Δευτέρα, 14 Οκτωβρίου 2024
«Ο Θεός φταίει, που έκανε τον κόσμο τόσο ωραίο» του Βαγγέλη Ραπτόπουλου (κριτική) – Αλληγορίες από τον Καζαντζάκη» (εκδ. Κέδρος)
Αναλογίζομαι πολλές φορές τον διάλογό μου με φίλο, σπουδαίο μας διηγηματογράφο, τιμημένο από την κριτική και από το αναγνωστικό κοινό. Παραιτήθηκα από την «αντιδικία» για την αξία του καζαντζακικού έργου, γιατί η απαξίωση και η εμμονή του ήταν τέτοια, και τόση, που δεν είχε νόημα να συνεχιστεί ο διάλογος. Σκέπτομαι τώρα που ο καλός φίλος δεν είναι στη ζωή, πόσο η μνήμη του ξεθωριάζει, αντίθετα με αυτή του Καζαντζάκη που δεν είναι απλώς ανάμνηση αλλά κυκλοφορεί ο ίδιος ανάμεσά μας. Απόδειξη το τελευταίο βιβλίο του Βαγγέλη Ραπτόπουλου με τίτλο Ο Θεός φταίει, που έκανε τον κόσμο τόσο ωραίο. Αλληγορίες από τον Καζαντζάκη (εκδ. Κέδρος). Kατώτεροι του Καζαντζάκη Ο Βαγγέλης Ραπτόπουλος ομολογεί –χωρίς να εξαιρεί τον εαυτό του– ότι «όσοι ασχολούνται με τον Καζαντζάκη αποδεικνύονται...
Περισσότερα >>Που παρουσιάζεται στο Μουσείο Γουλανδρή Φυσικής Ιστορίας
«Η φύση έχει την πιο ωραία μνήμη» Κατερίνα Αγγελάκη-Ρουκ Τα έργα της Ελένης Γραφάκου υπό τον τίτλο Αντίδρομα, πολύ συμβατικά, θα μπορούσαν θεματικά να ιδωθούν ως τοπιογραφίες που βρίσκουν στο «Μουσείο Γουλανδρή Φυσικής Ιστορίας», όπου και εκτίθενται (6 έως 14 Απριλίου 2024), τον οικείο τους χώρο. Θα επανέλθω στο τέλος στον εύλογο συνειρμό. Η Ελένη Γραφάκου συνομιλεί με τη φύση αμέσως σχεδόν μετά την αποφοίτησή της από την Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών της Αθήνας. Στις Διαδρομές (2003) δοκιμάστηκε ακολουθώντας δύσβατα μονοπάτια, που πολλές φορές της έκλειναν το πέρασμα, της εμπόδιζαν τη θέα προς τον ουρανό, της στερούσαν το άνοιγμα προς τη θάλασσα. Στην Υδάτινη αίσθηση (2004) ο χρωστήρας της προσλάμβανε τη θάλασσα με τις εννοιολογικές προεκτάσεις που της προσδίδει ο στίχος του Δι...
Περισσότερα >>Όταν το χέρι πιάνει το χρώμα και το πινέλο, γνωρίζει τι θα αφηγηθεί· έχει προηγηθεί βάσανος, βιώματα, στοχασμοί, συναισθηματικές φουρτούνες και νηνεμίες, κοινωνικοί προβληματισμοί, αγώνες για την παιδεία και τον άνθρωπο
Ζωγράφος η Κλεοπάτρα Δίγκα · τίτλος της έκθεσης « Στοχαστικά Τοπία »· χώρος η Πινακοθήκη Γ. Βογιατζόγλου ·Η πρόσβαση στην Πινακοθήκη Γ. Βογιατζόγλου είναι εύκολη με τον ηλεκτρικό σιδηρόδρομο. Σταθμός «Νέα Ιωνία». Αν ακολουθήσει κανείς την οδό Ελευθερίου Βενιζέλου, ζει λίγο την ελληνική επαρχία. Οι καταστηματάρχες μοιράζονται την απόσταση ανάμεσα στα μαγαζιά τους και τα λένε απολαμβάνοντας τον ήλιο. Όταν πλησιάζεις, χαμηλώνουν την ένταση της φωνής, βάζουν αποσιωπητικά στην κουβέντα τους, έτοιμοι για μια από καρδιάς «καλημέρα». Η «καλημέρα» της Νέας Ιωνίας εξελίσσεται σε συγκίνηση, όταν διαπιστώνεις ότι η Πινακοθήκη Γ. Βογιατζόγλου βρίσκεται στην πλατεία «Μητέρα», ασυνήθης επωνυμία, σύμφυτη, ωστόσο, με το άγαλμα της Ελληνίδας μάνας, φιλοτεχνημένο από τον Δημήτρη Φερεντίνο, με το μωρό σ...
Περισσότερα >>Η Δημόσια Κεντρική Βιβλιοθήκη Σπάρτης προσφέρει στο αναγνωστικό κοινό μια ιδιαίτερη έκδοση της ποιητικής συλλογής του Νικηφόρου Βρεττάκου «Το βάθος του κόσμου» (εκδ. Ποταμός)
Στη Δημόσια Κεντρική Βιβλιοθήκη Σπάρτης στεγάζεται το Αρχείο Νικηφόρου Βρεττάκου, όπου αναβιώνει και ο εργασιακός χώρος του ποιητή· με το γραφείο του, τα λιτά του έπιπλα, τα βιβλία του, τα χειρόγραφά του και προσωπικά του αντικείμενα. Η παρούσα έκδοση ακολουθεί πιστά την πρώτη του 1961 (Eκδόσεις A. Mαταράγκα). Έτσι το εξώφυλλο κοσμεί το ίδιο χαρακτικό της Βάσως Κατράκη με μότο τους στίχους: Έγινα ποίηση κι ήρθα να μείνω μαζύ σας. Η νέα έκδοση Το βάθος του κόσμου (εκδ. Ποταμός) εκμεταλλεύεται και την πιο μικρή γωνιά χαρτιού που της διατίθεται. Οι στόχοι του Αρχείου –που ευθύνεται για τη διαφύλαξη, την αξιοποίηση και την προβολή του πλούσιου υλικού που διαθέτει– αναγράφονται ενδεικτικά στο ένα αφτί του βιβλίου, ενώ στο άλλο, από τις αποτιμήσεις της συλλογής, επιλέγονται αποσ...
Περισσότερα >>«Σιωπηρή ευωχία», «Μήνες», «Κήποι»
Τρεις ενότητες έργων της Φωτεινής Στεφανίδη εκτίθενται στη Zivasart Gallery με επιμέλεια του Νίκου Ζήβα: Σιωπηρή ευωχία, Μήνες, Κήποι. Από τις ενότητες αυτές, η πρώτη, η Σιωπηρή ευωχία είχε εκτεθεί για πρώτη φορά στις Βρυξέλλες, το 2013, στο Periple Arts et Lettres Helleniques. Την έκθεση συνόδευε τρίγλωσσος κατάλογος (στην ελληνική, γαλλική και αγγλική γλώσσα) σε 297 αριθμημένα αντίτυπα. Η εμπνευσμένη εισαγωγή ήταν γραμμένη από τον Χρήστο Μπουλώτη, στον οποίο οφείλεται και ο τίτλος της έκθεσης του «εκκωφαντικά σιωπηρού» έργου. Η Σιωπηρή ευωχία εκτίθεται για πρώτη φορά στην Ελλάδα και ο επιμελητής, Νίκος Ζήβας, ομότεχνος της ζωγράφου, εμπλούτισε το έργο της, όχι μόνο με το δικό του κείμενο, αλλά και με μια επιμέλεια που το αναδεικνύει και αποσπά πολλές ομιλίες από τη δηλωμένη σιωπή τ...
Περισσότερα >>Η ίδια η ζωή της Ελένης Γλύκατζη-Αρβελέρ μοιάζει με παραμύθι. Και γνωρίζει ότι καμιά φορά τα πιο ωραία παραμύθια τα γράφει η ζωή
Κατάμεστη η αίθουσα της Στοάς Βιβλίου στην ομιλία της Ελένης Γλύκατζη-Αρβελέρ, με θέμα «Ο Μέγας Αλέξανδρος στο Βυζάντιο», που οργάνωσε η Πανελλήνια Ένωση Φιλολόγων, στις 18 Ιουνίου 2018. Όσοι αγαπάμε τη σαφήνεια και την περιεκτικότητα του γραπτού της λόγου, λατρεύουμε τον προφορικό της λόγο. Κάθε φορά που παρακολουθώ την Αρβελέρ να μιλάει, θυμάμαι τον Φαίδρο και το μάθημα που του έκανε ο Σωκράτης (στην πραγματικότητα ο Πλάτων) με το γνωστό μύθο της γραφής, που διατείνεται ότι ο προφορικός λόγος είναι ανώτερος του γραπτού. Γιατί το γραπτό κείμενο δεν μπορεί να αλλάξει· ο αναγνώστης δεν επιλέγεται από τον συγγραφέα, μπορεί να πρόκειται για επαρκή ή ανεπαρκή αναγνώστη· το κείμενο δεν συνομιλεί με τον αναγνώστη, δεν απαντά στις ερωτήσεις ή τις απορίες του. Βεβαίως στη συνέχεια του διαλόγ...
Περισσότερα >>Κείμενο: Γεωργία Κακούρου-Χρόνη
Η Λακωνία πρέπει να είναι υπερήφανη για τις οινοποιητικές της μονάδες. Αμπελώνες, οινοποιεία, ευφάνταστες εμφιαλώσεις, μεγάλη ποικιλία κρασιών και κυρίως η ποιότητά τους, αναδεικνύουν μια επιχειρηματικότητα που ξεχωρίζει, γιατί κινείται με γνώμονα την εργατικότητα, την εντιμότητα, την προβολή του τόπου μέσα από τα προϊόντα που συστήνονται από μόνα τους. Στις πρώτες θέσεις η Οινοποιητική Μονεμβασιάς που ιδρύθηκε το 1997 από τον Γιώργο και την Έλλη Τσιμπίδη. Χωρίς καμιά προσωπική εμπειρία, με αγάπη για τον τόπο και τη λαχτάρα να αναβιώσουν τη μεσαιωνική Malvasia τόλμησαν το μεγάλο εγχείρημα. Κι ο στόχος όχι απλώς επετεύχθη, αλλά σήμερα, με τη συμπαράσταση και των τριών χαρίτων τους, των τριών κοριτσιών τους, της Μαριαλένας, της Αναστασίας και της Άρτεμης, τα κρασιά της οικογένειας Τσιμπ...
Περισσότερα >>Η Φιορούλα «δεν ήταν κανένα απολειφάδι γυναίκας, αλλά ένα μεγαλόσωμο και χοντροκόκκαλο θηλυκό, μαζί και άτομο με εξαιρετικό δυναμισμό και πείσμα, που σπάνια συναντιούνται σε άνθρωπο»
Ηλεκτρονικά και ηχητικά βιβλία· καταφεύγω πολλές φορές και στα δυο· στα πρώτα, όταν η έντυπη έκδοσή τους έχει εξαντληθεί και στα δεύτερα, όταν τα χέρια είναι απασχολημένα με τις δουλειές του σπιτιού· τους οφείλω χάριτας, γιατί ο χρόνος δεν σπαταλιέται εντελώς στην καθημερινή φροντίδα του νοικοκυριού. Τίποτα, ωστόσο, δεν υποκαθιστά το χαρτί. Ξεφυλλίζω –ύστερα από την προσεκτική ανάγνωση– τη Φιορούλα. «Νουβέλα», την χαρακτηρίζει ο συγγραφέας της Παναγιώτης Κουσαθανάς (Ίνδικτος, 2023), στην τελευταία «Σημείωση» που περιλαμβάνεται στο τέλος του βιβλίου. Τα σχόλιά μου στα περιθώρια, οι υπογραμμίσεις, όσο κι αν προσπάθησα να μην βεβηλώσω το κείμενο, μεταβάλλουν την εμφάνιση της όποιας σελίδας σ’ ένα παλίμψηστο. Πράγμα που σημαίνει ότι κάθε λέξη του βιβλίου άνοιγε διάλογο με τον αναγνώστη....
Περισσότερα >>«Σας χαιρετώ μακρόθεν», ο χειρόγραφος χαιρετισμός σε μια από τις πρώτες καρτ ποστάλ της Δράμας, που φέρει χρονολογία 15/3/1904 και στην επάνω αριστερή γωνία ιδιόχειρη επίσης προτροπή και ταυτόχρονη προσμονή: «Αναμένω απάντησίν σας»
Θα πήρε πολύ χρόνο να συγκεντρωθούν οι φωτογραφίες· να ανοίξουν ντουλάπια, συρτάρια, κασέλια, σεντούκια· να απλωθούν σε φαρδιές επιφάνειες· να γίνει η κατάλληλη επιλογή και να συντεθούν οι φωτογραφικές ενότητες που μας προτείνουν να γνωρίσουμε τη Δράμα:«Ιστορία», «Ο κάμπος», «Το ποτάμι», «Δάσος Φρακτού», «Δάσος Ελατιάς», «Ακολουθώντας το Αρκουδόρεμα», «Φαλακρό όρος». Φυλλομέτρησα μια, δυο, πολλές φορές, τις Φωτογραφίες της Δράμας χωρίς να διαβάζω καν τα σχόλια, επικεντρωμένη αρχικά μόνο στη χαρά της εικόνας: εικόνες της πόλης κατά την περίοδο της Τουρκοκρατίας· αρμονική συνύπαρξη Τούρκων, Ελλήνων, Εβραίων, Αρμενίων, Ευρωπαίων· η αλλαγή της ταυτότητας της πόλης με την ανταλλαγή των πληθυσμών (1923-1924)· πλατείες, δρόμοι, ναοί, το τζαμί, δημόσια κτίρια, εντυπωσιακά αρχοντικά, ο τοτινό...
Περισσότερα >>πάντοθεν ευδόκιμος
Η Ελένη Λαδιά στο «προλογικό σημείωμά» της δηλώνει τις αρχές που ακολουθεί στη συγγραφή της «νουβέλας» της (ο χαρακτηρισμός του λογοτεχνικού είδους ανήκει στην ίδια) Ηρώδης Αττικός, ο αισθαντικός: Δεν φιλοδοξεί να γράψει ιστορικό μυθιστόρημα, γιατί «όταν το εκλεγμένο για τηνσυγγραφή πρόσωπο έχει λίγα βιογραφικά στοιχεία, τότε είναι σχεδόν ανεπίτρεπτη η μυθοπλασία». Διατυπώνει, με τον τρόπο αυτό, όπως νομίζω, και μια ευρύτερη θέση της για το ιστορικό μυθιστόρημα· ότι, δηλαδή, εάν η ιστορική μορφή στερείται βιογραφικών στοιχείων, η καταφυγή στην πλήρη μυθοποίηση δεν τής είναι αποδεκτή. Επιλέγει η παρουσίαση του ήρωα να είναι «λιτή»· τον απαλλάσσει έτσι από την παράθεση στοιχείων της εποχής, όπως ένδυση, τοπογραφία πόλεων, συνήθειες κ. ά. Με τις διευκρινιστικές αυτές συγγραφικές αρχές, στις...
Περισσότερα >>«Μπαίνουμε μαζί σου στο μυστηριακό της σπίτι με τις ιριδίζουσες λάμψεις που αντανακλώνται σε πλήθος γυάλινες επιφάνειες και τις επιστρέφουν ως προστατευτικές λάμψεις των οραμάτων της»
Επιστολή στην Ελένη Λαδιά για την Επιστολή της σε μία νεκρή ποιήτρια Μόλις τέλειωσα στην Επιστολή σου σε μία νεκρή ποιήτρια, τη Νανά Ησαΐα. Ούτε μια γραμμή της δεν έχω διαβάσει· κάτι σκόρπια από εδώ κι από εκεί, χωρίς κάτι να κρατήσει η μνήμη. Ναι, αισθάνομαι ενοχές, γιατί αυτό το όμορφο και γενναίο πλάσμα δεν άξιζε την αδιαφορία μου· θα γλύκαινε με τον καλό το λόγο και την ευρύτερη αποδοχή, όσο ορμητικά κι αν ριχνόταν σε ό,τι έταζε προσωπικούς της στόχους. Και ήταν γυναίκα! Μπορεί, αν ήταν άντρας –ή αν δεν είχε τη δύναμη να πεθάνει από καρκίνο, καταφέρνοντας να μείνει εντεύθεν των συνόρων της αυτοκτονίας, χαιρετώντας τον κόσμο με το τελευταίο της τσιγάρο – να είχε δημιουργηθεί γύρω της ένας μύθος που σήμερα θα ξαναζωντάνευε ανασταίνοντάς την. «Νουβέλα» χαρακτηρίζεις το βιβλίο σου. Και...
Περισσότερα >>Η Ειρήνη Μπόμπολη στο Γεύμα μάς αποκαλύπτει την περιπετειώδη διαδικασία της συγγραφής, της δικής της γραφής, που την καθιστά δομικό στοιχείο της αφήγησής της, και είναι σ’ αυτό που επικεντρώνομαι
Με Το γεύμα συμπληρώνεται μια δεκαπενταετία παρουσίας της Ειρήνης Μπόμπολη στα γράμματα. Μια πορεία έως τώρα αμφίδρομη, αφού ξεκίνησε με τον πεζό μυθιστορηματικό λόγο, συνέχισε με την ποίηση και επιστρέφει με ένα ακόμη μυθιστόρημα και πάλι στον πεζό λόγο. Ο Herman Melville στο Μόμπι-Ντικ ή Η Φάλαινα αποφαίνεται: «Για να γράψεις ένα μεγάλο βιβλίο, πρέπει να διαλέξεις ένα μεγάλο θέμα. Δεν μπορεί ποτέ να γραφτεί ένα μεγάλο βιβλίο, ένα βιβλίο που να αντέχει στο χρόνο, για τον ψύλλο, αν και υπάρχουν πολλοί που το έχουν επιχειρήσει».[1] Γνωρίζουμε επίσης ότι δεν αρκεί μόνο το μεγάλο θέμα αλλά και το «πώς» θα διαπραγματευτεί ο συγγραφέας το θέμα του. Τα μεγάλα εξάλλου θέματα κινούνται εντός ενός περιορισμένου κύκλου: ο έρωτας, ο θάνατος, το νόημα της ύπαρξης και συνακόλουθα ο αξιακός κώδι...
Περισσότερα >>Φωτεινή Στεφανίδη, «Τζιέρι μου – 1922», Καλειδοσκόπιο
Η Φωτεινή ?τεφανίδη είναι ζωγράφος. Ανήκει σ’ εκείνη τη γενιά που αγάπησε το σχέδιο και έμαθε να σχεδιάζει. Με το μολύβι έχει μια σχέση υπαρξιακή. Θαρρείς με μονοκονδυλιές αποδίδει την ουσία των πραγμάτων και τον χαρακτήρα των προσώπων. Την ουσία και τον χαρακτήρα, όπως η ίδια τα συναισθάνεται και είναι αυτό το συναίσθημα που μας μεταδίδει. Και το μολύβι της υπάκουο! Αλλά με μια εσωτερική ελευθερία που γνωρίζει πότε να παρακάμπτει κανόνες και συμβάσεις. Είναι προέκταση της καρδιάς της που κι εκείνη διατηρεί την ανεξαρτησία της μέσα σ’ ένα περιβάλλον που μας κάνει όλους να ασφυκτιούμε. Και στα κείμενά της με τον ίδιο τρόπο πορεύεται· στα βιβλία της, στα βιβλία που εικονογραφεί, στις εκδόσεις που επιμελείται· σε όλα είναι ζωγράφος. Και στα κείμενά της θα σταθεί στα μικρά που παραβλέπου...
Περισσότερα >>Όταν η αλήθεια είναι Γυμνή
academia.edu Δείτε την ομιλία της Γεωργίας Κακούρου-Χρόνη στην Πνευματική Εστία Σπάρτης, στις 8 Μαρτίου 2023 εδώ https://www.spartorama.gr/articles/61731-deite-tin-omilia-tis-georgias-kakourou---chroni-gunaikes-ston-kambaa-otan-i-alitheia-einai-gumni/ ...
Περισσότερα >>Κι εκείνος σαστισμένος πρόλαβε να μου πει «εγώ στην Αθήνα πήγα για να δω την κοπέλα μου» και κομπιάζοντας συμπλήρωσε «δεν ήξερα …»
Oι περίπατοι και τα αξιοθέατα που σου προσφέρει η Αθήνα είναι δελεαστικά, ειδικά τις Κυριακές με τα καταστήματα κλειστά και την αραιή κίνηση των τροχοφόρων στους δρόμους. Η διαδρομή μου ξεκινά πολύ πρωί από τον Άγιο Γεώργιο Κυψέλης· με τα πόδια η Πατησίων έως την Ομόνοια· από εκεί με το μετρό στο Μουσείο της Ακρόπολης· με τα πόδια δια της Διονυσίου Αρεοπαγίτου και της συνέχειάς της Αποστόλου Παύλου και Ερμού στον Κεραμεικό κι από εκεί δια της Πειραιώς στο Μουσείο Μπενάκη. Εναλλακτική, με το μετρό από την Ακρόπολη στον Κεραμεικό. Αλλά πώς χάνεις τον καλύτερο πεζόδρομο του κόσμου; Του κόσμου· αρκεί να σκεφτεί κανείς μόνο την Ακρόπολη, την Αρχαία Αγορά, τον ναό του Ηφαίστου (Θησείο) και τον Κεραμεικό. Τη διαδρομή την επαναλαμβάνω όσο πιο συχνά μπορώ και κάθε φορά με εκπλήσσει. Μετά από λ...
Περισσότερα >>«δεν το βάζω κάτω, δεν το βάζω κάτω, δεν το βάζω κάτω! Αυτό λέω, Γιώργη μου! Αυτό να λες κι εσύ!»
Τον πατέρα τον γιορτάζαμε την 28η Οκτωβρίου. Γιορτάζαμε την ονομαστική του εορτή. «Δημοσθένης, είναι αρχαίο ελληνικό όνομα», έλεγε ο πατέρας, «δεν έχω καμιά δουλειά να γιορτάζω με τον Άγιο Δημήτριο» και ξαφνιαζόμουν, επειδή ήταν πολύ θρησκευόμενος άνθρωπος, αλλά πάντα με ξάφνιαζε ο πατέρας. Έτσι έμεινε και ο δικός μου ο Δημοσθένης χωρίς ονομαστική εορτή. Και έως τώρα το έχει παράπονο, γιατί είχε ένα δώρο λιγότερο. Αλλά δεν γινόταν να τον γιορτάζουμε και τον εγγονό την 28η Οκτωβρίου. Τον παππού τον γιορτάζαμε, γιατί πολέμησε στην πρώτη γραμμή στην Ήπειρο (δεν την είπε ποτέ Αλβανία). Τον γιορτάζαμε κανονικά, με ιδιαίτερο πλήρες μενού και με τις διηγήσεις του πολέμου, τα τραγούδια της Βέμπο, την ανάγνωση, για άλλη μια φορά, του μικρού μέρους του ημερολογίου του που κατάφερε να διασώσει. ...
Περισσότερα >>«Ο Πραξιτέλης ζωγραφίζει τον βασιλιά Κλεομένη, με τη χρυσή κορόνα του να λάμπει κάτω από τον δυνατό ήλιο, που αποχαιρετά την Κρατησίκλεια έως ότου το καράβι απομακρυνθεί από το ιερό του Ποσειδώνα, στο Ταίναρο»
Ο Δημήτρης Δασκαλόπουλος έχει διατυπώσει την άποψη ότι «Μπορεί ο ξένος αναγνώστης του Καβάφη να μην πιάνει όλες τις αποχρώσεις της γλώσσας που πιάνει ένας Έλληνας, όπως όταν χρησιμοποιεί μια λέξη σε καθαρεύουσα που για μας έχει ιδιαίτερη σημασία, αλλά στις περισσότερες γλώσσες που έχει μεταφραστεί κερδίζει. Γιατί τα περισσότερα ποιήματά του έχουν ένα σενάριο. Μια ιστορία από την οποία βγαίνουν κάποια πράγματα που γίνονται αντιληπτά απ΄ όλο τον κόσμο. Δεν είναι μια ερμητική ποίηση, όπως του Σεφέρη ή άλλων ποιητών» (Συνέντευξη στον Χρήστο Παρίδη, lifo.gr). Η λέξη-κλειδί στην παραπάνω άποψη του κορυφαίου καβαφιστή, η οποία επιβεβαίωσε τον τρόπο με τον οποίο θα μπορούσαμε να τιμήσουμε τον εορτασμό για τη συμπλήρωση των 150 χρόνων από τη γέννηση του Αλεξανδρινού ποιητή με εκπαιδευτικές πρ...
Περισσότερα >>«Λίγες οι δυνάμεις -είπε- αλλά το σπίτι μου το συγυρίζω και δεν μπορώ να συγυρίσω το σπίτι της Παναγίας;»
Πολλές οι εκφάνσεις αφοσίωσης στην Παναγία, την Παντοβασίλισσα των προσφύγων μας της Μικράς Ασίας. Όλο το πρωινό της παραμονής η θεία Νίκα γυάλιζε τα καντήλια της «Παναγίας της Κοιμήσεως»: πρώτα τα δεξιά καντήλια, του Χριστού -μετά τα αριστερά, τα καντήλια της Παναγίας- ιεραρχώντας το θείο και το ανθρώπινο. Να αφαιρεθούν τα απόλαδα· σύρμα ψιλό, σύρμα χονδρό, σφουγγάρια, σαπούνι, ζεστό νερό και ξέβγαλμα στο κρύο νερό της πηγής - στέγνωμα στον ήλιο. Και μετά, με την ευφορία του πιστού που προσφέρει το ελάχιστο, τα απαστράπτοντα καντήλια να κρεμαστούν και να γεμίσουν λάδι. Να είναι λαμπερά και έτοιμα ν΄ ανάψουν σήμερα στην Χάρης Της σαν πρωτοκρέμαστα. Ογδόντα πέντε χρονών η θεία Νίκα: «Λίγες οι δυνάμεις -είπε- αλλά το σπίτι μου το συγυρίζω και δεν μπορώ να συγυρίσω το σπίτι της Πανα...
Περισσότερα >>«δόστε μου να γίνω όμορφος μέσα μου. Και όσα έχω έξωθέ μου να είναι φιλιωμένα με όσα έχω μέσα μου. Πλούσιος όμως να μου φαίνεται ο σοφός»
Στον σταθμό «Αττική» βρήκα το συρμό να με προσμένει με την πόρτα ανοιχτή. Η βιασύνη της επιβίβασης δεν μου επέτρεψε να ακούσω την ανακοίνωση για τη νέα αφετηρία του τραμ (και τερματικό σταθμό ταυτόχρονα) στη στάση Λεωφόρο Βουλιαγμένης, έως ότου ολοκληρωθούν οι εργασίες της αναβάθμισης της αποβάθρας στη στάση «Σύνταγμα» (10 Μαρτίου 2018). Όταν κατοικείς μόνιμα στη Σπάρτη και το μέσον κυκλοφορίας είναι το ποδήλατο και τα πόδια σου, έχεις ξεχάσει να προσέχεις τέτοιου είδους λεπτομέρειες. Βγαίνοντας από τη στάση «Σύνταγμα» του μετρό είδα τα έργα στην αποβάθρα και αποφάσισα να ακολουθήσω τις γραμμές έως ότου εντοπίσω αφετηρία του τραμ προς τη στάση Τροκαντερό· προορισμός μου το Μουσείο Παιχνιδιών (Μουσείο Μπενάκη) που εγκαινιάστηκε τον Οκτώβριο του 2017, στο Παλαιό Φάληρο, το αρχαιότερο ε...
Περισσότερα >>Άρης Μαραγκόπουλος, Αγαπημένο Βρωμοδουβλίνο, Τόποι και γλώσσες στο Ulysses του Τζέιμσ Τζόις
Τις περισσότερες παρουσιάσεις βιβλίων τις είδα κατά την περίοδο της καραντίνας, διαδικτυακά. Παρακολούθηση που νοσταλγώ· γιατί άλλος τρόπος δεν υπάρχει, εάν δεν κατοικείς στην Αθήνα. Και τις απόλαυσα χωρίς τους γύρω περισπασμούς· την κουβέντα ενός φίλου, το νεύμα ενός δεύτερου, την αργοπορημένη προσέλευση ενός τρίτου… Αλλά όσο και να ζυγίζω, η ζωντανή παρουσίαση έχει τα πρωτεία. Δεν είναι μόνο η συναναστροφή με τους φίλους αλλά και η συνεύρεση αγνώστων μεταξύ τους ανθρώπων που τους ενώνουν ωστόσο πολλά για να είναι παρόντες απέναντι σ’ ένα συγγραφέα. Έχω την αίσθηση ότι οι παρουσιάσεις τον τελευταίο καιρό επιχειρούν να γίνουν περισσότερο ευφάνταστες ως να μην αρκεί ο λόγος του συγγραφέα και όσα καταθέτει ο αναγνώστης-παρουσιαστής. Ίσως να ήταν ενδιαφέρουσα η μελέτη αυτής της αλλαγής...
Περισσότερα >>«Να τα εκατοστίσεις!»· να είναι πράγματι ευχή και όχι απειλή ή τραγωδία
O Βασίλης Σεϊτανίδης –αντιγράφω από το βιογραφικό σημείωμα του βιβλίου του ΓΗΡΑΤΕΙΑ …μια νέα ματιά– «γεννήθηκε στον Πειραιά το 1935 και σπούδασε Ιατρική στο Πανεπιστήμιο Αθηνών. Εργάστηκε πενήντα τέσσερα χρόνια ως νοσοκομειακός γιατρός στον δημόσιο και στον ιδιωτικό τομέα στην Ελλάδα, την Αγγλία και τις ΗΠΑ. Ασχολήθηκε με την λογοτεχνία μετά το 2016 που συνταξιοδοτήθηκε και έχει ήδη εκδώσει πέντε βιβλία: Το νόημα, Παρεξηγήσεις, Οι Μπαχάμες είναι τώρα εδώ, Γιοχάνες Κέπλερ, Γαλλικές μπαγκέτες, τα οποία έχουν λάβει θετικές κριτικές. Το ΓΗΡΑΤΕΙΑ …μια νέα ματιά είναι το έκτο του βιβλίο εκτός ιατρικής και το πρώτο και εκτός λογοτεχνίας.» Ο χαρακτηρισμός του τελευταίου βιβλίου του μοιάζει με λογοπαίγνιο· είναι βιβλίο εκτός ιατρικής και βιβλίο εκτός λογοτεχνίας. Ο ισχυρισμός του συγγραφέα ανα...
Περισσότερα >>«Οι φωτογραφίες της έκθεσης δεν μοιάζουν στημένες. Το βλέμμα πίσω από το φακό αγκάλιασε τις γυναίκες και τις απαθανάτισε με αγάπη. Και τις αδελφώνει!»
Ευχαριστώ τον πρόεδρο και τα μέλη της Λέσχης Φωτογραφίας Σπάρτης για την τιμή της πρόσκλησης και τη χαρά της συνεύρεσης. Με τη Λέσχη Φωτογραφίας μας συνδέουν πολλά. Γνώριζα τις ανησυχίες των οραματιστών της. Παρακολούθησα, και εξακολουθώ να παρακολουθώ, εδώ και εικοσιένα, φέτος, χρόνια την πορεία της. Και είναι μεγάλη η ικανοποίηση να διαπιστώνει κανείς ότι οι στόχοι που τέθηκαν από τους οραματιστές της εξακολουθούν να υπηρετούνται. Εμμένω σε δύο απ’ αυτούς: α) το μάτι να μαθαίνει να βλέπει και β) το βλέμμα πίσω από το φακό να ομορφαίνει και την πόλη. Και οι δυο αυτοί στόχοι εμπλουτίζονται, πλαταίνουν και βαθαίνουν με τους τρόπους που έχει επιστρατεύσει η Λέσχη: τα σεμινάρια, την επαφή με καταξιωμένους φωτογράφους, τις συναντήσεις των μελών, τις πρακτικές, τις εκθέσεις, τη συμμε...
Περισσότερα >>«...ένα συνεχές πήγαινε-έλα στον χρόνο –παρελθόντα, παρόντα, μέλλοντα– με αξιολογήσεις, ρήξεις και συνέχειες. Και για πρώτη φορά με τόσες ανησυχίες για το κατά πού σαλπάρει η Ελλάδα κι η Ευρώπη μας… »
Τους φαντάζομαι και τους τέσσερις σ’ ένα τετράγωνο ξύλινο τραπέζι, από εκείνα που βρίσκονται ακόμη σε κάποιο παλιό ταβερνάκι που δεν ανακαινίστηκε. Πρώτα ο Άγγελος (Δεληβορριάς) , απέναντί του η Μαρίνα (Λαμπράκη-Πλάκα) και στις δυο άλλες πλευρές αντικρυστά οι δυο Γιάννηδες (Σάμιος και Τριήρης). Ο πιο ανυπόμονος ο Γιάννης Σάμιος , γιατρός ορθοπεδικός, αλλά από εκείνη την παλιά ράτσα των ιατροφιλοσόφων, με ιδιαίτερα ενδιαφέροντα για την αρχαιολογία. Δείχνει στον Άγγελο μικρούτσικα όστρακα που έβρισκε στους περιπάτους του στην Κερατέα· από φόβο, μην παραπέσει κάποια πολύτιμη μαρτυρία που θα ήταν χρήσιμη στους αρχαιολόγους. Και μετά στοχεύει στη Μαρίνα να ξεδιαλύνει απορίες για τον Πλήθωνα, τον Μυστρά και την αναγεννησιακή τέχνη. Ο Γιάννης Τριήρης , γήινος, πετάει ένα αστείο για να τους ...
Περισσότερα >>Παρουσιάζει το λεύκωμα «Δια χειρός τέκτονος…»
Η Γεωργία Κακούρου Χρόνη παρουσιάζει το λεύκωμα «Δια χειρός τέκτονος… Λιθανάγλυφα προεπαναστατικών εκκλησιών της Αρκαδίας» (κείμενα: Μαρία Τσούπη, φωτογραφίες: Αγγελική Νικήτα, έκδ. Σωματείο Φίλων Παραδοσιακής Αρχιτεκτονικής «Άνθη της Πέτρας»): Στο κυριακάτικο μεσημεριανό τραπέζι, που ήταν αφιερωμένο στις γιαγιάδες και στους παππούδες, ξετυλίγονταν απρόσμενες ιστορίες, που μπορεί να είχαν ξαναειπωθεί, αλλά η διάθεση της γιαγιάς και του παππού, το ένα ποτηράκι κρασί παραπάνω, η ευτυχία να μας βλέπουν όλους μαζεμένους, τις έκανε, κάθε φορά, διαφορετικές. Από τον παππού πρωτάκουσα ιστορίες για Λαγκαδινούς μαστόρους που έρχονταν πολλοί μαζί, κομπανίες, και με αμούστακα αγόρια ανάμεσά τους, για να χτίσουν τα σπίτια της Γκοριτσάς και των Τσιντζίνων («αδελφά» χωριά της Λακωνίας, το πρώτο ...
Περισσότερα >>Τα χέρια της δεν σταματούσαν ποτέ. Δεν σταματούσαν να μεταποιούν τη φτώχια και την ανάγκη σε ομορφιά, σε ευγένεια και σε πολιτισμό.
Η Φωτεινή Στεφανίδη είναι ζωγράφος. Ανήκει σ’ εκείνη τη γενιά που αγάπησε το σχέδιο και έμαθε να σχεδιάζει. Με το μολύβι έχει μια σχέση υπαρξιακή. Θαρρείς με μονοκονδυλιές αποδίδει την ουσία των πραγμάτων και τον χαρακτήρα των προσώπων. Την ουσία και τον χαρακτήρα, όπως η ίδια τα συναισθάνεται και είναι αυτό το συναίσθημα που μας μεταδίδει. Και το μολύβι της υπάκουο! Αλλά με μια εσωτερική ελευθερία που γνωρίζει πότε να παρακάμπτει κανόνες και συμβάσεις. Είναι προέκταση της καρδιάς της που κι εκείνη διατηρεί την ανεξαρτησία της μέσα σ’ ένα περιβάλλον που μας κάνει όλους να ασφυκτιούμε. Και στα κείμενά της με τον ίδιο τρόπο πορεύεται· στα βιβλία της, στα βιβλία που εικονογραφεί, στις εκδόσεις που επιμελείται· σε όλα είναι ζωγράφος. Και στα κείμενά της θα σταθεί στα μικρά που παραβλέπουμε, ...
Περισσότερα >>«Με το χάραμα πρωτοψάλτες τα κοτσύφια της αυλής, σχεδόν οικόσιτα, που τσιμπολογούν τα πανωτσάμπια από το εφτακοίλι της γυμνής κληματαριάς.»
Οκτώ με εννιά μήνες του χρόνου η ακοή απέχει από την ανθρώπινη ομιλία. Όχι από επιλογή αλλά γιατί εδώ στο βουνό, πάνω από τα χίλια μέτρα, μόνο το Σαββατοκύριακο ή το κατακαλόκαιρο φθάνει λαλιά ανθρώπινη ή άλλοι ήχοι που συνδέονται μαζί της, όπως αυτός του αυτοκινήτου ή άλλου μηχανοκίνητου. Δεν υπάρχει τηλεόραση, τα φώτα κλείνουν νωρίς (οι συχνές διακοπές του ηλεκτρικού ρεύματος τα κλείνουν έτσι κι αλλιώς ακόμη νωρίτερα) και οι δραστηριότητες ρυθμίζονται, όπως αποξεχάσαμε, περισσότερο με το φως του ήλιου. Η φίλη σιωπή με «χίλιες γλώσσες κρένει». Με το χάραμα πρωτοψάλτες τα κοτσύφια της αυλής, σχεδόν οικόσιτα, που τσιμπολογούν τα πανωτσάμπια από το εφτακοίλι της γυμνής κληματαριάς. Μετά ο ήχος του νερού, όπως πηδάει από βράχο σε βράχο κατηφορίζοντας όλο το βουνό έως ότου ανταμώσει ...
Περισσότερα >>Ένα αφήγημα
Είσαι δίπλα μου από την πρώτη τάξη του Γυμνασίου. Δώρο του πατέρα που μάλλον απηύδησε από τις πολλές άγνωστές μου λέξεις. Κατά καιρούς σε παραγκώνιζα ανατρέχοντας σε άλλους συντρόφους σου. Δεν σου κακοφαινόταν. Πάντα υπομονετικά στη θέση σου περίμενες τη σειρά σου. Αν ερχόταν… Πόσες φορές σε ανοιγόκλεισα άραγε… Και τώρα για να ανταμωθούμε θα πρέπει πολύ προσεκτικά να σε ξαπλώσω σε μεγάλη επιφάνεια για να μην ξεχυθούν τα φύλλα σου και διαλυθείς ολότελα. Θα σε οικτίρουν τα υπόλοιπα λεξικά που λάμπουν ολοκαίνουργια στη βιβλιοθήκη. Η διαβεβαίωση ότι έχεις την πρώτη θέση στην καρδιά μου, τάχα να σε παρηγορεί; Χαζεύω το εσώφυλλο· στην πάνω αριστερή γωνία, γραμμένο το όνομά μου με μπλε μελάνι· ωραίος γραφικός χαρακτήρας με επιμελημένα τα πρωτογράμματα με καμπύλες που πια δεν συνηθίζω ή δεν...
Περισσότερα >>Αυτή η πλούσια παρακαταθήκη των παιδικών βιωμάτων προσφέρει την πρώτη ύλη που η άξια γραφίδα μεταπλάθει σε ένα σύγχρονο ανάγνωσμα
Η Ελένη Σαραντίτη γεννήθηκε και μεγάλωσε στη Νεάπολη, πόλη στο άκρο της Λακωνίας που φιλόξενα ανοίγεται στη θάλασσα και είναι επιδεκτική των μύθων που θέλουν τον Αινεία, μετά την άλωση της Τροίας, να καταφεύγει εδώ –ενδιάμεσος σταθμός του πλου προς τη Ρώμη– και να ιδρύει πόλεις, που αργότερα ο Βοίας, από το γένος των Ηρακλειδών, θα συνενώσει σε μια, γι’ αυτό και το όνομα της πόλης «Βοιαί». Κι όταν οι Βαυαροί χάραξαν το ρυμοτομικό της σχέδιο και νέος πληθυσμός ενσωματώθηκε στην καλοσχεδιασμένη πόλη, αυτή έγινε «Νεάπολη», αλλά το «Βοιών» (Νεάπολη Βοιών) παραμένει και φέρει όλη τη μακραίωνη παράδοση της νέας πόλης. Σ’ αυτόν τον τόπο, με τους παλιούς μύθους ζωντανούς, που η θάλασσα, τα μακρινά ταξίδια των ναυτικών κι ο Καβομαλιάς δεν έπαυσαν να εμπλουτίζουν, μεγαλώνει η Λενίτσα που αφηγείτ...
Περισσότερα >>Με εικόνες, μουσικές, ήχους, τραγούδια, στίχους, θεατρικό παιχνίδι, μέσα δηλαδή από μια «πολυτροπική προσέγγιση» τα παιδιά μπόρεσαν να «διαβάσουν» τα ποιήματα του Λόρκα
Κάλη Καββαθά η συγγραφέας· «εκδρομή με τον Φεδερίκο» ο τίτλος ενός ιδιαίτερου βιβλίου. Πρόκειται για μια διδακτική προσέγγιση ποιημάτων του Φεδερίκο Γκαρθία Λόρκα από την Κάλη Καββαθά, νηπιαγωγό στο 46ο Νηπιαγωγείο Αθήνας. Η Κάλη Καββαθά, μας πληροφορεί το σύντομο βιογραφικό της σημείωμα που περιλαμβάνεται στο βιβλίο, είναι νηπιαγωγός και εμψυχώτρια θεατρικού παιχνιδιού για παιδιά και ενήλικες. Μαθήτευσε στον Λάκη Κουρετζή, υπήρξε μέλος της Ομάδας Τέχνης Πάροδος και συνεργάζεται με τον Δημήτρη Παπαϊωάννου. Να προσθέσω ότι γεννήθηκε και μεγάλωσε στη Σπάρτη κι άφησε την πόλη για τις σπουδές της. Το βιβλίο της δεν έχει εμπορικούς σκοπούς· σχεδιάστηκε για τη χαρά της «εκδρομής», για να θυμούνται τα παιδιά μεγαλώνοντας και για να τεθούν υπό συζήτηση μέθοδοι προσέγγισης της ποίησης για τη...
Περισσότερα >>«Εις αυτά τα όρη έφυγαν οι μαύροι Σπαρτιάται /Και είν’ αυτοί που λέγονται την σήμερον Μανιάται»
Η Έφη Πετρέα, Έφορος του Τμήματος Προστασίας Μητέρας και Παιδιού του Λυκείου Ελληνίδων, ανασύρει από το γραφείο του συζύγου της ένα παλιό, «αραχνοΰφαντο», ολιγοσέλιδο βιβλίο, συγγραφέας του οποίου είναι ο αδελφός του παππού του συζύγου της, Μιχάλη Πετρέα, ο Στυλιανός Μιχ. Πετρέας. Η «πραγματεία», κατά τον χαρακτηρισμό του συγγραφέα της, τιτλοφορείται «Ήθη και έθιμα της Μάνης»· παρέχει πληροφορίες για τη ζωή των Μανιατών με επίκληση, για την επιστημονική τεκμηρίωση, ξένων και αρχαίων Ελλήνων συγγραφέων· και δομείται στα εξής κεφάλαια: «Πρόλογος», «Η Μάνη», «Οι Μανιάτες», «Οι κατοικίες», «Η ενδυμασία», «Τροφή και ποτά», «Οι γάμοι», «Οι κηδείες», «Η μαντεία», με το περιεχόμενό τους να ανταποκρίνεται πλήρως στους τίτλους. Η ζωή του συγγραφέα θα μπορούσε να αποτελέσει έναυσμα για μια πολύπ...
Περισσότερα >>Βασίλης Σεϊτανίδης, «Γαλλικές Μπαγκέτες», Διηγήµατα, Νότιος Άνεµος, 2021
Το μότο του Κίρκεγκωρ που προτάσσεται του κειμένου «Τη ζωή την ζούμε ατενίζοντας µπροστά, αλλά την κατανοούµε κοιτάζοντας πίσω» εξηγεί και το «γιατί» της συγγραφής του Βασίλη Σεϊτανίδη . Ο Βασίλης Σεϊτανίδης γράφει – από τότε που το προνόµιο άσκησης της ιατρικής, σχετικά µε το Νόηµα λόγω συνταξιοδότησής του, παραχωρείται στους νεότερους συναδέλφους του – γιατί έµαθε να ατενίζει µπροστά. Αλλά για να κατανοηθεί το εναποµείναν µπροστά, ο συγγραφέας υποχρεούται να κατανοήσει την πορεία που διέγραψε έως το «τώρα» της συγγραφής. Ο ίδιος εξάλλου στο προλογικό του σηµείωµα («Αντί προλόγου») διευκρινίζει µε σαφήνεια τις συγγραφικές του προθέσεις καθώς και την επιλογή του µότο: «Ακολουθώντας την παρότρυνση του Kierkegaard και προσπαθώντας να κατανοήσω την ζωή µου γυρίζω πίσω σε γεγονότα, καταστάσε...
Περισσότερα >>Οι δεκαετίες της Ανθούλας Δανιήλ (Εκδόσεις Βακχικόν, Αθήνα 2020), αλλά και οι δικές μας
Το κείμενο που ακολουθεί έχει προσωπικό χαρακτήρα (υπάρχει άραγε και κείμενο χωρίς προσωπικό χαρακτήρα;). Όταν το έγραφα απευθυνόμουν στην ίδια την Ανθούλα Δανιήλ. Με την κοινοποίησή του, διευρύνεται απλώς ο κύκλος των φίλων, αυτών που ζητούν να μάθουν «το διάβασες το βιβλίο της Ανθούλας; Πώς σου φάνηκε; Ανθούλα μου, Όχι τώρα που γερνάω (μεγαλώνουμε, δεν γερνάμε …), αλλά από παιδί, είχα τη συνήθεια να καταγράφω τα βιβλία που διάβασα· μια εντύπωση· και οπωσδήποτε τα αποσπάσματα που μου άρεσαν, δηλώνοντας – ευτυχώς – και τον αριθμό της σελίδας. Ίσως υποσυνείδητα να με είχε επηρεάσει ο μπαμπάς μου, με εκείνο το «εμελετήθη» (εκπληκτικός ο γραφικός του χαρακτήρας, αλλά τότε διδάσκονταν «Καλλιγραφία») κι από κάτω ολογράφως το όνομά του, στην πρώτη λευκή σελίδα του βιβλίου ή, εάν δε...
Περισσότερα >>Η ανάμνηση μιας συνάντησης με τον καλλιτέχνη τη δεκαετία του ΄80 μπλέκεται με την πρόσφατη επίσκεψή μας στο «Μουσείο Αμαρουσίου», πλέον «Ίδρυμα Γιάννη Τσαρούχη», με αφορμή την έκθεση «Ερριμμένες σκιές»
«Έμαθα πολλά, αλλά κυρίως έμαθα πόσα αγνοώ» Μαρούσι, οδός Πλουτάρχου 28, Οκτώβριος 1984. Ο Γιάννης Τσαρούχης οικοδεσπότης, το σπίτι του ανοικτό για όλους τους επισκέπτες. Χάζευα τα πεύκα της αυλής, ένα μεταλλικό στρογγυλό τραπεζάκι, από εκείνα των παλιών καφενείων που συναντάμε και στους πίνακές του· είχε ένα γιουβετσάκι πήλινο στη μέση. Ο κήπος χορταριασμένος αλλά όχι αφρόντιστος. Είναι έτσι «από φροντίδα και όχι από αφροντισιά» μου είπε αργότερα. Δεν του πήγαινε –συμπλήρωσε– να τον πληγώνει ξεριζώνοντας ζιζάνια, χόρτα κι αγριολούλουδα. Άκουσα τα συρτά –ένα σύρσιμο γοργό, σχεδόν τραγουδιστικό– βήματά του. Ερχόταν πίσω μου με την εφημερίδα κάτω από τη μασχάλη. Μπήκαμε μαζί στο σπίτι. Η αμηχανία μου υποχώρησε, όταν χωρίς άλλη κουβέντα τον ακολούθησα στη σκάλα, που αμέσως δεξιά μετά...
Περισσότερα >>Τα τριάντα τελευταία χρόνια σε όλους τους εκάστοτε δημάρχους επεσήμανα την ανάγκη διάσωσης του έργου του Νίκου Νικολάου στο «Ξενία»
Πριν ένα περίπου χρόνο είχε δημοσιευθεί κείμενό μου https://www.spartorama.gr/articles/14061/ με κατακλείδα την εξής παράγραφο που απαντούσε στον ερωτηματικό τίτλο του κειμένου «Ούχ ύβρις τάδε;»: «Η απάντηση – δυστυχώς – καταφατική για τους Σπαρτιατες! Πόσο μάλλον που ο ίδιος ο Νικολάου ανάγει την καταγωγή του στα Χρύσαφα, από όπου η οικογένειά του μετανάστευσε το 1853 στην Ύδρα, όπου μετά τα Ορλωφικά (1770) κατέφυγε και το μεγαλύτερο μέρος των κατοίκων του οικισμού που ήκμασε κατά τον 17ο αιώνα. «Είμαστε παλιοί λαοί», είχε επισημάνει ο Νίκος Νικολάου, αλλά ούτε κι αυτή η επίγνωση απέτρεψε την ασέβειά μας». Αυτό που δεν σεβαστήκαμε αφορούσε στην τοιχογραφία (368x265 εκ.) του Νίκου Νικολάου που μας υποδεχόταν ακριβώς απέναντι από την είσοδο του «Ξενία» της Σπάρτης, ρημαγμένο σήμερα,...
Περισσότερα >>«Οι «Γυναίκες στον καμβά», ωστόσο, εμμένουν πιεστικά να έρθουν στην παρέα μας και με χαρά, με πρώτη ευκαιρία, θα μοιραστώ τα ψιθυρίσματά τους μαζί σας»
«Αγαπητές φίλες και αγαπητοί φίλοι, Ευχαριστώ πολύ για το «μοίρασμα» της αφίσας· μοίρασμα αγάπης! Ευχαριστώ και για τις ευχές για την «καλή επιτυχία». Οι «Γυναίκες στον καμβά ΙΙ» , αποτελούν συνέχεια, κατά κάποιο τρόπο, παρουσίασης που έχει προηγηθεί με τίτλο «Γυναίκες στον καμβά Ι» . Στις Γυναίκες στον καμβά Ι», με χρονικά όρια, στο ένα άκρο τον πίνακα του Jacques-Louis David «Ο όρκος των Ορατίων» και στο άλλο την «Olympia» του Edouard Manet είχα στοχεύσει στον τρόπο με τον οποίο η σύλληψη και η απόδοσή της με μια εντελώς, ιδιαίτερη, νέα «γραφή» μαρτυρεί τα τεκταινόμενα με τη γλώσσα της ζωγραφικής, που μερικούς/ές από εμάς έλκει – χωρίς να την παρακάμπτει – περισσότερο από εκείνη της ιστορίας. Στην προγραμματισμένη για σήμερα συνάντηση στρέφω τον φακό από τη Γαλλία στο Ηνωμένο ...
Περισσότερα >>«Πέρα από τις προσδοκίες μου..., αντάμωσα το σπίτι της «Σχεδίας». Όλα όπως θα τα ήθελα· όλα παραπάνω απ’ ό,τι θα τα ήθελα»
Τη «Σχεδία» την πρωτοπήρα στο Σύνταγμα, στην έξοδο του μετρό προς την πλατεία. Θυμάμαι ότι είχα αντισταθεί για αρκετό καιρό στην ευγένεια του πωλητή, υπολογίζοντας σ’ ένα ακόμη έντυπο διαφημιστικό ή αδιάφορο, αν όχι περιβαλλοντικά επιζήμιο, αφού απέκλεια εκ των προτέρων να έβρισκε θέση στη βιβλιοθήκη μου. Η πρώτη έκπληξη ήταν η απόδειξη «φυτεμέμη» ανάμεσα στις σελίδες του περιοδικού· μετά η αισθητική του και το περιεχόμενό του. Έτσι από το ίδιο στέκι, η «Σχεδία» έγινε από τις καθιερωμένες συνήθειες του ερχομού μου στην Αθήνα. Από το περιοδικό πληροφορήθηκα για το σπίτι της «Σχεδίας» (Κολοκοτρώνη 56). Πάντα αναζητούσα – χωρίς να τον έχω βρει – έναν χώρο στην Αθήνα, όπου ανάμεσα στα τρεχάματά μου, συνήθως στο κέντρο της πόλης, θα μπορούσα να πάρω μιαν ανάσα· να καθήσω κάπου απρογρα...
Περισσότερα >>«Ο χώρος κρατά συμπυκνωμένο χρόνο», Gaston Bachelard
Τον χαρακτήρα ενός χωριού τον γνωρίζεις από την «αγορά» που ορίζεται από τον κεντρικό δρόμο, πέρασμα όλων των τροχοφόρων και του λεωφορείου που στις μέρες μας κυρίως μεταφέρει παιδιά στο σχολείο. Εκεί το καφενείο, η ταβέρνα, το «κοινοτικό μέγαρο», που η επωνυμία του ανήκει πια σε χρόνο ιστορικό μετά τη συνένωση των δήμων. Αλλά για μένα το χωριό δεν το χαρακτηρίζει η αγορά, αλλά τα δρομάκια του, τα στενά σοκάκια που συγκλίνουν προς την αγορά. Άλλοτε σ’ αυτά τα δρομάκια έσφυζε η ζωή· ζώα που φόρτωναν και ξεφόρτωναν· φούρνοι (διακόσιοι ήταν άλλοτε οι φούρνοι του χωριού) που κάπνιζαν και μοσχομύριζαν ψωμί· φωνές παιδιών (δυο τα σχολεία, Δημοτικό και Ελληνικό) που συναγωνίζονταν κότες, κατσίκες, πρόβατα, σκυλιά στους λαρυγγισμούς· μπλε γκαζοντενεκέδες με κόκκινα γεράνια· μοσχοβολούσε το γ...
Περισσότερα >>Μια «Πρόσκληση» παιχνίδι. Έπιασα τον εαυτό µου να µετρά: ένα δύο … είκοσι επτά, για να διαπιστώσω αν λείπει κάποιο βιβλίο από την αναδροµή· και µετά πήρα να διαβάζω τους τίτλους...
Η Φωτεινή Στεφανίδη µεγάλωσε µε τη ζωγραφική. Στο εργαστήρι του πατέρα της (επίσης σπουδαίου ζωγράφου, Γιάννη Στεφανίδη, και ιδρυτή, µαζί µε τον αδελφό του, των εκδόσεων «Στεφανίδη») µυρίζει και ανακατεύει χαρτιά και χρώµατα· µε ορθάνοιχτες τις αισθήσεις στον άλλο της µεγάλο δάσκαλο, τη φύση, αναζητά τα προσωπικά της µονοπάτια. Από τα πέντε της κιόλας ανακαλύπτει το µελάνι της παπαρούνας, αυτής που σχεδόν πάντα, έστω κι αχνή µε το µολύβι, ξεπηδά, απρόσκλητη, στις ζωγραφιές της. Σ΄ αυτό το µελάνι επιστρέφει για να σχεδιάσει µε την ίδια αθωότητα και ειλικρίνεια του πεντάχρονου παιδιού το εξώφυλλο του «Καταλόγου» που συνοδεύει την έκθεση «Χρήστος και Φωτεινή. Λόγος και εικόνα. Εικαστική έκθεση στη Λήµνο. Φωτεινή Στεφανίδη, εικονογράφηση, χαρακτική, ζωγραφική από 28 συνεργασίες µ...
Περισσότερα >>Να σε καλούν στο σχολειό τους οι παλιοί σου μαθητές για να γιορτάσετε μαζί με τους δικούς τους μαθητές την Παγκόσμια Ημέρα Παιδικού Βιβλίου αποτελεί τιμή υψίστη. Γ και Δ τάξεις του 4ου Δημοτικού Σχολείου Σπάρτης. Η νοιασμένη μαθήτριά μου, Πηνελόπη Χριστάκου, δασκάλα τώρα Ειδικής Αγωγής, εδώ και δυο μήνες συζητούσε μαζί μου το σημερινό «μάθημα». Στόχος να δείξουμε στο παιδιά (για άλλη μια φορά) ότι το βιβλίο είναι και χρήσιμο και απολαυστικό. Αμέριστη η υποστήριξη της Διευθύντριας του σχολείου Ξένιας Γεωργακοπούλου και ενθουσιώδης η συμμετοχή από τις δασκάλες: Σοφία Καραγιαννάκου, Γιάννα Αναγνωστοπούλου και Άννα Μπίσσα. Η επιλογή, «Ομήρου Οδύσσεια», έκδοση του Κέδρου (1987), διασκευασμένη και εικονογραφημένη από τη Σοφία Ζαραμπούκα. Τι μπορούν να μάθουν στα παιδιά «Τα εν Λακεδαίμονι» ...
Περισσότερα >>«Απέλθετε» η τελευταία λέξη του «Επιταφίου» και δεν μετακινήθηκε κανείς από τους σαράντα περίπου θεατές. Ούτε χειροκρότησε κι ας είχε αποχωρήσει από τη «σκηνή» η ηθοποιός
«Άπιτε», δηλαδή «Απέλθετε», είναι η τελευταία λέξη του «Επιταφίου» που µας παραδόθηκε από τον Θουκυδίδη και µε τον οποίο τίμησε τους πρώτους νεκρούς του Πελοποννησιακού Πολέμου ο Περικλής στήνοντας ταυτόχρονα και το μνημείο της αθηναϊκής πολιτείας. Σε σκηνοθεσία του Δήμου Αβδελιώδη, στην Οικία του Άγγελου και της Λητούς Κατακουζηνού, τον Επιτάφιο «εκφωνεί» η Ηωάννα (Ηωάννα, από το Ηώ+Άννα) Σπανού, έμπλεος από τις λέξεις και τις σιωπές του κειµένου. Χαιρετίσαμε το βραβείο Σκηνοθεσίας Ελληνικού Έργου «Κάρολος Κουν», για το 2018, στον Δήμο Αβδελιώδη, τον σκηνοθέτη που πέρα από όλα τ’ άλλα – και είναι πολλά – ανέδειξε και την επικαιρότητα δημµιουργών του νεοελληνικού λογοτεχνικού λόγου. «Οικία Κατακουζηνού», οδός Αµαλίας 4, 5ος όροφος. Εδώ και δέκα χρόνια τώρα, η Σοφία Πελοποννησίο...
Περισσότερα >>Ν. Βρεττάκος: «Τέλος πάντων προς τον Ταΰγετο έχω υποχρεώσεις. Εξετέθην δημοσία μαζύ του, τι θα ειπεί και ο κόσμος να γυρίζω στα ξένα βουνά...»·
Ο τίτλος αυτού του κειμένου προέρχεται από μία υδατογραφία της Τατιάνας Γκρίτση- Μιλλιέξ, στην οποία απαθανατίζει το Saint-Sorlin-d’Arves υποδεικνύοντας και τη θέση του χωριού στο οποίο γεννήθηκε ο πατέρας του Roger Milliex. 1 Στην πίσω πλευρά, της μικρής σε διαστάσεις υδατογραφίας, γραμμένη ιδιόχειρα με μαύρο μελάνι από την Τατιάνα, απαντάται και η φράση «Και τα βουνά, οι φίλοι σου, σε χαιρετάνε». 2 Η Τατιάνα Μιλλιέξ γνώριζε ότι φίλοι του Νικηφόρου Βρεττάκου υπήρξαν όλα τα βουνά που μάλλον διαμαρτύρονται για το στερεότυπο ο «Ταϋγετος του Νικηφόρου Βρεττάκου». Ένα βουνό, κι αυτό ξένο, οι Άλπεις φιλοξένησαν τον ποιητή στο Τρόγγεν της Ελβετίας, όταν αυτοεξόριστος κατέφυγε στην Παιδούπολη Πεσταλότσι. 3 Και το ίδιο πάλι βουνό, αλλά αυτή τη φορά οι Νότιες Άλπεις της Γαλλίας, φρόντισαν...
Περισσότερα >>Θα αναγνωρίσουμε στις γυναίκες-μούσες των προραφαηλιτών ζωγράφων
Στην περυσινή επέτειο της «Παγκόσμιας Ημέρας της Γυναίκας» μίλησα στους/στις εκπαιδευτικούς με θέμα «Γυναίκες στον καμβά» 1 με μία επιλογή έργων από τον «Όρκο των Ορατίων» του Jacques-Louis David έως την «Ολυμπία» του Edouard Manet και με οδηγό τη Linda Nochlin 2 επέμεινα στη βικτωριανή εποχή, για να προσωπογραφηθεί η τοτινή γυναίκα και να αναδειχθεί ακόμη περισσότερο ό,τι προσκόμισε στην τέχνη ο Μανέ με την «Ολυμπία» του. Η βικτωριανή εποχή ήθελε τη γυναίκα αδύναμη, παθητική, σεξουαλικά διαθέσιμη στις επιθυμίες των ανδρών. Ο ρόλος της, απολύτως καθορισμένος, περιοριζόταν στην ανατροφή των παιδιών και την καλή λειτουργία του σπιτιού η προσπάθειά της για εκλογικά δικαιώματα (Suffragettes), για ανάμειξη στην πολιτική ή για διάκριση στον χώρο εργασίας χαρακτηρίστηκε απονενοημένη. Αυτή η...
Περισσότερα >>Με αφορμή την αναδρομική έκθεση του Γιάννη Μόραλη και τη φιλία του με τον Νίκο Νικολάου
Η μεγάλη αναδρομική έκθεση του Γιάννη Μόραλη στο Μουσείο Μπενάκη (της οδού Πειραιώς· η έκθεση παρατάθηκε έως τις 10 Φεβρουαρίου) στέκεται με συγκίνηση στη σχέση Μόραλη και Νικολάου. Την καλλιτεχνική πορεία του Νίκου Νικολάου (1909-1986) ιχνηλατήσαμε στις δυο μεγάλες εκθέσεις: την αναδρομική στην Εθνική Πινακοθήκη (1991) και στην έκθεση του Μορφωτικού Ιδρύματος Εθνικής Τραπέζης στο Μέγαρο Εϋνάρδου με τα «Σχέδια 1929-1986» (2017). Οι δύο καλλιτέχνες συναντήθηκαν, σπουδαστές στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών της Αθήνας, στο Εργαστήριο του Ουμβέρτου Αργυρού και δέθηκαν με στενή φιλία, που διατηρήθηκε αδιάπτωτη έως το τέλος, και οδήγησε τελικά και τον Μόραλη στην Αίγινα. Το κοινό τους ταξίδι στη ζωή και στην τέχνη εκκίνησε το 1937, για τη Ρώμη πρώτα και ύστερα για το Παρίσι, όταν ο Μόραλη...
Περισσότερα >>«Τα έργα της Νάντιας Σκιαδά εκφαίνουν, φωτογραφίζουν με ειλικρίνεια, τον δικό της χρόνο· τις προσωπικές στιγμές πόνου και της διαχείρισής του»
Όσο και να ωριμάζει η Νάντια Σκιαδά ως καλλιτέχνις, θα κρατώ παράλληλα την εικόνα ενός νεαρού, όμορφου κοριτσιού, όλο αυθορμητισμό και ειλικρίνεια που με συνάντησε στην Κουμαντάρειο Πινακοθήκη (Παράρτημα της Εθνικής Πινακοθήκης στη Σπάρτη) για να συζητήσουμε την πτυχιακή της εργασία. Από το «Άριστα» του πτυχίου της, στη Σχολή Καλών Τεχνών της Ρώμης (2006), έως σήμερα, η Νάντια έχει διανύσει μια μακρά πορεία κι έχει δοκιμάσει – και δοκιμαστεί – διάφορες εικαστικές εκφάνσεις. Στην τωρινή της έκθεση μάς ατενίζει με τη ζωγραφική της μέσα από τους καμβάδες και τα χαρτιά της. Κοινός τόπος όλων των προσπαθειών της, νομίζω, η «υποκειμενικότητα»· καθοριστικό στοιχείο ήδη της πρώτης ατομικής της έκθεσης («L’ urlo del silenzio-Η κραυγή της σιωπής», Μάρτιος 2010). Είχα τότε παρατηρήσει – το ...
Περισσότερα >>«Και σήμερα φωτογράφησα τα άνυδρα κρινάκια που σου άρεσαν, αυτά που φύονται στην άμμο, σχεδόν ακουμπητά στο κύμα»
Βάσια μου, Σε αντάμωσα στο 2ο Λύκειο της Σπάρτης. Ήσουν σπουδαία ιστορικός, κι όσο καλή καθηγήτρια και να ήσουν, εξακολουθώ να πιστεύω ότι ο επιστημονικός σου χώρος ήταν η Αρχαιολογία, η Ενάλια Αρχαιολογία. Νηρηίς γαρ. Ιεραρχώντας τα λόγια σου την πρώτη γραμμή καταλαμβάνει η απόφασή σου, τότε που τόσο πρόωρα έχασες τον σύντροφό σου: «Τα παιδιά μου δεν θα είναι ποτέ ορφανά. Έχουν εμένα και μάνα και πατέρα». Αυτά τα τρία υπέροχα παιδιά: Ο Γιάννης, που αγαπώ τόσο πολύ· ο Δημήτρης και η Μαρία. Με τον Δημήτρη και τη Μαρία συνεργαστήκαμε πολλές φορές στην Πινακοθήκη και στην εκπαιδευτική τους αξιοσύνη αναγνώριζα τα δικά σου λιθαράκια. Έμπαινε πια ο χειμώνας. Στο Μαυροβούνι. Είχα πάει να πνίξω ένα σαράκι που με έτρωγε στο νερό. Και άκουσα από τα σπλάχνα της θάλασσας ένα δημοτικό τραγού...
Περισσότερα >>«Αλλά κυρίως μας έδειξε ότι η Μουσειολογία δεν είναι, όπως διδάσκεται, μια «τεχνική», αλλά γνώση και αγάπη και μοίρασμα με την κοινωνία...»
«Βουρ βουρ βουρ… Λύσσαξε όλη νύχτα, στιγμή δεν μ’ αφήκε να ησυχάσω. Βοριάς, ντελή βοριάς. Παιχνιδιάρης κι όλο δρόσος το καλοκαίρι, μα σαν έμπει ο χειμώνας, πού σε πονεί και πού σε σφάζει. Όμως το ξέρει, ελόγου μου αυτόνε προτιμώ πιότερο απ’ όλους, ακόμα κι από τον λεβάντε μου, καλύτερος». (Κώστας Ακρίβος, Τελευταία νέα από την Ιθάκη, Μεταίχμιο, 2016) Ντελή βοριάς, Δεληβορριάς Άγγελος· και τα ονόματα δηλωτικά της προσωπικότητάς του, των δωρεών που έλαβε απλόχερα από τις μοίρες και που φρόντισε ο ίδιος να καλλιεργήσει με λαμπρούς δασκάλους και σκληρή δουλειά. Το επιστημονικό του έργο πολυσχιδές και κάθε πτυχή του απαιτεί ξέχωρη μελέτη· από τον ναό του Ποσειδώνος στο Σούνιο, τη ζωφόρο του Παρθενώνα, τα λακωνικά ανθέμια, τους τύπους απεικόνισης της Αφροδίτης, την τέχνη του Σκόπα, και βέβα...
Περισσότερα >>Επέμενε –με τα δικά του λόγια– στη «διάρκεια και την αντοχή, τη συνοχή και τη συνέχεια, τη φαντασία και την εκφραστική δύναμη ως βασικά συστατικά της ελληνικής συμμετοχής στο ιστορικό γίγνεσθαι της ανθρωπότητας»
Το βιογραφικό σημείωμα του Άγγελου Δεληβορριά ήταν πάντα λιτό. Αναφέρεται στις λαμπρές του σπουδές στην Ελλάδα, στη Γερμανία, στην Αγγλία, στα ερευνητικά προγράμματα που εκπόνησε στις Ηνωμένες Πολιτείες, στις εκθέσεις που πρόβαλαν την Ελλάδα στο εξωτερικό, στην πολύχρονη διεύθυνση του Μουσείου Μπενάκη, στη διδασκαλία του στο πανεπιστήμιο (ο ίδιος μνημονεύει πάντα τους δικούς του δασκάλους), στις ανακοινώσεις του και στα δημοσιεύματά του, στις τιμητικές διακρίσεις που έτυχε στη διάρκεια της καριέρας του από Έλληνες και ξένους αποδέκτες του έργου του. Έγραφα, όταν η Ολομέλεια της Ακαδημίας Αθηνών εξέλεξε ως τακτικό μέλος της τον Άγγελο Δεληβορριά στις 9 Ιουνίου 2016. Η αληθινή βιογραφία του, ωστόσο, είναι πολύ δύσκολο να διατυπωθεί, γιατί πάντα θα υπάρχουν πτυχές στον άνθρωπο και τον ε...
Περισσότερα >>Στις 2 Μαρτίου 2018, η ΣΤ΄ τάξη του 5ου Δημοτικού Σπάρτης παρουσίασε τη δουλειά δύο ετών προς τιµή του μεγάλου συγγραφέα
Στην εκπαιδευτικό Τριαντάφυλλη Δηµάκου Το Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού κήρυξε το 2017 «Έτος Νίκου Καζαντζάκη» για τα εξήντα χρόνια από τον θάνατό του. Εκδηλώσεις προς τιμήν του σπουδαίου διανοητή πραγματοποιήθηκαν στην Ελλάδα και σε πολλά μέρη του κόσμου. Στις 2 Μαρτίου 2018, η ΣΤ τάξη του 5ου Δημοτικού Σπάρτης παρουσίασε τη δουλειά δύο ετών προς τιµή του μεγάλου συγγραφέα. Αλλά ας πιάσω το νήμα από την αρχή: Είχα την τύχη να γνωρίζω την Ελένη Καζαντζάκη και να έχουμε ανταλλάξει αρκετές επιστολές. Σε µία από αυτές είχε εσωκλείσει µία φωτογραφία που είχε τραβηχτεί στην Αντίπολη (Αntibes) και στην πίσω πλευρά της έφερε την ιδιόχειρη σημείωσή της: «Στην Antibes: στο Κουκούλι (στο μπαλκόνι του Νίκου) 1955. Ο πάντοτε ερωτευμένος παιχνιδιάρης! Με πολύ[1] αγάπη και θερμές ευχές ΕλΚ.»...
Περισσότερα >>«Πώς μιλάς σε παιδιά των δύο τελευταίων τάξεων του Δημοτικού για τη διαχρονικότητα της ελληνικής γλώσσας»;
Έγγραφο του Υπουργείου Παιδείας, Έρευνας και Θρησκευμάτων πληροφορούσε τα σχολεία της χώρας ότι με κοινή απόφαση δύο ακόμη Υπουργείων, Εσωτερικών και Εξωτερικών, η 9η Φεβρουαρίου καθιερώθηκε (ΦΕΚ 1384/Β/24-04-2017) ως «Παγκόσμια Ημέρα Ελληνικής Γλώσσας». Στόχος του εορτασμού σύμφωνα με το έγγραφο «η ανάδειξη του θεμελιώδους ρόλου που διαδραμάτισε η ελληνική γλώσσα ανά τους αιώνες, συμβάλλοντας ουσιαστικά στην εδραίωση τόσο του ευρωπαϊκού όσο και του παγκόσμιου πολιτισμού». Στη συνέχεια προτείνονταν δράσεις που θα μπορούσαν να πραγματοποιηθούν «στο πλαίσιο του εορτασμού». Τέτοιου είδους πρωτοβουλίες αντιμετωπίζονται με κάποια επιφύλαξη, γιατί όλοι γνωρίζουμε ότι, παρόλες τις φιλότιμες προσπάθειες των εκπαιδευτικών, η γλώσσα των παιδιών διαρκώς φτωχαίνει, το λεξιλόγιό τους συρρικνώνετα...
Περισσότερα >>«Ενστικτωδώς έτριψα τα δάχτυλά μου, τα είδα να κιτρινίζουν από τη γύρη και ανάκτησα τη μυρουδιά με τη μνήμη· έτσι, όπως κάθε φορά, όταν μαζεύω χαμομήλι την άνοιξη»
Οι άνθρωποι πάντοτε μελετούσαν τις κινήσεις του Ουρανού γιατί σχετίζονταν απολύτως με όσα είχαν να εκτελέσουν στη γη από την οποία εξαρτιόταν η ζωή τους: να σπείρουν, να θερίσουν, να αποπλεύσουν· «πέφτει η Πούλια στο γυαλό και πίσω παραγγέλνει: ούτε στανίτσα στα βουνά ούτε ζευγάς στους κάμπους!» δεν έλεγε ο λαός, όταν η Πούλια έδυε κατά το τέλος του Νοέμβρη; Ανάμεσα στους ουράνιους και τους επίγειους νόμους υπήρχε απόλυτη αντιστοιχία. Αυτή ήταν η πρώτη εντύπωση στην έκθεση του Χρήστου Μποκόρου, «Τα στοιχειώδη». Μια γυναίκα ξαπλωμένη και κάτω της η γη· να μοσχοβολά το χαμομήλι. Ενστικτωδώς έτριψα τα δάχτυλά μου, τα είδα να κιτρινίζουν από τη γύρη και ανάκτησα τη μυρουδιά με τη μνήμη· έτσι, όπως κάθε φορά, όταν μαζεύω χαμομήλι την άνοιξη. Και απέναντί της ακριβώς ένας άνδρας, ξαπλωμέ...
Περισσότερα >>Με αφορμή τον θάνατο του καλλιτέχνη αναλύει το κίνημα Arte Povera
Θυμάμαι τη συγκίνησή μου, όταν είδα έργο του στην Tate Modern στις μόνιμες συλλογές, ο μόνος Έλληνας καλλιτέχνης. Ανασύρω από τις σημειώσεις μου (έκθεση στο Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης, Απρίλιος-Οκτώβριος 2012)· κείμενο που είναι γραμμένο δι΄εαυτήν, αλλά μπορεί και κάποια/κάποιον από τους φίλους μου να ενδιαφέρει. Μνήμη Γιάννη Κουνέλλη (Arte Povera) Η Άρτε Πόβερα παρουσιάζεται ως αντίδραση στην Ποπ Αρτ. Τι είναι η Ποπ Αρτ; Αυτός ο εντυπωσιακός κόσμος της κατανάλωσης (η Μαίριλυν, το σούπερ μάρκετ, η κονσέρβα, ο Έλβις, η ροκ, ο κινηματογράφος, ο Γουόρχολ). Με θαμπώνει, με έλκει. Ξέρω ότι με εκμεταλλεύεται αλλά εξακολουθεί να μου αρέσει και εξακολουθώ να τον καταναλώνω. Ο κόσμος αυτός εισβάλλει στην Ευρώπη από την Αμερική. Η Ευρώπη μόλις έχει βγει από έναν πόλεμο που ανέτρεψε τις αξίε...
Περισσότερα >>Ως επιμελήτρια της Εθνικής Πινακοθήκης, υπεύθυνη του Παραρτήματος της Σπάρτης, της Κουμανταρείου Πινακοθήκης, τις περισσότερες ώρες τις πέρασα καθισμένη στο πάτωμα παρά στην καρέκλα του γραφείου
To Ελληνικό Παιδικό Μουσείο το πρωτογνώρισα, το 1994, στην οδό Δημητρέσσας, στους Αμπελόκηπους. Κατέβηκα τα δυο τρία σκαλιά από το επίπεδο του πεζοδρομίου για να βρεθώ σε έναν μεγάλο παραλληλόγραμμο χώρο με καλυμμένες τις πλευρές των τοίχων του με κουτιά. Με περίμενε η Μπέλλα (Μουρατιάν), για να μου πάρει συνέντευξη που θα έκρινε και την αποδοχή μου ή μη στο τμήμα της εκπαίδευσης (Εκπαίδευση Ερμηνευτών). Είχα αγωνία, γιατί στήριζα ελπίδες σ’ αυτή την εκπαίδευση, προκειμένου να βρω λύσεις στο «άνοιγμα» κυρίως των παιδιών της προσχολικής ηλικίας, όταν θα στέκονταν μπροστά στο έκθεμα. Η αγωνία μου εντάθηκε από την εικόνα που παρουσίαζε το Μουσείο· ήταν ένα Μουσείο που δεν ήταν Μουσείο. Ο ορισμός της έννοιας του Μουσείου, ακόμη και με τη μεγαλύτερη επιείκεια, δεν ανταποκρινόταν σε ό,τι χαρ...
Περισσότερα >>