«Γάμος και Οικογένεια» από τον Αλέξανδρο Κακαβούλη

     Θα ήταν «το πιο πολύτιμα αγαθά», στον Ορθόδοξο κόσμο, αν δεν υπήρχε και ο άγαμος η έγγαμος αγγελικός βίος των αγίων ανθρώπων, στον οποίο οφείλουμε τα ύψιστα πνευματικά δωρήματα για το γάμο και την οικογένεια.

     Ολόκληρη η ανθρωπότητα έχει πάρει διαφορετική θέση έναντι του γάμου και της οικογένειας. Από την μη ύπαρξη της αναφοράς τους, σχεδόν σπάνιο, μέχρι την πιο υψηλή και βαθιά βίωσή τους, ως ένα από τα ιερά «μυστήρια», μέσα στην Ορθόδοξη Χριστιανική Εκκλησία. Στο ενδιάμεσο, υπάρχουν τα καθιερωμένα σεβαστά χριστιανικά δόγματα των Καθολικών και των Προτεσταντών. Αλλά υπάρχουν και οι ποικίλες εκδοχές των διαφόρων άλλων, μη αποκαλυμμένων θρησκευμάτων στον κόσμο, με την προοπτική και με τη χάρη του Αγίου Πνεύματος, να γίνουν όλα κάποτε «μία ποίμνη με ένα ποιμένα», τον Ιησού Χριστό.

      Υπάρχουν, δυστυχώς, και οι καθαρά ανθρώπινες αδυναμίες και μη νόμιμες ηθικά προτιμήσεις, τις οποίες, πολλοί από τους επιθυμούντες τολμούν, καταχρηστικώς και ασεβώς, να ονομάζουν «γάμο» και «οικογένεια»  την παράνομη συμβίωση και χωρίς ηθική απόκτηση παιδιών. Οι χωρίς νόμιμο γάμο συμβίωση ανδρών και γυναικών και η συμβίωση δύο ατόμων του ίδιου φύλου, είναι μια περιορισμένη, αλλά μη ηθική πραγματικότητα στο κόσμο ολόκληρο. Η απαίτηση αυτών των μη νόμιμων  ζευγαριών, να αναγνωρισθεί νομικώς,  ο οιωνοί «γάμος» και «οικογένειά»  τους, προφανώς για να έχουν τα εξ αυτού προνόμια, είναι ολωσδιόλου παράλογη. Πως είναι δυνατόν να εξομοιωθούν με τον νόμιμο ορθόδοξο γάμο και την νόμιμη ορθόδοξη οικογένεια, η άλλου χριστιανικού δόγματος η άλλης θρησκείας παρόμοιο  γεγονός; Είναι προτιμότερο να μη γίνει μια τέτοια εξομοίωση, και να μείνει ως εκεί η ηθική παρανομία. Έτσι, θα είναι πιο εύκολη η μετάνοια και διόρθωση.

     Το ακόμη χειρότερο είναι, τα ζευγάρια αυτά, να αποκτούν παιδιά με ένθετες γυναίκες, και να τις ονομάζουν, μάλιστα, με το ιερό όνομα μητέρες.  Και μαζί με όλες τις ατέλειωτες ανήθικες συνέπειες της φαύλης αυτής συμπεριφοράς, είναι πέρα και πάνω από κάθε ανοχή, τόσο από το θεϊκό όσο και από το ανθρώπινο δίκαιο.

     Και πρώτα απ΄  όλα, το πρόβλημα  είναι οι ίδιοι που επιλέγουν η αναγκάζονται από τη φύση τους, να καταφύγουν στον ομόφυλο προσανατολισμό. Πάντως δεν πρέπει να είναι καθόλου εύκολη η απόφαση τους αυτή. Έτσι θα περιοριζόταν πολύ το κακό. Φαίνεται ότι για μερικούς, η ομοφυλοφιλία δεν είναι αναγκαστική, γίνεται όμως της μόδας και το ανάλογο κοινωνικό περιβάλλον εύκολα την ευνοεί.

      Είναι γνωστό από τη διεθνή βιβλιογραφία, ότι σε ένα πολύ μικρό ποσοστό ανθρώπων, υπολογίζεται σε 3-5, παρουσιάζεται το βιολογικό φαινόμενο της ομοφυλοφιλίας, κατ΄ εξαίρεση  από το γενικό φυσικό νόμο της σταθερής και αποκλειστικής ερωτικής έλξης μεταξύ προσώπων του ανδρικού και γυναικείου φύλου. Η σχετική επιστημονική έρευνα χαρακτηρίζει το φαινόμενο, ως βιολογικό αίνιγμα (conundrum), επειδή ακόμη δεν έχει καταλήξει σε οριστική απάντηση για την αιτία που το προκαλεί. Ανάλογο φαινόμενο παρατηρείται και σε ορισμένα ανώτερα θηλαστικά ζώα, το οποία σε νεαρή κυρίως ηλικία, παίζοντας «σεξουαλικά παιγνίδια» μεταξύ τους, μπορεί αυτό να γίνεται, ανεξάρτητα από το φύλο των συμπαικτών. Παραμένει ωστόσο σταθερός ο προσανατολισμός της έλξης μεταξύ του αρσενικού και του θηλυκού. Ο άνθρωπος, κατ΄ εξαίρεση, είναι το μόνο είδος, στο οποίο η ερωτική έλξη μπορεί να παραμείνει προσανατολισμένη σε πρόσωπο του ίδιου φύλου (Potts and Short, 1999).

     Ένα δεύτερο πρόβλημα είναι το ήθος των ένθετων γυναικών που θα επιλεγούν και το ήθος των ένθετων ανδρών που θα χρησιμοποιηθούν για να γεννηθούν παιδιά. Η γέννηση των παιδιών, είναι έργο ιερό για τον Δημιουργό και για τον Άνθρωπο, και όχι αυθαιρεσία του καθενός. Επιβάλλονται να τηρούνται κανόνες ήθους και νόμου, άλλως θα καταλήξουμε, μακροπρόθεσμα, σε κοινωνία ασυδοσίας, αποσύνθεσης και αθεϊας.

     Το τρίτο πρόβλημα είναι η σύλληψη των παιδιών, από άσχετους και παράνομους ένθετους γονείς. Με ποιες συνθήκες θα γίνει αυτό; Δεν είναι αυθαίρετο, να φορτωθούν τα παιδιά αυτήν την παράνομη και ανήθικη κληρονομιά; 

       Το τέταρτο πρόβλημα έχει σχέση με τα έμβρυα που θα δημιουργηθούν.   Πώς αντιμετωπίζονται; Ως ανθρώπινες υπάρξεις, δημιουργήματα του Θεού, και μάλιστα «κατ’ εικόνα και καθ’ ομοίωσίν» Του, όπως και είναι (εικόνες του Θεού, που προορίζονται να γίνουν όμοιοι  Του), όπως ορίζει η αυθεντία της Παλαιάς Διαθήκης; Η μήπως αμφισβητείται η Π. Δ. από μερικούς και γενικεύεται, απλώς η άποψη ότι είναι όλα ζωϊκά έμβρυα, χωρίς καμία διάκριση, όπως φαίνεται να σκέφτονται όσοι αποφασίζουν την έκτρωση; Από εκεί και πέρα, πώς αντιμετωπίζονται στη διάρκεια της κύησής τους, κατά τη γέννησή τους, κατά το μεγάλωμά τους, ως βρέφη, ως νήπια, ως παιδιά, ως έφηβοι, ως νέοι, ως ώριμοι, ως διανύοντες τη γεροντική ηλικία, μέχρι το θάνατό τους, από θετές γυναίκες και ομόφυλα ζευγάρια; Θα θεωρούνται ως ανθρώπινα πρόσωπα, που έχουν τη ασύλληπτη τιμή να είναι, από τη σύλληψη τους, «εικόνες» του Θεού και με προορισμό να γίνουν «όμοιοί» Του, με την επίδραση του κατάλληλου περιβάλλοντος και της ανάλογης αγωγής; Η θα εκλαμβάνονται ως ζώα, χωρίς καμία διάκριση. Τι θα γίνουν και πώς θα μεγαλώσουν τα παιδιά, που θα γεννηθούν, κατά παραγγελία, από απλές θετές γυναίκες, μη νόμιμες μητέρες, και από απλούς ομόφυλους άνδρες, μη νόμιμους πατέρες; Από «δοτούς»  άνδρες και από «δοτές» γυναίκες, στερούμενοι όλοι,  τη φυσική πατρότητα και τη φυσική μητρότητα, αλλά και κάθε ηθική και συναισθηματική σχέση και στενή αφοσίωση προς τα παιδιά, που με αυτό τον τρόπο θα αποκτήσουν; Και τα παιδιά που θα γεννηθούν  τι θα απογίνουν; Τα νεογέννητα βρέφη, τα νήπια, τα παιδιά και οι έφηβοι, πρωτίστως, αλλά και οι νέοι και σε όλες τις ηλικίες οι ανθρώπινες υπάρξεις, που τους είναι απαραίτητη για την επιβίωσή τους και την κανονική σωματική και ψυχική τους ανάπτυξη, η μητρική στοργή και η ανδρική φροντίδα; Και τι θα γίνουν, όταν δεν θα έχουν ακούσει ή τραγουδήσει το «μάνα κράζει το παιδάκι, μάνα ο γιός και κάθε γέρος, α, τι όνομα γλυκό»; 

     Το πέμπτο πρόβλημα είναι οι περιπτώσεις βαρειών παθήσεων των παιδιών. Ποια πάροχη γυναίκα και ποιος ομόφυλος άνδρας, δήθεν γονιός, θα ενδιαφερθεί για το παιδί, σαν τη νόμιμη μητέρα και τον νόμιμο πατέρα του, όταν σε αυτό συμβεί, να αρρωστήσει βαριά, να έχει μια δύσκολη αναπηρία,  σωματική και ψυχική, μια ανίατη αρρώστια ή παραμόρφωση, που θα άντεχαν, κατά τεκμήριο, μια κανονική μητέρα και ένας νόμιμος πατέρας;

      Οι πάροχες γυναίκες, οι δήθεν μητέρες και οι ομόφυλοι δήθεν γονείς, θα ήταν περισσότερο ανεκτοί, εάν έμεναν περιορισμένοι στις προσωπικές τους αδυναμίες. Θα υπήρχε τότε, η ελπίδα της μεταμέλειας και της διόρθωσης, και να σταματήσει, ως εκεί, το ηθικώς διαιωνιζόμενο κακό. Οι επιμένοντες στο γάμο και την οικογένεια των παράνομων ζευγαριών και των ομόφυλων συμβιούντων ατόμων, που συμφωνούν  με ξένες παράνομες γυναίκες, να τους γεννήσουν παιδιά, είναι μια βόμβα ανηθικότητας, μέσα στην κοινωνία, με θύματα, τους ίδιους τους επιθυμούντες κάτι τέτοιο, αλλά και αθώες  ανθρώπινες υπάρξεις, που θα γεννηθούν από αυτό το παράνομο και ανήθικο σύμπλεγμα ανθρώπων. Τέτοιους «γάμους» και τέτοιες «οικογένειες» θέλουν τα παράνομα ζευγάρια και οι ομοφυλόφιλοι που συμβιώνουν. Πολλοί από αυτούς, επιδιώκουν να αναγνωριστεί και νομικώς ο «γάμος» τους, προφανώς για να καρπώνονται τα εξ αυτού προνόμια. Και το χειρότερο, οι διάφορες πολιτισμένες και μη, χώρες, έχουν ήδη υιοθετήσει τέτοιους γάμους και τέτοιες οικογένειες, ενθαρρύνοντας και τη δική μας Κυβέρνηση, και κατόπιν πιέσεως και των άμεσα ενδιαφερομένων, να πράξει το ίδιο. Επίκειται, δυστυχώς, η αναγνώριση του γάμου και της οικογένειας των ομοφυλοφίλων, όπως πληροφορούμαστε  από τα μέσα ενημέρωσης και με το δικαίωμα της απόκτησης παιδιών, με τον τρόπο που αναφέρθηκε.  Έντονη επίσημη εναντίωση εκφράστηκε από την Εκκλησία, από εξέχοντες πολιτικούς και άλλους, συμφωνώντας μαζί τους, σιωπηρά πιο πολύ, με πολυάριθμο πλήθος συνειδητών ορθοδόξων πιστών και λογικώς σκεπτομένων Ελλήνων.

     Τι είναι ο γάμος και η οικογένεια τελικά;

      Είναι το κατεξοχήν γεγονός, που αφορά, άμεσα ή έμμεσα, όλους μας, ολόκληρη την κοινωνία. Τα ανθρώπινα έμβρυα, πρωτίστως. Από την πρώτη στιγμή της σύλληψης τους και από οποιονδήποτε άνδρα-πατέρα και γυναίκα-μητέρα, είναι όλα εξίσου δημιουργήματα και «εικόνες» του Θεού, που προορίζονται να γίνουν «όμοιοί» Του, ανεξάρτητα με ποια διαδικασία και προοπτική γίνεται η σύλληψή τους. Είναι δημιουργήματα του Θεού.  Είτε έγγαμοι είμαστε είτε άγαμοι. Είτε όσοι νιώθουμε, περισσότερο ή λιγότερο, ευτυχισμένοι, από το γάμο μας. Είτε τα παιδιά που γεννιόνται και μεγαλώνουν μέσα στην  οικογένεια που δημιουργήθηκε από το γάμο αυτό, είτε οι νέοι που προετοιμάζονται για τη μεγάλη απόφαση για ένα καλό και ευτυχισμένο γάμο η μια αγαμία αφοσίωσης σε ένα ανώτερο σκοπό. Είτε οι μεγαλύτεροι, που έχουν έλθει σε γάμο, τον ζουν και ξέρουν τι σημαίνει «γάμος» και «οικογένεια» ή είναι γονείς με παιδιά που τα μεγαλώνουν και τα προετοιμάζουν για το μεγάλο γεγονός της ζωής τους.

     Αποτελούν τα μεγάλα γεγονότα στη ζωή των ανθρώπου, με τα οποία συνήθως ολοκληρώνονται, κατά το δυνατόν, και οι δύο  σύζυγοι,  ως  ώριμα πρόσωπα. Στη συνέχεια, συνήθως γεννούν παιδιά για να τα αναθρέψουν και να τα παραδώσουν στη ζωή, κατά το δυνατόν ολοκληρωμένους ανθρώπους. Ο γάμος δημιουργεί την οικογένεια, δηλαδή το φυσικό ανθρώπινο πλαίσιο για τη γέννηση, την περίθαλψη και την ανάπτυξη της νέας ανθρώπινης ύπαρξης και ζωής. Κάθε άνθρωπος, θα ήθελε να έχει γεννηθεί από μια νόμιμη συζυγία, που συχνά σφραγίζει την προσωπικότητά του. Όλοι σχεδόν αναζητούν μια σταθερή ανθρώπινη ευτυχία στη συζυγική σχέση και μέσα σε κανονική οικογένεια.

     Η συζυγία

     Για τους πιο πολλούς ο  «γάμος» είναι η ελεύθερη δημιουργία μιας συγκριμένης συζυγίας. Μιας ψυχοσωματικής ένωσης ενός ώριμου άνδρα και μιας ώριμης γυναίκας, που έλκονται, κατά κανόνα, από τον έρωτα και την αγάπη, επιδιώκοντας να πραγματοποιήσουν το όνειρο της ζωής τους, να δημιουργήσουν μια ευτυχισμένη οικογένεια. Προσβλέπουν στην οικογένεια ως πηγή δια βίου ευτυχίας. Γι΄ αυτό, στην εξέλιξή τους οι ανθρώπινες κοινωνίες, περιέβαλαν το γάμο και την οικογένεια με μεγάλο σεβασμό, τους καθιέρωσαν ως θεμελιακούς κοινωνικούς θεσμούς, τούς κατοχύρωσαν συνταγματικά και ρύθμισαν τη ίδρυση και τη λειτουργία τους νομοθετικά με το λεγόμενο οικογενειακό δίκαιο. Στη νομική επιστήμη ισχύει ακόμη και σήμερα, ο ορισμός του γάμου από το Ρωμαίο νομοδιδάσκαλο Μοδεστίνο: «Συγκλήρωσις του βίου παντός, θείου τε και ανθρωπίνου δικαίου κοινωνία».

      Παρόλο που αυτή είναι η γενική αντίληψη για το γάμο, σε ολόκληρο σχεδόν τον κόσμο, παρατηρούνται δυστυχώς και φαινόμενα που εκτρέπουν τους ανθρώπους από τη βασική έννοια του «γάμου» και της «οικογένειας». Διαμορφώνουν αντιλήψεις που τον απαξιώνουν και καταστάσεις που τον υπονομεύουν και τον διαλύουν, με οδυνηρές συνέπειες για τους ίδιους που τον προτιμούν, αλλά και για τη γέννηση, την ανάπτυξη και την ψυχοσωματική υγεία των παιδιών και την ευρωστία και την ισορροπία της κοινωνίας.

     Στον Ορθόδοξο χώρο, ο γάμος αναφέρεται κυρίως σε ένα ανθρώπινο και θείο θεσμό και συγχρόνως σε ένα βαθύ, δυνατό και ιερό δεσμό. Περιγράφει τη δια βίου σχέση μιας ολοκληρωμένης ψυχοσωματικής ένωσης δύο ετερόφυλων προσώπων, ώριμων για γάμο και οικογένεια. Κύριο γνώρισμα της σχέσης και ένωσης αυτής, είναι ο κοινός «ζυγός», μια μοιρασμένη δηλαδή ευθύνη και ισόρροπη συμμετοχή, στην κοινή προσπάθεια και στον αγώνα και των δύο συζύγων, για όλα τα καλά που πρέπει να εξασφαλίζουν και για όλα τα κακά που πρέπει να αποτρέπουν η να αντιμετωπίζουν ως ζευγάρι στη ζωή τους και στην  οικογένειάς τους.

     Ο γάμος και η οικογένεια αποτελεί ανέκαθεν το γεγονός, από το οποίο κρίνεται η ανθρώπινη ύπαρξη και ζωή. Όμως, ιδιαίτερα στην νεότερη εποχή και όσα σήμερα συμβαίνουν, τον αποδυναμώνουν ως ανθρώπινο θεσμό και ως μυστήριο της Εκκλησίας. Θεμελιώνει την πιο μικρή και πιο σημαντική ανθρώπινη κοινότητα, για τα πρόσωπα που την απαρτίζουν, αλλά και ολόκληρη την κοινωνία. Για τους πιο πολλούς είναι πράγματι, πηγή δια βίου εσωτερικής ευτυχίας, έστω και με τις δυσκολίες και τα προβλήματα που τυχόν θα υπάρξουν στη συνέχεια. Για άλλους, ωστόσο, μπορεί να είναι μια προσωρινή και εύθραυστη σχέση, που ίσως να διαλυθεί, ανά πάσα στιγμή, ακόμη και σε προχωρημένη ηλικία.

     Γιατί ο γάμος και η οικογένεια είναι αναγκαία;

     Γιατί υπάρχει μέσα στη φύση του ανθρώπου, η οποία διακρίνεται από την εσωτερική παρόρμηση να ζει σε κοινωνία προσώπων και την ερωτική έλξη για ψυχοσωματική ένωση μεταξύ ενός ώριμου άνδρα και μιας ώριμης γυναίκας.        Είναι τόσο δυνατές αυτές οι παρορμήσεις, ώστε το γεγονός που τις πραγματοποιεί, δηλαδή ο γάμος, περιβάλλεται με μεγάλο σεβασμό, γίνεται ένας ελκυστικός σκοπός της ζωής του ανθρώπου. Αποτυχία του ανθρώπου να ζήσει με πληρότητα το γάμο και την οικογένεια, συχνά θεωρείται μεγάλη απώλεια. Αυτό δεν ισχύει για το πρόσωπο που, για κάποιο ανώτερο σκοπό η ειδικό λόγο, επιλέγει συνειδητά την αγαμία.

     Η ένωση του άνδρα και της γυναίκας, η δημιουργία της συζυγίας, είναι ένα βιολογικό, ψυχικό και πνευματικό γεγονός, που ολοκληρώνει τους συζύγους ως πρόσωπα. Γίνονται «μία σάρκα», δηλαδή μια νέα ύπαρξη, που αποτελείται από δυο ετερόφυλα πρόσωπα, πιο ολοκληρωμένα και ικανά να προχωρήσουν στο επόμενο μεγάλο και πολυπόθητο βήμα, συνήθως στη σύλληψη, στη γέννηση και ανατροφή των παιδιών.

     Η ολοκλήρωση του προσώπου του άνδρα και την γυναίκας, μέσα στο γάμο, δεν είναι υπόθεση μιας προσωρινής περιόδου συμβίωσης, αλλά είναι αφοσίωση του ενός στον άλλον για ολόκληρη τη ζωή τους. Για αυτό, κατά κανόνα, ο γάμος έχει την προοπτική της δια βίου ένωσης του ανδρογύνου. Η συμπόρευση του ζευγαριού σε όλη τη διάρκεια της ζωής του, αποτελεί και το πιο ουσιαστικό γνώρισμα της εννοίας του γάμου.

     Η γέννηση και ανατροφή των παιδιών, είναι απαραίτητο να γίνεται, μέσα σε ένα σταθερό οικογενειακό πλαίσιο. Όταν αυτό δεν εξασφαλίζεται, τότε οι συνέπειες κυρίως για τα παιδιά είναι να μεγαλώσουν με ψυχικά τραύματα, με το στίγμα της διαλυμένης οικογένειας, με αποδυνάμωση του ψυχισμού τους, με έλλειψη αυτοεκτίμησης και αποθαρρημένα για τη ζωή.

     Οι περιπέτειες από τον κλονισμό του γάμου είναι ανυπολόγιστες, απρόβλεπτες και ανεξέλεγκτες. Οδηγούν συνήθως σε μεγάλη αναστάτωση της προσωπικής και οικογενειακής ζωής, σε διατάραξη, μικρότερη ή μεγαλύτερη, της ψυχικής υγείας, και την οδυνηρή αίσθηση της αποτυχίας στη ζωή.

Αλέξανδρος Κακαβούλης
Ομ. Καθηγητής Ψυχολογίας και Αγωγής
Του Πανεπιστημίου Κρήτης