όταν με κοιτούσαν όλοι εχθρικά, όταν έμεινα μόνος σε μια σχολική τάξη να ξεχωρίζω και να με κοιτούν οι άλλοι. Σήμερα σε ετούτη τη γλυκιά του Ι...

«Σκεφτόμουνα ύστερα πόσο σημαντικό πράγμα είναι η μέθοδος για τη σκέψη και τη ζωή γενικότερα»

Είμουνα τις προάλλες σε ένα γάμο και  κάποιος από τους καλεσμένους ήρθε και, αφού μου συστήθηκε,  με έπιασε κουβέντα  για τη βυζαντινή τέχνη. Με δήλωσε εξαρχής πως δεν είναι ειδικός αλλά με είπε πως δεν του αρέσει ο Κόντογλου γιατί λέει έχει μια μανία με την τελειότητα και το άψογο αποτέλεσμα ενώ αυτός, λέει, είναι άνθρωπος και δεν του ταιριάζει αυτή  η τέλεια τέχνη. Έκπληκτος, άκουα όσα μου έλεγε, υποψιασμένος λίγο  για  την πηγή των απόψεών του. Δεν του απάντησα μιας και η περίσταση δεν το επέτρεπε, αλλά κυρίως  γιατί θάρρεψα πως  δεν υπήρχε κοινός τόπος και λόγος για να σταθεί μια συζήτηση. Σκεφτόμουνα ύστερα πόσο σημαντικό πράγμα είναι η μέθοδος για τη σκέψη και τη ζωή γενικότερα. Η μέθοδος είναι σαν τα τραίνα. Άμα διαλέξεις λάθος τραίνο ή μέθοδο όπου κι αν κατεβείς θα είσα...

«Έτσι πήρα, θαρρώ, την κακιά συνήθεια να ζητώ να ψαύω και να αισθάνομαι τη ζωή, να ψάχνω ψαχνό κι όχι τρύπιες εικόνες και άδειες στίλβουσες επιφάνειες λέξεων»

Παίζαμε στα θερισμένα χωράφια νύχτες με φεγγάρι, κρυβόμασαν στις ψηλές χρυσές θυμωνιές που περίμεναν υπομονετικά το αλώνισμα, μυρίζαμε εξαίσια αρώματα απ? τις καλαμιές μετά τις καλοκαιρινές νεροποντές τα απογεύματα του Αυγούστου. Κοιμόμουνα, θυμάμαι, στην άκρη στα καπνοχώραφα  πριν ακόμα χαράξει και με μύρωναν οι ευωδίες απ? τα μποστάνια, βρίσκαμε τις φωλιές των κορυδαλλών κάτω απ? τα ζιρζιλίκια και παίζαμε στα χέρια μας  τα αμάλιαγα μικρά τους με τον παιάνα των ανήσυχων γονιών τους να κεντά  στον αέρα αγωνία.  Καθισμένος στην σβάρνα του θείου μου μέσα στα υγρά χωράφια τα μουντά Φθινόπωρα, στεφανωμένος από μυριάδες πουλιά των αγρών, γευόμουνα χώμα και σκέτο αγέρα.  Τρέχαμε στις εξοχές και ξέραμε κάθε γωνιά του τόπου, τα ρέματα και τις πηγές, τους λόγγους, τις αλεποφωλίες. Έτσι πήρα...

«Να ζεις το ίδιο για όλους κι όχι μόνον για όσους σε αρέσουν, να ενώνεις κι όχι να διαιρείς την ζωή»

Ένα πράμα που με ξάφνιασε αρχικά κι ύστερα μ΄ εντυπωσίασε, όταν για πρώτη φορά πήγα στο Άγιον Όρος, ήταν που οι μοναχοί σχεδόν ποτέ δεν στέκονταν να πιάσουν κουβέντες και μάλιστα θεωρητικές με επισκέπτες. Περισσότερο όμως με γοήτεψε που δεν επαινούσαν και δεν κατακρίναν κανέναν. Απλά έκαναν προς  όλους αυτό που θεωρούσαν σωστό και πρέπον. Δε δίδασκαν ποτέ με κουβέντες, ζούσαν απλώς κι ούτε επιχειρούσαν ως επαΐοντες  να διορθώσουν τον κόσμο. Ίσως, λέω ίσως, γιατί ήξεραν, είχαν μάθει από την παράδοση που κρατούσαν στα ροζιασμένα χέρια τους, πως δεν γίνεται να διδάξεις παρά όσα μονάχα έπαθες. Ίσως γνώριζαν πως διαφορετικά κάνεις κακό διαιωνίζοντας την ψευδαίσθηση πως είναι εύκολο να φτιάξει ο κόσμος χωρίς  κόπο, χωρίς το δικό σου  ίδρωτα, ανέξοδα χωρίς αίμα αυτοθυσίας πολύ. Χωρίς ποτέ ν...

«Γι’ αυτό ο διακριτικός άνθρωπος δεν μιλά εύκολα και έρχεται πάντα στη θέση εκείνου στον οποίο απευθύνεται και αναλογίζεται τις επιπτώσεις της συμπεριφοράς του»

«Μεγάλο «θαύμα» η διάκριση όπως αυτή καταγράφεται στην καθ΄ ημάς παράδοση, η ικανότητα δηλαδή της ψυχής του ανθρώπου να διακρίνει πώς να φερθεί αναλόγως των περιστάσεων, η ικανότητα να βρίσκει τον καλύτερο δυνατό, ανθρωπίνως, τρόπο να πει ή να κάνει κάτι σε κάποιον ώστε να προκαλέσει το λιγότερο πόνο ή να φέρει την μεγαλύτερη ωφέλεια σε έναν άνθρωπο που πάει να πει σε ολόκληρη τη ζωή αφού η ζωή είναι μία και δεν μερίζεται. Ο άνθρωπος της διάκρισης δεν γενικεύει και φέρεται πάντα, ή εν πάσει περιπτώσει όσο μπορεί, εξατομικεύοντας  το φέρσιμό του αναλόγως ώστε όλες οι ενέργειές του και τα λόγια του να είναι  βάλσαμο σε πληγή, δρόσος σε πυρωμένα χείλη, θροφή σε πεινασμένο στόμα. Γι’ αυτό ο διακριτικός άνθρωπος δεν μιλά εύκολα και έρχεται πάντα στη θέση εκείνου στον οποίο απευθύνεται και...

«Ο άνθρωπος απώλεσε τους συνεκτικούς δεσμούς με ό,τι τον περιβάλλει. Έπαψε να νιώθει μέρος του όλου και να συμπεριφέρεται αλληλέγγυα με το συμπαντικό μεγαλείο»

Είναι γνωστή η φράση ότι κάτι « έκατσε». Έχασε την φρεσκάδα του, την πραγματική του φύση, το μέγεθός του. Έχασε την εντελέχειά του να γίνει αυτό που μπορούσε να γίνει. Βασικά αυτό που «κάθεται» χάνει και την αξία του. Αποκτά μια ροπή προς τα κάτω, βαριά και με λίγα λόγια πεθαίνει. Λέμε το γλυκό « έκατσε» δεν είναι αφράτο, είναι βαρύ, συμπαγές. Λέμε, επίσης, το ενδιαφέρον του « έκατσε» για τον αθλητισμό. Δηλαδή έσβησε, δεν είναι ορατό πια. Έτσι ακριβώς και ο κόσμος «έκατσε». Δεν έχει πια διάθεση για νοηματοδότηση της ζωής, δεν έχει όραμα, ιδεολογία ανοδική, δεν έχει όρεξη για δημιουργία, ξέχασε το «θεϊκό μερίδιό του». Η διάθεσή του καθαρά βαρυντική, έλκεται προς τα κάτω, ποθεί όλο και περισσότερο απόκτηση ύλης. Έλκεται από την ύλη, γαντζώνεται σε αυτή. Βλέπει αλλά δεν «ορά». Δεν διαβλ...

«Είναι η καυτή ανάσα ενός διαλυμένου κόσμου, αποτύπωμα μιας αλόγιστης δραστηριότητας, προθάλαμος ενός μέλλοντος που μας αποκλείει»

Τα θερμόμετρα ζητούν πίσω τον πυρετό τους. Ένα συλλογικό 38 και 8 απλωμένο στους δρόμους και τις επιφάνειες, κάθετο όπως ο ήλιος, με το βάρος της ελεύθερης πτώσης. Η ατμόσφαιρα έξω είναι πηχτή, σχεδόν μπορείς να την ακουμπήσεις, να την παρακάμψεις με το χέρι, ώστε να διασχίσεις τη διαδρομή. Η ζέστη είναι τοποθετημένη σε τεμάχια, ο αέρας ως γεωμετρικός όγκος, αποτρεπτικός και ταυτόχρονα προσπελάσιμος. Κάθε κίνηση κουβαλά την αναίρεσή της, τη δυσκολία αυτή που την αποτρέπει. Οι λαμαρίνες, τα τσιμέντα, η πίσσα γίνονται συσσωρευτές υπερβολής, αντικείμενα μιας υπερθετικής θερμοκρασίας, πολλαπλασιαστές ενός θερμικού αδιεξόδου. Και η ζέστη κάνει την ύλη ενιαία, ένα συνολικό μέγεθος με επιμερισμένη όψη που ανασαίνει συνολικά εκπνέοντας φωτιά.  Γιατί η ζέστη είναι κατ΄ αρχάς υπενθύμιση. Άγνωστο...

Είναι σα να λες, χωρίς να το καταλαβαίνεις, πως ο Θεός είναι τιμωρός και εκδικητής και εκβιάζει τους ανθρώπους να γίνουν πιστοί μέσα από αυτά τα θαύματα

Βλέπω διάφορους φίλους χριστιανούς να ποστάρουν την πληροφορία πως στο Προκόπι Ευβοίας μετά από παράκληση και λιτανεία των πιστών έβρεξε και σώθηκε η πόλη και το προσκύνημα του αγίου.  Δεν ξέρω ούτε μπορώ να επιβεβαιώσω το γεγονός. Μπορεί και να έγινε έτσι. Όμως, ειλικρινά, δεν μπορώ να καταλάβω την νοοτροπία των χριστιανών που ανεβάζουν τέτοια πράγματα. Ακόμη κι αν συνέβη έτσι, ή αν έτσι πιστεύεις πως έγινε δεν το λες και δεν το ομολογείς. Διότι πολύ απλά εμμέσως πλην σαφώς λες πως ο άγιος έσωσε το σπίτι του κι άφησε τον υπόλοιπο κόσμο να καεί. Κι ακόμα, εμμέσως ασυνειδήτως, πλην σαφώς, λες πως ο Θεός, ο μόνος που ενεργεί τα θαύματα, κάνει επιλεκτική σωτηρία ανθρώπων και αφήνει τους απίστους να καίγονται. Είναι σα να λες, χωρίς να το καταλαβαίνεις, πως ο Θεός είναι τιμωρός κ...

Τι έχει γίνει, τι έχει γίνει, τι έχει γίνει;

«Τα ‘χαν πει και να τα βγαίνουν, βγαίνουν όλα αληθινά» Κώστας Τουρνάς Ο πλανήτης μας «φλέγεται» από την υπερθέρμανση που του προκάλεσαν οι αλόγιστες ανθρώπινες δραστηριότητες από την εποχή της Βιομηχανικής Επανάστασης έως σήμερα. Αυτή ξεκίνησε στο 2ο μισό του 18ου αιώνα, κορυφώθηκε κατά τον 19ο αιώνα και μέχρι το τέλος του 20ου αιώνα άρχισαν να γίνονται ορατά τα δυσοίωνα αποτελέσματά της στο κλίμα της Γης και οι αρνητικές προοπτικές για την ανθρώπινη ζωή. Η ανθρωπότητα όλο αυτό το διάστημα διεξήγαγε ένα πρωτοφανές πείραμα με την ολοένα πιο μεγάλη κατανάλωση ορυκτών καυσίμων, που συσσώρευσαν στην ατμόσφαιρα του πλανήτη μας τεράστιες ποσότητες διοξειδίου του άνθρακα και άλλων αερίων, σχηματίζοντας μια επικίνδυνη ομπρέλα πάνω από την ατμόσφαιρα (φαινόμενο του θερμοκηπίου), αλλάζον...

«Είναι σαν να ακουμπά το χέρι σου σε βυζί γυναίκας εύμορφο και πρέπει με το άγγισμά σου να το πλάθεις κάθε μέρα ωραιότερο για να φτάσει στην μυστική σοφή γεωμετρία του Θεού»

Παλιά στα Θερμιά (Λουτρά)  στην Κύθνο άκουσα αυτή τη φράση απ΄ ένα παλιό ναυτικό που, παίζοντας τάβλι με φίλο, χάζευε που και που τους κολυμβητάς να μπαινοβγαίνουν στην θάλασσα και να λιάζονται στην χρυσή αμμουδιά της ακτής. Με πήρε χρόνια να καταλάβω κάπως. Θαρρώ πως ακόμα δεν έχω εννοήσει το βάθος και τις διαστάσεις των λόγων του. Όχι πως δεν καταλαβαίνω τις λέξεις και το νόημα τους. Απλώς δεν έχω φτάσει, θαρρώ, να ζήσω σε βάθος μια ανάλογη εμπειρία και άρα δεν έχω ακόμα τέτοιας ποιότητες ζωής για να αποκρυπτογραφήσω τα λόγια εκείνα. Τα λόγια του γέρο-ναυτικού προϋπέθεταν αγάπη για τη θάλασσα. Μια αγάπη που προσέδιδε  στην θάλασσα  «ιερότητα». Και είναι αυτή η «ιερότητα» που τον οδηγούσε ασυναίσθητα με απλότητα  σε μια στάση «λατρευτική» προς αυτήν. Άμα αγαπάς κάτι αληθινά το σ...

Σαν σήμερα, 29 Ιουλίου, το 1925, γεννήθηκε

Από το τίποτα που είμαστε, ξαφνικά βγαίνουμε σε αυτόν τον υπέροχο κόσμο. Στα χρώματα.   Δίνω μεγάλη σημασία στα χρώματα.   Είναι από τα σημαντικότερα πράγματα στον κόσμο.   Πολλές φορές μου είχε συμβεί, όταν με κλείνανε στην απομόνωση, στο απόλυτο σκοτάδι,   τη δέκατη μέρα να ξεχνάω τα χρώματα.   Να έχω ασπρόμαυρη μνήμη, να μη θυμάμαι το κόκκινο, το κίτρινο   - το όνειρό μου δε μπορεί να αναπληρώσει αυτή την απουσία.   Αυτό, το ξέρει και η Ασφάλεια. Μπήκε μια μέρα ο Μπάμπαλης εκεί που ήμουνα:   «Έλα έξω ρε να δεις τα χρώματα» και μου χτύπησε η καρδιά. «Ωχ, αυτό είναι» σκέφτηκα.   Σε μια μεταγωγή, με το που είδα από το πίσω άνοιγμα του αυτοκινήτου   τα κόκκινα και πράσινα λεωφορεία, αισθάνθηκα μια απέραντη ευδαιμο...

Πόση σχέση ύφους έχουν όλες αυτές οι φωνασκίες και τα τσιρίγματα με όσα λέγονται στα Ευαγγέλια, στην Θ. Λειτουργία του Αγίου Ιωάννη του Χρυσοστόμου, στους εξαίσιους ύμνους των ποιητών της Εκκλησίας;

Διερχόμενος σήμερα από εορτάζοντα ενοριακό ναό ακούω σε μεγάφωνα, παρόμοια αυτών που χρησιμοποιούνται από κοινούς διαδηλωτάς, την Θ. Λειτουργία και τους Ψάλτες και τον Ιερέα με υψηλότονους λαρυγγισμούς να προσπαθούν να φωνάξουν πως είμαστε κι εμείς εδώ. Τραγική κατάσταση. Ένας θόρυβος εκκωφαντικός και άκομψος που καταλαμβάνει όλη την περιοχή επιτείνοντας την ήδη υπάρχουσα αταξία και ασχήμια. Οι άνθρωποι αυτοί, σκέφτομαι με όχι, οφείλω να ομολογήσω και να απολογηθώ, φιλάνθρωπο ύφος, δεν καταλαβαίνουν πολλά από ιεροπρέπεια, ούτε από την σημασία και λειτουργία του τρόπου των εκκλησιαστικών τεχνών. Οι τέχνες στην εκκλησιαστική ζωή των χριστιανών, όπως εξάλλου και σε κάθε άλλη εκκλησιαστική-κοινοτική ζωή είναι λειτουργία που υπηρετεί και δεν πρέπει επιβάλλεται στις αισθήσεις και στες ψυ...

«Κεκαθαρμένη η μορφή περιττών και επουσιωδών στοιχείων δομείται εικαστικά ερρύθμως με σημείο αναφοράς τον θεατή ώστε να υπάρχει πάντα ως προς αυτόν και να γίνεται διαρκώς παρουσία γι’ αυτόν»

Εορτή τις προάλλες του αγίου Παϊσίου και είδα πολλές εικόνες του αναρτημένες σε τοίχους διαδυκτιακούς. Κι είπα να μοιραστώ μερικές σκέψεις. Σχεδόν όλες οι εικόνες του εορτάζοντος αγίου αλλά και όλων των συγχρόνων αγίων εκκινούν από τις φωτογραφίες τους τις όποιες έχουμε άφθονες στην διάθεσή μας. Δυστυχώς όμως σχεδόν όλες οι εικόνες που βλέπω εκτός εξαιρέσεων μένουν πολλή κοντά στην φωτογραφική μίμηση της μορφής ή της στάσης του αγίου αδυνατώντας να χωρίσουν σε μια «μεταμόρφωση» που θα έκανε μια φωτογραφία λειτουργικό γεγονός και άρα εκκλησιαστική εικόνα. Αυτό που κυρίως δεν τολμούν να κάνουν οι αγιογράφοι είναι η αφαιρετική προσέγγιση της μορφής και η αναδόμησή της με διαφορετικό εκκλησιολογικό λόγο. Θεωρώντας ως βασικό και κύριο ζητούμενο την ομοιότητα με την φωτογραφία δεν αφαιρο...

Οι άλλες γραμμές, οι ατελείς, είναι δύσκολες γραμμές, για διαφορετικό λόγο πιό απαιτητικές.

Το πρόβλημα με τα καινούργια σπίτια είναι πως έχουν πολλές και πολύ ίσιες γραμμές. Πολλές κατακόρυφες και οριζόντιες γραμμές που περιβάλλουν τις αισθήσεις των ανθρώπων και τις ορίζουν αναλόγως. Οι άψογα ίσιες γραμμές είναι το καθημερινό βασανιστικό  θέαμα  πολλών ανθρώπων και λαθραία με τρόπο ύπουλο και αδίστακτο ελέγχουν τις συνειδήσεις  θυμίζοντας μυστικά στους ταλαίπωρους από τη σκληρότητα του βίου ανθρώπους  πως δεν είναι τέλειοι. Και οι πολλοί των άνθρωπων, όσοι ακόμα δεν έχουν χαλάσει τελείως, νοιώθουν άβολα μέσα στις ίσιες γραμμές και ασφυκτιούν αλλά δεν τολμούν να φύγουν από αυτές γιατί σκιάζονται να ζήσουν με τις άλλες γραμμές τις καμπύλες, τις τεθλασμένες, τις λυγισμένες από ατεχνεία, από το βάρος κεκραμένων αισθημάτων, από τύψεις, από νόστο ακαθόριστο  και σεβντά βαρύ. Οι ...

Τα ωραία σηκωμένα γλυπτά μαλλιά τις ζεστές μέρες του Καλοκαιριού αφήνουν να φανούν εκείνες οι λίγες σταγόνες ιδρώτα που ήσυχα και τρυφερά κυλούν πίσω απ΄ το αυτί μυρώνοντας το λαιμό με το άρωμα του νόστου μιας άπιαστης ευτυχίας, ενός έρωτα εξαίσιου μοναδικά εκστατικού

Τα καλοκαίρια μ΄ αρέσει που κάποιες γυναίκες, όσες  ακόμα κρατούν μακριά μαλλιά, τα σηκώνουν ψηλά και τα δένουν, για να δροσιστούν μάλλον, με ένα κορδονάκι, συχνά χρωματιστό, ένα λαστιχάκι πρόχειρο, με ό,τι βρούν. Η κίνηση αυτή τις κάνει να μοιάζουν  Καρυάτιδες που φέρουν στην κεφαλή τους, αλύγιστες και περήφανες, το βάρος  συνηθισμένων πραγμάτων, καημούς  ασίγαστων  σπλάχνων, πόνους ανομολόγητους και βάσανα πικρά των άλλων, διαβατάρικα πουλιά ελπίδες, πνοές θυμωμένων θαλασσών, την αέναη ανακύκλυση των εποχών και των άστατων παροδικών αισθημάτων. Τα μαλλιά τους, έτσι ατημέλητα  δεμένα επάνω στην κεφαλή τους, τις κάνει να ομοιάζουν φορές - φορές ωραία  γλυπτά που ξέφυγαν για λίγο απ΄ την σκλαβιά κανόνων και ευθυνών και περιφέρονται στον κόσμο ως σημεία ανεξίτηλα  μιας  ξεχασμένης αθωό...

«Λίγοι ακολουθούν με υπομονή και ιερόπρεπη σιγή τις ηλικίες της μέρας, λίγοι ακολουθούν τον ήλιο απ΄ την κροκόπεπλο αυγή έως το ματωμένο βασιλεύον δείλι»

Οι άνθρωποι βιάζονται. Βιάζονται να πάνε αλλού, να φύγουν, να αλλάξουν θέση, διάθεση, τοποθέτηση.  Οι άνθρωποι βασίζονται σε προθέσεις, σε καταθέσεις, σε υποθέσεις κυρίως. Κι όλο βιάζονται ν΄ αλλάξουν θέση και να φύγουν να πάνε αλλού σε χαμένους παράδεισους, σε χώρες που δεν γνώρισαν ποτέ, σε πολιτείες που δεν βρέθηκαν ποτέ, σε ηδονές άγνωστες και γι΄ αυτό γοητευτικές.  Οι άνθρωποι επιμένουν να φεύγουν δεν έχουν υπομονές, δεν έχουν κουράγιο να αντέξουν την πίεση των πραγμάτων και των αισθημάτων. Προτιμούν τα εύκολα και εύτρεπτα συναισθήματα οι πολλοί των ανθρώπων, επιλέγουν την ροή και το άστατο των συναισθημάτων και κυλούν μέσα τους και πάνε κι έρχονται μέσα στην βολική ανεξέλεγκτη διαδρομή τους, στους δαίδαλους του γέρου χρόνου.  Οι πολλοί των ανθρώπων διάγουν τον βίο επιλέγοντας. Δ...

«Χρειάζεται υπομονή και ευφυΐα για να μπορέσουμε να διασχίσουμε τούτο τω γκρίζο χάος. Κατά τη διαλεκτική της Ιστορίας θα αμφισβητηθούν αύριο εξίσου και οι αμφισβητήσεις»

O χαρακτηρισμός «Πνευματικός άνθρωπος» στον τίτλο, πού στεγάζει τις γραμμές πού ακολουθούν, δεν µου φαίνεται σήμερα και τόσο δόκιμος. Είναι ο διανοούμενος με τον πλούτο των ιδεών, με την ανθρωπιστική πίστη; Είναι ο επιστήμονας, ο οποίος στο εργαστήριό του ετοιμάζει ανύποπτος τις πιο ανατρεπτικές δυνάμεις πού γνώρισε η Ιστορία; ΄Ή είναι ο άνθρωπος μιας ιστορικής και κηρυγματικής μορφής του παρελθόντος, μιας εποχής αθωότητας από την αγωνία της οποίας απουσίαζε η Αγωνία, ο ανθρώπινος εκείνος  τύπος δηλαδή ο οποίος εγοήτευσε με τον ουμανιστικό του λόγο και τον πλούτο των ιδεών του; Αλήθεια, τί έγινε ο άνθρωπος του πνεύματος, Ο οποίος πίστευε ότι με την επιστημονική του γνώση και την ανθρωπιστική του πίστη θα ήταν ο κυρίαρχος του παιχνιδιού), ότι θα βοηθούσε τον μεταπολεμικό, τον σύγχρονο...

Βασίλης Σεϊτανίδης, «Γαλλικές Μπαγκέτες», Διηγήµατα, Νότιος Άνεµος, 2021

Το μότο του Κίρκεγκωρ που προτάσσεται του κειμένου «Τη ζωή την ζούμε ατενίζοντας µπροστά, αλλά την κατανοούµε κοιτάζοντας πίσω» εξηγεί και το «γιατί» της συγγραφής του Βασίλη Σεϊτανίδη . Ο Βασίλης Σεϊτανίδης γράφει – από τότε που το προνόµιο άσκησης της ιατρικής, σχετικά µε το Νόηµα λόγω συνταξιοδότησής του, παραχωρείται στους νεότερους συναδέλφους του – γιατί έµαθε να ατενίζει µπροστά. Αλλά για να κατανοηθεί το εναποµείναν µπροστά, ο συγγραφέας υποχρεούται να κατανοήσει την πορεία που διέγραψε έως το «τώρα» της συγγραφής. Ο ίδιος εξάλλου στο προλογικό του σηµείωµα («Αντί προλόγου») διευκρινίζει µε σαφήνεια τις συγγραφικές του προθέσεις καθώς και την επιλογή του µότο: «Ακολουθώντας την παρότρυνση του Kierkegaard και προσπαθώντας να κατανοήσω την ζωή µου γυρίζω πίσω σε γεγονότα, καταστάσε...

«Σήμερα μοιάζουμε να μην καταλαβαίνουμε το μάθημα της Πόλης που αλώθηκε. Μοιάζουμε να μην κατανοούμε το πολύτιμο που μας κληροδότησε ανακεφαλαιώνοντας τον αρχαίο των Ελλήνων πολιτισμό και της ορθοδοξίας το Πνεύμα το Άγιο»

Η Πόλις εάλω και η βυζαντινή αυτοκρατορία μαζί της, όχι γιατί δεν κατόρθωσε να δημιουργήσει το ανθρωπολογικό μοντέλο του νικητή, τον άνθρωπο που απεγκλωβισμένος από το συναίσθημα της πίστης μπορεί να παράξει έλλογο πολιτισμό, δομές δηλαδή που θα διαχειριστούν τα ανθρώπινα πράγματα πραγματιστικά. Όποιος έχει δει από μέσα την Αγια? Σοφιά και κατάλαβε πως εκεί συνοψίζεται όλος ο αρχαίος πολιτισμός και η γνώση και πως με απόλυτα έλλογο τρόπο η πέτρα γίνεται δομή που υμνεί την αδιάσπαστη ενότητα κτιστού και άκτιστου, μπορεί να καταλάβει πως το Βυζάντιο δεν υπήρξε ποτέ θύμα ενός μονοφυσιτισμού που επιλέγει μονάχα μια διάσταση για να ζήσει. Το Βυζάντιο, όσο κι αν είχε Θεό, δεν ξέχασε ποτέ τη γη κι ούτε αφέθηκε ποτέ στην έκσταση από τα ανθρώπινα εγκαταλείποντας τη διαχείρισή τους στην παρόρμηση ...

«Όταν πια δεν βαστώ άλλο να αναζητώ την κρυμμένη χαρά σε μικρά πράγματα και μνήμες που καιροφυλακτούν, κάνω το σταυρό μου και την κεφαλή γέρνω σε μαξιλάρι λερό απ΄ τα δάκρυα και τις αποτυχημένες μετάνοιες χρόνων πολλών»

Πριν πολλά χρόνια δούλευα μακριά σε χώρες ξένες, μακρινές. Κουραζόμασταν πολύ με την εργασία, με την ξενιτειά κυρίως με την απουσία χαράς που φέρνει η μοναξιά και ο φόβος του ανοίκειου. Τα βράδια γύριζα στο κατάλυμα για ξεκούραση και για μιά ανάσα χαράς. Έγραφα τότε διάφορα. Μικρά όπως πάντα κείμενα για παραμυθία. Θυμάμαι που ένα τέτοιο κείμενο το δημοσίευσα κάποτε εδώ μέσα στην έρημη αυτή χώρα τη γεμάτη με   ανθρώπους ίσκιους. Μια φίλη αναδημοσίευσε το κείμενο χρόνια μετά και μου εξομολογήθηκε πως της   άρεσε   πολύ και πως την στήριζε με κάποιο τρόπο.   Είχα χαρεί όταν μου το είπε. Δεν είναι δα και πολλές οι φορές που κάποιος σου ανοίγεται να σου πει σε προσωπικό μήνυμα πως με κάτι που έγραψες στηρίχτηκε, πως πήρε κουράγιο για το δύσκολο ταξίδι της ζωής. Σαν σήμερα είχε συμβεί ...

...

«- Τέτοιες κολόνες μέσα μας, γιαγιά μας έχουμ’ όλοι/ να ξαναφτιάξουμ’ εκκλησιά πιο πέρα απ’ την Πόλη!»

Το παραμύθι της γιαγιάς                            του Βασίλη Βλαχάκου   Στο τζάκι, πλάι στη φωτιά, ξύνει το κολοκύθι και στα εγγόνια η γιαγιά λέει το παραμύθι: Ήταν,  παιδιά μου,  μια φορά μία μεγάλη πόλη που τη θαυμάζανε πολλοί και τη ζηλεύαν’ όλοι. Θέλαν όλοι τα πλούτη της και την πολιορκούσαν σαν κύματα περνούσανε και τη λεηλατούσαν. Πέρασαν βάρβαροι πολλοί, μα η βασίλισσά μας για χίλια χρόνια ήτανε αυτή πρωτεύουσά μας. Ήταν ο φάρος για πολύ μες στο πυκνό σκοτάδι ωραίο ηλιοβασίλεμα που χάνεται το βράδυ ’να βράδυ μάλιστα κακό που ’ρθε  σ’ αυτή την Πόλη και έπεσαν τα τείχη της και οι ψηλοί της θόλοι στα χέρια τούρκων έπεσε η ακριβή μας κόρη. Κλαίει τη μάνα το παιδί μονάκριβο αγόρι που βλέπει να τη σέρνουνε σκλάβα σε ξένα μέρη κλαίει κ’ η μάνα το παιδ...

«Ζωγραφιές πλέον δεν επιχειρώ, μονάχα τις φαντάζομαι, τις σχηματ?ζω στο νου και τις χρωματίζω με τους έρρυθμους κυματισμούς της καρδιάς και τις στέλνω ως πνοή στον κόσμο να πετάξουν με τους ανέμους...»

Όταν είμουνα νεότερος είχα απορία πώς περνούν τις μέρες τους άνθρωποι που γεύτηκαν την επιτυχία, που δοξάστηκαν, που τους λάτρεψαν πλήθη κανονικών ανθρώπων που πάντα βρίσκουν κάτι να λατρέψουν, κι ύστερα ξεχάστηκαν από μη ευνοϊκές συγκυρίες ή από έλλειψη τύχη αγαθής. Πάντα είχα περιέργεια πώς περνούν τις καθημερινές και τις σχόλες τους όταν έμεναν μόνοι και ξεχασμένοι από θαυμαστές από φίλους και γνωστούς, με τη γεύση της αποτυχίας, και την ένταση της μοναξιάς να την πολλαπλασιάζουν οι μνήμες των ένδοξων ημερών. Είχα απορία και δεν ήξευρα και κανένα σπουδαίο και δοξασμένο άνθρωπο να ρωτήσω. Ύστερα, μεγαλώνοντας, άρχισα να εννοώ με τρόπο μυστικό τί συμβαίνει και θαρρώ πως κάπως κατάλαβα. Μεγαλώνοντας κι ενώ άρχισα σταδιακά αλλά σταθερά να χάνω τους πρώτους ρόλους που γεναιόδωρα συ...

«Γιατί γλώσσα είμαστε εμείς. Και κάθε παραμόρφωσή της αποτυπώνεται αναπόφευκτα σε εμάς (σώμα, νους, ψυχή), και σιγά σιγά θα αλλοιωθούμε, θα σκουληκιάσουμε μέχρις εσχάτων...»

Θέμα όχι πρωτοφανές. Όμως κάθε φορά αξιοσημείωτο και ιδιάζον: Τα πάθη της γλώσσας και κυρίως οι μεταμορφώσεις της που υφίσταται ακούσια και «βίαια» κάτω από τις εκάστοτε συνθήκες. Ποιος δεν θαυμάζει την ανθοφορία της γλωσσικής έκφρασης σε καταστάσεις ερωτικής έλξης ή παραζάλης ή σε περιόδους επαναστατικής μέθεξης για υψηλά ιδανικά (ο ρομαντισμός θριάμβευσε μέσα από την πρωτοφανέρωτη πυκνή, υπαινικτική και αισθητικά άρτια τροπικότητα της γλώσσας); Ποιος δεν κατανοεί την κενότητα και την κακοποίηση της γλώσσας, όταν αυτή γίνεται όπλο ενός προπαγανδιστή πολιτικού ή φερέφωνο ενός «ξύλινου» δημοσιογράφου; Όταν  οι λέξεις υπηρετούν ανθρώπινες ανομίες, τότε ποιος θα δικάσει αυτούς που θεωρούν ότι μπορούν να χειρίζονται τις έννοιες με τρόπο ανίερο και προσβλητικό, μόνο και μόνο για να πετύχο...

«...ένα απλό κέρασμα, για να νοιώσω πως είμαι κι εγώ μέσα στην φωτεινή πανήγυρη των ανθρώπων της γης που επιλέγουν κάθε μέρα με κάθε κόστος την ελπίδα, διακηρύσσοντας σιωπηλά πως η χαρά της ζωής θα διώξει το σκότος του φόβου και της θανατηφόρας αμφιβολίας»

Μια από τις χαρές που θυμάμαι από τα παιδικά μου χρόνια ήταν ο πολίτικος χαλβάς που με έφτιαχνε η μάνα μου σαν ρεγάλο που είμουνα καλός μαθητής και πρόκοβα στα γράμματα. Άμα πήγαινε να πάρει τους βαθμούς μου του τριμήνου στο σχολείο είχα μεγάλη αγωνία και  περίμενα με άγχος να δω πώς πήγα. Ήθελα να έχω καλούς βαθμούς στα μαθήματα που αγαπούσα αλλά και για τα άλλα είχα αγωνία, όπως τα Μαθηματικά, που ποτέ δεν τα διδάχτηκα όμως σωστά και δεν τα αγάπησα παρά σαν μεγάλωσα και γνώρισα το φίλο μου του Γ. Μ που με μύησε όσο ήταν μπορετό  στην ποίησή τους. Περίμενα λοιπόν έξω απ΄ το σχολείο ή στο σπίτι να δω τί βαθμούς πήρα. Συνήθως, ή σχεδόν πάντα, ήταν καλοί. Έτσι ύστερα εξαφρωμένος πήγαινα να παίξω ποδόσφαιρο, που το λάτρευα κι ακόμα το αγαπώ. Η μάνα μου με έφτιαχνε  για να με ευχαριστή...

«Γιατί, πού να «περ’σσέψουν» λεφτά για καινούριο παντελόνι του παιδιού, τότε που η Λάμια η φτώχεια είχε βγει από τις σπηλιάδες της και κυνηγούσε τους ανθρωπάκους που δεν είχαν στον ήλιο μοίρα, για να τους κατασπαράξει;»

Πού να το ’ξεραν τα  φτωχόπαιδα, τα ξυπόλητα και πεινασμένα παιδιά του παλιού καιρού, πως τα τρύπια και χιλιομπαλωμένα παντελόνια τους θα γίνονταν μόδα στη σημερινή εποχή της αφθονίας και της ισοπέδωσης. Εκείνα τα «παιδιά όλο μάτια», που η ζωή τούς είχε κλέψει τα λουλούδια της χαράς από τον κήπο τους και τον ήλιο της ελπίδας από τον ουρανό τους, εκείνα τα φτωχά παιδιά που δεν χόρτασαν το ψωμί, που δεν έμαθαν τα γράμματα, που «μπήκαν στα κάτεργα» από τα μικράτα τους, εκείνα τα παιδιά που δεν έγιναν ποτέ παιδιά, που το κεραμίδι πάνω απ’ τα κεφάλια τους έβαζε συνέχεια νερό και τα παράθυρά τους άφηναν το αγριοβόρι να «θερίζει» … πού να το ’ξεραν πως η φτώχεια και η δυστυχία τους θα γινότανε μόδα από τους καλοζωισμένους του «σήμερα». Γιατί εκείνα τα φτωχόπαιδα του «κάποτε», πράγματι, «δεν...

«έξι, να σκυταλοδρομώ/ πάντα τη μάσκα να φορώ/ να την κοιτώ να με κοιτά/ κι όλο «τις ει;» να με ρωτά»

Αντίο τώρα SMS   Αντίο τώρα SMS άπραγος κάθομαι που λες ήταν κι αυτά το κατιτίς κι ας μην τα ζήταγε κανείς.   Σφραγίδα και υπογραφή νά ’ρθω στη Σπάρτη την τρανή, ένα, για να με δει γιατρός, δύο, για ψώνια για να τρως, τρία, δεν κάνω προκοπή αχρείαστη διαδρομή, τέσσερα, σπεύδω να βοηθώ σε πεζοδρόμιο ξαπλωτό, πέντε, ορθός στην τελετή με αντισηπτικό βροχή, έξι, να σκυταλοδρομώ πάντα τη μάσκα να φορώ να την κοιτώ να με κοιτά κι όλο «τις ει;» να με ρωτά.   (Γιατ’ είμαι αρχαίος γέροντας και τους αιώνες φέροντας δεν είμαι σ΄ΑΜΚΑ, TAXISNET, μ’ ανάστησε το INTERNET!)   Θεσπιεύς Ατάλαντος 15-5-2021 ...

«Μερικοί μάλιστα, εύχονται στα σκουπίδια καλό ταξίδι επιστροφής στην γη εξ ης ελήφθησαν και καλή επάνοδο μέσα σε άλλες μορφές ζωής»

Από όλα τα πράματα, σε όλα τα πράματα μπορεί ο άνθρωπος να φτιάξει κάτι για να χαράξει ίχνη της ψυχής του στην κτίση. Όχι υποχρεωτικά σπουδαία έργα και τρανά από αυτά που θαμιάζονται και λατρεύονται σε εκθέσεις μουσείων και σε άλλους ναούς των τεχνών. Να, για παράδειγμα μπορεί κανείς να στίψει ένα λεμόνι με τρόπο που ο,τι απομείνει να μείνει εύμορφο και άρτιο χωρίς τσαλακωμένη όψη. Μπορεί άλλος να διπλώσει τα σιδερωμένα ρούχα με τρυφερ?τητα περισσή σα να είναι κειμήλια οικογενειακά και να εναποθέσει σε συρτάρια με τάξη λατρευτική. Μπορεί κάποιος γυρίζοντας στο σπίτι μετά από ημέρα κουραστική στο κυνήγι των αναγκαίων της ζωής να βγάζει τα παπούτσια του με ιεροπρέπεια αληθινή και να τα τακτοποιεί με σέβας ο ένα δίπλα στο άλλο σα να είναι να κοιμηθούν αγκαλιά σαν τρυφεροί παθιασμένοι ερ...

Στην Ελλάδα ένας από τους δυναμικότερους υπερασπιστές του Κοινοτισμού υπήρξε ο Κων/νος Καραβίδας (1890-1973)

Ο Κοινοτισμός ως πολιτειακό σύστημα εφαρμόσθηκε για πρώτη φορά στην αρχαία Αθήνα (508-326πΧ) σύμφωνα με τους Κων. Καραβίδα, Κορνήλιο Καστοριάδη, Χρήστο Γιανναρά και Θεόδωρο Ζιάκα. Στη συνέχεια έχασε σε μεγάλο βαθμό την πρότερη δημοκρατική του διάσταση. Την βυζαντινή περίοδο λειτουργεί μόνο στη πολύ μικρή κλίμακα, ενώ στη περίοδο της Τουρκοκρατίας αρχίζει να ακμάζει μέσα από τις οργανωμένες κοινότητες.  Ο Κοινοτισμός αποτελεί την καθολική λήψη αποφάσεων από τους πολίτες είτε σε σε επίπεδο δήμων, είτε περιφέρειας, είτε κράτους. Οι αποφάσεις στηρίζονται σε θεσμούς που έχουν δημιουργηθεί από τους ίδιους τους πολίτες. Κατά το τέλος του 20 αιώνα, μετά την κατάρρευση του υπαρκτού σοσιαλισμού και την αντικοινωνική ανάπτυξη του φιλελεύθερου καπιταλισμού, ο Κοινοτισμός επανέρχεται στο προσκήνιο κα...

«Γύρνα, μάστορα, το τέρας/ νά ’ναι ανάποδα το πέρας,/ η Κανάτα θα χορτάσει/ που σας κατουράει η πλάση!»

Πενταώροφη Κυρία   Ήρθαν νέα πανωραία για την Περικεφαλαία, σαν μια πολυκατοικία πενταώροφη Κυρία!   Όμως, όποιος την αρμόσει έχει ενός κοκκόρου γνώση. Ποιο να είναι το κεφάλι τόοοσο νά ’ναι αυτή μεγάλη;   Μέτρον άριστον με γδούπο μας τις βρέχει οσονούπω δίκαιη κραυγή θα βγάλει στο λοφίο σαν ξεπροβάλει.   «Γύρνα, μάστορα, το τέρας νά ’ναι ανάποδα το πέρας, η Κανάτα θα χορτάσει που σας κατουράει η πλάση!»   Θεσπιεύς Ατάλαντος 12-5-2021 ...

«Όλες οι μανάδες του κόσμου αγκαλιάζουν το παιδί τους και στην χειρότερη πτώση του, το δέχονται ολόκληρο κι ας πονούν για τα στίγματα που σπίλωσαν το φως που εγέννησαν»

Παλιά το 1980, τον Απρίλιο του σωτηρίου αυτού έτους, μετά την Τρίπολη πήγα με πολλούς άλλους κληρωτούς στο Ηρ?κλειο της Κρήτης στην Σχολή εφέδρων αξιωματικών πεζικού για εκπαίδευση. Σκληρή ολοήμερη και ολονύχτια άσκηση και κούραση άφατη. Τις  αργίες για να μη μένει άπραγος, φαντάζομαι,  ο νους μας έβαζαν και κάναμε αποψίλωση εδάφους μέσ’ στον ήλιο. Βλέπαμε τότε τα λεωφορεία με τουρίστες να φεύγουν για τον Άγιο Νικ?λαο και την Ελούντα ή να επιστρέφουν με ευχαριστημένους για το λιμνάνι. Τα έβλεπα όλα αυτά , όμως εγώ  νοσταλγούσα  πιο πολύ την Αθήνα, το κέντρο της πόλης με τις ομορφιές της, παλιές και νέες, τον ξάστερο ουρανό , τον ελαφρό αιθέριο αέρα της, τις χαριτωμένες Άνοιξες, τους λερούς δρόμους, τα σκουπίδια της- στολίδια ακατανόητα λες  μέσα σε  μια μυστική  ακαταστασία-  τους  ζ...

Η συνάντηση θα γίνει στον όμορφο εξωτερικό χώρο του «Οινοκράτη» πάνω στον πεζόδρομο, Κλεομβρότου 38

Συνεχίζεται η συνάντηση του «Κύκλου Γυναικών» στη Σπάρτη, σε συνέχεια της πρώτης συνάντησης που πραγματοποιήθηκε στις 1 Νοεμβρίου 2020.  Η συνάντηση θα γίνει στον όμορφο εξωτερικό χώρο του «Οινοκράτη» πάνω στον πεζόδρομο, Κλεομβρότου 38 , στο κέντρο της Σπάρτης, και ώρα 12.00-13.30,  το Σάββατο 8 Μαΐου 2021 . Μπορείτε να μεταφέρετε επίσης το μήνυμα σε όσες κυρίες γνωρίζετε. Η συνάντηση είναι ανοικτή σε όλες τις γυναίκες. Δεν υπάρχει προαπαιτούμενο γνώσης ή εμπειρίας για τη συμμετοχή. Συναντήσεις γυναικών «ροζ κύκλος» Γυναίκες κάθε ηλικίας προσκαλούμαστε σε Κυριακάτικες συναντήσεις σύνδεσης & ενδυνάμωσης δύο φορές το μήνα. Οι συναντήσεις διαπνέονται από συντροφικότητα, μοίρασμα στον κύκλο, καλλιέργεια ασφάλειας και ζέστης στην καρδιά. Από τους βασικούς στόχους των κύκλων α...

Θα συνεχίσουμε να στηρίζουμε τα δίκαια αιτήματα των εργαζομένων και τους αγώνες τους

Η «Δημοτική Ενωτική Κίνηση Σπάρτης» στηρίζει τους δίκαιους αγώνες των εργαζομένων για την υπεράσπιση των δημοκρατικών και συνταγματικών τους κατακτήσεων. Καλεί όλους τους εργαζόμενους στην απεργιακή εργατική συγκέντρωση που θα γίνει στις 6 Μάη στο Εργατικό Κέντρο Λακωνίας στις 10:30 π.μ.. Η Δημοτική ενωτική κίνηση κατέθεσε την περασμένη εβδομάδα στο Δημοτικό Συμβούλιο Σπάρτης, ψήφισμα καταδίκης των επερχόμενων αντεργατικών μέτρων από την κυβέρνηση, όπως: Κατάργηση του οκταώρου και του πενθημέρου με παράλληλη θεσμοθέτηση της δεκάωρης εργασίας. Κατάργηση των συλλογικών συμβάσεων. Έλεγχο του Μητρώου μελών και των διαδικασιών των συνδικαλιστικών οργανώσεων από το κράτος και τους εργοδότες. Κατάργηση υπερωριών. Παρακώλυση του δικαιώματος της απεργίας. Με λύπη μας όμως δεν στηρίχτηκε...

«Γιατί ήξερε αυτό που αγνοούσε το χαρούμενο πλήθος, δηλαδή πως ο βάκιλος της πανούκλας δεν πεθαίνει ούτε εξαφανίζεται...»

Η πανούκλα είχε τελειώσει και μαζί της ο τρόμος και τα σφιχτοπλεγμένα χέρια βεβαίωναν ότι κάποτε είχε υπάρξει στ΄ αλήθεια εξορία και χωρισμός με τη βαθύτερη έννοια του όρου. Ο Ριέ αναλογιζόταν πως αυτή η χαρά δε θα ήταν ποτέ σίγουρη. Γιατί ήξερε αυτό που αγνοούσε το χαρούμενο πλήθος, δηλαδή πως ο βάκιλος της πανούκλας δεν πεθαίνει ούτε εξαφανίζεται, πως μπορεί να μείνει κοιμισμένος μέσα στα έπιπλα και τα ρούχα και πως ίσως θα ερχόταν μια μέρα που για τη δυστυχία και τη γνώση των ανθρώπων, η πανούκλα θα ξυπνούσε τα ποντίκια της και θα τα έστελνε να ψοφήσουν σε μια ευτυχισμένη πόλη. Αλμπέρ Καμύ Απόσπασμα από το βιβλίο: «Η Πανούκλα» ...

«Μια μελισσούλα ανανοήθηκε/ φίλησε σταυρωτά τα οθόνια/ δε βρίσκουν νεκρό τα μύρα/ κι αναδεύονται»

Αναστασία Κόκκινου, frear . gr Πρώτη δημοσίευση στο ηλεκτρονικό Φρέαρ. ...

«Τις Άνοιξες, όλες τις Άνοιξες να θυμάστε πως αποζητάμε κι εμείς, εμείς οι τσαλακωμένοι τον Κύριο της ταπεινής δόξας, τον Κύριο Ιησού να τον κεράσουμε απόσταγμα άρωμα της βασανισμένης καρδιάς μας…»

Δεν είναι που δεν προσπαθήσαμε, ούτε η επιθυμία και ο πόθος για μια κανονική ζωή μας έλειψε. Το παλέψαμε τίμια. Κρατηθήκαμε μακριά από άνομες ηδονές, δεν ταξιδέψαμε σε αχαρτογράφητα  νερά, δεν ακροβατήσαμε σε απαγορευμένα  αισθήματα, τηρήσαμε με ακρίβεια  τους νόμους των βέβαιων, όσες φορές χρειάστηκε είπαμε όχι στους πόθους της καρδιάς. Δεν καταφέραμε πολλά σε ετούτη την εξορία. Σκληρύναμε περίσσεια την καρδιά, στενέψαμε τα μάτια, μίκρυνε ο ορίζοντας, ζήσαμε σε ασφυξία αισθημάτων χωρίς πείρα των πραγμάτων και των σωμάτων. Τον κόσμο τον ζήσαμε σαν πληροφορία σε δελτία ειδήσεων, από μακριά. Και πέσαμε, και αποτύχαμε συχνά και τσαλακωθήκαμε. Αμαυρώθηκε  η ύπαρξη, τσαλακώθηκε, πτυχώθηκε από σημάδια της πτώσης, από επουλωμένα πρόχειρα τραύματα, από ίχνη άνισης πάλης με το παντοδύναμο...

«Όλοι οι μαθητές του Γυμνασίου Αρρένων Σπάρτης είχαν μια σχέση ζωής με τον αξέχαστο κυρ-Βούλη, τον θρυλικό επιστάτη του Αρρένων, έναν άνθρωπο που δέθηκε όσο άλλος κανείς με την ιστορία και τη ζωή αυτού του σχολείου»

Ήτανε στα 1969, μαθητής της Γ΄ Γυμνασίου Αρρένων Σπάρτης, είχαμε γράψει τα διαγωνίσματα του Ιουνίου και περιμέναμε να βγουν τα αποτελέσματα. Το μόνο που μας ένοιαζε, τότε, δεν ήτανε οι βαθμοί αλλά μόνο αν θα περνούσαμε την τάξη. Έτσι και βλέπαμε το όνομά μας  γραμμένο στις χειρόγραφες, κολλημένες στο τζάμι, κόλλες της αναφοράς, δεν μας ένοιαζε τίποτε άλλο. Ούτε και τους γονείς μας, που το μοναδικό που ρωτάγανε ήτανε: «Βγήκες ή έμεινες»; Εγώ, εκείνη τη χρονιά, δεν είχα πάει καλά στα Μαθηματικά (τα θεωρητικά μού ταίριαζαν καλύτερα) και είχα μεγάλη αγωνία μήπως έμενα «πανεξετάσιμος». Βέβαια, πολλά παιδιά μένανε, τότε, «πανεξετάσιμα» σε ένα ή περισσότερα μαθήματα και γράφανε πάλι διαγωνίσματα στα μαθήματα αυτά τον Σεπτέμβρη, πριν ανοίξουνε τα σχολεία. Έτσι, δεν θα χανότανε, δα, ο κόσμος, α...

«...μια κηδεία επιθυμώ να δω να περνά στεφανωμένη με ελπίδα και χαρά του μέλλοντος αιώνος»

Καμιά φορά επιθυμώ. Επιθυμώ απλά πράγματα που είναι δυσπρόσιτα και εν ολίγοις ανέφικτα. Μια κάμαρα, λόγου χάρη, με ανοιχτά παράθυρα γεμάτη ήσυχες ομίχλες και ολόλευκους ιπτάμενους γλάρους, μια αμμουδία έρημη, ατέρμονη  γεμάτη ήμερη σιωπή, ένα φεγγάρι που λιώνει σε δάκρυα χαμένου έρωτα, ένα χάδι απαλό που βαλσαμώνει την καρδιά πληγή, ένα βλέμμα ίσιο και  καθαρό, δύο περιστέρια λευκά που ερωτοτροπούν σαν κι εκείνα που άφησα πίσω μου μεταναστεύοντας στην Αθήνα παιδί ετών οκτώ. Καμιά φορά επιθυμώ σπάνια πράγματα, ακριβά. Βήματα που σταματούν να τρέχουν κι ανασαίνουν επιστροφή, φύλλα λεύκας στο Φθινόπωρο που αιωρούνται  αβέβαια σε κενό αισθημάτων, μυρουδιά από θειάφι και σπίρτο που ανάβει σε σούρουπο καλοκαιρινό ζεστό, ίχνη από πατημασιές στην μουσκεμένη άμμο του πρωϊού, μια κηδεία επ...

«Για τούτο ο Σταυρός ως σημείο είναι συμβατική μορφή χωρίς σαφές περιεχόμενο και έτσι μπορεί να χρησιμοποιηθεί ποικιλότροπα ως σημείο της πρόσθεσης ή ως διακοσμητικό μοτίβο ή και οπωσδήποτε αλλιώς»

Μια φορά στην σκοτεινή τουρκοκρατία ήτανε ένας πασάς που ήθελε να στεναχωρέσει και να ταπεινώσει τον παπά του χωριού. Τον κάλεσε λοιπόν μια Κυριακή στο κονάκι του αφού πρώτα  σκόρπισε  παντού στην είσοδο ξύλινους σταυρούς ώστε ο παπάς να πατήσει πάνω τους και να βεβηλώσει έτσι το ιερό σύμβολο. Ο παπάς, είτε γιατί ήταν σοφός, είτε γιατί τον φώτισε το Πνεύμα, αμα βρέθηκε μπροστά στο δίλημμα αυτό,  έσκυψε πήρε ένα σταυρό, τον ασπάστηκε και ύστερα πάτησε επάνω στους υπόλοιπους σταυρούς και μπήκε στο αρχοντικό. Ο Τούρκος αποσβολώθηκε και τον ερώτησε πως και το έκανε αυτό. Ο παπάς του αποκρίθηκε πως ο σταυρός που κρατά είναι ο σταυρός του Χριστού, ενώ  οι άλλοι, είπε,  δεν είναι τίποτα για μένα, τίποτα περισσότερο από απλά σχήματα.   Με τη λαϊκή του σοφία έδωσε σωστή απάντηση. Ο Σταυρό...

«…παραλληλίζουν την Επανάσταση του 1821 με τον δικό τους αγώνα για υπεράσπιση των δικαιωμάτων τους!»

Και ο εορτασμός για τα 200 χρόνια από την Επανάσταση του 1821 συνεχίζεται: Οι ΛΟΑΤΚΙ Ελλάδας (αρκτικόλεξο από τις λέξεις: Λεσβία, Ομοφυλόφυλος, Αμφιφυλόφυλος, Τρανς και Ιντερσέξ άτομα) παραποίησαν  στο διαδίκτυο τον γνωστό πίνακα «Όρκος των Αγωνιστών» του ζωγράφου Θεόδωρου Βρυζάκη, ο οποίος χρονολογείται από το 1865 και φιλοξενείται στην Εθνική Πινακοθήκη, αντικαθιστώντας τη Σημαία της Επανάστασης που ευλογεί ο Παλαιών Πατρών Γερμανός  με τη σημαία των ΛΟΑΤΚΙ! Μαζί με την παραποιημένη, βλάσφημη και βέβηλη εικόνα ανέβασαν κι ένα μήνυμα με το οποίο, ουσιαστικά, παραλληλίζουν την Επανάσταση του 1821 με τον δικό τους αγώνα για υπεράσπιση των δικαιωμάτων τους! Και το «καλύτερο»; Μέσα σε 19 ώρες η ανάρτηση είχε πάρει 8.541 like! Πώς αντέδρασαν τα πολιτικά κόμματα; «Άκρα του τάφου σιωπή...

«Στην εποχή μας όμως ανεξάρτητα από τη συμπλήρωση διακοσίων ετών από το ’21, είναι απόλυτη ανάγκη ν’ ακουμπήσουμε στο ένδοξο ιστορικό μας παρελθόν για να έχουμε ως κράτος κι ως έθνος παρόν και μέλλον»

Η πορεία της ζωής μας φέτος συναντά την ιστορική συγκυρία των διακοσίων ετών από τη λάμψη της εθνεγερσίας του ’21 που ξανάφερε τη λευτεριά του γένους  μετά την πολυετή σκλαβιά. Είμαι υπέρ της άποψης ότι δεν θα πρέπει να περιμένουμε τέτοιες ιστορικές συγκυρίες για να πλησιάσουμε με την καρδιά, την ψυχή και το μυαλό μας όσο γίνεται πιο πολύ το νόημα και της θρησκευτικής εορτής αλλά και της θυσίας των προγόνων μας. Η προσπάθεια της κατανόησης των νοημάτων που προκύπτουν από τέτοια θρησκευτικά και ιστορικά γεγονότα θα πρέπει να είναι καθημερινή και αδιάλειπτη. Στην εποχή μας όμως ανεξάρτητα από τη συμπλήρωση διακοσίων ετών από το ’21, είναι απόλυτη ανάγκη ν’ ακουμπήσουμε στο ένδοξο ιστορικό μας παρελθόν για να έχουμε ως κράτος κι ως έθνος παρόν και μέλλον. Πριν να προσεγγίσουμε το ιστο...

Όλοι κάτι καρτερούν από ένα φως που αχνοφέγγει σε ένα μέλλον απροσδιόριστο και για τούτο μάλλον γοητευτικό

Όλοι, θαρρώ, καρτερούν. Όλοι προσδοκούν κάτι. Ξενιτεμένους αιώνιων ερώτων, ένα μπάρκο λύτρωση απ΄ τη ναυτία της στεργιάς, τη μετάνοια των βέβαιων περιμένουν οι άγγελοι, τους χαρταετούς να χορτάσουν οι ουρανοί καθαρή λευτεριά προσμένουν τα ισόβια δέντρα. Όλοι κάτι καρτερούν από ένα φως που αχνοφέγγει σε ένα μέλλον απροσδιόριστο και για τούτο μάλλον γοητευτικό. Γεώργιος Κόρδης, kordis.gr Φωτο άρθρου: Οι Χαρταετοί. Αυγοτέμπερα σε ξύλο, 120x160 εκ. 2007 ...

«Ποιος θα τολμήσει να βγει από το σπήλαιο; Ποιος θα τολμήσει να σκίσει το πλέγμα για να μπει το λυτρωτικό φως;»

ΕΛΕΝΗ: Εγώ δεν πήγα στην Τρωάδα, ένα είδωλο μου ήταν (στ. 582). ΑΓΓΕΛΙΑΦΟΡΟΣ: Τι λες; Ώστε για μια νεφέλη τραβήξαμε του κάκου τόσα βάσανα; (στ. 706).   ΣΕΦΕΡΗΣ: Τίποτε στην Τροία - ένα είδωλο. Έτσι το θέλαν οι θεοί. Κι ο Πάρης, μ’ έναν ίσκιο πλάγιαζε σα να ήταν πλάσμα ατόφιο· κι εμείς σφαζόμασταν για την Ελένη δέκα χρόνια. Για ένα πουκάμισο αδειανό. Για το είδωλο μιας Ελένης. Για έναν ίσκιο. Για μια ιδέα. Για ένα πλέγμα ψευδαίσθησης και απάτης. Που όμως ήταν πιστευτό σαν πλάσμα ατόφιο. Δηλαδή σαν πραγματικότητα. Δέκα χρόνια σφάζονταν στην Τροία οι Αχαιοί χωρίς να πάρουν χαμπάρι ότι η ωραιοπλόκαμη Ελένη ήταν μια κούφια ιδέα. Η είδηση της αρπαγής της «ένωσε» όλη την τότε Ελλάδα σε έναν σκοπό απάτης και καταστροφής. Ένα πλέγμα εικονικό, κάτω από το οποίο έγιναν πράγματα και θ...

Θα ζήσεις με όση ζωή κατόρθωσες να ενώσεις, με όση ζωή μπόρεσες να αγκαλιάσεις

Κάθε στιγμή της ζωή είναι μια στάση, μια αντίσταση, μια υπόσταση, μια κατάσταση. Κάθε στιγμή κάπου στέκεσαι και η καρδιά σου ολοένα αλλιώτικα χτυπά, άλλα διαρκώς ζητά, άλλα επιθυμεί, αλλά διώκει κι άλλα φεύγει, άλλα νοσταλγεί και σε άλλα προστρέχει. Όλα μια στάση είναι και μια κατάσταση δυναμική της καρδιάς. Και στο τέλος, όταν πιά δεν θα μπορείς να αλλάξεις τίποτα στέκεσαι και κρίνεσαι. Μόνος ενώπιον του εαυτού, ενώπιον των όλων άλλων, ενώπιον της ζωής. Και γεύεσαι όσα κατόρθωσες στην πορεία, όσα άγγιξες κι όσα δεν πρόφτασες. Κι άμα θαρετά μπόρεσες να ακολουθήσεις την στενωπό της δύσκολης επιλογής και πλάτυνες την καρδιά απωθώντας την γοητευτική επιλεκτική πρόσληψη της ζωής, και ελεύθερα διάλεξες να αγκαλιάσεις όλη την ζωή με όσα αυτή απρόσμενα φέρει, θα δείς φως και θα γευτείς χαρά...

Μετά το πέρας της ομιλίας, ο σεπτός Ποιμενάρχης μας θα απαντήσει σε απορίες επί του θέματος

Την Κυριακή 7 Μαρτίου 2021 και ώρα 19.00 , μέσω της πλατφόρμας ΖΟΟΜ, θα πραγματοποιηθεί η 12η Συνάντηση των «Πνευματικών Διαδικτυακών Συζητήσεων».  Κεντρικός ομιλητής θα είναι ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης μας κ. Ευστάθιος , ο οποίος θα ερμηνεύσει το ευαγγελικό ανάγνωσμα της ημέρας, που περιγράφει την Τελική Κρίση.  Η εσχατολογία ανέκαθεν απασχολεί τον άνθρωπο. Τι μας είπε ο Χριστός για τα έσχατα; Ποιος ο Παράδεισος και ποια η κόλαση; Πως θα κερδίσουμε τον Παράδεισο;  Μετά το πέρας της ομιλίας, ο σεπτός Ποιμενάρχης μας θα απαντήσει σε απορίες επί του θέματος.  Για συμμετοχή οι ενδιαφερόμενοι μπορούν να στέλνουν μήνυμα στην ηλεκτρονική διεύθυνση  kyklosimspartis@outlook.com ή να καλούν στο τηλέφωνο  του υπευθύνου των «Πνευματικών Διαδικτυακών Συζητήσεων», Πανοσ. Αρχ. Ραφαήλ Τσάλτα,...

«Εκείνος έβγαλε τα ρούχα του και έφτιαξε όρια και έχτισε αποστάσεις και διαστάσεις ξανά»

Το έβαλαν σε τιμωρία. Τη χειρότερη που μπορούσαν να φανταστούν. Σε τετράγωνο λευκό κελλί, άδειο. Εκείνος δυσκολεύτηκε στην αρχή αλλά άρχισε μετά να κοιτάζει τις γωνίες και ισορροπούσε μετρώντας αποστάσεις, ελλείψεις, παρουσίες. Όταν εκείνοι το κατάλαβαν τον μετέφεραν σε άδειο λευκό σφαιρικό κελλί όπου δεν είχε γωνίες. Εκείνος έβγαλε τα ρούχα του και έφτιαξε όρια και έχτισε αποστάσεις και διαστάσεις ξανά. Τον έγδυσαν ύστερα και το άφησαν γυμνό σε άδειο λευκό σφαιρικό κελλί. Εκείνος έκοψε το χέρι του και έβαλε σημάδια με το αίμα του και έφτιαξε ξανά έναν κόσμο με όρια και ζούσε με το ελάχιστο των σχέσεων. Εκείνοι απελπισμένοι έκλεισαν τα φώτα να μη βλέπει  να μην ημπορεί ούτε αυτό να κάνει. Και τότε εκείνος μέσα στο σκοτάδι  βρήκε την προσευχή και γέμισε χαρά με την παρουσία όλων...

«Τα πρόσωπα φτάνουν σε μεγάλη ευμορφία όταν συμφιλιωθούν στοιχειωδώς με τον εαυτό τους καταρχάς και με τον κόσμο όλο στην συνέχεια»

Τα πρόσωπα των ανθρώπων είναι επιφάνειες και φανερώνουν, εκφαίνουν πολλά του έσω και του έξω ανθρώπου. Τα πρόσωπα είναι σύνθεση άλλων στοιχειωδών σχημάτων και συστήνονται άπαξ αλλά και διαρκώς αναλόγως των κινήσεων του ανθρώπου μέσα στον κόσμο αλλά και ανάλογα με τις κινήσεις της ψυχής. Η σύνθεση των προσώπων αλλάζει ολοένα και τρέπεται μένοντας όμως η ίδια γι’ αυτό και αναγνωρίσιμη. Αυτό που δίνει ευμορφία στα πρόσωπα δεν είναι οι συμμετρικές σχέσεις του ζευγών των χαρακτηριστικών ούτε τόσο το ωραίο σχήμα των επιμέρους στοιχείων όσο οι σχέσεις που παράγονται στην προσπάθεια εκάστου ανθρώπου να συνάψει σχέση ενότητας με τον έσω και το έξω κόσμο. Τα πρόσωπα φτάνουν σε μεγάλη ευμορφία όταν συμφιλιωθούν στοιχειωδώς με τον εαυτό τους καταρχάς και με τον κόσμο όλο στην συνέχεια. Η συμφι...

Την προηγούμενη Κυριακή 7 Φεβρουαρίου, το λόγο πνευματικής οικοδομής έλαβε ο καθηγούμενος της Ιεράς Μονής των Αγίων Αναργύρων πατήρ Γρηγόριος Βαλτογιάννης

Την Κυριακή 14 Φεβρουαρίου στις 7:00 μ.μ. θα πραγματοποιηθεί η 9η κατά σειρά συνάντηση των Πνευματικών Διαδικτυακών Ομιλιών. Με αφορμή το Ευαγγελικό ανάγνωσμα της ημέρας που αφορά στην θεραπεία της κόρης της Χαναναίας από τον Χριστό θα πραγματοποιηθεί ομιλία από τον διακεκριμένο παιδίατρο κ. Παρασκευά Κουτσοβίτη που θα πραγματευτεί το σπουδαίο θέμα της διαπαιδαγωγήσεως των παιδιών και συγκεκριμένα σε ζητήματα που προκύπτουν από τις σύγχρονες προκλήσεις που αντιμετωπίζουν οι γονείς.  Η Κραυγή της Χαναναίας, η Ευθύνη των Γονέων  και οι σύγχρονες προκλήσεις.   Μια άκρως ενδιαφέρουσα παρουσίαση και ένας γόνιμος διάλογος που θα βοηθήσει όλους τους γονείς μικρών και μεγαλύτερων παιδιών.  Για συμμετοχή επικοινωνήστε με email στο: kyklosimspartis@outlook.comή με τηλ. στο 6947 965170.   ...

«Βρίσκω ξύλα της θάλασσας διάφορα που ταξίδεψαν από μακρυά και έφτασαν στην ακτή με στίγματα επάνω τους από νόστο και πόθο βαρύ»

Σχεδόν πάντα τα καλοκαίρια περιδιαβαίνω τις έρημες από ηδονικούς περαστικούς και αδιάφορους  τουρίστες ακτές σκυφτός κοιτάζοντας εταστικά ή θωπευτικά τη βρεμένη άμμο και τον αφρό των κυμμάτων να φτάνει και να αναχωρεί αενάως δίχως λόγο και σκοπό. Κοιτάζω και θεωρώ τη ροή των πραγμάτων, τους τρόπους που αυτά συναντώνται και σμίγουν, πώς σμιλεύονται μέσα στις σχέσεις τους και πώς θηλυκώνουν σε ενότητα όμορφη, ειρηνική και μυστική. Βρίσκω πέτρες ωραία γεγλυμένες, αληθινά γλυπτά της φύσης, σκουπίδια που κάποτε πέταξαν αδιάντροπα οι άνθρωποι που τώρα έγιναν τίμια  λείψανα, ωραία, μισοθαμένα ευλαβικά στο χώμα. Βρίσκω ξύλα της θάλασσας διάφορα που ταξίδεψαν από μακρυά και έφτασαν στην ακτή με στίγματα επάνω τους από νόστο και πόθο βαρύ. Ξύλα που φανερώνουν στο κορμί τους περιπέτειες ακατονό...

«Το θεατρικό γεγονός θεραπεύει πρωτίστως την βασική αρρώστεια της ψυχής, που είναι η αδυναμία διαρκούς ανακεφαλαίωσης της ζωής στο παρόν»

Η μοναδικότητα του θεατρικού γεγονότος δεν είναι η αναπαραστατική του δύναμη και η δημιουργία της ψευδαίσθησης στους θεατές πως βλέπουν μπρός στα μάτια τους μιαν άλλη πραγματικότητα που, παρότι απούσα, μοιάζει να είναι παρούσα. Την δύναμη και την αδυναμία αυτή την έχει ο κινηματογράφος. Το θέατρο έχει άλλη μοναδικότητα που είναι πολύ πιο σημαντική. Στην θεατρική σκηνή δεν αναπαρίσταται κάτι που συνέβη αλλού και άλλοτε, ακόμα κι αν η υπόθεση του έργου αφορά άλλες χωροχρονικές συντεταγμένες. Στην θεατρική σκηνή γίνεται κάτι, συμβαίνει κάτι ενώπιον θεατών που αποτελούν τον λόγο και το σημείο αναφοράς της δράσης και που είναι εξαιτίας τούτου μέτοχοι και με το δικό τους τρόπο συνδημιουργοί. Για τούτο το θέατρο είναι δρώμενο κι όχι αναπαράσταση. Και για τούτο και έχει βαθύ καθαρτικό χα...

«Στην βυζαντινή δεν υπάρχει απόπειρα αναπαράστασης του εξεικονιζομένου αλλά μάλλον προσπάθεια καταγραφής μιας σχέσης, της σχέσης που έχει το εικονιζόμενο με τον θεατή, με την εκκλησία, τον δήμο»

Κάθε πολιτισμός, δηλαδή κάθε πρόταση για το πώς των σχέσεων αποτελεί ένα ιδιαίτερο λόγο που παράγει συστήματα αναφοράς και σχέσεων που φανερώνονται με μορφές και έργα τέχνης. Συχνά οι μορφές αυτών των έργων ομοιάζουν κι αυτό οδηγεί πολλούς να επιχειρούν συσχετισμούς και συνδέσεις μεταξύ των μορφών των διαφόρων πολιτισμών παραβλέποντας τον  εσώτερο λόγο που παρήγαγε αυτές τις μορφές. Αυτό έγινε και με την λεγόμενη Βυζαντινή ζωγραφική όταν αυτή «ανακαλύφθηκε» ξανά στα τέλη του 19ου και στις αρχές του 20 αι. από ρώσους διανοητές και δυτικοευρωπαίους ακαδημαϊκούς και καλλιτέχνες. Ακόμα και ο δικός μας ο Φώτης Κόντογλου αρχικά  είδε  στην Βυζαντινή ζωγραφική μια μοντέρνα ζωγραφική  κι έτσι γοητεύτηκε όταν την συνάντησε σε επίσκεψή του στο Άγιος όρος στα 1923. Αυτό που είδαν στην βυζαντι...

Ο πρώτος κύκλος των ομιλιών του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτη μας στις «Πνευματικές Διαδικτυακές Συζητήσεις» θα ολοκληρωθεί την προσεχή Κυριακή 17 Ιανουαρίου στις 7:00 το απόγευμα

Ιδιαίτερο ενδιαφέρον είχε και η δεύτερη παρουσία του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτη μας κ. Ευσταθίου στις «Πνευματικές Διαδικτυακές Συζητήσεις», το απόγευμα της Κυριακής 10 Ιανουαρίου 2021.  Πρόκειται για μία προσπάθεια που έχει ξεκινήσει εδώ και λίγες εβδομάδες η Ιερά Μητρόπολή μας, με τη βοήθεια της τεχνολογίας, με στόχο να στηριχτεί πνευματικά το χριστεπώνυμο πλήρωμα της τοπικής Εκκλησίας, σε μία ιδιαίτερα δύσκολη εποχή για την κοινωνία μας.  Ο σεπτός Ποιμενάρχης μας απάντησε σε ένα ευρύ φάσμα ερωτήσεων, που είχαν συγκεντρωθεί κατά την πρώτη του ομιλία, αλλά και σε νέες ερωτήσεις που τέθηκαν από τους συμμετέχοντες. Οι ερωτήσεις αφορούσαν, μεταξύ άλλων, την χριστιανική διαπαιδαγώγηση, τον εκκλησιασμό, τις σχέσεις Θεολογίας - Επιστήμης, τη Θεία Κοινωνία και την προσευχή.  Ο πρώτος κύκλ...

«Έλεγε ωραία λόγια για τους ανθρώπους, κληρικούς και λαϊκούς που γνώρισε και έδειχνε μια πλατειά αγάπη γι΄αυτούς»

Με τον πόνο του αδελφού και επιστήθιου φίλου επί σαράντα ολόκληρα χρόνια, αλλά και με τη βέβαιη ελπίδα, ότι ο αοίδιμος και τιμημένος  ιεράρχης Καστορίας Σεραφείμ «αυλίζεται εν σκηναίς δικαίων», χαράσσω τις λίγες αυτές γραμμές, αφού οι καταθλιπτικές  ημέρες εξαιτίας  της πανδημίας δεν επέτρεψαν, ούτε να παραστώ στη Νεκρώσιμη Ακολουθία, ούτε ευλαβικά να ασπασθώ το σεπτό λείψανο του πανάρετου ιεράρχη.  Γνωρίζοντας ότι είναι πολύ δύσκολο να επαινέσεις με λόγια εκείνον που διακρίθηκε στα έργα και ότι είναι ακόμη δυσκολότερο να επαινέσει ένας ελάχιστος εκείνον που ήταν μέγιστος, δε θα επιχειρήσω να περιγράψω τον αείμνηστο, ούτε είναι ανάγκη.  Οι επικήδειοι λόγοι των Σεβ. Μητροπολιτών και των επισήμων του Στρατού και της τοπικής Αυτοδιοίκησης, πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας, ήταν πηγαίοι, ...

«Κι άμα η θροφή περισσεύει προσπαθείς να βρεις τρόπους να ομορφύνεις τα περισσεύματα, να μην νοιώθουν περιφρονημένα που δεν τα τίμησαν τα στόματα των ανθρώπων»

Τέχνη που ενσυνειδήτως προορίζεται μοιραία να καταστραφεί σχεδόν με την γέννηση της. Συχνά γευματίζοντας  ή το πιο πολύ δειπνώντας με φίλους και γνωστούς παραμένεις στο τραπέζι επί μακρόν. Κι άμα η θροφή περισσεύει προσπαθείς να βρεις τρόπους να ομορφύνεις τα περισσεύματα, να μην νοιώθουν περιφρονημένα που δεν τα τίμησαν τα στόματα των ανθρώπων. Αλλά  και τα ευτελή της ταβέρνας τραπεζομάντηλα που ευπρεπώς υποδέχτηκαν τις θροφές μας καλούν κι αυτά για ένα άγγιγμα φιλικό, για ένα χάδι τρυφερό και ποιητικό που θα τα μεταμορφώσει για λίγο σε μα ομορφιά του κόσμου πέρα από το άσημο καταφρονεμένο  χρηστικό αντικείμενο. Τότε επιχειρείς να μεταπλάσεις και δώσεις σε όλα ετούτα ωραία εύσχημη μορφή για να αισθανθούν κι αυτά και εμείς καλύτερα, να νοιώσουμε πως όλα, και τα περισσεύματα, όσα ...

«Τελικά τα Χριστούγεννα δεν είναι πρώτα και κύρια ούτε στα πολυάριθμα φώτα των πόλεων, ούτε σε κάθε λογής απαστράπτουσες εικόνες των ημερών αυτών»

Πριν βιώσει όλη η ανθρωπότητα την νέα πραγματικότητα του κορωνοϊού τα Χριστούγεννα για τους πιο πολλούς από εμάς ήταν λίγες ημέρες μακριά από την καθημερινότητα, συντροφιά με τα αγαπημένα μας πρόσωπα. Φυσικά αυτές τις ημέρες προτεραιότητα έχουν τα παιδιά. Όσοι ,λίγοι είναι η αλήθεια, είχαν την οικονομική δυνατότητα προτιμούσαν να κάνουν Χριστούγεννα μακριά από το σπίτι τους στην Ελλάδα ή στο εξωτερικό. Η σημερινή πραγματικότητα όμως μας περιορίζει τη δυνατότητα μετακινήσεων. Οι συναναστροφές εκμηδενίζονται και οι οικογένειες περνούν το χρόνο τους στο σπίτι. Τα Χριστούγεννα ως οικογενειακή γιορτή από τη φύση τους κάνουν θελκτική την παραμονή στο σπίτι. Όμως ο παρατεταμένος λόγω καραντίνας εγκλεισμός ίσως για κάποιους να δημιούργησε την ανάγκη τα φετινά Χριστούγεννα να βγουν από το σπί...

Μια ιδιάζουσα και αρκετά δύσκολη να αποδοθεί, σχέση. Ωστόσο, άκρως γοητευτική

Η πιο λαμπρή ποίηση που δόθηκε ποτέ στον κόσμο, δεν είναι παρά μια αδύναμη σκιά της αρχικής σύλληψης. Σέλλεϋ   Η ιδέα έρχεται αιφνίδια, αστραπιαία («Είναι η αστραπή που κρατάει σπαθί», θα πει ο Σέλλεϋ). Έρχεται και μετεωρίζεται γύρω από το κεφάλι του ποιητή, επίμονα. Ξέρει ότι όπου και να πάει, ό,τι και να κάνει, είναι εκεί, δίπλα του και πολλές φορές κρούει πάνω του ενοχλητικά. Ακόμα και τότε που φαίνεται ότι μάλλον τον ξέχασε, αυτή επιμένει να ασχοληθεί μαζί της.  Πώς ο γλύπτης επιλέγει το λαμπρότερο μάρμαρο για το έργο του; Έτσι και ο ποιητής επιλέγει την πιο φωτεινή ιδέα του και την καμαρώνει σαν ατόφιο μάρμαρο. Την κοιτάει, την ξανακοιτάει και προσπαθεί να ανακαλύψει τα μυστικά της. Η εξόρυξη, η γέννα του ποιήματος πρέπει να γίνει τελετουργικά και επιδέξια. Άρτια. Ο ποιητή...

(Σημείωμα συγγραφέως: Το κείμενο που ακολουθεί και έχει γραφτεί πριν δέκα πέντε χρόνια στην πρώτη επίσκεψή μου στο Άγιο Όρος, αφιερώνεται στη μνήμη του κοιμηθέντος προ ολίγων ημερών γέροντα Επιφάνιου, Αγιορείτη μοναχού επιφανούς όχι μόνον κατ’ όνομα αλλά και κατά τα έργα και τας ημέρας της «μοναστικής βιοτής του» στο περιβόλι της Παναγιάς).

Ακουμπισμένος στο παραπέτο της πλώρης, αντίκρισα στο βάθος του ορίζοντα τον πράσινο όγκο του ιερού βουνού, βουτηγμένον μέσα στο αιγαιοπελαγίτικο ατλάζι. Ότι και να είχα ακούσει, όσα και να είχα διαβάσει, ωχριούσαν μπροστά στο θέαμα πού ξετυλιγόταν μπροστά στα μάτια μου. Μόνον χέρι θεϊκό θα μπορούσε να σμιλέψει τούτο τον επιβλητικό ορεινό όγκο, πού βυθισμένος μέσα στο βαθυγάλανο θαλασσινό τοπίο, ατενίζει περήφανα τον ελληνικό ορίζοντα και πέρα απ’ αυτόν… Σιγά-σιγά, όσο πλησιάζαμε, το βουνό άρχισε να σχηματοποιείται, να παίρνει μορφή. Καταπράσινες δασωμένες πλαγιές, πού καταλήγουν σε απόκρημνες ακτές. Πού και πού κάποια αμμουδερή παραλία, έσπαγε την βραχώδη μονοτονία. Και ξαφνικά μπροστά σε μάτια έκπληκτα, παρουσιάστηκε η πρώτη επιβλητική φιγούρα μοναστηριού. Η Μονή Δοχειαρίου. Παραπλέοντα...

«Πρέπει το κάθε τμήμα, κάθε στοιχείο να γίνει ενεργό γεγονός που αναπτύσσει σχέσεις υγιείς με το περιβάλλον του, με τα άλλα στοιχεία»

Λέγαμε εψές στην ωραία σύναξη μας για το πως χτίζουμε τις ζωγραφικές σχέσεις σε μιαν εικόνα. Λέγαμε πως η διαδικασία μοιάζει με την κανονική ζωή όπως αυτή προτείνεται στην παραβολή του Καλού Σαμαρείτη. Η πρόταση δεν είναι να διορθώσεις μεμιάς και γενικώς και αορίστως το σύνολο των πραγμάτων του κόσμου αλλά απλώς να θεραπεύσεις με αγάπη και τρυφεράδα τον πλησίον, αυτό που είναι δίπλα σου χωρίς καμμιά διάκριση και εξαίρεση.  Ύστερα ο άλλος θα κάνει το ίδιο στον τόπο και χώρο του με τους πλησίον του. Κι άλλος ύστερα κι ο άλλος, κι ο άλλος. Έτσι σαν μια φλογίτσα αυτό θα εξαπλώνεται στα πέρατα του κόσμου και η ζωή θα χτίζεται μέσα από υγιείς σχέσεις αγάπης και ελευθερίας. Έτσι κάνουμε και στην εικόνα όταν την γράφουμε εξαρχής και δεν αντιγράφουμε τις σχέσεις που έφτιαξε κάποιος άλλος. ...

Ένα Διήγημα…

Φθινόπωρο του 2020, ο Μάθιου Ελ-Αλ-ά βρίσκεται στην «νύφη του Θερμαϊκού» την αγαπημένη του Θεσσαλονίκη. Είναι τώρα πέντε χρόνια που εγκατέλειψε την Γενεύη, όπου εργάστηκε σαν Λοιμωξιολόγος ερευνητής, αρχικά στο πανεπιστήμιο της πόλης, και για 20 χρόνια μετά σε φαρμακευτικές εταιρίες από τις μεγαλύτερες της οικουμένης. Γεννήθηκε μετά τον δεύτερο μεγάλο πόλεμο, πριν 70 χρόνια στην Καλαμαριά. Ο πατέρας του ήταν Εβραίος Ρωμανιώτης, ο οποίος  πριν το μεγάλο προγκρόμ σε ηλικία 18 ετών φυγαδεύτηκε στα Γιάννενα, σε Ελληνική οικογένεια, κόρη της οποίας ήταν η Ελληνίδα μητέρα του. Μετά τον χαλασμό ο πατέρας του, παρότι είχαν εξοντωθεί όλοι οι συγγενείς του από μητέρα και πατέρα, ξαναγύρισε στην Θεσσαλονίκη, αρνούμενος να μετεγκατασταθεί στο Ισραήλ. Ο Μάθιου ήταν ένα πανέξυπνο παιδί, φοίτ...

«Το ωραίο δεν είναι αφηρημένη αισθητική, δεν είναι ιδέες και ιδεώδη μεταφυσικά αλλά λειτουργία, δηλαδή ενέργεια που χαρίζεται σε όλους και παράγει, χτίζει ζωή»

Μού έλεγε κάποιος που με αγαπούσε πως το ωραίο έχει σχέση με την ώρα, με τον μετρημένο  και υπαρκτό δηλαδή χρόνο. Ωραίο σε εμάς, έλεγε, είναι κάθε τι που είναι στην ώρα του, που φτάνει σε μια κατάσταση δηλαδή στην οποία έχει τη μέγιστη δυνατή  λειτουργία του για να υπηρετήσει τη ζωή. Να δες τους καρπούς των δέντρων, μονολογούσε. Όταν φτάσουν στην ώρα τους, όταν ωριμάσουν, μοσχομυρίζουν, έχουν χρώμα με διακριτό, λαμπερό  βάθος και σχήμα εύμορφο και μπορούν να δώσουν σε όποιον τους φάγει τα μέγιστα. Το ωραίο δεν είναι αφηρημένη αισθητική, δεν είναι ιδέες και ιδεώδη μεταφυσικά αλλά λειτουργία, δηλαδή ενέργεια που χαρίζεται σε όλους και  παράγει, χτίζει ζωή. Έτσι κάνουμε κι εμείς που ζωγραφίζουμε με τον ελληνικό-βυζαντινό τρόπο. Έτσι οικονομούμε τις γραμμές και σχετίζουμε τα χρώματα,...

«Επιτυχία είναι θαρρώ να νοιώσεις πως δεν υπάρχει αγώνας ν? αγωνιστείς και μάχη να κερδίσεις, πως όλα είναι κοινή απάτη και ψευδαίσθηση πρόκλησης ανουσίου ενδιαφέροντος...»

Τα χρόνια περνούν, τα χρόνια πέρασαν. Δεν κατάφερα ακόμα να μάθω, να βρω το μυστικό της επιτυχίας. Τί κι αν δούλεψα σκληρά κι ακατάπαυστα, τί κι αν εργάστηκα  διαρκώς με αφιέρωση και πάθος για όσα έκανα. Τί κι αν εκουσίως από ανθρώπους αποκόπηκα, τί  κι αν θυσίασα παρέες φίλων και γνωστών παρηγορητικές, τί κι αν απαρνήθηκα τις συνήθεις των κανονικών ανθρώπων, ηδονές κι έζησα στερημένος κοινής χαράς. Τίποτα δεν έφτασε, τίποτα από όλα αυτά δεν στάθηκε αρκετό για να αγγίξω την επιτυχία. Και μην πάει ο νους σας σε τίποτα σπουδαία και τρανταχτά πράγματα. Απλά πράγματα συστήνουν στο νου μου την επιτυχία. Ένα ενδιαφέρον από τους εδικούς μου, μια καλή κουβέντα από φίλους και ένας λόγος επαινετικός της προσπάθειας έστω από ομοτέχνους. Μα πάνω απ΄ όλα επιτυχία είναι θαρρώ να ξυπνήσεις ένα πρωί κ...

«Είναι σχεδόν σίγουρο πως οι γενιές του μέλλοντος θα ζήσουν την Κόλαση εδώ στη Γη. Τα σημάδια και τα μηνύματα τα λαμβάνουμε καθημερινά αλλά, ως άφρονες, τα αγνοούμε»

«Ποιος είδε ψάρι σε βουνό και θάλασσα σπαρμένη» έλεγε το παλαιό δημοτικό τραγούδι της «Αρκαδιανής», θέλοντας  να δώσει - με τα όμορφα αυτά λόγια - την έννοια του «αδύνατου». Εμείς θα μπορούσαμε να βάλουμε έναν ακόμα αυθαίρετο στίχο, για να φέρουμε το τραγούδι στο «Σήμερα»: «Ποιος είδε ψάρι σε βουνό- Και θάλασσα σπαρμένη… Και πορτοκαλιά ανθισμένη Στη μέση του Νοέμβρη;» Διότι, ναι. Τα «καταφέραμε», τελικά, ΕΜΕΙΣ οι άνθρωποι να εξαφανίσουμε ακόμα και τις 4 εποχές, πάνω στην Αρμονία και τη  Σοφία των οποίων στηρίχτηκε, εξελίχθηκε και αναπτύχθηκε η ζωή και η ομορφιά πάνω στη γη, αυτό που οι αρχαίοι ονόμασαν «Κόσμο» δηλαδή «Ομορφιά, τάξη, ευπρέπεια, αρμονία, ευταξία, πειθαρχία». Η καταστροφή του περιβάλλοντος είναι η μεγάλη ντροπή  ΟΛΩΝ μας, αφού υποθηκεύει τη ζωή και τ...

«Καθεμέρα τα πρωινά κοιτάζω με ευλάβεια τον άδειο ουρανό, τα δέντρα θωρώ με τρυφερότητα, χαϊδεύω τακτικά τα αγριολούλουδα, ακούω προσεκτικά τις φωνές των ποταμών...»

Συχνά περνούν μέρες που δεν βλέπω άνθρωπο, περνούν ημέρες που δεν επιδιώκω να δω άνθρωπο ούτε να  ομιλήσω μαζί του. ΟΙ μέρες κυλούν ήσυχα κι απλά. Φροντίζω όμως τα λίγα πράγματα που βρίσκονται αναιτίως κοντά μου. Προσπαθώ να μην τα πληγώσω και περιμένω να έρθει το σούρουπο να ησυχάσω κι εγώ, να ξαπλώσω να ξεκουραστώ από όσα έκαμα στην διάρκεια μιας μέρας. Έτσι περνά η ζωή. Χωρίς σπουδαία επιτεύγματα, χωρίς τίποτα το ιδιαίτερο, χωρίς κατορθώματα και συμβολές τρανταχτές και ξακουστές στον ανθρώπινο πολιτισμό. Για όλα ετούτα όμως οι φίλοι μου με έχουν για τιποτένιο, για  χαμένο κορμί όπου τίποτα σημαντικό δεν έκανα στην ζωή μου, ούτε τα στοιχειώδη δεν πέτυχα, ούτε τα βασικά. Χωρίς λόγο, με λένε,  βίωσα λαθραίως την ζωή διήλθα ματαίως πηαίνοντας προς την κοινή μοίρα, τον θάνατο. Αν όμω...

«Το παράπονό μου από την πολιτική και πνευματική ηγεσία των μαθητικών μου χρόνων είναι γιατί να μη γνωρίζω από ‘κείνα τα χρόνια για την ύπαρξη του φωτεινότατου αυτού σημείο στον δήμο Σπάρτης;»

Πρέπει να ήταν στα 27 μου όταν διάβασα για πρώτη φορά από μια «άθλια» μετάφραση την Πολιτεία του Πλάτωνος, είχαν προηγηθεί διαβάσματα (και συμμελέτες) στα Ευαγγέλια καθώς και στις επιστολές του Θεμελιωτού και κήρυκα του Χριστιανισμού Αποστόλου Παύλου. Είχα πειστεί διαισθητικά κι’ όχι από επιστημονική μελέτη ότι ο Χριστός είχε φέρει την Πίστη στο Αγαθό και στην Αλήθεια που περιγράφει ο Πλάτων στα έργα Του. Αυτήν την άποψή μου περιέγραφα και υπεστήριζα στην αγαπημένη Β.Λ., η οποία σνόμπαρε τις απόψεις μου ίσως εξαιτίας «αριστερών» πεποιθήσεών της. Αυτό όμως μέχρι που είδε σε μια πρωινή εκπομπή την Λιάνα Κανέλλη με φιλοξενούμενο τον Στέλιο Ράμφο να περιγράφει την εικονογράφηση των Ελλήνων Κλασικών σε μοναστήρια και Ναούς! Με παίρνει αμέσως τηλέφωνο, ήμουν στις ΗΠΑ, κι’ ενθουσιασμένη μου λέε...

«Η νύχτα είναι θηλυκιά, είναι γυναίκα και ζητά την πληρότητα, θέλει να γίνει κάτι οπωσδήποτε, να γεμίσει, να γεννήσει, να ζήσει, να φέρει ζωή, να υπάρξει, να πεθάνει έστω»

Η νύχτα είναι έλλειψη. Είναι λειψή, μισή κενό, μισή ελπίδα και προσμονή. Είναι σαν τα κορίτσια έτοιμα, έτοιμα να... Να θυσιάσουν την καρδιά τους για κάτι ολόκληρο, γεμάτο, πλήρες, αληθινό σαν εκείνα που δεν παίρνουν άλλο ανάπτυξη και γέμισμα. Η νύχτα είναι θηλυκιά, είναι γυναίκα και ζητά την πληρότητα, θέλει να γίνει κάτι οπωσδήποτε, να γεμίσει, να γεννήσει, να ζήσει, να φέρει ζωή, να υπάρξει, να πεθάνει έστω.  Η νύχτα είναι λειψή, είναι δυνατή και παλεύει να φτάσει στο φως η κάπου εκεί κοντά, να σταματήσει, να φωλιάσει, να αντικρύσει τον έρωτα, το τέλος της ελπίδας και της προσμονής. Την ίδια τη ζωή. Η νύχτα είναι θηλυκιά, είναι γυναίκα.  Οι άνδρες αλαφιάζονται τη νύχτα. Αγριεύουν και θυσιάζουν. Αισθήματα, υποσχέσεις, όνειρα και σπιτικά. Ακολουθούν την έλλειψη όχι για να την πληρώσο...

«Από όσα διάβασα στην ζωή μου δεν θυμάμαι τίποτα άλλο από τον εναγώνιο ήχο των σελίδων να γυρίζουν ψάχνοντας, ματαίως βεβαίως, κάποια λύση, κάποια τελική κάθαρση, ένα τέλος»

Από όσα έχω διαβάσει στη ζωή μου ελάχιστα θυμάμαι. Σχεδόν τίποτα. Και δεν είναι πως δεν έχω καλή μνήμη. Ίσως, υποπτεύομαι,  συμβαίνει το εξής παράδοξο. Διαβάζοντας αφήνομαι ασυναισθήτως στις εικόνες που γεννιούνται μέσα στο νου, και κυρίως στην ατμόσφαιρα που απλώνεται στην καρδιά και την καταλαμβάνει. Είτε διαβάζω ευχάριστα είτε δυσάρεστα πράγματα το ίδιο μου συμβαίνει. Παθαίνω κάτι. Τίποτα δεν κυλά εύκολα κι ανώδυνα επάνω μου. Όλα αφήνουν σημάδια, ουλές, ίχνη απτά.  Έτσι στο τέλος δεν θυμάμαι τίποτα, δε μπορώ σχεδόν να αφηγηθώ τί διάβασα, αλλά έχω πάθει εν τω μεταξύ πολλά, έχω γίνει σχεδόν ένας άλλος άνθρωπος καλύτερος, θαρρώ, από πριν αφού είμαι πλέον πρόθυμος να εγκαταλείψω την περιπέτεια της ηδονής των λέξεων και να ασχοληθώ σοβαρά με την τέχνη της ήττας, η οποία συνίσταται στην...

«Τι είναι η μάσκα τελικά/ υγείας προστασία;/ ή μήπως είναι σπάνια/ μετάνοιας ευκαιρία;»

Η Μάσκα της Ψυχής κι η Μάσκα του Προσώπου     Ήλθε λοιπόν η εποχή η μάσκα για να φορεθεί κι όποιος δηλώνει αποχή πρέπει για να τιμωρηθεί   Κρύβουμε το πρόσωπο από τον Δημιουργό μας μάσκα οι αμαρτίες μας στο δρόμο το δικό μας   Όσο κι αν μας στενοχωρεί υπάρχει μια αλήθεια στης μάσκας την εμφάνιση στους δρόμους και στα σπίτια   Μάσκα πάντα φορούσαμε μάσκα της αμαρτίας μάσκα της ιδιοτέλειας και της υποκρισίας   Έγινε η μάσκα της ψυχής μάσκα και του προσώπου και τώρα όλοι σκέπτονται τι άλλο πρέπει να συμβεί μέσ’ τη ζωή τ’ ανθρώπου   Νιώθουμε απομάκρυνση τη μάσκα όταν φοράμε μα χρόνια τώρα όλοι εμείς της αμαρτίας συγγενείς δίπλα μας δεν κοιτούσαμε το δρόμο μας τραβάμε   Έγινε πέτρα η ψυχή χώρισε απ’ την αγάπη κι έγινα...

«Η Αγία Σοφία και η Μονή της Χώρας είναι βέβαια σήμερα μνημεία της παγκόσμιας κληρονομιάς. Πριν απ’ όλα όμως είναι η καρδιά και η δύναμη του πολιτισμού μας, η καρδιά της χριστιανοσύνης, μα και γνήσια έκφραση της εθνικής ψυχής»

Ο Ερντογάν μετέτρεψε την Αγία Σοφία και τη Μονή της Χώρας σε τζαμιά. Πράξη βέβηλη. Τους Τούρκους, είτε ως Οθωμανούς είτε ως Νεότουρκους τους γνωρίσαμε και τους γνωρίζουμε. Τίποτε το καινούργιο. Επιστροφή στον Μεσαίωνα. Αντί άλλων μαρτυριών και αναλύσεων, ο αναγνώστης μας ας διαβάσει όσα είπε ο Γεώργιος Σχολάριος προς τους Ορθοδόξους που συνόδευαν τον αυτοκράτορα στη Σύνοδο της Φλωρεντίας (1439): « …Δεν πρέπει να ξεχνά κανείς μας τους σκοτωμένους, τους πληγωμένους, τις αλαζονικές προκλήσεις, την πείνα, τη δίψα, τους ανθρώπους που περιφέρονται χωρίς έλεος από τόπο σε τόπο (την οικτροτάτην περιαγωγήν), την αβάσταχτη δουλεία, το βίαιο σούρσιμο κατά γης των νηπίων, τη σφαγή των γερόντων, τον σπαρακτικό χωρισμό αγαπημένων προσώπων, τη βεβήλωση των ιερών (ιερών ατιμίαν), τις βλάσφημες κραυγές...

Οι συνάδελφοι που επιθυμούν να υποβάλουν υποψηφιότητα μπορούν να το δηλώσουν με ηλεκτρονική επιστολή ή αυτοπροσώπως με έγγραφη αίτησή τους

Το  ΔΣ  του  Συνδέσμου  Φιλολόγων  Λακωνίας   καλεί  τα  μέλη  του  σε  επαναληπτική εκλογοαπολογιστική συνέλευση ενόψει των εκλογών για  την  ανάδειξη  του  νέου  Διοικητικού  Συμβουλίου  (ΔΣ)  και του νέου Εποπτικού Συμβουλίου (ΕΣ) του Συνδέσμου.  Λόγω  έλλειψης  απαρτίας  κατά  την  προγραμματισθείσα για την 17η  Οκτωβρίου  2020  συνέλευση  η  εκλογοαπολογιστική  συνέλευση  θα  πραγματοποιηθεί  σύμφωνα  με  το  καταστατικό  του  Συνδέσμου  με  τα παρόντα  μέλη  το Σάββατο  24  Οκτωβρίου  2020,  ώρα  11:00  στο 1ο Λύκειο Σπάρτης . Οι συνάδελφοι που επιθυμούν να υποβάλουν υποψηφιότητα για το ΔΣ  και  το  ΕΣ  μπορούν  να  το  δηλώσουν  με  ηλεκτρονική  επιστολή  στην  ηλεκτρονική  διεύθυνση filolak@yahoo.gr  ή  αυτοπροσώπως  με έγγραφη  αίτησή  τους  κατά  την  ημέρα της  εκλογοαπολο...

Ναι, στην Ελλάδα, το πολίτευμα είναι η πρωθυπουργική θεσμική απολυταρχία

Ακόμα και την εμπλοκή σε πόλεμο (τη θυσία της ζωής άγνωστου αριθμού πολιτών και την καταστροφή μικρού ή μεγάλου μέρους της κοινωνικής περιουσίας) την αποφασίζουν οι επαγγελματίες της εξουσίας, όχι η κοινωνία των πολιτών. Αποκλείεται θεσμικά να είναι η δημοκρατία αυτοδιαχειριζόμενη συλλογικότητα. Συνεχίζουμε να αποκαλούμε «δημοκρατία» την πρωθυπουργική θεσμική απολυταρχία (συνεχίζουμε το ξίδι να το λέμε γλυκάδι): λογαριάζουμε σαν «πρόοδο» και «εκσυγχρονισμό» την υποταγή της πολιτικής στη λογική (νόμους – αναγκαιότητες) των Αγορών .  Με αυτά τα δεδομένα δεν θα συνιστούσε υπερβολή η επίμονη, συνεχής υπενθύμιση: Ναι, στην Ελλάδα, το πολίτευμα είναι η πρωθυπουργική θεσμική απολυταρχία: Ο πρωθυπουργός επιλέγει και επιβάλλει τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, τον Πρόεδρο της Βουλής, τον Πρόεδρο του...

Στο τέλος φτάνει η πραγματικότητα, δηλαδή η συσσώρευση ακίνητων αντικειμένων, να είναι ένα απλό σκηνικό μπροστά από το οποίο συμβαίνει η θεατρική παράσταση των φανταστικών ζωών των ανθρώπων

Οι πλείστοι των ανθρώπων είναι πολυμήχανοι ωσ?ν τον Οδυσσέα. Εφευρίσκουν μηχανές και ξεγελούν τον χρόνο και τοιουτοτρόπως τον πλαταίνουν ώστε να χωρέσουν μέσα στις συμβατικές διαστάσεις του πολλές ζωές. Οι περισσότεροι των ανθρώπων έχουν αυτό που καλείται κανονική ζωή. Μεγαλώνουν σε μια οικογένεια, σπουδάζουν τις τυπικές γνώσεις της εκάστοτε κοινωνίας, αντιδρούν όσο και καθώς πρέπει στα νιάτα τους, αλητεύουν ολίγον και ύστερα υπανδρεύονται, νυμφεύονται ή ζευγαρώνουν όπως θεωρούν καλύτερα για αυτούς. Ζουν ευτυχισμένοι για λίγο, κάνουν παιδιά κάποιοι εξ αυτών, έχουν καλές δουλειές, κάποιοι λιγότερο καλές, όλοι παραπονούνται, πηγαίνουν διακοπές, επιζητούν την ευτυχία και τες ηδονές και τελικώς φεύγουν από τη ζωή με γεύση πως δεν πραγμάτωσαν τα όνειρά των που συνήθως αδυνατούν να περιγρά...

«Η απώλεια της αίσθησης του κέντρου οδηγεί αναπόφευκτα, αργά ίσως αλλά σταθερά, σε πνευματικό θάνατο και αφανισμό»

Έλεγε παλιά ο Τσαρούχης, σε κάποια συνάφεια, πώς δεν μπορεί να περιμένεις πολλά από μια χώρα όπου μέτρο και κριτήριο είναι το «εφάμιλλον του ευρωπαϊκού». Αυτό είναι επαρχιωτισμός. Δεν έχει να κάνει με τον τόπο αλλά με την νοοτροπία όσων έχουν απωλέσει την αίσθηση πως  βρίσκονται στο «κέντρο» της ζωής, πως είναι «οντολογικά» σημαντικοί, που έχουν απωλέσει συνεπώς  τα δικά τους πολιτισμικά κριτήρια και διαρκώς ετεροαναφέρονται σε μια άλλη μακρυνή, επέκεινα πραγματικότητα που μπορεί να είναι μια άλλη πόλη, ένα άλλο κράτος, ένας άλλος πολιτισμός, ένας άλλος τρόπος. Όλη η Ελλάδα εδώ και δυο τουλάχιστον αιώνες είναι επαρχία. Διαρκώς μετριέται με όσα συμβαίνουν  στο «κέντρο» που είναι η εσπερία και ο πολιτισμός της. Έτσι πιθηκίζει προτάσεις, γλώσσες, χορούς και μουσικές, φόρμες και νόρμες. ...

«Ποιος καπάκωσε μια τέτοιου είδους αρετή, που μπορούσε μια μέρα να μας οδηγήσει σ’ ένα ιδιότυπο, κομμένο στα μέτρα της χώρας πολίτευμα;»

«Στο συντομότατο διάστημα που μεσολάβησε ανάμεσα σε πέντε στίχους του Ίβυκου και άλλους τόσους του Κάλβου, πρόφτασε ν’ αφυπνιστεί από τον πρωτογονισμό και την ωμοφαγία της η ομάς των λαών που επέτυχε στη συνέχεια να συγκροτήσει τα κράτη της Ευρώπης, όπως τα γνωρίζουμε σήμερα, βουτηγμένα στο συμφέρον, όπως οι ποντικοί στο λάδι , και για ένα διάστημα τόσο χαμηλής μετατρεψιμότητας που και ο τελευταίος φθόγγος της φωνής τους να ’χει σταθεί ανάμεσα στη ρίνα και τον λάρυγγα .  Δόξα να ’χει ο Θεός που εις την κορυφή του Ομήρου εστάθηκαν της θαλάσσης ο θρους και των ανοιχτών φωνηέντων το πάφλασμα. Πολλές ρήσεις έχουμε δει ν’ ανατρέπονται, ποτέ όμως την αποφθεγματική εκδοχή: Όπου γλώσσα πατρίς .  Ο πολιτισμός περνάει όπως το ιώδιο πάνω στις πονεμένες περιοχές για να τις ιάνει, έως ότου κάποιο...

«Κάποτε μοιάζει η ασθενική μνήμη να είναι κλίμαξ ελευθερίας»

Θαυμάζω τους ανθρώπους που θυμούνται ονόματα σπουδαίων ανθρώπων και διασήμων δημιουργών. Έχω φίλους που θυμούνται άπειρους ζωγράφους, σκηνοθέτες αμέτρητους, ποιητές ατελείωτη λίστα, ηθοποιούς, τραγουδιστάς και άλλους ανθρώπους των γραμμάτων και τεχνών, καλών τε και μη. Εγώ δεν ευλογήθηκα με αυτό το χάρισμα. Μετά βίας θυμάμαι μερικούς ζωγράφους, ελάχιστους ποιητές θανόντες και ακόμα πιο ολίγους ζώντας. Θυμάμαι ολίγους ηθοποιούς πολύ καλούς και μερικές ωραίες γυναίκες ηθοποιούς εξαιτίας της φυσικής τους γοητείας. Ίσως, τώρα που το σκέφτομαι να θυμάμαι και λίγους, πολλά ολίγους σκηνοθέτες και συνθέτες. Κάποτε στεναχωριόμουνα και μάλιστα είχα ενοχές αφού νόμιζα πως δεν είμαι πολιτισμένος άνθρωπος που δεν θυμάμαι ονόματα κα δεν μπορούσα να συμμετέχω ισοτίμως σε συζητήσεις περί την τέχνη. ...

Κάθε έλλογα οργανωμένη κοινωνία θα έπρεπε ίσως να δομείται στην βάση της υπαρκτής, φύσει ή θέσει, ασυμμετρίας μεταξύ των μελών μιας κοινότητας

Η αρχή της ζωγραφικής πράξης  στην ελληνική εικαστική παράδοση ξεκινά με μια παραδοχή. Δεν υπάρχει συμμετρία μεταξύ των μερών που απαρτίζουν ένα σύνολο και που αποτελούν δυνάμει σύνθεση. Δεν είναι ίσα μεταξύ τους τα στοιχεία ή δεν πρέπει να είναι ίσα μεταξύ τους. Κι αν τυχαίνει να έχεις μονάχα ένα στοιχείο και θέλεις να κάνεις ζωγραφική τότε το τεμαχίζεις σε δύο άνισα μεταξύ  τους στοιχεία, κάνεις μια ανάλυση δηλαδή, τέμνοντας στην χρυσή τομή ή κάπου εκεί περίπου. Έτσι ξεκινάς την δημιουργία σου. Με μια ανάλυση και μια ασυμμετρία και στην καλύτερη περίπτωση με μια άριστη αναλογία μεταξύ των άνισων μερών. Με τον τρόπο αυτό βάζεις βάσεις ώστε η τέχνη σου να αφορά στην κίνηση και άρα κάνεις μια τέχνη ενέργειας, δηλαδή κάνεις διαχείριση χρόνου μάλλον παρά χώρου. Κι αυτό για τον εξής λόγο...

«Η Βυζαντινή ζωγραφική είναι θεατρική γιατί στοχεύει στην μέθεξη με το πραγματικό κι όχι στην αναπαράσταση του πραγματικού»

Έγραφε ο Γιώργος Σεφέρης, αφού επισκέφτηκε τις ιστορημένες λαξευτές εκκλησιές στην Καππαδοκία της Μικράς Ασίας, πως η βυζαντινή ζωγραφική εκτός των άλλων έχει θεατρικότητα. Κι αυτό το έλεγε ως αρετή κι όχι ως ψόγο όπως θα το εξελάμβαναν σήμερα πολλοί εικαστικοί που ταυτίζουν την θεατρικότητα με το ψεύτικο ζητώντας, υποτίθεται, οι ίδιοι την «φυσικότητα». Μου πήρε χρόνια να το καταλάβω. Θαρρώ πως κάτι έχω πια καταλάβει. Ίσως εννοήσω περισσότερο στο μέλλον άμα καταφέρω να αλλάξω λόγο θέασης των πραγμάτων και απεγκλωβιστώ από το νατουραλισμό της Αναγέννησης και των επίγονων τάσεων. Η βυζαντινή ζωγραφική έχει θεατρικότητα γιατί δεν αναπαριστά αλλά γράφει και ιστορεί σε παροντικό χρόνο κατενώπιον θεατών τους οποίους θεωρεί παρόντες κι όχι απόντες.  Στην αναγεννησιακή τέχνη και σε ό,τι ακολ...

«Είσαι εσύ η πόλις του Θεού και ακόμη το αγιασμένο σκήνωμα που ευφραίνονται τα ρεύματα κυλώντος ποταμού. Είθε στην καρδιά μου που έχει στραγγιστεί να δώσει ζωή και δύναμη η χάρη σου»

Οι Ορθόδοξοι Έλληνες γιορτάζουν τον Δεκαπενταύγουστο την Κοίμηση της Υπεραγίας Θεοτόκου, μια από τις μεγαλύτερες εορτές της Χριστιανοσύνης, που εύστοχα πήρε την ονομασία «το Πάσχα του καλοκαιριού».  Η  μορφή της αγαπήθηκε πολύ από τον ευσεβή λαό μας, που νιώθει την Παναγία ως μητέρα όλων των ανθρώπων, ως μεσίτρια προς τον Μονογενή της Υιό και Λόγο του Θεού, ως συμπαραστάτισσα σε κάθε δύσκολη στιγμή της επίγειας ζωής. Γι’ αυτό και   ο περίφημος Ιεροκήρυκας και Διδάσκαλος του Γένους Ηλίας Μηνιάτης (1669-1714), επίσκοπος Κερνίτσης, σε έναν εγκωμιαστικό λόγο του για την Μητέρα του Χριστού έλεγε τα εξής: «Ορφανοί που εστερηθήκατε από τους γονείς σας, ξένοι που εχάσατε την ευτυχίαν σας, άρρωστοι, τεθλιμμένοι, αμαρτωλοί, μη λυπήσθε εσείς έχετε μητέρα, τη Μητέρα του Θεού. Μητέρα, που θα κυβε...

Μα ποιον νομίζεις προσκυνάς/ στην του Θεού Σοφία;/ εκεί δεν μπαίνει ο Αλλάχ/ γιατί ακοίμητος φρουρός/ στέκει η Ορθοδοξία

Οι Φρουροί της Αγιά Σοφιάς Της ιστορίας γύρισες γρήγορα τη σελίδα και μια για πάντα έχασες την κάθε σου ελπίδα   Μα ποιον νομίζεις προσκυνάς στην του Θεού Σοφία; εκεί δεν μπαίνει ο Αλλάχ γιατί ακοίμητος φρουρός στέκει η Ορθοδοξία   Κι εσύ Χριστό προσκύνησες δεν το καταλαβαίνεις; κάθε φορά που θα ‘ρχεσαι κάθε φορά θα τρέμεις…   Μα τώρα τρέμεις πιο πολύ σαν βλέπεις μουεζίνη αν θα σωθούν τα λόγια του κι από καρδιά θα μείνει   Πες μου στ’ αλήθεια αν μπορείς να μας το εξηγήσεις ποιοί ήτανε τρεις ιερείς πήγαινε να ρωτήσεις   Μα αν δεν βρεις απάντηση μην σκύψεις το κεφάλι ρώτησε εμάς τους ‘Έλληνες και θα στο πούμε πάλι   Δεν παίρνεις την Άγια Σοφιά όσο κι αν προσπαθήσεις ψευτοτζαμί κι αν έκανες Θεό θα προσκυνήσεις   Εκε...

«Η μεγαλύτερη όμως του μεσημεριού παρηγορία είναι η βεβαιότητα του δειλινού που ξέρεις πως αργά ή γρήγορα θα φτάσει»

Βασανιστικά είναι τα μεσημέρια του Καλοκαιριού με την αψάδα του ήλιου, την ακίνητη ζέστα, την αμήχανη ανία που ακολουθεί το γεύμα.  Δύσκολα αναπαύεται το κορμί κι η ψυχή δυσκολότερα. Λίγες μονάχα ομορφιές μικρές και περιστασιακές έρχονται να γλυκάνουν ετούτες τις σκληρές και απαρηγόρητες ώρες που αργόσυρτα περνούν. Κάποιο απρόσμενο περαστικό αεράκι που φέρνει ευωδίες από πευκώνες και ανθισμένα θυμάρια, λίγοι κουρελιασμένοι ίσκιοι, ανεπιτήδευτα μεγαλοπρεπείς,  από ευκάλυπτους που χαϊδεύονται στους ξεφτισμένους τοίχους του απέναντι σπιτιού, το επίμονο κλάμα ενός παιδιού από ανεξήγητη επιθυμία η νάζι, κάποια εικόνα γνώριμου απόντος που θαρρείς πως ξεδιακρίνεις  στο παλιό μωσαϊκ? του σαλονιού, η ανάμνηση μιας παλιάς αγάπης που αχνοφέγγει ισόβια σε κάποια γωνιά της καρδιάς. Η μεγαλύτερη...

Κείμενο Εκστατικό για την Εορτή της Μεταμορφώσεως του Σωτήρος

Μεταμόρφωση σήμερα. Γιορτή που έχει να κάνει με το φως που μεταμορφώνει, που αλλάζει τες μορφές και τις κάνει να χάνουν την βαρύτητά τους, την παχειά σωματικότητα χωρίς να καταλεί το σχήμα και την υπόσταση των πραγμάτων όμως. Μεταμόρφωση σήμερα κι είπα να κάνω, ως ζωγράφος, σχόλιο για το πώς σκεφτόμαστε και ζωγραφίζουμε εμείς οι της ταπεινής και καταφρονεμένης «βυζαντινής παράδοσης» ζωγράφοι τα πράγματα. Όπου ζωγραφίζουμε με φως δίχως αυτό να σημαίνει πως χειριζόμαστε επιτήδεια το φυσικό φως του ήλιου ή κάποιας άλλης πηγής εξωτερικού φωτός που προσπίπτει στα πράγματα και εκφαίνει τις ιδιότητές τους. Ζωγραφίζουμε με φως για τους βυζαντινούς ζωγράφους  σημαίνει καταρχάς πως δεν ψάχνουμε να αποδώσουμε τα πράγματα  όπως φαίνονται, ως εντύπωση δηλαδή, ούτε όπως είναι στην ουσία τους. Ο ...

«Ένα χαμόγελο που δεν μιλά για ευχαρίστηση αλλά για ευχαριστία, να κάτι ως προσφορά, ως σπονδή στη ωραιότητα της ζωής»

Είπα να φτιάξω χαμόγελα σαν τα ωραία εκείνα τα αρχαϊκά που λάμπρυναν κι έδιναν φως αέναον στα πρόσωπα Κορών και Κούρων. Σκέφτηκα όμως πως για να λειτουργήσει Μια τόσο μικρή κι  ανεπαίσθητη σχεδόν κίνηση πρέπει κανείς να ελαχιστοποιήσει, να μερώσει όλες τις άλλες κινήσεις που περιβάλλουν ένα χαμόγελο. Κι έπιασα και μελέτησα, λίγο, τον ρυθμό των αρχαίων  αυτών εξαίσιων μορφών. Και είδα πόσο απλές γραμμές είχαν, πόσο απλά, κεκαθαρμένα  περιγράμματα απαλλαγμένα απο φασαρίες και άχρηστους περιγραφισμούς τη φαινομενικής πραγματικότητας. "Ρεαλιστικά" (ο όρος χρησιμοποιείται καταχρηστικά χάριν επικοινωνίας) όσο χρειάζεται και αφηρημένα όσο πρέπει. Μια θαυμαστή ισορροπία σχέσεων απλότητας και συνθετότητας. Έτσι προσπάθησα να στήσω μια μορφή σε μιά πέτρα. Ακολούθησα την μορφολογία της πέτρας, ...

Ομιλητής ήταν ο Ηγούμενος της Ιεράς Μονής Αγ. Αναργύρων, π. Γρηγόριος Βαλτογιάννης, ο οποίος, περιηγήθηκε στα Ομηρικά Έπη, στα Βυζαντινά χρόνια και στις σελίδες της σύγχρονης λογοτεχνίας

Το Κέντρο Πρόληψης των Εξαρτήσεων και Προαγωγής της Ψυχοκοινωνικής Υγείας της Περιφερειακής Ενότητας Λακωνίας «Δίαυλος», με αφορμή τον εορτασμό της Παγκόσμιας Ημέρας κατά των Ναρκωτικών, πραγματοποίησε, υπό την αιγίδα της Ιεράς Μητροπόλεως Μονεμβασίας & Σπάρτης μια σειρά τριών ομιλιών – συζητήσεων στον υπέροχο προαύλιο χώρο του Μουσείου Ελιάς και Ελληνικού Λαδιού. Ομιλητής και στις τρεις εκδηλώσεις ήταν ο Ηγούμενος της Iεράς Μονής Αγ. Αναργύρων, π. Γρηγόριος Βαλτογιάννης , ο οποίος, με τις μαγευτικές περιηγήσεις που πραγματοποίησε στα Ομηρικά Έπη, στα Βυζαντινά χρόνια και στις σελίδες της σύγχρονης λογοτεχνίας, ανέδειξε δεξιότητες ζωής που ενισχύουν την ψυχική ανθεκτικότητα. Στην τελευταία ομιλία της 20ης Ιουλίου, μας τίμησε με την παρουσία του και ο Σεβασμιότατος Μητροπολίτης Μονεμβασ...

«...μοιάζει ο,τι πιο λογικό σε ένα κόσμο που αρκείται να ορίζει την ύλη ως μια κατάσταση τεταμένου μηδενός πιστεύοντας έτσι πως δίνει ικανή εξήγηση λογική του κόσμου»

Κάθομαι και σκέφτομαι πως ζούμε ίσως σε μια απ τις πιο παράλογες εποχές. Ο λόγος απουσιάζει και οι άνθρωποι τρέφονται με μύθους και μαγικές δοξασίες αρνούμενοι  πεισματικά να θέσουν θέμα έλλογων κριτηρίων και να συζητήσουν λογικά. Διαβάζω λ.χ. διθυραμβικές κριτικές για καλλιτέχνες, για λογοτέχνες, για πρόσωπα του θεάματος, για αρχαία μνημεία για σύγχρονα μνημεία κι άλλα πολλά. Αλλά συχνά και αρνητικά σχόλια διαβάζω για ανθρώπους και το έργο τους που δεν είχαν ικανή αναξιοπρέπεια για να κολακεύουν ή να υποτάσσονται σε «ομάδες» και κόμματα. Κι όλα ετούτα χωρίς κανένα μέτρο και κανένα επιχείρημα λογικό, παρεκτός από κάποιες ασυνάρτητες κι ακατανόητες φλυαρίες  σχεδόν «υπερρεαλιστικού τύπου» ή με την επίκληση αμφίβολων συναισθηματικών δονήσεων. Απλά όλοι μοιάζουν να βολεύονται σε καθιε...

«...όσο θα υπάρχει κάποια ψυχή που ενδιαφέρεται γι’ αυτά τα ταπεινά και καταφρονεμένα του κόσμου τούτου, για τις μικρές ιστορίες συνηθισμένων ανθρώπων»

Τον Νίκο Καββαδία τον πρωτοδιάβασα έφηβος γύρω στο 1970 από ένα χειρόγραφο που με είχε δώσει ο Σπύρος ο Πριόβολος, ένας φίλος που έμενε κοντά μας στο Παλιό Φάληρο. Δεν ήξερα τίποτα για τον ποιητή, ούτε τον γνώρισα απο κοντά. Το χειρόγραφο είχε μέσα το «Μαραμπού» και μερικά ακόμα ποιήματα που δεν θυμάμαι. Το «Μαραμπού» όμως το θυμάμαι. Τόχα μάθει κιόλας απέξω και το απάγγελνα περπατώντας στους δρόμους της γειτονιάς. Με είχε συγκλονίσει. Δεν ξέρω γιατί. Ίσως για το δράμα που είχε στην ιστορία του, ίσως γιατί μίλαγε για τους ναυτικούς που τότε θαύμαζα και που ήθελα να γίνω ένας απ΄ αυτούς. Ήταν τότε που είχα διαβάσει και τον Μαγγελάνο του Στέφαν Τσβάϊχ και ήθελα να μπαρκάρω κι εγώ. Ποτέ δεν το έκανα. Δεν είχα το κουράγιο, είμουνα δειλός ή δεν είχα χάσει ακόμα αρκετά και πίστευα ακόμα σε...

«Ένας λόγος, μικρό μνημόσυνο στον δάσκαλο είναι πρέπον θαρρώ»

Ο Κόντογλου πάλεψε με πολλά στη ζωή του· την προσφυγιά, την ξενιτεία, την πείνα της Κατοχής, με την εγκατάλειψη των φίλων, με πολλά. Αγάπησε πολλά και αγωνίστηκε για πολλά. Άνθρωπος σύγχρονος και αρχαίος μαζί. Με τα δύο του πόδια να πατούν ταυτόχρονα στους θησαυρούς του παρελθόντος και στην σύγχρονη δημιουργία των καιρών του. Μπήκε σε ωκεανούς βαθιούς. Ανέβηκε κύματα, κατέβηκε σε βυθούς λύπης, πικράθηκε, απογοητεύτηκε, δοξάστηκε, αγαπήθηκε και μισήθηκε από πολλούς καθώς είναι η μοίρα όσων αγαπούν. Πέτυχε πολλά από όσα είχε στο νου και στην καρδιά του. Σε άλλα αστόχησε. Άνθρωπος ήτανε κι αυτός, πώς αλλοιώς. Ήταν αυτός που πέτυχε την αναβίωση της βυζαντινής ζωγραφικής παράδοσης στην εκκλησιαστική ζωγραφική αλλά απέτυχε να πείσει τους συγχρόνους του ζωγράφους πως η εικαστική αυτή γλώσσα...

«Ο ναός της Αγιά Σοφιάς δεν δείχνει στον προσκυνητή πως η ύλη απογειώνεται, αλλά πώς ο ουρανός γειώνεται για να απογειώσει την ύλη με τη σειρά του»

Που το βρήκα από παλιά μετά την πρώτη επίσκεψη μου στην Αγία του Θεού Σοφία, στην Πόλη στα 2016. Θαρρώ πως είναι επίκαιρο και ίσως βοηθήσει κάπως να εννοήσουμε τί χάθηκε όχι με την πτώση της Πόλης ούτε με την μάταιη προσπάθεια μετατροπή της Αγίας Σοφίας σε μουσουλμανικό τέμενος. Να αναλογιστούμε τί χάθηκε από έναν πολιτισμό που γνώριζε έλλογα να εκφράζει την κοινωνία και την των πάντων ενότητα. Γ.Κ. 12-7-2020   «Η Πόλις Εάλω 29 Μαϊου. Μνήμη της άλωσης της Πόλης και ο νους ρωτά και απορεί. Πάντα απορούσα τί ήταν αυτό που έκανε την άλωση αυτή φοβερή και τις συνέπειες της θλιβερές για όλη την ανθρωπότητα και δη τον ελληνισμό. Τί χάθηκε με την πτώση αυτή; Χάθηκαν μονάχα χώματα, ισχύς, πλούτος, κτίσματα ή μήπως κάτι λιγότερο χειροπιαστό αλλά περισσότερο ουσιαστικό; Απορούσα μέχρι ...

«Ενδέχεται πλέον να έχουμε μπει σε μια μη αναστρέψιμη πορεία αυτό-ευθανασίας ως λαός»

Ο ομότιμος καθηγητής Φιλοσοφίας, Χρήστος Γιανναράς, εκτίμησε ότι ακόμη και μέσα στο Φθινόπωρο, είναι πολύ πιθανό η χώρα να υποστεί εθνικό ακρωτηριασμό, με μια Αθηνοκεντρική ελίτ, να έχει ήδη προετοιμάσει το έδαφος και πνευματικά και κοινωνικά και πολιτιστικά.  Όπως είπε, οι Νεοέλληνες, μόνοι εμείς («αεί παίδες») ασκούμε τις διεθνείς σχέσεις μας «καθ’ υπαγόρευσιν: Υποταγμένοι, «χωρίς αιδώ ή λύπην», στο καραμανλικό θέσφατο (φράση-σύμβολο της εκούσιας ιστορικής παρακμής μας) ότι «ανήκομεν εις την Δύσιν», πιστέψαμε «ανεπαισθήτως» για χρέος μας «να γίνουμε επιτέλους Ευρωπαίοι, για να γίνουμε κάποτε άνθρωποι»! Με αυτή την αλλοτριωτική ξιπασιά δεχθήκαμε να μας υπαγορεύουν οι ΗΠΑ την εξωτερική μας πολιτική ώς την πιο παραμικρή λεπτομέρεια – ώς την έσχατη ντροπή της σημιτικής «νύχτας των Ιμίων»...

Ένας επιστήμονας, μία τεράστια αποικία ποντικιών και ο παραλληλισμός με την ανθρώπινη κοινωνία

Το πείραμα με την ονομασία «Σύμπαν 25» αποτελεί ένα από τα τρομακτικότερα πειράματα στην ιστορία της επιστήμης, το οποίο, μέσα από τη συμπεριφορά μιας αποικίας ποντικιών, αποτελεί μια απόπειρα για να εξηγήσουν οι επιστήμονες τις ανθρώπινες κοινωνίες.  Η ιδέα για το «Σύμπαν 25» προήλθε από τον Αμερικανό επιστήμονα Τζον Κάλχουν, ο οποίος έφτιαξε έναν «ιδανικό κόσμο» μέσα στον οποίο θα ζούσαν και θα αναπαράγονταν εκατοντάδες ποντίκια.  Πιο συγκεκριμένα, ο Κάλχουν έφτιαξε τον λεγόμενο «Παράδεισο των ποντικιών», έναν ειδικά σχεδιασμένο χώρο όπου τα τρωκτικά είχαν αφθονία σε φαγητό και νερό, καθώς και μεγάλο χώρο για να ζουν.  Στην αρχή, τοποθέτησε τέσσερα ζευγάρια ποντικιών που σε σύντομο χρονικό διάστημα άρχισαν να αναπαράγονται, με αποτέλεσμα ο πληθυσμός τους να μεγαλώνει με ραγδαίο ρ...

«Σπάνια όσοι κάνουν τέχνες υπηρετούν το ίδιο το έργο τους και το λατρεύουν σα θεό και ως τέλος των πραγμάτων το θεωρούν και μήτε χαίρονται, μήτε λυπούνται άμα το φτιάχνουν»

Όλο και κάποιον επιθυμούν όσοι κάνουν τέχνη να ευχαριστήσουν σαν φτιάχνουν κάτι. Ένα αγαπημένο ή μιαν αγαπημένη, μια κοινότητα, ένα Θεό που πιστεύουν, γονείς που πολύ αμφισβήτησαν επιλογές  στη νιότη τους, κάποιους εχθρούς ζητούν, έστω ενδόμυχα, να αποστομώσουν.  Κάποτε όσοι κάνουν τέχνες επιζητούν να κρυφτούν μέσα στα έργα τους και να παρηγορηθούν, άλλοτε τα χρησιμοποιούν για να  βγάλουν τον πόνο και το παράπονο τους, και ενίοτε  τελευταίο οχυρό γίνονται τα έργα της τέχνης για να διασώσουν μια ψίχα αθώο κι αμόλευτο εαυτό από τα μοχθηρά βλέμματα του κόσμου και την ασέβεια των βέβαιων ανθρώπων.  Σπάνια όσοι κάνουν τέχνες υπηρετούν το ίδιο το έργο τους και το λατρεύουν σα θεό και ως τέλος των πραγμάτων το θεωρούν και μήτε χαίρονται, μήτε λυπούνται άμα το φτιάχνουν.  Απλά κυλούν μέσα ...

«...οι οπτικές φόρμες, οι συμπλοκές γραμμών και οι συνδυασμοί χρωμάτων ενώνονται για να δείξουν με τρόπο αρμόζοντα τα πρόσωπα και τα γεγονότα της Θείας Οικονομίας»

Το στοίχημα στη ζωγραφική και δη στην εκκλησιαστική ζωγραφική είναι να βρεις ένα τρόπο καλό να πεις τα πράγματα με όπως τους ταιριάζει.  Έναν τρόπο εικαστικό, λεκτικό, μουσικό, η ο,τι άλλο. Αυτός ο τρόπος δεν μπορεί ποτέ να διεκδικήσει μοναδικότητα και σχέση μονοσήμαντη και αποκλειστική με αυτό που παρουσιάζει. Αφού απλώς το παρουσιάζει, δεν το ορίζει, δεν το περιγράφει.  Πόσο υπέροχα σοφές μου φαίνονται με τον καιρό οι διακρίσεις του αγίου Νικηφόρου Κων/πολεως που αιώνες πριν τον 9ο αιώνα,  για να μιλήσει για την πράξη της εικονουργίας, προχωρά σε διάκριση ανάμεσα στην γραφή και στην περιγραφή λέγοντας πως η ζωγραφική δεν είναι ποτέ πράξη ορισμού και περιγραφής του υποκειμένου αλλά μια πράξη παρουσίασης της  μορφής του. Η εικόνα εικονίζει-παρουσιάζει δείχνει αλλά δεν περιγράφει. Εξα...

Σημειώσεις για την σύνθεση

Όταν πιάνεις να ζωγραφίσεις να αντιμετωπίζεις κάθετι, ακόμα και το πιο απλό ως σύνθεση. Αυτό σημαίνει πως πρέπει να έχεις στο νου σου πως σε κάθε πράγμα υπάρχουν συστατικά που πρέπει να τα σεβαστείς, που πάει να πει πώς ό,τι κι αν κάνεις, όπως κι αν χειριστείς τις γραμμές, τα χρώματα, τους τ?νους, πρέπει να διατηρήσεις την ύπαρξη των στοιχείων αυτών. Συνήθως οι άνθρωποι δεν νοιάζονται για τα μέρη, τους ενδιαφέρει λέει το όλον. Εστί θυσιάζουν χωρίς πολλή σκέψη τα συστατικά θεωρώντας πως σημασία έχει το τελικό γενικό αποτέλεσμα. Να για παράδειγμα άμα φτιάχνουν ένα δένδρο δεν το χτίζουν ως ένα σύνολο στοιχείων (κορμού, φύλλων ή και ανθέων ίσως) που στην συνάντηση και σύνθεσή τους δομούν το δένδρο. Φτιάχνουν απλά μια γενική φόρμα που μοιάζει με δένδρο αλλά τα συστατικά έχουν αφομοιωθεί κι ...

Η Ελληνίδα ιστορικός ήταν ιδιαίτερα αποκαλυπτική, ξεκάθαρη και με συγκεκριμένο σκεπτικό…

Μαρία Ευθυμίου: Η Ελληνίδα ιστορικός και καθηγήτρια πανεπιστημίου παραχώρησε μία συνέντευξη στα μέσα Δεκεμβρίου. Η συνέντευξη που παραχώρησε έλαβε χώρα μέσα σε ένα συμπαθητικό εστιατόριο. Εκείνο βρισκόταν στο Κουκάκι. Η Ελληνίδα ιστορικός ήταν ιδιαίτερα αποκαλυπτική, ξεκάθαρη και με συγκεκριμένο σκεπτικό… «Η βαθιά και παρατεταμένη κρίση που περνάμε δεν μας έδωσε κανένα ουσιαστικό μάθημα. Η πλειονότητα του ελληνικού λαού δεν θέλει να αλλάξει, άρα οποιαδήποτε βελτίωση υπάρξει θα είναι προσωρινή. Δεν θα επιτρέψει να κάνουμε το άλμα που χρειάζεται. Εάν η δυσλειτουργία, η σήψη και η διάλυση παραταθούν, κάποιοι από τους γείτονές μας που εποφθαλμιούν θα μας διαμελίσουν και θα μας απορροφήσουν. Το να ακούς μια τέτοια μαύρη εκτίμηση από έναν άνθρωπο σοβαρό που σπάνια μιλάει στα Μέσα, αλλά έχε...

«Της ζωής που χωρεί και αγκαλιάζει τα πάντα και συγχωρεί με όλα, που ανισότητες μακραίνει, αντιθέσεις απαλύνει και μαλακώνει σκληράδες και λειαίνει αγκάθια για να συμφιλιώσει για να δέσει, τα διεστώτα να ενώσει»

Ο ερωτευμένος από την διαρκή παρουσία του ?λλου ?λλο δεν ζητά. Πληρούται και τελειούται σε αυτήν και στην πλήρη ένωση με αυτόν.  Εκεί, τότε -αν υποθέσουμε πως ακόμα έχουν θέση και λόγο  ο χώρος και ο χρόνος- ο ερωτευμένος δεν χρειάζεται την τέχνη. Η ζωή υπερβαίνει τη τέχνη και την όποια πραγματικότητα αυτή κομίζει.  Ο,τι η τέχνη μικρή μπροστά στο μεγαλείο της κανονικής ζωής. Της ζωής δηλαδή που δεν επιλέγει στενόψυχα το μέρος αντί του όλου, που δεν διαιρεί μήτε τεμαχίζει, που δεν απορρίπτει για να διαλέξει το αρεστό. Της ζωής που χωρεί και αγκαλιάζει τα πάντα και συγχωρεί με όλα, που  ανισότητες μακραίνει, αντιθέσεις απαλύνει και μαλακώνει σκληράδες και λειαίνει αγκάθια  για να συμφιλιώσει για να δέσει, τα διεστώτα να ενώσει. Η ζωή αυτή δεν χρειάζεται τέχνη γιατί είναι γεμάτη απο την δ...

«Τα δέντρα καταμεσίς του κάμπου είναι ακόμα εκεί. Στέκονται αγέρωχα και καρτερικά ατενίζοντας τη ματαιότητα των χρόνων που διέρχονται σε μια σαστισμένη αναίτια εναλλαγή»

Άφησα πίσω φίλους, τα περιστέρια μου, και τα μοναχικά δέντρα καταμεσίς στα χωράφια στην αποξηραμένη λίμνη, που στέκανε αναίτια σχεδόν αφού κανείς πια δεν καθόταν στον ίσκιο τους να ξαποστάσει.  Μεγάλωσα. Πέρασαν τα χρόνια. Περνώ κάποιες φορές σπάνια πια από το χωριό. Παίρνω τους δρόμους, άμα μπορώ, περπατώντας ανάμεσα στα χωράφια, άλλοτε καταπράσινα και χλωρά να λικνίζονται στις πνοές των αέρηδων, άλλοτε χρυσά φορτωμένα ώριμο καρπό κι άλλοτε θερισμένα και καψαλισμένα προσδοκώντας μια νέα αρχή. Τα δέντρα καταμεσίς του κάμπου είναι ακόμα εκεί. Πιο γέρικα πια, παρίστανται σε μια μυστική αόρατη τελετή. Τα δέντρα είναι εκεί. Στέκονται αγέρωχα και καρτερικά ατενίζοντας τη ματαιότητα των χρόνων που διέρχονται σε μια σαστισμένη αναίτια εναλλαγή.   Γέρακας, 5-5-2020 Γεώργιος Κόρδης Φωτο ...

«...αποτελεί βέβαια μάννα εξ ουρανού για ένα σύστημα του οποίου η κυριότερη έμμονη ιδέα είναι να καταργηθεί κάθε αναστολή στην κατανάλωση και αντιθέτως, να μειωθεί μέχρι εξαφάνισης κάθε κριτικό πνεύμα και κάθε ικανότητα ιεράρχησης των πραγμάτων»

Η καραντίνα και η απαγόρευση κυκλοφορίας που έχουν επιβληθεί λόγω κορωνοϊού γεννά μεταξύ άλλων κάποια ζητήματα διαχείρισης χρόνου των ατόμων μέσα στα σπίτια που βρίσκονται σε μεγάλο βαθμό στα αστικά κέντρα και είναι συχνά διαμερίσματα. Ποια είναι η πιο εύκολη και αποτελεσματική διέξοδος; Βεβαίως, οι οθόνες με όλες τις εκδοχές τους, από την συμβατική τηλεόραση μέχρι το διαδίκτυο.  Δεν περίμεναν βέβαια οι άνθρωποι τον κορωνοϊό για να την ανακαλύψουν, τώρα όμως μοιάζει να συνιστά σε μεγάλο βαθμό μονόδρομη διέξοδο των έγκλειστων και απομονωμένων ατόμων, ειδικά μάλιστα όσων έχουν παιδιά και οικογένειες.  Αποφασίσαμε λοιπόν να δημοσιεύσουμε μια βιβλιοκριτική από το γαλλικό περιοδικό «Elements» προσαρμοσμένη και μεταφρασμένη στα ελληνικά για λογαριασμό του Δικτύου Psy-Counsellors, αναφο...

«Η μάνα και τον πόνο βαστά και το θάνατο αντέχει και την ουτοπία πατρίδα λέει και την κατοικεί»

Η μάνα κρατά  Έγνοια, αγωνίες, μια  πέτρα  παρελθόν, τους ίσκιους, φόβους, ελπίδες, το αβέβαιο μέλλον και το διαβατάρικο παρόν, χαρές μικρές και άλλες χαρές μεγάλες, τη ζωή.  Η μάνα και τον πόνο βαστά και το θάνατο αντέχει και την ουτοπία πατρίδα λέει και την κατοικεί.  Η μάνα είναι πάντα εδώ.         Γεώργιος Κόρδης, kordis.gr Φώτο άρθρου: Μάνα. Ψηφιακή  ζωγραφική, Giclee Print. 2019    ...

«Πως θα επιλέξει κάποιος ανάμεσα στον τάδε ή στον δείνα πολιτικό όταν αγνοεί τις απόψεις τους; Εξάλλου, από τον λαό εκλέγονται και στον λαό λογοδοτούν, τόσο για τα πεπραγμένα τους, όσο και για τα λεγόμενά τους!»

Την 21η-4-2020, με δημόσια ανάρτησή του στο μέσο κοινωνικής δικτύωσης Facebook, ο εκ των Αντιδημάρχων του Δήμου Σπάρτης Δημήτριος Καπονικολός, επ’ ευκαιρία της «επετείου» του πραξικοπήματος της 21ης-4-1967, διατύπωσε ευχή για χρόνια πολλά με υγεία, συνοδευόμενη μάλιστα από δύο φωτογραφικές λήψεις που απεικονίζονταν στην μεν πρώτη μια τούρτα που έφερε την εγγραφή «21η Απριλίου 1967», στην δε δεύτερη η γνωστή σημαία της Χούντας. Η παραπάνω κίνηση του ανωτέρω προκάλεσε ποικίλες αντιδράσεις, υπό την πίεση των οποίων αυτός, με νεότερη ανάρτησή του στο ίδιο μέσο, ναι μεν ζήτησε συγνώμη για τα γραφόμενά του από τον επικεφαλής της παράταξής του, κατά τα λοιπά, όμως, επικαλέστηκε την δημοκρατία και το δικαίωμά του στην ελευθερία της έκφρασης.  Τα παραπάνω, που δεν θα μπορούσαν να αφήσουν ασ...

Όταν έχουν μιλήσει οι ποιητές για την Άνοιξη, εμείς δεν έχουμε πολλά να πούμε. Μόνο να νιώθουμε  και να γεμίζουμε την ψυχή μας ομορφιά και φως και χρώμα και ζωή.  «απροετοίμαστη κι η άνοιξη. Σε κάθε της βήμα κοντοστέκεται, σαστίζει και σωπαίνε» Γιάννης Ρίτσος   «Μπορείς να κόψεις όλα τα λουλούδια, αλλά δεν μπορείς να εμποδίσεις την Άνοιξη να΄ ρθει» Pablo Neruda   «Την Άνοιξη αν δεν τη βρεις, τη φτιάχνεις» Οδυσσέας Ελύτης   Έχεις τα πινέλα, έχεις τα χρώματα, ζωγράφισε τον Παράδεισο και μπες μέσα! Νίκος Καζαντζάκης     Βαγγέλης Μητρακος Φωτογραφίες: Βαγγέλης Μητράκος, 12-4-2020, κάπου γύρω από τη Σπάρτη    ...

«Τα όνειρα δεν μπορούσαν να ανασάνουν κι ο έρωτας κρύφτηκε για τα καλά»

Δοκίμασα κάποτε να ζήσω χωρίς ουτοπία. Όλα έγιναν συμπαγή και αδιαπέραστα, βαριά και ακίνητα. Κι ο αγέρας ακόμα έπηξε και σκλήρυνε σαν τοίχος ή σαν τα μάτια όσων είναι βέβαιοι πως ξέρουν. Δοκίμασα να ζήσω χωρίς ουτοπία κάποτε. Τα όνειρα δεν μπορούσαν να ανασάνουν κι ο έρωτας κρύφτηκε για τα καλά. Καληνύχτα. Γεώργιος Κόρδης   Φωτο άρθρου: Ικέτις. Επιχρωματισμένη μονοτυπία. 17 x 24 εκ. ...

«Ενώ παραδοσιακά ο θάνατος ήταν ειδικότητα των ιερέων και των θεολόγων με μαύρα ράσα, τώρα είναι δουλειά των ανθρώπων με τις λευκές στολές»

Ο πιο επιδραστικός ιστορικός των ιδεών, ο Ισραηλινός Γιουβάλ Νώε Χαράρι, σε ένα συναρπαστικό άρθρο του στον Guardian εξηγεί με αφορμή την παρούσα κρίση του κορωνοϊού πώς η επιστήμη, η ιατρική, απομυθοποιεί τις δοξασίες της θρησκείας για τον θάνατο.  «Η πανδημία του κορωνοϊού θα μας κάνει να επιστρέψουμε σε πιο παραδοσιακές στάσεις απέναντι στον θάνατο ή θα ενισχύσει τις προσπάθειές μας να παρατείνουμε τη ζωή;», αναρωτιέται ο Νώε Χαράρι. Ο Ισραηλινός ιστορικός και φιλόσοφος, ο οποίος πρόσφατα αποθέωσε την Ελλάδα για τους χειρισμούς της σχετικά με την πανδημία του κορωνοϊού, γράφει ότι «ενώ παραδοσιακά ο θάνατος ήταν ειδικότητα των ιερέων και των θεολόγων με μαύρα ράσα, τώρα είναι δουλειά των ανθρώπων με τις λευκές στολές» και περιγράφει πώς σήμερα, στην κρίση του κορωνοϊού, οι κυρίαρχες...

«Το πρώτο δάκρυ/ αργεί, πάντα, να στεγνώσει...»

Το Πρώτο Δάκρυ   Το πρώτο δάκρυ αργεί, πάντα, να στεγνώσει γιατί πρέπει ο δρόμος του να φαίνεται  και να μένει ανοιχτός ώστε να μη χαθούν τ’ αδέρφια του που ακολουθάνε.   Β. Μ. 1-4-2020 ...

«Η ελληνική κοινωνία διατηρεί τα πρωτεία των θρησκευτικών αντιφάσεων...»

Παραλλάσσω τον γνωστό τίτλο του Νίκου Δήμου (Η δυστυχία του να είσαι Έλληνας) προκειμένου να περιγράψω ένα φαινόμενο που μόνιμα ταλανίζει την ελληνική κοινωνία. Ακόμη χειρότερα, την ελλαδική Εκκλησία. Την «πολιτισμική Ορθοδοξία».  Χίλιοι εξακόσιοι νέοι 15-29 ετών ερωτήθηκαν το 2005 από την Γενική Γραμματεία Νέας Γενιάς για την θέση τους σε ποικίλα ζητήματα. 1 Μεταξύ άλλων, δηλώνουν ότι προσεύχονται κάθε μέρα οι 6 στους 10 και πως η θρησκεία βρίσκεται γι’ αυτούς στο 7,9 της δεκάβαθμης κλίμακας αξιών. Όμως το 44% δεν πιστεύουν στην ανάσταση των νεκρών και το 19% αδυνατούν να απαντήσουν σε αυτή την ερώτηση! Τι νόημα βγάζετε; 2   Έχουμε νέους (και μεγαλύτερους φυσικά) οι οποίοι δηλώνουν ορθόδοξοι πιστοί, αλλά είτε δεν ξέρουν τι πιστεύουν, είτε πιστεύουν απόψεις καταφανώς ασύμβατες με την...

«Μποτίλιες στο πέλαγος οι πόνοι της καρδιάς, τα πάθια του νου, οι ελπίδες για μια ανοιχτή αγκαλιά...»

Ωραία θάταν νάβλεπες καθημερινά τη θάλασσα ανοιχτή, γαλάζια ελπιδοφόρα αγκαλιά να δέχεται και να κουβαλάει μηνύματα σε στεγανές μποτίλιες που ανέμελα απελπισμένος στέλνεις σε κάποιους εκεί έξω. Καθημερινά όσα κάνεις κι όσα χτίζεις με την καρδιά σου ωραία θάταν να λογίζονταν μηνύματα που εκλιπαρούν βοήθεια κι όχι χαστούκια ειρωνικά ή μαχαιρίες διδακτικές. Μακάρι καθημερνά αβέβαιος να διάβαινες το μήκος τη μέρας μοιράζοντας κάτι απ την καρδιά σου. Έτσι, ως ναυαγός στο ερημονήσι των μοναχικών κι όχι ως αναμορφωτής ηθών, ως διδάξας που απαιτεί από τους άλλους να συμμορφωθούν διότι... Μποτίλιες στο πέλαγος οι πόνοι της καρδιάς, τα πάθια του νου, οι ελπίδες για μια ανοιχτή αγκαλιά, ο φόβος απ΄ την αφόρητη θανατηφόρα βεβαιότητα πετρωμένων κριτών. Καλημέρα... Γεώργιος Κόρδης ...

Μάθαμε να είμαστε μη κανονικός λαός με μη κανονικούς πολιτικούς, αξιωματούχους, επιστήμονες, επαγγελματίες. Κι έρχεται ο κάθε Τσιόδρας να μας χαλάσει αυτό που χτίσαμε τόσα χρόνια

Πραγματικά δεν μπορώ να καταλάβω γιατί αποθεώνεται με τέτοιο τρόπο ο Σωτήρης Τσιόδρας. Τέτοιες αγιογραφίες δεν έχουμε ξαναδεί τα τελευταία 50 χρόνια στην Ελλάδα.  Αν αύριο αποφάσιζε να βάλει για πρωθυπουργός, μέχρι και 80% ποσοστό θα έπαιρνε. Όχι ότι θα έκανε κάτι τέτοιο, είναι σοβαρός άνθρωπος για να μπλέξει.  Δεν καταλαβαίνω γιατί ένας κανονικός πολίτης, ένας κανονικός επιστήμονας, με γνώση του αντικειμένου του, με σοβαρότητα, με χρήση των λέξεων με λακωνικό τρόπο, συνεσταλμένος και απόλυτα σταθερός στο τρόπο που μας ηρεμεί ή ανάλογα μαν κινητοποιεί, να γίνεται ήρωας.  Και το λέω αυτό γιατί μια χώρα που έχει μάθει να είναι χύμα, ένας λαός που έχει εκπαιδευτεί να είναι «ό,τι να ’ναι», μια κοινωνία εθισμένη στον ωχαδερφισμό, την ψευτομαγκιά και τη λαμογιά ξαφνικά ανακαλύπτει ότι υπ...

«Ένα μόνο μην αλλάξεις/ μείνε δίπλα στο Χριστό/ να Τον έχεις στη ζωή σου/ πάντα φάρο κι οδηγό»

Μείνε με το Θεό Μας είπαν να μείνουμε σπίτι δώσανε κανόνες κι οδηγίες να γίνω φοβισμένο σπουργίτι να ξεχάσω λάθη κι αμαρτίες   Βεβαίως πρέπει να υπακούσω όμως ποτέ να μην ξεχνάμε πως η αιτία της δοκιμασίας είναι οι αμαρτίες μου όπου σταθώ όπου και να ‘μαι   Το σχέδιο είναι υπαρκτό μοιάζει το μέλλον ζοφερό ο φόβος είναι επιστήμη που στα σπίτια του τον κόσμο κλείνει   Κλείνουν και οι ιεροί ναοί να μην πηγαίνουν οι πιστοί και στον δέκτη να σταθούνε Λειτουργία για ν’ ακούνε   Πόσα μέτρα θα περάσουν μέσα απ’ αυτή τη μπόρα θα αλλάξουν οι ζωές μας μόνιμα κι όχι για τώρα   Ένα μόνο μην αλλάξεις μείνε δίπλα στο Χριστό να Τον έχεις στη ζωή σου πάντα φάρο κι οδηγό   Ο ελληνισμός θα είναι πάντοτε της γης τ’αλάτι θα τα καταφέρει πά...

«Το σπίτι δεν είναι φυλακή. Είναι λιμάνι. Κι όταν περάσει η μπόρα ας εκτιμήσουμε τη συναναστροφή με φίλους και γνωστούς»

Με ένα κινητό έχουμε όλο τον κόσμο στα χέρια μας. Το χέρι μας όμως δεν μπορούμε να δώσουμε τώρα στο διπλανό μας... Ο εχθρός που λέγεται κορωνοϊός είναι αόρατος κι όμως επενδύονται (σωστά) τεράστια ποσά αφ΄ ενός μεν για την εύρεση αποτελεσματικού εμβολίου, αφ΄ ετέρου δε για την τόνωση της οικονομίας. Για τον αυτοέλεγχο μας πόσο χρόνο "επενδύουμε" για να γίνουμε καλύτεροι ως άνθρωποι;  Να σημειωθεί ότι η διαδικασία αυτή είναι ανέξοδη αλλά εν τέλει λυτρωτική. Έχουμε να κάνουμε μόνο με τον εαυτό μας που τον βλέπουμε και τον ξέρουμε πιο καλά απ΄ τον καθένα. Κλεινόμαστε στο σπίτι γιατί έτσι επιτάσσουν οι συνθήκες. Ας μην κλειστούμε στον εαυτό μας. Όσο μπορούσαμε να κυκλοφορούμε ελεύθεροι βγαίναμε με φίλους αλλά πολλοί από εμάς "μιλούσαμε" με το κινητό μας. Ας μιλήσουμε πιο πολύ με την οι...

«Επιστολή από τον κορωνοϊό», από την Darinka Montico

Παραθέτουμε -χωρίς περιττά λόγια- το ιταλικό βίντεο με τίτλο «Επιστολή από τον κορωνοϊό», που ανέβασε η  Darinka Montico και μετέφρασε ο Pelasgos Koritsas . ------- Διακοπή. Απλά ΣΤΟΠ, σταματήστε, μην κουνιέστε. Δεν είναι ένα αίτημα. Είναι υποχρέωση. Είμαι εδώ για να σας βοηθήσω. Αυτό το υπερηχητικό βουνό έχει καταναλώσει τις όλες τις ράγες. Φτάνει πια, τρένα, σχολεία, εμπορικά κέντρα, συναντήσεις. Έχουμε σπάσει τον τρελό ανεμοστρόβιλο των ψευδαισθήσεων και των «υποχρεώσεων» που σ’ εμπόδιζαν να υψώσετε τα μάτια σας στον ουρανό. Να δεις τα αστέρια, ν΄ ακούσεις τη θάλασσα, ν΄αφεθείς στα κελαηδίσματα των πουλιών, να κυλήσεις στα λιβάδια, να κόψεις ένα μήλο από το δέντρο, να χομογελάσεις σ΄ ένα ζώο στο δάσος, να πάρεις ανάσα στο βουνό, ν’   ακούσεις την κοινή λογική. Έπρεπε ...

«...εμείς οι Πάνσοφοι, οι Τέλειοι, οι Αυτάρκεις, οι Παντοδύναμοι, οι Άτρωτοι, οι Γίγαντες και οι Τιτάνες… γονατίσαμε περιδεείς μπροστά σε έναν μικροσκοπικό εχθρό, που ούτε να τον δούμε δεν μπορούμε, γεμίσαμε με τρόμο, πανικό και ανασφάλεια...»

Και ιδού: Εμείς που φτάσαμε στους πλανήτες, εμείς που γεφυρώσαμε τους ουρανούς και τις θάλασσες, που φτάσαμε στα βάθη και στα πλάτη της γης, που νομίσαμε ότι ξεπεράσαμε τα προβλήματα της ζωής και της κοινωνίας, εμείς που φτάσαμε στα όριά της τη γνώση, την τεχνολογία και την επιστήμη, που αναπτύξαμε τη βιομηχανία και αυξήσαμε την παραγωγή, που θεωρήσαμε πως η επιστήμη και η ιατρική τα γνωρίζουν και τα αντιμετωπίζουν ΟΛΑ, εμείς που γεμίσαμε τον κόσμο μας με ματαιόδοξα θαύματα, εμείς οι αλαζόνες, οι πλεονέκτες, οι παντοδύναμοι, οι εγωπαθείς και ατομιστές, οι κυνηγοί του πλουτισμού και του εύκολου κέρδους, εμείς που θεοποιήσαμε την ύλη και τον ορθολογισμό, εμείς οι άδικοι, οι άφρονες, οι καταπιεστές, οι εκμεταλλευτές και πολεμοκάπηλοι, που σπέρνουμε θάνατο, πείνα, φτώχεια, αρρώστιες και αμάθ...

«Στην εικόνα λειτουργεί ένας αλλιώτικος τρόπος ύπαρξης των όντων και αναπτύσσεται ένας άλλος λόγος της ίδιας της ζωγραφικής»

Η εικόνα  είναι μνήμη και, ως σχέσης γεγονός δηλωτικό, δεν μπορεί παρά να σχετίζεται πρωτίστως  με τον χρόνο. Η εικόνα βεβαιώνει μια ύπαρξη και αυτήν εικονίζει, ρήμα που σημαίνει στην πατερική ορολογία δείχνει κι όχι περιγράφει.  Η εικόνα είναι βασικά η μορφή μιας υπόστασης, ενός υπαρκτού δηλαδή προσώπου ή πράγματος ή και γεγονότος και αυτή αρχικώς καταγράφεται. Η μορφή αυτή μέσω της κοινής ομοιότητάς της με το πρωτότυπο σχετίζεται με αυτό και το δείχνει και γιαυτό και δέχεται τιμή και προσκύνηση η οποία φυσικά αναφέρεται και διαβαίνει στο πρωτότυπο.  Η εικόνα όπως την εννόησε και την όρισε η ορθόδοξη πατερική σκέψη στη διάρκεια της εικονομαχίας είναι γεγονός λειτουργικό κι όχι περιγραφικό. Δεν περιγράφει την φύση και ουσία του εικονιζομένου, ούτε αναπαριστά μια φαινομενική πραγματικ...

«Η τέχνες θα μπορούσαν να φανερώσουν την κρυμένη ιερότητα των πραγμάτων, την άτρεπτη, αδιαίρετη, ασύγχυτη ενότητα των υπάρξεων, το ίδιο το μυστήριο της ζωής»

Τα πράγματα έχασαν την ιερότητά τους. Έπαψαν να υπάρχουν ενωμένα, ανάμεσα σε άλλα αγκαλιασμένα, να λειτουργούν το μυστήριο της ζωής. Έγιναν κομμάτια μιας  άκοσμης κτίσης, κλάσματα ερριμμένα τυχαίως στον χώρο και στο χρόνο να αναλώνονται ηδονικώς δίχως λόγο και τέλος.  Όλα μετρημένα με την άλογη ηδονοθηρία ενός “διαφωτισμένου” υποκειμένου που μανικώς αναζητά την ατομική ευτυχία και ηδονή χρησιμοποιώντας κατά το δοκούν κι όσο συμφέρει τους άλλους, υποβιβάζοντας τα ίδια τα πράγματα σε ευτελή χρηστικά αντικείμενα στερώντας την οργανική ισότιμη  θέση τους στο μυστήριο της ζωής και της ύπαρξης.  Και οι τέχνες μοιάζουν να υπηρετούν αυτό το ανόητο αδιέξοδο “όραμα” που απλώς διαδηλώνει μανικώς την εμμονή σε κραυγές και ψίθυρους που απλώς λένε το αυτονόητο και αναμενόμενο· ο θάνατος είναι ο άρ...

«Μόνον ο έρωτας κρυμένος ή φανερός ως φλόγα, ως φως, ως κάθαρση, ως απουσία, ως πληγή, ως νόστος, ως παύση, ως ταξίδι, ως χρέος, ως παντιέρα, ως θάλασσα...»

Θαρρώ, συχνά σαν μερώνει η σκέψη μου, πως το μόνο θέμα που διαπραγματεύονται οι τέχνες είτε το ξέρουν είτε όχι είναι ο έρωτας. Έρωτας για την άλλη ψυχή, για το άλλο κορμί, για τους ανθρώπους και το Θεό ή την ανυπαρξία του.  Άλλοτε γράφουν, μιλούν, σχεδιάζουν χορεύουν, χειρονομούν για την απουσία του έρωτα για το ανεπλήρωτο του έρωτα, για την κατάκτηση του ερώμενου ή για την άνευ όρων και ορίων παράδοση σε αυτόν.  Για το έρωτα μιλούν ακόμη και όταν για θάνατο γράφουν με χρώματα, φόρμες, με ήχους, με λέξες. Γιατί είναι ο έρωτας που κάνει την απώλεια βαρεία κι αβάσταχτη και στο τέλος υπαρκτή.  Μόνον ο έρωτας κρυμένος ή φανερός ως φλόγα, ως φως, ως κάθαρση, ως απουσία, ως πληγή, ως νόστος, ως παύση, ως ταξίδι, ως χρέος, ως παντιέρα, ως θάλασσα, ως κρότος, ως δρόσος πρωϊνή, ως θυμωμένο ...

«Μια γραμμή οφείλει να μαρτυρήσει για τη δομή, τη ποιότητα, το τέλος του κόσμου...»

Μια γραμμή για να είναι καλή, δηλαδή λειτουργική, πρέπει να μην έχει αρχή και τέλος. Πρέπει να είναι καμωμένη με τρόπο που να φαίνεται πως δεν είναι κλάσμα, κομμάτι δηλαδή σπασμένο και αποκομμένο από κάτι μεγαλύτερο.  Τουναντίον πρέπει να δείχνει πως είναι η εν τόπ? και χρόν? φανέρωση της μιας και μοναδικής γραμμής που υφαίνει και δομεί τον κόσμο όλο, το σύμπαν. Για να το επιτύχεις αυτό πρέπει να ξεκινάς και να ολοκληρώνεις την γραμμή με χάρη και αέρα -κυρίως αέρα- για να έχει ελαστικότητα η γραμμή και να φαίνεται πως έρχεται από κάπου και πάει κάπου. Η γραμμή ακόμα πρέπει να έχει τραγικότητα. Όχι πως πρέπει να προκαλεί λυπητερά συναισθήματα και μελαγχολίες και τέτοια πράγματα. Η γραμμή πρέπει να κάμπτεται και να συνεχίζει. Να υφίσταται δηλαδή το βάρος των υπερκειμένων και να σχε...

Αφήσαμε οπίσω την ψυχή μας συντροφία να κρατά, μια προσευχή να επαναλαμβάνει μυστικά ικετευτικά

Γαλάζιο ολόφωτο άσπιλο ανέτειλε μέσα από το μαβί της πορφυράς υπόστρωμα για να μερώσει την παγωνία του χειμωνιάτικου πρωινού, να φέρει μια ειρήνη χαρά σε άψυχα και έμψυχα που παρθενικά ένα - γύρω καρτερούσαν ένα όνειρο απερίγραπτο. Το βλέμμα της έμεινε να μας κοιτά απορημένα πίσω από τα ικριώματα καθώς η νύχτα ανάγκασε τα πονεμένα κορμιά να αποσυρθούν. Αφήσαμε οπίσω την ψυχή μας συντροφία να κρατά, μια προσευχή να επαναλαμβάνει μυστικά ικετευτικά. Μια Παναγιά. Τοιχογραφία Γεώργιος Κόρδης    ...

Ήταν μια εκλαϊκευμένη, πλην όμως εκλεπτυσμένη και ολοκληρωμένη προσέγγιση του θέματος, η οποία βρήκε ανταπόκριση στην καρδιά και την ψυχή των ακροατών

Με μεγάλη προσέλευση κόσμου πραγματοποιήθηκε το Σάββατο 1η Φεβρουαρίου 2020, στις 7:00 μ.μ. στην κύρια αίθουσα της Πνευματικής Εστίας Σπάρτης, αίθουσα «Γεώργιος Περδικλώνης» η πρώτη διάλεξη του καθηγητή Φιλοσοφίας, συγγραφέα και διανοούμενου, Στέφανου Ροζάνη, με τίτλο «Ο αλλοτριωμένος άνθρωπος στη σύγχρονη εποχή»  Ο καθηγητής προσκλήθηκε από μια ομάδα πολιτών της Σπάρτης που ανέλαβε την πρωτοβουλία της διοργάνωσης και υλοποίησης μιας σειράς τεσσάρων διαλέξεων με βασικό θέμα την αλλοτρίωση.  Θα πρέπει να σημειωθεί ότι ο καθηγητής Στέφανος Ροζάνης υπήρξε μαθητής του αείμνηστου Ιωάννη Θεοδωρακόπουλου και ένας από τους βασικούς συντελεστές της «Ελευθέρας Σχολής Φιλοσοφίας «Ο Πλήθων» Ι. Ν. Θεοδωρακοπούλου» που είχε ιδρύσει ο μεγάλος συμπατριώτης μας, στην Μαγούλα της Σπάρτης. Ήταν μάλισ...

«Τι μας έφταιξαν τα παιδιά και τα εξορίσαμε απ’ τη χαρά της ζωής;»

«Γειααααα …» Διάβαινα τον μακρύ πολύβουο δρόμο της πόλης βουλιαγμένος στις σκέψεις μου, όταν μια φωνούλα ήρθε από ψηλά σαν ψιχάλα πρωτοβρόχινη, σαν ανάσα αέρα σε καλοκαιριάτικο μεσημέρι, σαν ανατριχίλα νερού σε λίμνη που κοιμάται: -Γειααααα …! Έστρεψα το βλέμμα μου στα ψηλά. Από τον τρίτο όροφο μιας πολυκατοικίας ένας μπόμπιρας ως τριών χρόνων   είχε αρπαχτεί στα κάγκελα, έκανε ακροστασία για να βλέπει κάτω στο δρόμο, με «χάιδευε» με τα λαμπερά του μάτια και με «φώτιζε» με το φαρδιόπλατο παιδικό του χαμόγελο. -Γειααααα…! Μου ξαναφώναξε σαν είδε πως τον κοίταζα ! Σταμάτησα. Του χαμογέλασα κι εγώ. Του κούνησα το χέρι και του ανταπέδωσα στο ίδιο ύφος τον χαιρετισμό: -Γεια σουουου …! -Μαμά, μαμά, μου είπε «γεια σου», φώναξε καταχαρούμενος ο μπόμπιρας και στράφηκε προς το εσωτερ...

«Ένας ανεμοστρόβιλος από ζωή και χαρά, κι εγώ μέσα του να χορταίνω μυριουδιές, φωνίτσες, ομορφιά»

Γεννήθηκα μια μέρα που είχε ψιλόβρεχο και ειρηνική ομίχλη. Είχε ομίχλη στα σπίτια, χωράφια, παντού, ίσως ακόμη και στες ψυχές των ανθρώπων αλλά δεν θυμάμαι. Άμα είσαι πέντε χρονώ δεν θυμάσαι τέτοια πράγματα. Θυμάσαι μονάχα λίγα πράγματα και σκόρπιες μυρουδιές που με τα χρόνια γίνονται μικρά πολύτιμα κουτιά που χωρούν τα συναισθήματα σου για να μη τα χάσεις και χαθείς. Γεννήθηκα μια μέρα ασπρόμαυρη, Φθινοπωρινή με αδιαπέραστη ομίχλη που με πήρε ο θείος ο Τάκης στα χωράφια να με βάλει πάνω στην σβάρνα για να λειάνουμε τις μεγάλες ασουλούπωτες μπλάνες του οργωμένου χωραφιού. Με έβαλε πάνω στη σιδερένια σβάρνα και με συμβούλεψε, φαντάζομαι όπως κάθε μεγάλος ένα παιδί που είναι να συμμετέχει σε κάτι δύσκολο και κάπως επικίνδυνο, να κρατιέμαι καλά και να προσέχω. Ξεκινήσαμε. Το άλογο να ...

Επάνω σε θέματα σύγχρονου κοινωνικού προβληματισμού

Η Σπάρτη υποδέχεται τον καθηγητή Φιλοσοφίας, συγγραφέα και διανοούμενο, Στέφανο Ροζάνη .  Ο καθηγητής θα δώσει σειρά διαλέξεων γύρω από θέματα σύγχρονου κοινωνικού προβληματισμού. Η πρώτη διάλεξη θα έχει τίτλο: «Ο αλλοτριωμένος άνθρωπος στη σύγχρονη εποχή» και θα πραγματοποιηθεί το Σάββατο 1 Φεβρουαρίου, στις 7:00 μ.μ. στην κύρια αίθουσα της Πνευματικής Εστίας Σπάρτης . Η συνδιοργάνωση των διαλέξεων έγινε από μια ομάδα πνευματικά ανήσυχων Σπαρτιατών. -------   Ο Στέφανος Ροζάνης γεννήθηκε στην Κάρυστο της Εύβοιας το 1942. Σπούδασε Μαθηματικά και Φυσική στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και Φιλοσοφία στο Καθολικό Ινστιτούτο της Φλωρεντίας. Ανήκει στην εκδοτική ομάδα του περιοδικού «Σημειώσεις». Δίδαξε φιλοσοφία στο Πανεπιστήμιο του Εδιμβούργου και στο Πανεπιστήμιο της Νέας Σορ...

«Πας και θαυμάζεις την Καπέλλα Σιξτίνα και τον Γκρέκο και άλλες θρησκευτικές ζωγραφικές στη Δύση αλλά δεν αντέχεις να δεις μια βυζαντινή εικόνα...»

Άμα σε κλέβει κάποιος ή άμα καταπατά την περιουσία σου, ή τινάζει η αποπάνω τα χαλιά της και φτάνουν στη βεράντα σου σκουπιδάκια, ή άμα βαράει ένας ανώμαλος ένα σκυλί ή ένα γατί, ή άμα θεωρείς πως βρίζει κάποιος τα δικά σου ιερά και όσια, θεωρείς φυσιολογικό και ιερό καθήκον σου να καλέσεις την αστυνομία να πιάσει τον παραβάτη του νόμου και να τον τιμωρήσει. Διεκδικείς βέβαια για τον εαυτό σου το δημοκρατικό δικαίωμα να βρίζει χωρίς συνέπειες τους θεούς των άλλων κι ακόμα το δικαίωμα να χέζει ο ελεύθερος και ακαταπίεστος σκύλος σου όπου θέλει χωρίς να σκουπίζεις. Άμα όμως καλεί ο άλλος την αστυνομία επειδή εσύ καπνίζεις στα μούτρα του, τότε αυτός είναι φασίστας και καταδότης και χαφιές! Ριγάς σύγκορμος, μπορεί κιόλας και να κλαίς από συγκίνηση ακούοντας μουσική του Γιόχαν Σεμπάστιαν ...

«Η εικόνα δείχνει μια υπόσταση και δεν περιγράφει την ουσία»

Μία από τις σημαντικότερες στιγμές στην ιστορία των αισθητικών ιδεών συνέβη στην διάρκεια της εικονομαχίας. Ήταν τότε που ο Άγιος Θεόδωρος ο Στουδίτης με σαφήνεια όρισε πως ο εξεικονισμός δεν αφορά στην ουσία του εικονιζομένου αλλά στην υποστασή του, στα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά γνωρίσματα που διακρίνουν ομοειδή πράγματα. Έτσι όταν ζωγραφίζει κανείς κάποιον Πέτρο, καθώς λέγει, αποτυπώνοντας την εξωτερική μορφή του προσώπου του δεν φτιάχνει εικόνα της καθόλου ανθρώπινης φύσεως αλλά της υπόστασης του Πέτρου. Η εικόνα αυτή κατά συνέπεια δεν περιγράφει ούτε ορ?ζει το τί είναι ο άνθρωπος αλλά δείχνει πως ο Πέτρος υπάρχει και είναι αυτός. Η εικόνα λοιπόν δείχνει μια υπόσταση και δεν περιγράφει την ουσία. Εξαιτίας τούτου η τέχνη δεν στοχεύει πλέον στο να συλλάβει φυσικές ιδιότητες και ουσιώ...

«Είναι σαν τα μικρά των ερωτευμένων μυστικά που τα φυλάσσουν πολύ, τί επάνω τους στηρίζεται όλο της ζωής το γεγονός...»

Μα μην θαρρείς πως στέρεψε ο έρωτας μου για ζωή, πως έπαψα να αγαπώ πράγματα ελληνικά και να τάχω φυλακτά στα τρίσβαθα της καρδούλας μου. Λυγάει το κορμί προσκυνητικά μπρος σε χρυσά μαβιά, ήμερα, θλιμμένα ηλιοβασιλέματα του Αρχιπελάγους, πονάνε τα μάτια από τη ομορφιά και κλαίνε σα βλέπουν αγάλματα εξαίσια του παρελθόντος, ριγά το σώμα σαν ακούω ρυθμούς τρυφερούς που σωματώνουν το λόγο σύμπαν όλου. Όλα ετούτα κι άλλα αμέτρητα τ΄ αγαπώ πολύ και άμα με ζητούσαν τώρα να φύγω ετούτη τη μάταιη ζωή μ΄ ένα μονάχα ρούχο για κτέρισμα για νάχω στον άλλο κόσμο συντροφία, μουσικές του Μάρκου θά παιρνα, του Πραξιτέλη τον Ερμή, της Αγιάς-Σοφιάς ένα θεσπέσια νευρωμένο μάρμαρο, ένα στίχο του Ρωμανού θα διάλεγα, μιά λέξη του Όμηρου, την ανάσα των φτερών του Άγγελου της Καστορίας. Τ΄αγαπώ όλα ...

«Βήματα στο σκοτάδι./ «Κάνουν έφοδο» οι μνήμες./ Προβάλλω το όπλο.»

Στη σκοπιά Νούμερο «γερμανικό». Σε μια σκοπιά της …ζωής. Βήματα στο σκοτάδι. «Κάνουν έφοδο» οι μνήμες. Προβάλλω το όπλο. Φωνάζω: «Άλτ! Τις ει;» -Έφοδος! -Προχώρα! ΑΑΑΑλτ!!! Ψιθυρίζω το σύνθημα. Απάντηση καμιά. Πλησιάζουν… Πυροβολώ… Ξημερώνει.   22-11-2019 Βαγγέλης  Μητράκος ...

«Το ωραίο δεν είναι αφηρημένη αισθητική, δεν είναι ιδέες και ιδεώδη μεταφυσικά αλλά λειτουργία, δηλαδή ενέργεια που χαρίζεται σε όλους και παράγει, χτίζει ζωή»

Μου έλεγε κάποιος που με αγαπούσε πως το ωραίο έχει σχέση με την ώρα, με τον μετρημένο και υπαρκτό δηλαδή χρόνο. Ωραίο σε εμάς, έλεγε, είναι κάθετι που είναι στην ώρα του, που φτάνει σε μια κατάσταση δηλαδή στην οποία έχει τη μέγιστη δυνατή λειτουργία του για να υπηρετήσει τη ζωή. Να δες τους καρπούς των δέντρων, μονολογούσε. Όταν φτάσουν στην ώρα τους, όταν ωριμάσουν, μοσχομυρίζουν, έχουν χρώμα με διακριτό, λαμπερό βάθος και σχήμα εύμορφο και μπορούν να δώσουν σε όποιον τους φάγει τα μέγιστα. Το ωραίο δεν είναι αφηρημένη αισθητική, δεν είναι ιδέες και ιδεώδη μεταφυσικά αλλά λειτουργία, δηλαδή ενέργεια που χαρίζεται σε όλους και παράγει, χτίζει ζωή. Έτσι κάνουμε κι εμείς που ζωγραφίζουμε με τον ελληνικό-βυζαντινό τρόπο. Έτσι οικονομούμε τις γραμμές και σχετίζουμε τα χρώματα, έτσι...

«Πώς να μιλήσω για τα φρύδια που στεφανώνουν φως, πώς να πω για τα μάτια που βλέπουν μονάχα έρωτα...»

«Δεν είχα τρόπο άλλο να σε βρω απ΄ το να προδώσω υποσχέσεις που σε έδωσα και να μαρτυρήσω παντού την ομορφιά σου, τη λαμπρότητά της μορφής σου σε όλους να δείξω. Ο χρόνος μικρός για να χωρέσει το σύμπαν του βλέμματός σου και οι τόποι της γης στενοί για να βαστάσουν την ευρυθμία των σχημάτων του κορμιού σου! Πώς να μιλήσω για τα φρύδια που στεφανώνουν φως, πώς να πω για τα μάτια που βλέπουν μονάχα έρωτα, πώς να ψιθυρίσω για τα τριαντάφυλλα χείλια, για τα μαλλιά που σκαλώνει ο ήλιος και ξεχνιούνται αγέρηδες και αλησμόνητες Άνοιξες; Το πρόσωπο σου, στεφάνι του κόσμου, Το πρόσωπό σου. Εκεί όπου γραμμές ανταμώνουν ν΄ αγαπηθούν και κίνησες λεπτές μεθυσμένα χορεύουν, εκεί που αναπνοές και αναστεναγμοί και τρυφερά ερωτηματικά καμαρώνουν. Εκεί όπου η μονοκοντυλιά μύτη σου διαιρεί παιχνιδιάρ...

«Κύριε δεν είναι μόνο που δεν είδα, δεν είναι που δεν κράτησα, δεν είναι που απέστρεψα την κεφαλή και τα χείλη ψεύτικες δικαιολογίες ψιθύρισαν»

Κύριε σκοτάδι πλησιάζει και φοβερές των ονείρων οι σκιές. Σε πόλεις βουβές, σε σπίτια κενοτάφια, σε γειτονιές λησμονημένες νυχτώνω και πάλι μονάχος. Βουβοί οι άνθρωποι, μάσκες ασχημάτιστες τα πρόσωπά τους. Κραυγές βεβηλώνουν τα αγάλματα των αρχαίων καιρών. Πουλιά λαβωμένα τρυπούν τον άδειο ουρανό. Κύριε δεν είναι μόνο που δεν είδα, δεν είναι που δεν κράτησα, δεν είναι που απέστρεψα την κεφαλή και τα χείλη ψεύτικες δικαιολογίες ψιθύρισαν. Κύριε τον πόνο των άλλων άκουα. Τον αγνόησα και κρύφτηκα σε λογικές μεταφυσικές. Τις κραυγές της ικεσίας βολικά μετέφρασα, δεν άγγιξα χέρια που απλώθηκαν. Είπα, με απειλούν. Την καρδιά μου επάχυνα και στένεψα την αγκαλιά. Είπα δεν αρκεί να χωρέσει πολλούς. Μέτρησα και απαρίθμησα τις δωρεές. Υπολόγισα την ανταπόδοση. Έζησα καχύποπτος. Κύριε πο...

«Βαριόμαστε και τους ποιητάς και τους σοφούς και οποιονδήποτε άλλο με παρόμοιες τάσεις και απόψεις»

Διαβάζεις ολημέρα κι ακούς απόψεις και γνώμες επάνω στη ζωή και στους τρόπους που διαλέγουν οι άνθρωποι να ζήσουν και να επιχειρήσουν να χαρούν. Ελάχιστες φορές διαβάζεις κάποια άποψη ανεκτική και φιλάνθρωπη. Τις περισσότερες φορές δυστυχώς οι άνθρωποι απλά ζητούν να δικαιώσουν την δική τους επιλογή τους κατακρίνοντας ή χλευάζοντας τες ζωές των άλλων που είναι διαφορετικές. Λες και δεν υπάρχουν άλλοι τρόποι να ζήσει κανείς και να βρει σπυρί χαράς πέρα απ΄ τον δικό τους. Να, διάβαζα χτες σε τοίχο "φίλης" απόψεις κάποιου "σοφού" λέει αλλοδαπού λογοτέχνη για τον γάμο. Και οι απόψεις του, φαρμακερές, ξινές και ανόητες, αναπαράγονταν από τη "φίλη" και σχολιαζόταν από τις φίλες και τους φίλους της με περιφρόνηση για τον γάμο και την επιλογή αυτή πολλών ανθρώπων. Κανείς δεν σε εμπόδισε να...

«Νοιώθω πως προσπαθώ να ανοίξω με τα χέρια δρόμο σε δάσος πυκνό, σκιερό και φοβερό...»

Άκουα προχτές ένα ωραίο γλυκό βαλς κι είχα την αίσθηση πως είμουνα αεράκι που είχε αρπάξει τρυφερά κάποια αγαπημένη στα μπράτσα και ταξίδευε σε τοπίο ειδυλιακό έχοντας ξεχάσει κι αφήσει πίσω όλα τα βάσανα και τους καημούς που βασανίζουν την πλάση. Άκουα και σκεφτόμουνα πόσο απέχει αυτή η μουσική, ο ρυθμός αυτός από έναν δωρικό και χοϊκό ζεϊμπέκικο. Άλλος κόσμος. Άμα ακούω ένα ζεϊμπέκικο ανατριχιάζω το ίδιο και θέλω να σηκωθώ να αφήσω το κορμί να ακολουθήσει την αυστηρά μετρημένη κίνηση του ρυθμού. Όμως εκεί αντιθέτως έχω την αίσθηση πως ενώ χορεύω μόνος δεν είμαι μονάχος αλλά ούτε και με κάποιον άλλον συγκεκριμένα. Αισθάνομαι σα νάχω αγκαλιάσει όσον απ΄ τον πόνο και τον καημό του κόσμου μπορώ, σα νάχω σφιχταγκαλιάσει όσα πρόσωπα έχω συναντήσει και δει στη ζωή μου· φίλους, γονείς, άγνωσ...

«Οι κινήσεις των ανθρώπων μοιάζουν σπαθιά ιδίως άμα τις βλέπεις δίχως ν΄ ακούς όσα ομιλούν μεταξύ τους»

Κάθομαι κι ακούγω μουσικές εξαίσιες και βλέπω τες των ανθρώπων κινήσεις· τις στάσεις των κορμών και των ποδιών, τις χειρονομίες, τις συσπάσεις των μορφών. Ομιλούν οι άνθρωποι γύρω μου, πίνουν καφφέ, χαζεύουν και ετάζουν περαστικούς, ρεμβάζουν, τα βάζουν με τα ρούχα τους. Ώ πόσο επιθετικοί φαίνονται οι άνθρωποι όταν κινούνται, πόσο λίγο συμφιλιωμένοι ομοιάζουν με την πλάση! Λίγες έως ελάχιστες από τις κινήσεις και τις ενέργειες που παράγουν έχουν χαρακτήρα ήμερο και φιλικό. Οι πλείστες είναι αιχμηρές, κοφτερές και κάτι πληγώνουν γύρω τους, κάτι διαιρούν, κάτι χωρίζουν παράγοντας ασυναίσθητα θάνατο. Το χώμα πατούν οι περισσότεροι των ανθρώπων βίαια χωρίς διάκριση, χωρίς να εννοούν πως τίποτα δεν είναι στερημένο ζωής. Το φλυτζάνι τους πιάνουν με τρόπο απότομο και απαιτητικό, βιάζονται...

Η πρώτη σε παγκόσμιο επίπεδο ανακοίνωση αστροφυσικών οι οποίοι συνδέουν την κοσμολογία του Αλκμάνος με σύγχρονες κοσμολογικές απόψεις

Με αφορμή τα 20 χρόνια από τη σχετική δημοσίευση στο Βήμα (1999). Όσα λέει σήμερα ο περίφημος φυσικός Στίβεν Χώκινγκ για την κβαντική κοσμολογία ­ η οποία, ως γνωστόν, περιγράφει τις διαδικασίες δημιουργίας του Σύμπαντος ­ περιέχονται σε ποιήματα που έγραψε ο Αλκμάν, ένας από τους μεγαλύτερους λυρικούς ποιητές της αρχαιότητας (μέσα 7-ου π.Χ. αιώνα), όπως απέδειξαν σε πρόσφατη εργασία τους τέσσερις αστροφυσικοί του Πανεπιστημίου Αθηνών. Σήμερα «Το Βήμα» παρουσιάζει την πρώτη σε παγκόσμιο επίπεδο ανακοίνωση αστροφυσικών οι οποίοι συνδέουν την κοσμολογία του Αλκμάνος με σύγχρονες κοσμολογικές απόψεις. Έτσι, εκτός από τον Δημόκριτο που θεωρείται ο πατέρας της σύγχρονης ατομικής φυσικής, φαίνεται ότι οι Έλληνες, μέσω του Αλκμάνος, έχουν προβλέψει, έστω και θεωρητικά, και άλλες σύγχρονες θ...

Μία ιστορία διδύμων

Στη μήτρα μιας μητέρας βρίσκονται δύο μωρά. Το ένα ρωτά το άλλο: «Πιστεύεις στη ζωή μετά τον τοκετό;» κι εκείνο απάντησε:  «Γιατί ρωτάς; Φυσικά. Κάτι θα υπάρχει μετά τον τοκετό. Μπορεί να είμαστε εδώ για να προετοιμαστούμε, για αυτό τι θα ακολουθήσει αργότερα.»  «Ανοησίες», είπε το πρώτο. «Δεν υπάρχει ζωή μετά τον τοκετό. Τι είδους ζωή θα ήταν αυτή»;  Το δεύτερο είπε, «Δεν ξέρω, αλλά θα υπάρχει περισσότερο φως από ό, τι εδώ. Ίσως να περπατάμε με τα πόδια μας και να τρώμε με το στόμα. Ίσως να έχουμε περισσότερες αισθήσεις που δεν μπορούμε καν να φανταστούμε τώρα».  Το πρώτο απάντησε: «Αυτό είναι παράλογο! Το περπάτημα είναι αδύνατο. Και να τρώμε με το στόμα; Γελοίο! Ο ομφάλιος λώρος μας δίνει την τροφή και όλα όσα χρειαζόμαστε. Αλλά ο ομφάλιος λώρος είναι πολύ κοντός. Οπότε, η ζωή...

«...θα γίνει η Σπάρτη, δε μπορεί,/ η όμορφη,/ η μαγική,/ η αιώνια πατρίδα…»

(Πρόλογος: Στα κουτσομπολιά για την Ωραία Ελένη ξεχώρισαν 2 φωνές: του Γιώργου Σεφέρη, που τη θέλει, όπως κι ο Ευριπίδης- κι εκείνος, όπως και ο Στησίχορος, ποτέ να μην πήγε στην Τροία… και τότε όλα, όσα έγιναν, τάχα γιατί να γίναν; … και του Γιάννη Ρίτσου, όπου η θνητή πρώην Ωραία σε καιρούς παρακμής συστήνει στο νεαρό θαυμαστή της πως μόνη Αθανασία είναι η Αντίσταση, μάλιστα εκείνη η δίχως ελπίδα… τότε μια σπίθα τσίγκλησε το ξενύχτι μου κι είπα κι εγώ να την «κουτσομπολέψω»: «Τάχα πώς κύλησε η ζωή,  όταν επέστρεψε πίσω στη Σπάρτη η Ωραία; Πώς στάθηκε μπορετό να ξαναγυρίσει στην κανονικότητα, ως να μην γίνηκε κείνος ο πόλεμος, εκείνος ο Έρωτας και των θεών η μέγιστη εκείνη Απάτη;»)   ΕΛΕΝΗ: -Όχι, δεν είναι αλήθεια αυτό! ΠΟΤΕ  δεν ξαναγύρισα στη Σπάρτη… Τι νάκανα πίσω,  σ’ αυτό...

«Φοβέρα, φόβος και φυλακές παντού. Το κακό είναι πως για τους πολλούς των ανθρώπων όλα ετούτα μοιάζουν φυσιολογικά και καθώς πρέπει»

Παλιά αυτό που έφτιαχνε την ποιότητα και στο ταπεινότερο των έργων των ανθρώπων ήταν το μεράκι. Αυτό που έστηνε τις σχέσεις των ανθρώπων και την κοινωνία τους ήταν το φιλότιμο. Πρόλαβα κι εγώ, δόξα τω Θεώ να δω ανθρώπους να δίνουν τα χέρια και να μη χρειάζονται συμβόλαια και νόμους για να ζήσουν. Τώρα παντού νόμοι και τα παρελκόμενα. Αστυνόμοι, παρανόμοι, υπονόμοι. Φοβέρα, φόβος και φυλακές παντού. Το κακό είναι πως για τους πολλούς των ανθρώπων όλα ετούτα μοιάζουν φυσιολογικά και καθώς πρέπει. Δεν υποψιάζονται καν οι άνθρωποι πως αυτό είναι μια αντικανονικότητα, μια σκλαβιά, πως οι νόμοι είναι ένα αναγκαίο κακό, ένα δίχτυ ασφαλείας για να μη πεθάνουμε, κι όχι το ιδανικό προς το οποίο πρέπει να στοχεύει και να τείνει μια κοινωνία ανθρώπων. Δεν είναι τρόπος ζωής οι νόμοι, είναι τρόπ...

«Συγνώμη ζωή που σε χρησιμοποιώ, δίχως ντροπή σε φτύνω καθημερνά κι ανερυθρίαστα σε τσαλαπατώ»

Το μάτι μου είναι πονηρό και δεν έχω το κουράγιο να το βγάλω. Πέρασα πρόσφατα από ένα μοναστήρι στη κεντρική Ελλάδα. Για μια δουλειά που έπρεπε να γίνει. Ησυχία μεγάλη και ο κόσμος πέρα μακρυά να φαίνεται καθαρότερα από ποτέ. Μάλλον το πλεονέκτημα της απόστασης ίσως η γλυκειά ζέστη και η αμεριμνησία του καλοκαιριού. Αυτό που πήρα μαζί μου φεύγοντας ξανά για την ζωή μου, για το μέτωπο του πολέμου μου- εκεί που δεν έχει γιορτή και σκόλη- ήταν τα καθαρά μάτια των καλογραιών. Μάτια που εκοίταζαν δίχως να θέλουν να πάρουν τίποτα από εσένα, χωρίς τίποτα να ζητούν. Μάτια που ήταν παράθυρα ανοιχτά σε καθαρές καρδιές που είχαν χωρήσει καιρό τώρα από τη ματαιότητα της διεκδίκησης και της αντεκδίκησης, απ? το χάος των αντιθέσεων, των ερίδων, των συμφερόντων, των πολέμων και του αδίκου αίματος. ...

– Φίλε μου, λέει ο μοναχός, Αυτή είναι η πύλη του παραδείσου…

Μια φορά κι έναν καιρό ένα πολεμιστής Σαμουράι ταξίδεψε μέχρι τη μακρινή κατοικία ενός σοφού γέροντα μοναχού. Φτάνοντας εκεί τίναξε την πόρτα και βροντοφώναξε:  – Καλόγερε πες μου, ποια η διαφορά ανάμεσα στον παράδεισο και στην κόλαση;Ο σοφός μοναχός έμεινε ήρεμος για μια στιγμή, καθισμένος πάνω στο χαλάκι του στο πάτωμα. Μετά γύρισε, τον κοίταξε και του είπε:  – Λες τον εαυτό σου πολεμιστή σαμουράι; Για δες τον εαυτό σου πιο καλά. Δεν είσαι παρά ένα ανθρώπινο ρετάλι…  – Τι είπες; βροντοφώναξε ο άλλος, απλώνοντας να πιάσει το σπαθί του…  – Βλέπω ότι θέλεις να πιάσεις το ξίφος σου. Όμως αμφιβάλω αν μπορείς με δαύτο να κόψεις το κεφάλι μια μύγας, είπε ο μοναχός.  Ο σαμουράι έχει θυμώσει τόσο πολύ που δεν μπορούσε να συγκρατηθεί. Έσυρε το ξίφος του από τη θήκη και το ύψωσε για να ...

«Έτσι είστε; Τώρα θα σας δείξω εγώ τι μπορώ να κάνω»

Σήμερα το πρωί πέρασα τυχαία έξω από το Εθνικό Ωδείο - Παράρτημα Σπάρτης επί της οδού Λεωνίδου. Η διεύθυνση του Ωδείου πέρα από την αφίσα του Μανώλη Καλομοίρη που έχει κρεμάσει εδώ και καιρό στην πρόσοψη του κτιρίου, πρόσφατα  ανάρτησε και μια καινούργια η οποία τιτλοφορείται «Η Διαθήκη του Χάιλιγκενσταντ».  Η Διαθήκη του Χάιλιγκενσταντ είναι επιστολή που γράφτηκε από τον Μπετόβεν στις 6 Οκτωβρίου του 1802 και απευθύνεται προς τους αδελφούς του με την ένδειξη να ανοιχτεί και να εκτελεστεί μετά τον θάνατό του. Ανακαλύφθηκε ανάμεσα στα χαρτιά του λίγο μετά τον θάνατό του στις 26 Μαρτίου του 1827. Διάβασα λοιπόν το παρακάτω κείμενο:  Για τους αδελφούς μου Καρλ και Γιόχαν Μπετόβεν   Ω εσείς άνθρωποι, που με θεωρείτε εχθρικό, ισχυρογνώμονα ή μισάνθρωπο, πόσο πολύ με αδικείτε. Δεν γνωρ...

«Και τώρα που παλεύοντας τα κατάφερα, έρχεται και μου δίνει συγχαρητήρια, πως αυτό ακριβώς, ότι δεν έχω την ανάγκη της… αυτό είναι ευτυχία!»

Έχω πολλά ράμματα για τη γούνα αυτής της μεγαλοκυρίας που λέγεται ΕΥΤΥΧΙΑ. Μου έχει σπάσει τα νεύρα με όσα ισχυρίζεται απολογούμενη που με έστησε. Ότι τάχα ήρθε, αλλά εγώ είχα το νου μου σε τούτο και σ’ εκείνο, ενώ εκείνη με περίμενε σε τούτο και σε κείνο… κι όπως μου τα προσδιόρισε, με περίμενε σε πράγματα αδύνατα να συμβούν, εκεί ακριβώς δηλαδή που είχα το νου μου. Κι αυτός ήτανε, λέει, ο λόγος που την προσπέρασα. […]  Αμέτρητες οι φορές που είπαμε να συναντηθούμε σε κάποιο φωτεινό μέρος […] κι εγώ να περιμένω, να την περιμένω με τις ώρες και πού να φανεί. Και με τι θράσος να εμφανίζεται μετά στα όνειρά μου, να μου ζητάει συγνώμη που δεν ήρθε, […] ή και να μου επιτίθεται πως ενώ ήρθε, ενώ περίμενε εκεί μέσα στις ώρες της αναμονής μου, εγώ δεν την αναγνώρισα και δε φταίει αυτή.  ...

«Συγχώρησε που δεν μπόρεσα να χάσω την ψυχή μου για να τη βρω χάρισμα από τα χέρια σου»

Κομμάτια γίναμε. Φάγαμε τα νιάτα μας, σπαταλήσαμε τις ζωές μας. Σπάσαμε τα κορμιά, τις ψυχές ρημάξαμε στα ξένα, σκαλωμένοι σε ικριώματα και σκαλωσιές, αραχνιασμένοι σε σπουδαστήρια και σε πανεπιστήμια της γνώσης, σε σκοτεινά λαγούμια μαστορικά θαμένοι. Κυνηγήσαμε χίμαιρες και κανονικές ουτοπίες. Νομίσαμε πως γίνεται να φτάσεις ένα σκαλί πριν την τελειότητα, ένα βήμα πριν το καλό. Μείναμε μόνοι σε ερημιές και στεναχώριες, σε καταγώγια χορτάσαμε την πείνα μας με ψίχουλα, και τη χαρά της παρουσίας στερηθήκαμε... Τελικά -αν αλήθεια υπάρχει τελικά- πετύχαμε να αποτύχουμε. Φτάσαμε εκεί όπου δεν έχει ποιότητες και καημούς. Εκεί όπου βλέπεις πως όλα είναι χάρισμα και μυστήριο. Πως δεν γίνεται πουθενά να φτάσεις μόνος, ούτε με άλλους μόνους μαζί. Σε αυτό το ξέφωτο με σπασμένα φτερά, με μπ...

«Μην περπατάς πίσω μου· δεν πρόκειται να ηγηθώ. Μην περπατάς μπροστά μου· δεν πρόκειται να ακολουθήσω. Απλώς περπάτα δίπλα μου, σαν φίλος μου»

Καταρχάς, ας κάνουμε μία μικρή εισαγωγή στη φιλοσοφία του Αλμπέρ Καμύ (παρότι ο ίδιος σε καμία περίπτωση δεν θα αυτοαποκαλούνταν φιλόσοφος, αλλά καλλιτέχνης). Έχουμε να κάνουμε με τον «πιο ευγενικό, τον πιο πράο, τον πιο καλοσυνάτο άνθρωπο του κόσμου. Τον ονειροπόλο, τον ευαίσθητο, τον ποιητή, τον φιλόσοφο, που βρήκε ευθύς τον δρόμο της καρδιάς μας…», όπως τον χαρακτήρισε η Λητώ Κατακουζηνού όταν τον γνώρισε. Προκαλούν σίγουρα ευχάριστη εντύπωση οι εν λόγω χαρακτηρισμοί για τον άνθρωπο που έγραψε τον «Επαναστατημένο Άνθρωπο», και που ανέδειξε την ελευθερία ως το αιθέριο έλαιο της ανθρώπινης ύπαρξης.  Συγγραφέας, ηθοποιός, σκηνοθέτης, φιλόσοφος, πολιτικοποιημένος (με ουσιαστικό τρόπο), ο Καμύ αποτελεί σίγουρα ένα από τα μεγαλύτερα πνεύματα του 20ου αιώνα. Άφησε πίσω του αριστουργήματα, ...

«Φοβάμαι ότι αυτή τη στιγμή οι μόνοι ήρωες για τη νεολαία είναι οι τραγουδιστές, και ποδοσφαιριστές»

Αν είχα να δώσω μια συμβουλή στους νέους, θα ήταν να έχουν ένα όνειρο και να το κυνηγήσουν με τα πόδια στη γη και τα μάτια στον ουρανό. Στα παιδιά δεν μπορείς να πεις τίποτα άλλο απ’το να κάνουν αυτό που θέλουν, γιατί αν αρχίσουν και απεμπολούν τις επιθυμίες τους, το τι θέλουν να κάνουν από τα είκοσί τους χρόνια τους, θα γίνουν βλάκες και όλα τα – άκες που λένε στην Ελλάδα. Μου λένε για τη ζωγραφική, ότι “αυτός είναι μεγάλος ζωγράφος και ζωγραφίζει ωραία πράγματα, όπως ακριβώς τα κάνει η ίδια η φύση”. Εγώ λέω όχι! Αυτός είναι μικρός ζωγράφος, γιατί απ’τη στιγμή που υπάρχει η φωτογραφία, δεν έχουμε πια ανάγκη από έναν ζωγράφο που μιμείται τη φύση. Πρέπει και η τέχνη να πηγαίνει κάπου αλλού. Πάντα κάπου αλλού. Και αυτό το “κάπου αλλού” ισχύει και για τη γνώση και για τον τρόπο ζωής και για...

«Οι λίγες κινήσεις στο μικρό χώρο κάθε μέρα πανομοιότυπες, σχεδόν τελετουργικές»

«...κάθε βράδυ επιστρέφω νωρίς. Η κούραση, η ηλικία, οι μέριμνες στο πίσω μέρος του μυαλού, λίγο, ίσως, η ανεξήγητη αίσθηση της ματαιότητας με συμμαζεύουν και με στέλνουν στο κατάλυμα νωρίς. Οι λίγες κινήσεις στο μικρό χώρο κάθε μέρα πανομοιότυπες, σχεδόν τελετουργικές. Το ζεστό νερό που απομακρύνει την κούραση της μέρας και με αρπάζει σε ταξίδι για κάπου που έχει όνειρα και φως. Μια φωτεινή οθόνη να δείχνει τη φευγαλέα και ψευδή εικόνα του έξω κόσμου. Λίγο ψωμί και τυρί, ένα ποτήρι νερό, μια λιχουδιά θυμίζουν στο κουρασμένο κορμί πως είναι να ζεις αληθινά μεταλαβάνοντας στις ποιότητες του κόσμου ετούτου... Πριν τον ύπνο η μουσική που, αν και σχεδόν πάντα με θλίβει, φέρνει στην καρδιά αισθήματα παράξενα και αυξάνει το μέγεθος της μοναξιάς και της ορφάνιας που μοιάζει να κυριαρχεί τ...

«Φύσαγε εχτές και ήταν ωραία. Όλο ομορφιά και καθαρό ουρανό χωρίς τάξη ασφυκτική και προθέσεις ζορισμένες και ψεύτικες ελπίδες»

Εχτές αγαλλίασε η ψυχή και δεν μπορούσα να θυμηθώ τους λόγους. Συννέφιασε σήμερα, μέρεψε το φως, ήρθε και η βροχούλα η τρυφερή και θυμήθηκα. Φύσαγε εχτές και σήκωνε αδέσποτος κι ελεύθερος ο αγέρας τα φουστάνια των κοριτσιών, τα ξέπλεκα των γυναικών μαλλιά έπαιρνε, τα μυαλά των ανδρών ξεσήκωνε, τα όνειρα των παιδιών φούσκωνε και καθάριζε ο τόπος από τις ιδέες των σοφών. Φύσαγε εχτές και ήταν ωραία. Όλο ομορφιά και καθαρό ουρανό χωρίς τάξη ασφυκτική και προθέσεις ζορισμένες και ψεύτικες ελπίδες. Όλα μια ομορφιά, όλα ένα πράμα εύσχημον που γεννιέται ολοένα και χαίρεται γιαυτό. Καλημέρα... Γεώργιος Κόρδης ...

«Άμα γίνεις ένας μόνος, δεν θα μπορείς να ζωγραφίζεις τη ζωή, παρά μονάχα σπαράγματα θανάτου...»

Με κοίταξε. Μονάχα ετούτο του είχε απομείνει. Με κοίταξε βαθιά, ίσαμε την καρδιά. Με κοίταξε, όχι για να βρει ψεγάδια, αλλά για να με αγκαλιάσει, για να γλυκάνει την απαρηγόρητη ψυχή. Με ρώτησε με τα μάτια του και με παρότρυνε μαζί, να μη μένω μόνος, άμα ζωγραφίζω. Είναι άγρια εκεί έξω, μου είπαν τα μάτια του. Να προσέχεις, άμα ζωγραφίζεις. Μην αφήνεις ακάλυπτη την καρδιά σου, να καλείς το Χριστό να σε σκεπάζει, μη κρυώσει η αγάπη σου, μη στενέψει η καρδούλα σου, μη γίνεις ένας μόνος. Να προσέχεις εκεί έξω, μου είπαν τα μάτια του. Άμα γίνεις ένας μόνος, δεν θα μπορείς να ζωγραφίζεις τη ζωή, παρά μονάχα σπαράγματα θανάτου, μου είπε ο άνθρωπος, που έγινε όλος μάτια, που έγινε όλος φως και αγάπη, αφού έτσι τον ευλόγησε ο Θεός της ειρήνης. Γεώργιος Κόρδης ...

«Η πράξη της γέννησης ενός έργου είναι τόσο περίπλοκη και ακατανόητη που θαρρώ πως δεν μπορεί ή ίσως δεν πρέπει να εκλογικευτεί»

Σε λίγη ώρα πρέπει να μιλήσω για τη ζωγραφική μου και νοιώθω πως δεν έχω κάτι να πω. Νοιώθω πως θα γυμνώσω πιότερο αυτές τες γραμμές και θα φτωχύνω μάλλον τα ήδη ταπεινά σχήματα βάζοντάς τα σε λόγια, δίχως να μπορώ στην πράξη να εξηγήσω το λόγο που με κίνησε να τα φτιάξω. Η πράξη της γέννησης ενός έργου είναι τόσο περίπλοκη και ακατανόητη που θαρρώ πως δεν μπορεί ή ίσως δεν πρέπει να εκλογικευτεί. Ίσως μονάχα μια άλλη τέχνη θα μπορούσε να ερμηνεύσει, να πλησιάσει δηλαδή το θυμικό τοπίο που έφερε στο φως και στη ζωή ένα έργο. Ίσως. Και πάλι δεν είμαι σίγουρος. Η σιωπή ίσως μονάχα θα αρκούσε. Η να αφεθούμε να κοιταχτούμε στα μάτια και ο δημιουργός να ανοίξει τα παραθύρια της καρδιάς κι όλοι να κοιτάξουν μέσα και εκείνος δεν τρομάξει να βαθύνει, να εμβαφτίσει εκεί άρτο να μεταλάβει πόνο...

«Καμιά φορά επιθυμώ απλά πράγματα. Καμιά φορά επιθυμώ σπάνια πράγματα»

Καμιά φορά επιθυμώ. Επιθυμώ απλά πράγματα που είναι δυσπρόσιτα και εν ολίγοις ανέφικτα. Μια κάμαρα, λόγου χάρη, με ανοιχτά παράθυρα γεμάτη ήσυχες ομίχλες και ολόλευκους ιπτάμενους γλάρους, μια αμμουδία έρημη, ατέρμονη γεμάτη ήμερη σιωπή, ένα φεγγάρι που λιώνει σε δάκρυα χαμένου έρωτα, ένα χάδι απαλό που βαλσαμώνει την καρδιά πληγή, ένα βλέμμα ίσιο και καθαρό, δύο περιστέρια λευκά που ερωτοτροπούν σαν κι εκείνα που άφησα πίσω μου μεταναστεύοντας στην Αθήνα παιδί ετών οκτώ. Καμιά φορά επιθυμώ σπάνια πράγματα, ακριβά. Βήματα που σταματούν να τρέχουν κι ανασαίνουν επιστροφή, φύλλα λεύκας στο Φθινόπωρο που αιωρούνται αβέβαια σε κενό αισθημάτων, μυρουδιά από θειάφι και σπίρτο που ανάβει σε σούρουπο καλοκαιρινό ζεστό, ίχνη από πατημασιές στην μουσκεμένη άμμο του πρωινού, μια κηδεία επιθυμ...

Με την ευκαιρία της Παγκόσμιας Ημέρας Ποίησης 21 Μαρτίου

Ήταν κάποτε μια Πόλη…   Εν ύπνω σε τρείς διάφορες νύχτες …… Μορφέως συν ακολουθία Φαντάσου, Φοβήτωρος και Iκέλου… Μορφέως  λαλούντος, νύχτα πρώτη, όνειρο πρώτο…   Τούτη η πόλη αριστοποιούσε τα τέκνα της, παιδοτρίβουσα  και αποκαλύπτουσα  τα εαυτών τάλαντα, εποίει μορφές ανόμοιες, που κύτταρα ήτανε όμοια στης πόλης το σώμα.   Σε τούτη την πόλη πρωτάτα το πρώτο μαθαίναν, αδύνατον είναι εταίρων «να άγεις δίχως αγώνα», αεί να αθλέεις ψυχή και κορμί στις παλαίστρες, μοχθώντας για ανάδυση της καλλίστης Μορφής σου…   Στο Στάδιο και στον Δίαυλο να δείχνεις την ορμή σου, μα στην ζωής σου ο Δόλιχος μήτρα της αρετής σου… Στο φοβερό Παγκράτιο μονόδρομος η νίκη και η ψυχή να προσδοκά να γίνεις «Βωμονίκης»…   Δεν σε φθονεί η Βούα σου μήτε και η Ωβή σου, επει...

«Έγραφε, λέει, σε υπολογιστή κι όχι με το χέρι όπως οι παλιοί σπουδαίοι συγγραφείς!»

Έχω λέει ένα φίλο γραφιά που γράφει κείμενα, πεζά και ποιητικά. Κι έβγαλε λέει πρόσφατα ένα βιβλίο του και δέχτηκε κριτική για τον τρόπο που είχε γράψει το βιβλίο. Όχι για το περιεχόμενο ή για τη λογοτεχνική τεχνική του, για τον τρόπο σύνθεσης και πλοκής δηλαδή και για τα γλωσσικά σχήματα και άλλα τέτοια αλλά για το μέσο που χρησιμοποίησε για να να γράψει. Άκουσε τα εξ΄ αμάξης. Έγραφε, λέει, σε υπολογιστή κι όχι με το χέρι όπως οι παλιοί σπουδαίοι συγγραφείς! Μου θυμίζει και την άλλη ιστορία που άκουσα στη Ρωσία. Πως άμα λέει δεν κάνεις την εικόνα με τα σωστά υλικά δεν είναι. Πρέπει , λέει, να προετοιμάσει την επιφάνεια με ψαρόκολλα γιατί είναι από τον ΙΧΘΥ ακρωνύμιο του Ιησού. Και ακόμα πρέπει να την φτιάξεις με αυγοτέμπερα γιατί το αυγό συμβολίζει την Ανάσταση του Χριστού και τ...

«Στο κάλεσμα του Αλέξανδρου για Απόλλωνα/ αποκαθήλωση και αρχαίου Διός παλιννόστηση/ και πορεία προς την Ασία των πανελλήνων/ πλέον όλων λεγεωναρίων»

«Πλην Λακεδαιμονίων…»   Βλέπω Σίσυφους στου βράχου το μαρτύριο, τον Κρόνο εκλιπαρούντες για ένα τέλος, κι είναι όλοι τούτοι πλείστες στρατιές μυρίων με γνώρισμα κοινό. «Πλην Λακεδαιμονίων»…   Είδα στην θυσία του πρωτότοκου, την απόλυτη υπόκλιση στην αλόγιστη δύναμη, την προσδοκία θυόντων για άφεση από την μήνη των Ερινύων, π’ όλους αγγίζουν… «Πλην Λακεδαιμονίων»…   Στην κατάρα των Λαβδακιδών και στο ξεθεμέλιωμα των Ατρειδών, η ανθρώπινη μοίρα ανίκητη μοιάζει, ψάχνει την Ορέστεια γαλήνη με χοές καθαρσίων, μητραλίων αφέσεως έλευση. «Πλην Λακεδαιμονίων»…   Στο κάλεσμα του Αλέξανδρου για Απόλλωνα αποκαθήλωση και αρχαίου Διός παλιννόστηση και πορεία προς την Ασία των πανελλήνων πλέον όλων λεγεωναρίων. «Πλην Λακεδαιμονίων»…   Πάντες προτίμησαν στις α...

«Εκεί οι ετερότητες δεν υφίστανται ως υποκείμενο και αντικείμενο παρά μονάχα ως μοναδικά κι ανεπανάληπτα συστατικά ενός απαράμιλλου μυστηρίου...»

Η λειτουργία μοιάζει ίσως να είναι η μόνη δυνατή ελευθερία. Είναι κάτι σαν το γεγονός του έρωτα που άμα συμβαίνει δεν μετρούν ούτε τα αυτονομημένα ατομικά συναισθήματα ούτε η ασφάλεια της απόστασης που επιτρέπει στο υποκείμενο να μετρά πράγματα και να αποτιμά το κόστος της προσωπικής απώλειας. Στον έρωτα, στην ύψιστη δυνατή για τον άνθρωπο λειτουργία, όλα μέσα κι έξω συμμετέχουν και ενεργοποιούνται, όλα χάνονται οικειοθελώς. Αδρανοποιούνται οι ασφάλειες καταλύονται τα όρια, ξεχνιούνται οι φραγμοί. Εκεί οι ετερότητες δεν υφίστανται ως υποκείμενο και αντικείμενο παρά μονάχα ως μοναδικά κι ανεπανάληπτα συστατικά ενός απαράμιλλου μυστηρίου, μιας ένωσης που μοιάζει, ενώ γίνεται, ακατάλυτη και μοναδική. Στον έρωτα υπάρχει μονάχα μια μονάχα λειτουργία ζωής που δεν μετρά, δε λογαριάζει παρά αν...

«Εγώ μονάχα ένα δικαίωμα στη σιωπή ζητώ, λίγη ησυχία στην καρδιά ψάχνω...»

Έταζες κάτι ψίχουλα θαμπής δόξας, κάτι ρέστα από μυθικούς θησαυρούς, περιέγραφες γλαφυρά κέρδη και ωφέλη και ηδονές αν ακολουθούσα, αν έβαζα υπακοή. Γελάστηκες, να ξέρεις. Καρφί δε μου καίγεται για όλα ετούτα που τάζεις και υπόσχεσαι. Τα βαριέμαι και διόλου δε με ευχαριστούν. Εγώ μονάχα ένα δικαίωμα στη σιωπή ζητώ, λίγη ησυχία στην καρδιά ψάχνω, κάτι στιγμές δίχως περισπασμούς και οχλαγοές για να φωλιάσω, να ψάλλω τον καημό μου, να σχηματίσω τις αγάπες μου, να ξαναχτίσω τα χρώματα του κόσμου, τις ομορφιές να κοιτάξω από μακρυά, να ξεκουράσω για λίγο και μυστικά καμμιά ξεστρατισμένη ψυχή Αυτά με αρκούν. Μη κουράζεσαι με ταξίματα και παινέματα και υποσχέσεις σπουδαίων πραγμάτων. Δεν θα πάρω. Ευχαριστώ. Καληνύχτα. Φωτο: Λέσχη ανάγνωσης στο κέντρο τεχνών ΜΕΤΣ, Ευγένιου Βούλγα...

«Ομορφιά και θάνατος μαζί. Η αλήθεια της ύπαρξης. Ζωή και θάνατος, λίμπιντο και καταστροφή συγκεντρωμένα στο αρχέτυπο της μορφής της Ελένης, του απόλυτου κάλλους, απαλλαγμένου από εσωτερικές ανατρεπτικές δονήσεις»

Πιστεύω διδάσκοντας και ερμηνεύοντας Όμηρο είτε ως δάσκαλοι, είτε ως ερευνητές, αναπόφευκτα, συμπληρώνουμε και «φωτίζουμε» τα πρόσωπα και τα δρώμενα από τη γενικότερη μυθοπλασία και τις άλλες γραμματειακές αναφορές. Έτσι, θεωρώ ότι θα είμαστε μονομερείς και ελλειμματικοί αν περιοριστούμε μόνο στα δύο Έπη του Ομήρου σχετικά με το πώς το αρχέτυπο «Ελένη» δομεί εξ αρχής, συνέχει και εξελίσσει την ιστορία των έργων. Η μορφή της  Ελένης είναι το βασικότερο και ίσως από τα πιο δυσκολοεξιχνίαστα πρόσωπα των ομηρικών επών. Επέλεξα τη μορφή της Ελένης, παρόλο που δεν με αγγίζει στο ανθρώπινο επίπεδο, ακριβώς για αυτό τον λόγο. Θα προσπαθήσω να υποστηρίξω ότι η παγερά όμορφη Ελένη ουσιαστικά στερείται συναισθηματισμού, επειδή  έχει όλα εκείνα τα γνωρίσματα που αργότερα θα συναντήσουμε στο ελληνι...

«Δεν έχει καμμία σχέση με την ελπίδα, ούτε με την αισιοδοξία ή την προσδοκία. Ακόμα και με την πίστη πως το αδύνατο γίνεται δυνατό δεν έχει σχέση»

Μας παίρνει μαζί του ο χρόνος χωρίς να ξέρουμε που μας πάει. Στα τυφλά περπατάμε μέσα στη ζωή. Νομίζουμε ότι προχωρούμε στα σίγουρα και με ό,τι κάνουμε εξασφαλίζουμε σιγουριά. Στην πραγματικότητα όμως πάμε στα τυφλά χωρίς να ξέρουμε στο επόμενο βήμα μας αν θα πέσουμε σε γκρεμό, ή θα πατήσουμε φίδια ή βρωμιές, αν θα πνιγούμε ή θα σκοτωθούμε. Αν θα μας χτυπήσει βαριά αρρώστια ή κεραυνός. Φανταζόμαστε πως δεν θα συμβεί ποτέ σε μας το κακό. Σαν τον Έκτορα που όταν σκότωσε τον Πάτροκλο έβγαλε την πανοπλία του Αχιλλέα και τη φόρεσε η ίδιος καμαρώνοντας. Τότε βλέποντάς τον από ψηλά ο Δίας του είπε: «Αχ, άμοιρε, δεν σου περνάει απ’ το μυαλό ότι ο θάνατος σε περιτριγυρίζει. Είναι κοντά για σένα, μόνο εσύ φορείς τα αθάνατα όπλα ενός πολύ γενναίου άντρα». Και αφού δεν φανταζόταν το θάνατο ούτε ο Έκ...

«Προσπαθούμε να ερμηνεύσουμε την λειτουργία/ του μυαλού μας με το ίδιο το μυαλό μας/ με τη δική μας αδυναμία την αδυναμία μας/ και τρέχουμε συρφετός ολομόναχοι όλοι»

Αναστενάζω καίονται όρη, βουνά και δάση Ν’ αναστενάξω άλλη μια ο κόσμος θα χαλάσει (Δωδεκανησιακό δίστιχο)   Σχήμα υπερβολής θα ειπούν πάλι οι γραμματικοί. Προσωποποίηση, αλληγορία και τα όμοια τα είπαμε σχήματα λόγου. Και να μάθουμε τα σχήματα λόγου, να μάθουμε τους υποθετικούς λόγους και άλλα παρόμοια άχρηστα. Δεν βαριέσαι. Για νά ’χουμε να σπουδάζουμε και να τα λέμε μόρφωση. Γιατί άλλη είναι η μόρφωση. Οι αρχαίοι, όταν μιλούσαν κι έγραφαν, όπως και τώρα ορισμένοι απλοί άνθρωποι που διηγούνται συναρπαστικά, δεν είχαν ούτε οργανωμένα σχολειά, ούτε δασκάλους και ειδικά βιβλία, γραμματικές και συντακτικά και λεξικά αντιθέτων (αντώνυμα τα λένε τώρα οι σοφοί δάσκαλοί μας) και συνωνύμων, πανεπιστήμια, πτυχία, μεταπτυχιακά και διδακτορικά, ούτε τίποτ’ απ’ αυτά και άιντε να τους πι...

«Πως γίνεται να φτάσεις στο τέλος χωρίς να έχεις ξευτιλιστεί που έζησες σε μια βολική στενή κυψέλη και δεν υποψιάστηκες τον σπαραγμό του σύμπαντος κόσμου;»

«Χριστιανά τα τέλη της ζωής ημών, ανώδυνα, ανεπαίσχυντα ειρηνικά...» Καλά το χριστιανά το κατανοώ, το ανώδυνα το νοιώθω και το ειρηνικά το υποψιάζομαι. Εκείνο το ανεπαίσχυντα όμως πως παλεύεται; Πώς γίνεται να τελειώσουμε χωρίς να έχουμε ντροπιαστεί; Εμείς που υποκύψαμε σε εύκολες ηδονές και προδώσαμε υποσχέσεις, που τσαλαπατήσαμε ιδανικά για φτηνές δόξες, της στιγμής θριάμβους! Εμείς που εκδικηθήκαμε και ξεχάσαμε φίλους και εχθρούς, εμείς που προτιμήσαμε την εύκολη έσω έρημο και βαφτίσαμε παράδεισου τόπο το κενό του εαυτού, εμείς που φύγαμε τη βάσανο του έξω κόσμου των πολλών κοινών ανθρώπων; Πώς γίνεται να πεθάνεις χωρίς ντροπή που δεν μερίστηκες χαρές και λύπες άλλων δεν βάσταξες, που δεν παραδέχτηκες πτώσεις και έψαξες πάντα δικαιολογίες; Πως γίνεται να φτάσεις στο τέλος χω...

Παρασκευή 5, Σάββατο 6 και Κυριακή 7 Οκτωβρίου 2018

Παρασκευή, 5 Οκτωρίου , 8.30 το βράδυ Ομιλία μου με θέμα:  Η Σπάρτη και ο Θάνατος Από την Ιεροτελεστία του Φθινοπώρου στο Παρθένιο του Αλκμάνα Η ομιλία θα πραγματοποιηθεί στην φιλόξενη Αίθουσα του Εμπορικού Συλλόγου Σπάρτης, Γκορτσολόγλου 97 Η είσοδος είναι ελεύθερη. Μετά την ομιλία θα υπάρξει χρόνος για συζήτηση.   Το Σάββατο 6 Οκτωβρίου το βράδυ θα συναντηθούμε για να συζητήσουμε τον σταυρό της ανθρώπινης ύπαρξης Θέμα της παρουσίασής μου:  Μελέτη Θανάτου Η σύναξή μας θα γίνει στις 8.30 το βράδυ. Το πού και πώς θα το συμπροσδιορίσουμε την Παρασκευή. Όποιος ενδιαφέρεται να συμμετάσχει ας επικοινωνήσει μαζύ μου.   Την τρίτη φορά που θα συναντηθούμε αυτό το τριήμερο, την Κυριακή 7 Οκτωβρίου το βράδυ, θα είναι για να εορτάσουμε την εύρεση της «λεπτής αταρπού...

«Κοίτα να μη χωθείς σε τίποτα άδεια πουκάμισα, σε τίποτα ψεύτικες ζωές που είναι όλο μόστρα και εντυπωσιακά λόγια και κούφιες μεγάλες ιδέες αλλά από μέσα έχει σκοτάδι και αβυσσαλέο κενό»

Καιρό ήθελα να σου γράψω αλλά λίγο οι μέριμνες της ζωής, λίγο η αδυναμία μου να βρω τον τρόπο να σου πω σκληρά πράματα δίχως να σε πληγώσω με έκαναν να αναβάλω ολοένα. Σήμερα όμως το αποφάσισα. Ίσως η υγρή ζέστη του νότου που μου ταλανίζει τα σωθικά, ο επίμονος, σήμερα, λογισμός πως όλα μπορεί να τελειώσουν ξαφνικά, η βεβαιότητα πως δεν αξίζει να φύγεις με τόσες εκκρεμότητες. Ίσως κι άλλα πολλά που δεν θα μάθω ποτέ. Είπα να σου γράψω για να σου πω πως ένα πράμα έμαθα στη ζωή. Ετούτη είναι η πείρα μου, το απόσταγμα μιας παράξενης κι ακατανόητης διαδρομής. Δεν χρειάζεται να διαλέγεις ανθρώπους στη ζωή, ούτε αξίζει να σπαταλιέσαι σε διλήμματα με ποιους θα πας και ποιους θα αφήσεις. Ετούτο που πρέπει να κάνεις από νωρίς, άμα θες να βαδίσεις με αξιοπρέπεια και τιμιότητα, είναι να διαλ...

«Πόσες ώρες δεν με κράτησε εκείνος όταν κιότεψα και είπα πως δεν γίνεται»

Τον είδα σήμερα ακουμπισμένο σε ένα τοίχο να ξεκουράζεται. Κι αυτό χρειάζεται, σκέφτηκα. Ύστερα από 25 χρόνια παρέα και δουλειά καιρός για μια ανάσα. Πόσες και πόσες ώρες δεν τον βάσταξα στο χέρι για να με στηρίξει να σύρω καμιά γραμμή της προκοπής! Πόσες ώρες δεν με κράτησε εκείνος όταν κιότεψα και είπα πως δεν γίνεται. Κάποτε θύμωσα με κάτι και τον τραυμάτισα για τα καλά. Οι βοηθοί μου τον μάζεψαν σιωπηλά και του έβαλαν νάρθηκα για να συνεχίσουμε την πορεία μας, τη μάχη μας, την αναψυχή μας. Από καιρό σε καιρό ο Κ. παίρνει γυαλόχαρτο και τον καθαρίζει να μοιάζει καινούργιος αλλά εκείνος γρήγορα αλλάζει τη φορεσία του και φορά τα της δουλειάς. Έτσι μάλλον νοιώθει πιο άνετα ή πιο χρήσιμος. Είναι και θα μείνει πάντα ο παραγιός μου. Ίσως άμα φύγω από τον μάταιο κόσμο μας τον πάρω...

«Γέμισε ο κόσμος κριτές, αναλύσεις και γνώμες απορρίμματα, απόπειρες θλιβερές προσέγγισης μάταιων αληθειών»

...σε βλέπω πίσω από σκοτεινά παράθυρα να κοιτάς με φόβο τους ίσκιους που περνούν. Βαδίζεις σκυφτός, δε θέλεις να μιλάς. Οι σκέψεις δε φεγγαρώνουν πια το πρόσωπό σου. Δε χαιρετάς. Κοιτάς μα δε βλέπεις. Οι Νύχτες βασανιστικές, οι ελπίδες θαμπές και μακραίνουν. Το φως βουβό και οι φωνές όσων πονούν δε βρίσκουν τόπο να σταθούν, να μαλακώσουν να γυρίσουν πίσω να βαλσαμώσουν την καρδιά. Τόσα πρόσωπα, πολλά, σε μια μονάχα στενή στιγμή, ενωμένα στο θάνατο. Κι άλλα πολλά που κραυγάζουν βοήθεια, έλεος ζητούν. Γέμισε ο κόσμος κριτές, αναλύσεις και γνώμες απορρίμματα, απόπειρες θλιβερές προσέγγισης μάταιων αληθειών. Η λίγη σιωπή που θάταν τιμή και παρηγορία απουσιάζει. Ο αντίλαλος μονάχα από σπαθιά και εκδικητικές φωνές σπαράσσει το νεκρό σου κορμί κι άλλο θάνατο ζητά και πόνο φέρνει ο κρ...

«...που παίζει τες λέξεις στα δάκτυλα και μυρίζει θάλασσα, βάσανο, βρεγμένο χώμα»

Έχω ένα φίλο. Έχω ένα φίλο ποιητή που τον αγαπώ. Έχω ένα φίλο που παίζει τες λέξεις στα δάκτυλα και μυρίζει θάλασσα, βάσανο, βρεγμένο χώμα. Να προσέχεις μου λέει, να μην εκτίθεσαι έτσι, να μη συγχρωτίζεσαι τους άθλιους, να διακρίνεις, να μην περπατάς σε μέρη που πηγαίνουν οι κοινοί των ανθρώπων που δεν ξέρουν να μιλάνε γλώσσες μυστικές, που δεν παίζουν τες λέξεις στα δάκτυλα, που δεν φτιάχνουν εικόνες που προσκυνούν οι δυνατοί. Έχω ένα φίλο ποιητή που τον αγαπώ. Καιρό έχω να τον ανταμώσω έτσι που τριγυρνώ καιρούς τώρα σε μέρη απάτητα για εκείνον, έτσι που παραδόθηκα σε πολιτείες ζοφερές χωρίς όνειρα δόξας να ζω. Έχω όμως ένα φίλο ποιητή... ...

«Για την Ελλάδα που χάνεται κι αυτοί λένε τη σώζουν, και δεν μπορώ να κάνω τίποτ’ άλλο από το σταυρό μου»

Αυτό ρώτησε ο φίλος, όταν περνώντας έξω από το ‘ρημοκκλήσι έκανα το σταυρό μου. Και συνέχισε: εσύ λάτρης της αρχαίας Ελλάδας, είναι δυνατόν; πώς συμβιβάζονται; είπε με απορία και αρκετόν… οίκτο, διότι, κατέληξε, τον διέψευσα, αφού με θεωρούσε φανατικόν… ομοϊδεάτη του. - Και της νέας, όχι μόνο της αρχαίας Ελλάδος συμπλήρωσα. Αλλά πάμε μέσα. Ανοιχτό είναι. Λες και φύτρωσε εδώ στ’ ανήλιαγο ρουμάνι στου βράχου τ’ ανοιχτό στόμα να καρτερεί εμάς. Έλα να δούμε και σε ποιον άγιο το αφιέρωσε εκείνος που το φύτεψε εδώ. Όσο για τα υπόλοιπα θα τα συζητήσουμε και, πού ξέρεις, μπορεί και να τα βρούμε οι δυο μας. Καίτοι αμφιβάλλω, γιατί στα μεγάλα και μικρά ερωτήματα δηλ. σε όλα, δεν υπάρχουν απαντήσεις παρά μόνο σπαραγμός. Θυμίσου τί έλεγε ο μεγάλος Πικάσσο. «Ας μπορούσα, πριν πεθάνω, να καταλάβω τι...

«Βόηθα με, Θεέ μου, απ’ τον άνθρωπό σου / ή παράτησέ με, άνθρωπέ μου, στο Θεό σου!»

Ότι είμαστε μες στην πορεία της τρέλας είναι αναμφισβήτητο. Το περιβάλλον το καταστρέφουμε. Οι σπόροι δεν είναι σπόροι αλλά υβρίδια. Δηλαδή μικρές ύβρεις. Αυτά που τρώμε μεταλλαγμένα. Γνήσιο και καθαρό τίποτα. Και πάμε να κλωνοποιήσουμε τον άνθρωπο. Αύριο κιόλας, λέει ο ποιητής, ο ήλιος θα γυρεύει παλάμες για τα μάτια του. Φανταστείτε ντροπιασμένον ήλιο, να κρύβει με τις παλάμες του τα μάτια του. Και είναι να λες: ?Βόηθα με, Θεέ μου, απ’ τον άνθρωπό σου / ή παράτησέ με, άνθρωπέ μου, στο Θεό σου!? Τη γη την ξεκοιλιάσαμε για να εκμεταλλευτούμε τα μπουράματά της (=οι ακαθαρσίες των εντέρων των ζώων) δηλ. τα πετρέλαια και τα λεγόμενα φυσικά αέρια. Και ο άνθρωπος έγινε αγνώριστος. Και να οι αρρώστιες, οι καρκίνοι, οι ψυχασθένειες. Και οι περισσότεροι χρήστες ψυχοφαρμάκων και ουσιών. Είμασ...

«Οι Γυμνοπαιδιές του Κάλλους: Νίκη, Θάνατος και Αιωνιότητα στην Αρχαϊκή Σπάρτη»

Διπλή εκδήλωση θα σηματοδοτήσει την φετινή αναφορά μας στην εορτή των εορτών της Λακεδαίμονος: εορτή δε ει τις άλλη και αι γυμνοπαιδίαι δια σπουδής Λακεδαιμονίοις εισίν (Παυσανίας ΙΙΙ, 11, 9).   Ομιλία μου για τις Σπαρτιατικές Γυμνο-παιδιές, για τα γεγονότα και το νόημά τους. Γιατί μεμνήμεθα θριάμβου και τιμούμε την θυσία για αυτόν των πεσόντων ηρωικών νεκρών με επι-δείξεις ρωμαλέου κάλλους ήβης ανθούσης στην «ώρα» της ακμής της, στην άνοιξη του βίου, στο έαρ της ύπαρξης.  Θεματικός τίτλος που δίνει το στίγμα της ανάπτυξης:  Οι Γυμνοπαιδιές του Κάλλους: Νίκη, Θάνατος και Αιωνιότητα στην Αρχαϊκή Σπάρτη   Η ομιλία θα πραγματοποιηθεί την Παρασκευή 17 Αυγούστου, 8.30 το βράδυ , στην φιλόξενη Αίθουσα του Εμπορικού Συλλόγου Σπάρτης, Γκορτσολόγλου 97 Η είσοδος είναι ελεύθερη. Με...

«Με ήλιο και γλυκιά ελπίδα όλα θα ξεπλυθούν και η ζωή θα ανθίσει ξανά κεντρωμένη με θάλασσα και ουρανό και αρχαία γη»

Το ξέρω δεν είναι όπως πρέπει -αν και ποιος άραγε όρισε το πώς θάπρεπε να είναι τα πράματα. Οι άνθρωποι οργισμένοι και πίκρα ποτίζει το αρχαίο χώμα. Τα μάτια δεν κοιτάνε με εκείνο τον καθαρό τρόπο που μονάχα όσοι έζησαν τον καιρό των αγαλμάτων θυμούνται. Οι δρόμοι φθαρμένοι και στενοί και σκοτεινιάζει νωρίς χωρίς λόγο. Τα παιδιά γεμάτα πληγές και η αδιαφορία σα σκόνη καλοκαιρινή σακατεύει τα πάντα. Όμως άμα γυρνώ πίσω στην πατρίδα η ψυχή μονολογώντας μολογεί πως επέστρεψε σε ζεστή γνώριμη μάνας μήτρα. Όμορφα είναι εδώ κι ας έχει πόνο και οδύνη και απόγνωση. Με ήλιο και γλυκιά ελπίδα όλα θα ξεπλυθούν και η ζωή θα ανθίσει ξανά κεντρωμένη με θάλασσα και ουρανό και αρχαία γη. Καλημέρα... Γεώργιος Κόρδης ...

«Βάφτιζαν τον κόσμο κατά τις σχέσεις των πραγμάτων και μιλούσαν από έρωτα ασίγαστο, με πάθος της αληθινής γνώσης απλήρωτο...»

Κάποτε οι Έλληνες δεν φοβότανε τίποτα και φτιάχνανε πράματα, ποιήματα και ποιημάτων ποιήματα. Τότε που είχαν καημό, ξενιτεία και ξενιτειά, τρόπο δικό τους και δε σκιάζονταν τα ονόματα. Με τη γλώσσα δε παραμιλούσαν ξύλινα λόγια, δεν ψεύδιζαν πέτρινους ακατάληπτους τύπους. Βάφτιζαν τον κόσμο κατά τις σχέσεις των πραγμάτων και μιλούσαν από έρωτα ασίγαστο, με πάθος της αληθινής γνώσης απλήρωτο, με εμπειρία ζωής που ζητούσε το όλον και έσπρωχνε να φτάσει το καθόλου. Τότε που ζούσαμε ως κληρονόμοι άξιοι των παππούδων μας κι όχι μακρινοί συγγενείς άγνωστων ιδεατών προγόνων... Καληνύχτα...  Υ.Γ. Αν με το ίδιο πάθος που παλεύουν κάποιοι να «σώσουν» το παρελθόν των Ελλήνων, αγωνίζονταν για ποιότητα της σύγχρονης ζωής, και το δικαίωμα των σύγχρονων ελλήνων δημιουργών να συνεχίσουν τον πολιτισμό...

«Θα γεμίσω το κεφάλι μου με βεβαιότητες και θα ξορκίσω κάθε αμφιβολία για τον σπουδαίο μου εαυτό»

Μια μέρα θα ξυπνήσω δυνατός. Θα αποφασίσω να αλλάξω τη ζωή μου και θα γίνω ένας αυθεντικός μεταμοντέρνος άνθρωπος με όνειρα και ιδανικά. Θα γεμίσω το κεφάλι μου με βεβαιότητες και θα ξορκίσω κάθε αμφιβολία για τον σπουδαίο μου εαυτό. Ακράδαντα θα πιστεύω στην ευτυχία μου και στην προσωπική μου χαρά. Θα μιλώ πολύ για το κοινό καλό. Θα κατατάξω τους ανθρώπους σε φίλους και εχτρούς. Ύστερα θα φροντίσω κα εξαλείψω τους εχτρούς κι όλους τους κακομούτσουνους του κόσμου για να ζω σε ένα πλανήτη με ωραίους ανθρώπους που θα σκέφτονται όπως εγώ, θα αγαπούν όσα εγώ, θα θέλουν όσα εγώ. Αργότερα κι αν μετά κάτι δεν μου αρέσει θα ξαναμοιράσω τον κόσμο σε φίλους και εχτρούς, θα μιλώ για το κοινό καλό για να έχω την ώρα μου να περνώ και κυρίως την ωραιότητα του κόσμου να συντηρώ εξαλείφοντας άσχημους ...

«Ίσταται, περήφανος, γνώστης, αδύναμος, αμήχανα παντοτινός. Και τα χρώματα τον κυκλώνουν. Ποτέ τα ίδια, πάντα τα ίδια...»

Επιφάνεια. Τόπος και χρόνος που εκφαίνει το υπαρκτό.  Και η βεβαιότητα, βαθειά συνείδηση  πως τίποτα δεν μπορεί να αλλάξει. Ποτέ. Όλος ο χρόνος θάναι αγκιστρωμένος στην ίδια αέναη κίνηση γύρω από τα ίδια. Δεν υπάρχει καν χρόνος, υπάρχει το διαρκές γίγνεσθαι.  Η γέννηση και ο θάνατος είναι κι αυτά σαλεμένα  όρια. Η κίνηση είναι ακινησία και η ακινησία κίνηση μάταιη αλλά αναγκαία υποχρεωτική. Όλα αλλάζουν αλλά  δεν μπορούν να τρέπονται προς μια άλλη κατάσταση. Όλα είναι εδώ. Όλα είναι απόλυτα οριοθετημένα σε αλύτρωτη εναλλαγή. Ο θάνατος κομμάτι του γίγνεσθαι. Κενός κι αυτός. Ούτε καν τέλος. Ούτε καν τέλειος. Απλά συνέταιρος, αμήχανα ρευστός και σχετικός, χωρίς λόγο.  Και η επιφάνεια  βασανίζει. με την τρομερή της α-λήθεια. Όλα είναι στο φως. Όλα είναι εδώ. Δεν υπάρχει αλλού δεν υπάρχει ε...

«Οι άνθρωποι διαιρούνται όπως και οι αριθμοί σε "άρτιους" και "περιττούς"», Ν. Καζαντζακης

Το περιττό εγκλείει την ελλειπτικότητα και ενέχει την ασυμμετρία και επομένως παράγει αυτόματα κίνηση αναζητώντας την ισορροπία μέσα από την αντίρροπη κίνησή του... Αυτή η ασυμμετρία στην οποία απαρχής φαίνεται να βασίστηκε ο Έλλην πολιτισμός ήταν που οδήγησε στη σύλληψη του Έλληνος ρυθμού μιας δυναμικής δηλαδή κατανόησης του κόσμου και των σχέσεων. Σχέσεων προσωπικών και κυρίως κοινωνικών αφού η ισορροπία και άρα η ποθούμενη αρτιότητα δεν μπορεί πάρα εν τω δήμω, δηλαδή σε σχέση με τους άλλους να πραγματωθεί. Στην ρυθμική αυτή κατανόηση των σχέσεων δεν υπάρχει αρχή ούτε τέλος αφού η ασυμμετρία δεν είναι παράγωγο αλλά σύμφυτη στα πράγματα και επομένως δεν ξεκινά αλλά υπάρχει πάντα μέσα τους και φυσικά δεν τελειώνει όσο κι αν αποτελεί το μέγα ζητούμενο. Ο κόσμος στην κατανόηση αυτή είναι μ...

«Χρειάζονται βρώμικα χέρια, σακατεμένα πόδια, λαβωμένα μπράτσα, σαρακοφαγωμένα χείλια από τους λυγμούς και πυρωμένα μάτια από τα κλάματα και την αγρύπνια»

Διάβαζα σήμερα στο τοίχο ενός φίλου ποιητή κάποιους στίχους του και καταντράπηκα. Κατάλαβα τί εννοούσε τόσο καιρό τώρα που γράφει και ξαναγράφει για ευνουχισμένη και πλασματική τέχνη. Είδα τη ζωή μου να περνά σε δευτερόλεπτα μπροστά μου και να χάνεται στον αέρα σαν μια κούφια πορδή. Είδα πόσο απέχω από την πραγματικότητα και συνειδητοποίησα πως δεν αρκεί η νοσταλγία για να σε κάνει ποιητή. Χρειάζονται βρώμικα χέρια, σακατεμένα πόδια, λαβωμένα μπράτσα, σαρακοφαγωμένα χείλια από τους λυγμούς και πυρωμένα μάτια από τα κλάματα και την αγρύπνια. Και πάνω απ όλα θέλει θέληση να βρωμίσεις, να ακολουθήσεις μέχρι τέλος τους κολασμένους του κόσμου ετούτου και να μεταλάβεις στον πόνο τους κι όχι να κάθεσαι ατσαλάκωτος, αλάβωτος κι άταφος και να παρακολουθάς από μακριά τα στρατεύματα να σφάζοντα...

«...πρέπει να ξεκινάς και να ολοκληρώνεις την γραμμή με χάρη και αέρα -κυρίως αέρα- για να έχει ελαστικότητα η γραμμή και να φαίνεται πως έρχεται από κάπου και πάει κάπου»

Μια γραμμή για να είναι καλή, δηλαδή λειτουργική, πρέπει να μην έχει αρχή και τέλος. Πρέπει να είναι καμωμένη με τρόπο που να φαίνεται πως δεν είναι κλάσμα, κομμάτι δηλαδή σπασμένο και αποκομμένο από κάτι μεγαλύτερο. Τουναντίον πρέπει να δείχνει πως είναι η εν τόπ? και χρόν? φανέρωση της μιας και μοναδικής γραμμής που υφαίνει και δομεί τον κόσμο όλο, το σύμ-παν. Για να το επιτυχείς αυτό πρέπει να ξεκινάς και να ολοκληρώνεις την γραμμή με χάρη και αέρα -κυρίως αέρα- για να έχει ελαστικότητα η γραμμή και να φαίνεται πως έρχεται από κάπου και πάει κάπου. Η γραμμή ακόμα πρέπει να έχει τραγικότητα. Όχι πως πρέπει να προκαλεί λυπητερά συναισθήματα και μελαγχολίες και τέτοια πράγματα. Η γραμμή πρέπει να κάμπτεται και να συνεχίζει. Να υφίσταται δηλαδή το βάρος των υπερκειμένων και να σχετί...

«Έρωτα έχω κι όχι στραβές ιδέες»

Μη με μαλώνεις. Μη νομίζεις πως τα αγνοώ αυτά. Ξέρω πως τίποτα δεν είναι έτσι τέλειο όπως τα περιγράφω. Όλα ατελή είναι, κεκραμένα, μικτά, θολά και μπερδεμένα. Όλα μαζί καλά και κακά. Το ξέρω. Αλλά κάνω όπως λέει η καρδιά μου κι όπως έμαθα από τον δικό μας τρόπο· λειαίνω τις αψάδες και μικραίνω τα περιττά πράγματα, αφαιρώ ασχήμιες και λεκέδες και στήνω μιαν εικόνα λειτουργική που δεν δείχνει απλώς τον κόσμο και τα πράγματα όπως φαίνονται, αλλά και τον πόθο μας για μια ζωή ακέραιη, το όραμά μας για τη ζωή ως ενότητα των πάντων, ως κοινωνία αγάπης. Τα ξέρω. Μη με μαλώνεις, μη με λες ρομαντικό. Έρωτα έχω κι όχι στραβές ιδέες. Και τις υπερβολές μου, χάδια να τις πάρεις και τρυφερότητα κι όχι μεγαλομανίες και επιθυμία για τακτοποίηση του κόσμου.  Καλό βράδυ κι ας με διώχνεις απ’ τα μ...

«Εξήντα χρόνια τώρα ψάχνω κι αναζητώ με το μυαλό, με τα χέρια, με το κορμί, με την καρδιά»

Απ΄ όλες τες εικόνες τη ζωής μου ετούτη θυμάμαι πιο πολύ. Που ήταν Φθινόπωρο υγρό και κρύο και ο θείος μου να σβαρνίζει το χώμα για την καλή σπορά. Καθισμένος εγώ επάνω στο σιδερένιο πλέγμα ανάμεσα σε εκατοντάδες σπουργίτια, κορυδαλλούς κι άλλα πουλιά να κοιτώ τον μολυβένιο ουρανό και να ακούω τιτιβίσματα χαρούμενα των πετεινών τ΄ ουρανού. Τη χαρά αυτή, την ελευθερία αυτή, την απέραντη ξεγνοιασία δεν την έζησα ποτέ ξανά. Εξήντα χρόνια τώρα ψάχνω κι αναζητώ με το μυαλό, με τα χέρια, με το κορμί, με την καρδιά. Πέρασα θάλασσες και διάβηκα ωκεανούς, περπάτησα ερήμους και θύελλες καβαλίκεψα. Τη μοναξιά ώρες ώρες τηθάσεψα και πάλι νικημένος βγήκα. Έφυγα τες εξουσίες για την γοητεία των χρωμάτων και των γραμμών την εξαίσια κομψότητα. Είδα, άκουσα. Οι αισθήσεις μετέλαβαν, τα χέρια έχτισαν, με...

«Γιατί η φιλοσοφία είναι μέσα στη ζωή και ξεπηδά απ’ αυτή. Είναι πόνος»

Έφτιαξε γέφυρα ο Ξέρξης για να μπορέσει να περάσει τον Ελλήσποντο. Όμως σήκωσε τρικυμία και η γέφυρα γίνηκε κομμάτια. Τα πάντα διαλυθήκανε. Αυτό ο μέγας Ηρόδοτος το λέει: “επιγενόμενος χειμών μέγας συνέκοψε εκείνα πάντα και διέλυσε”. Ο Ξέρξης εξεμάνη και διέταξε να τιμωρήσουν τον Ελλήσποντο με τριακόσια μαστιγώματα. Ανόητοι άνθρωποι οι εξουσιαστές. Και αφιλοσόφητοι παντελώς. Κι οι σύμβουλοί τους γλοιώδεις, κόλακες και τρομαγμένοι, να μην τολμούν να ειπούν το απλό: “ότι τη θάλασσα δεν μπορείς να διατάξεις να μη φουρτουνιάζει. Ούτε τον άνεμο να μη φυσά". Οι πολυδύναμοι όμως εξουσιαστές πιστεύουν πως μπορούν. Κι αν η θάλασσα σηκώσει κύματα βουνά διατάσσουν να τη μαστιγώσουν να μην το ξανακάνει!  Μάλιστα όταν οι θαλασσομαστιγωτές την εράπιζαν έλεγαν: “Ω πικρόν ύδωρ, ο βασιλιάς, σου επιβά...

Το σκαλοπάτι που πατάς, εάν δεν είναι κατάκτηση από τις δικές σου δυνάμεις, είναι επικίνδυνο, είναι επικίνδυνο να σου φέρει ζάλη και να γκρεμιστείς

Στήριξε, υιέ μου, την σκάλα της ανόδου σου στον τοίχο του μόχθου   σου.  Ανέβα αργά και σταθερά τα σκαλοπάτια της και βάλε στόχο, υιέ μου, να φτάσεις στο σκαλοπάτι που σου έχει ορισθεί και σου αξίζει. Πάτα γερά, κοίτα  πάντα ψηλά, κλείδωσε το στόχο σου, διώξε τον φόβο από το νου σου, μη γυρίζεις να κοιτάξεις πίσω σου, γίνε ένας ακροβάτης με δίκτυ προστασίας την ισορροπία του νου σου . Τα πέλματά σου, υιέ μου, να ψηλαφούν  και να πατούν  τα σκαλοπάτια  που είναι γερά και σταθερά . Μη κοιτάς, υιέ μου,  δεξιά και αριστερά τις σκάλες των άλλων αναβατών. Μην εκλιπαρείς, υιέ μου, για να σου δώσουν  χέρι βοηθείας. Το σκαλοπάτι  που πατάς, εάν δεν είναι κατάκτηση από τις δικές σου δυνάμεις, είναι επικίνδυνο, είναι επικίνδυνο να σου φέρει ζάλη και να γκρεμιστείς. Να χαίρεσαι την δική σου άνοδο ...

Οι περίτεχνοι λόγοι, υιέ μου, που ξεστομίζονται από τους ανθρώπους, είναι τα σύννεφα και η ομίχλη που κλείνουν τον δρόμο για την αλήθεια

Οι Σπαρτιάτες, υιέ μου, έκτιζαν το οικοδόμημα της δόξας και της θυσίας ,  ενώ οι Αθηναίοι δεν μπορούσαν να βάλουν σε αυτό ούτε ένα μικρό λιθαράκι. Οι Αθηναίοι, υιέ μου, δεν είχαν στράτευμα να πολεμά για τη θυσία και την προστασία του Νόμου , μονάχα προστάτευαν την ύλη που τους κατάκλυζε από παντού. Δεν ένοιωθαν, υιέ μου, στην ικεσία τους τη δόνηση της ψυχής τους. Λάτρευαν τους θεούς, υιέ μου, μα τους είχαν τοποθετήσει πολύ ψηλά, εκεί στον πανύψηλο τον Όλυμπο  και δεν μπορούσαν  να τους αντικρίσουν. Σήκωναν, υιέ μου, τα χέρια τους, προσέφεραν θυσία, μα η ψυχή τους καλυμμένη από την ύλη, ποτέ δεν μπόρεσε να λάμψει να ελευθερώσει το νου για να τους αντικρίσει. Όπλο δυνατό, υιέ μου, ο λόγος του Αθηναίου, λόγια εύκολα, λόγια περίτεχνα όχι δωρικά και με απλότητα. Όταν ο λόγος γίνει περίτ...

«Ένα γερό πλοίο με δυνατά κουπιά, υιέ μου, είναι τούτος ο πλανήτης και πορεύεται μέσα στο σύμπαν, μέσα στον απέραντο ωκεανό του Νόμου»

Οι άνθρωποι, υιέ μου, έφτιαξαν μηχανές της νωχέλειας που κάνουν το σώμα ανήμπορο και τον νου ανισόρροπο . Έβγαλαν την δύναμη της ύλης , υιέ μου, για να φτιάξουν αλυσίδες να αλυσοδεθούν σαν σε δεσμωτήριο.  Μονάχα … μονάχα το κλειδί της άσκησης του νου , το φως της αλήθειας,  μπορεί να ανοίξει τούτα τα δεσμωτήρια, υιέ μου.  Μονάχα η υπακοή στο Νόμο του σύμπαντος μπορεί να  τ’ ανοίξει, υιέ μου. Άπειρα  σημάδια μας καλούν, υιε μου και μας χαμογελούν. Άπειρα  σημάδια, υιέ μου,  σε καλούν να ανέβεις την κλίμακα, να τα φτάσεις και να τα ακολουθήσεις. Μα χρειάζεται δύναμη και αποφασιστικότητα, υιέ μου. Βούτηξε ο άνθρωπος στην δεξαμενή της ύλης ,  καμωμένη από υλικό που τον παγίδεψε , υιέ μου, και πρέπει να καταβάλει τεράστια προσπάθεια να ξεκολλήσει, να απεγκλωβιστεί, να ανέβει την κλίμακα π...

Ο αγράμματος μπορεί να υπογράφει με σταυρό αλλά τιμάει την υπογραφή του γιατί γνωρίζει τη σημασία της. Μπορεί να μην αρίστευσε σε μεγάλα εκπαιδευτικά ιδρύματα αλλά πήρε από νωρίς εφόδια που τον βοήθησαν να επιβιώσει.

Μεγάλωσε, λένε, όλα τα αδέλφια του. Τέσσερα στον αριθμό κι ένας εκείνος, πέντε παρακαλώ. Έζησε πόλεμο, κακουχίες, πείνασε, αγάπησε, παντρεύτηκε κι έκανε τέσσερα παιδιά. Οι μεγαλύτερες αγάπες της ζωής του. Αν τον έβλεπες, ποτέ σου δε θα φανταζόσουν τι είχε περάσει. Ευθυτενής, καμαρωτό περπάτημα, ψάθινο καπελάκι, χαμόγελο στα μάτια και καραμέλες στην τσέπη. Ποτέ δεν τον άκουσα να υψώνει τον τόνο της φωνής του. Όταν τον έπνιγε το δίκιο, γούρλωνε τα μάτια για να καταλάβεις πως έχει νεύρα. Μέχρι εκεί. Ακόμη κι αν δεν είχε λόγους να ξεσπάσει, πάντα του έδινε η γυναίκα του αρκετούς. Εκείνος, όμως, βράχος ακλόνητος, ο ορισμός της ηρεμίας και της καλοσύνης. Τη δικαιολογούσε ακόμη και τις φορές που είχε ολοφάνερο άδικο. «Άστη. Έχει περάσει πολλά», έλεγε ο άνθρωπος που είχε περάσει περισσότερα. ...

Η Σπάρτη, υιέ μου, είναι η πόλις που μέσα της έχουν κλεισθεί όλα τα αγαθά που χρειάζονται οι Πολεμιστές για την υπεράσπισή της. Δεν είναι η Σπάρτη, υιέ μου, μόνο τούτος εδώ ο χώρος, δεν είναι η Σπάρτη, υιέ μου, μόνο αυτή εδώ η Πολιτεία που απλώνεται σε τούτον εδώ τον τόπο. Η Σπάρτη, υιέ μου, δεν καθορίζεται από όρια, από τείχη.

Λένε πως η Σπάρτη, υιέ μου, δεν χρειάστηκε τείχη, γιατί τείχη είχε τα στήθη των Πολιτών της. Δεν χρειάστηκε τείχη, υιέ μου, γιατί η Ελευθερία και οι Αρετές δεν μπορούν να κλειστούν μέσα σε ένα τείχος. Είχε για τείχος τα στήθη των Πολιτών της, γιατί μέσα στον Άνθρωπο  φωλιάζει η Αρετή και η Ελευθερία.  Ένα κινούμενο τείχος ο Άνθρωπος, υιέ μου. Όποιος καταφέρει και καλλιεργήσει μέσα του την Ελευθερία  και τις Αρετές γίνεται  Πολίτης αυτής της πόλης και αιώνιος υπερασπιστής του Ανθρώπου. Η Σπάρτη, υιέ μου, είναι η πόλις που μέσα της έχουν κλεισθεί όλα τα αγαθά που χρειάζονται οι Πολεμιστές για την υπεράσπισή της. Δεν είναι η Σπάρτη, υιέ μου, μόνο τούτος εδώ ο χώρος, δεν είναι η Σπάρτη, υιέ μου, μόνο αυτή εδώ η Πολιτεία που απλώνεται σε τούτον εδώ τον τόπο. Η Σπάρτη, υιέ μου, δεν καθορίζετ...