Τα χριστόψωμα διαφέρουν από τα καθημερινά ζυμώματα. Γίνονται με ψιλοκρισαρισμένο αλεύρι, για να είναι λευκά και αφράτα...

Δεν είχα την ευτυχία να γεννηθώ και να μεγαλώσω στη Γορτυνία όπως άλλοι συμπατριώτες. Έτσι δεν έζησα από κοντά – βιωματικά όπως είναι ο σύγχρονος όρος – τις μεγάλες γιορτές των Χριστουγέννων και της Πρωτοχρονιάς. Είχα ακούσει, όμως, όταν ήμουν παιδί, πολλές διηγήσεις από τους μακαρίτες γονείς μου, που με αυτές μας μετέφεραν σαν σε παραμύθι σ’ εκείνα τα δύσκολα, φτωχικά αλλά όμορφα χρόνια που έζησαν αυτοί στα πατρογονικά τους χωριά στη Βρετεμπούγα (σήμερα Δόξα) ο πατέρας και στο Κουρουνιού της Καρύταινας η μητέρα. Σήμερα θα προσπαθήσω μέσα από κείμενα λόγιων συμπατριωτών μας να περιγράψω εκείνη την εποχή και όλα τα λαϊκά δρώμενα των εορτών των Χριστουγέννων και της Πρωτοχρονιάς στη Γορτυνία. Θα ξεκινήσουμε με ένα απόσπασμα από το βιβλίο «Αντίλαλοι» του Καλαβρυτινού Γορτύνιου Νώντα Π. ...

Η δρ Γεωργία Κακούρου-Χρόνη, τ. Επιμελήτρια της Εθνικής Πινακοθήκης, περιγράφει ένα οδοιπορικό γεμάτο ιστορία και συμβολισμούς

Από το ιερό του Δαφναίου Απόλλωνα, στον Ναό της Κοιμήσεως της Θεοτόκου (Μονή Δαφνίου), κι από εκεί στην Ελευσίνα – και όλα αυτά στις 20 Νοεμβρίου, παραμονή των Εισοδίων της Θεοτόκου:   Παραμονή των Εισοδίων της Θεοτόκου, 20 Νοεμβρίου , η καλύτερη ημερομηνία για να ακολουθήσει κανείς τον μακρύτερο ιερό δρόμο της Ευρώπης και να βιώσει πολλούς αιώνες ελληνικής ιστορίας.   Η Μονή Δαφνίου βρίσκεται στο μέσον περίπου της Iεράς Oδού που οδηγούσε από την Αθήνα στην Ελευσίνα. Η Μονή αποκαταστάθηκε –ύστερα από καταστροφές που προκάλεσαν οι αλλεπάλληλοι σεισμοί, οι επιδρομές, οι λεηλασίες, οι διάφορες χρήσεις (στρατώνας βαυαρικών και γαλλικών στρατευμάτων, Δημόσιο Ψυχιατρείο από το 1883 έως το 1885), η αδιαφορία– και προσμένει ευπρόσδεκτα (και χωρίς εισιτήριο) τον επισκέπτη.   Η αγωγή μας μ...

«Στη Σπάρτη, στο Μονοδένδρι τουφέκισαν χτες οι Γερμανοί εκατόν δέκα εφτά, όλο τον ανθό της πόλης… Κάθε σπίτι κι ένας νεκρός. Όλη η Σπάρτη μοιρολογάει. Αν είχε καεί ολόκληρη, θάταν λιγότερο το κακό.»

   Γράφει η Ιωάννα Τσάτσου στο ημερολόγιο που κρατούσε κατά τη διάρκεια της μαύρης κατοχής:  27 Νοέμβρη 1943 : (…) Χτύπησε το τηλέφωνο. Σήκωσα η ίδια το ακουστικό και άκουσα την είδηση: «Στη Σπάρτη, στο Μονοδένδρι τουφέκισαν χτες οι Γερμανοί εκατόν δέκα εφτά, όλο τον ανθό της πόλης … Κάθε σπίτι κι ένας νεκρός. Όλη η Σπάρτη μοιρολογάει. Αν είχε καεί ολόκληρη, θάταν λιγότερο το κακό.»  ΙΩΑΝΝΑ ΤΣΑΤΣΟΥ “ΦΥΛΛΑ ΚΑΤΟΧΗΣ”   «Αν είχε καεί ολόκληρη, θάταν λιγότερο το κακό»!!! Η σπαρακτική αυτή φράση της Ιωάννας Τσάτσου, αποτυπώνει με τον πιο ξεκάθαρο τρόπο το νόημα της εκτέλεσης των 118 Σπαρτιατών, από τους Ναζί κατακτητές, στο Μονοδέντρι, στις 26 Νοεμβρίου 1943 : Πίσω από την αριθμητική τραγικότητα της Θυσίας, υπάρχει και η ποιοτική τραγικότητα, αυτή που, εύστοχα, η Ι. Τσάτσου...

Χρίστος Καρβούνης: «Πρέπει να είναι κανείς τελείως τρελλός ή τυφλωμένος από πάθη για να μη βλέπει προς ποίον βάραθρον μας φέρει η εσωτερική διαίρεση.»

Τις τελευταίες μέρες γίνεται μια δημόσια συζήτηση για τον γιατρό Χρίστο Καρβούνη, καθώς επίκεινται τα αποκαλυπτήρια της προτομής του. Εκτός από τις τιμητικές αναφορές στην πολύπλευρη προσωπικότητά του, ορισμένοι επιχείρησαν να τον κατατάξουν κομματικά, λόγω της ποικιλότροπης συμβολής του στο Εθνικό Απελευθερωτικό Μέτωπο (ΕΑΜ), από τα πρώτα βήματα αυτής της Οργάνωσης.  Σε επιστολή προς πολύ κοντινό του πρόσωπο, στις 21.11.1943, από τις φυλακές της Τρίπολης, ο ίδιος ο γιατρός Καρβούνης, εκφράζεται και πολιτικά και πατριωτικά και φιλοσοφικά. Διατυπώνει σαφέστατα, σε 110 μόλις λέξεις, τις επιδιώξεις και τις αγωνίες του.   Η επιστολή του αυτή, σε φωτογραφία και καθαρογραμμένη, περιλαμβανόταν στα «Κειμήλια Χρήστου Καρβούνη» στην Έκθεση Μνήμης για τους «118» στην Πνευματική Εστία Σπάρτης, τ...

Κάποιοι φαίνεται να επιχειρούν να ξαναγράψουν την ιστορία! Η προβαλλόμενη σύνδεση τού γιατρού Καρβούνη με το ΕΑΜ-ΕΛΑΣ μικραίνει κατάφωρα και το τεράστιο ηθικό του ανάστημα και την πορεία του στη ζωή...

Ανακοίνωση Η τοποθέτηση της προτομής τού εθνομάρτυρα ιατρού Χρήστου Καρβούνη στην Σπάρτη -ενός εκ των 118 τραγικά εκτελεσθέντων Σπαρτιατών στο Μονοδέντρι, τον Νοέμβριο του 1943, από τα γερμανικά στρατεύματα κατοχής-, και μάλιστα στο συγκεκριμένο κεντρικό σημείο της λακωνικής πρωτεύουσας, αντίκρυ στην παλαιά κλινική του, επί της οδού Κωνσταντίνου Παλαιολόγου, χαίρει του επαίνου και της εγκρίσεως του συνόλου της λακωνικής κοινωνίας. Ο Χρήστος Καρβούνης αποτελεί προσωπικότητα/πρότυπο και καύχημα για όλους τους Λάκωνες Πατριώτες και όλους τους Έλληνες, τόσο για την συγκινητική πορεία της γεμάτης προσφορά ζωής του, την αντιστασιακή του δράση, όσο και το συγκλονιστικό πρόωρο τέλος του. Παρατηρώντας όμως την στήλη που εκτός της προτομής συμπληρώνει το μνημείο προς τιμήν του βλέπουμε να υπ...

Αποσπάσματα από το βιβλίο του Δημήτρη Κατσαφάνα «Ο Χθεσινός Κόσμος όπως τον Έζησα» (Έκδοσις Εκκλησιαστικής Βιβλιοθήκης Ιεράς Μητροπόλεως Μονεμβασίας και Σπάρτης | Σπάρτη 2019)

Το τέλος της παιδικής αθωότητας      ( Συνέχεια από το προηγούμενο https://www.spartorama.gr/articles/80149-i-istoria-axizei-gia-tous-zontanous-laous---28i-oktobriou-1940-apo-ton-dimitri-katsafana/#google_vignette ) Θυμάμαι καθαρά εκείνο το γκρίζο πρωινό που ξαφνικά πεταχτήκαμε ανάστατοι έξω από τις αίθουσες εκατοντάδες μαθητές, φωνάζοντας ξαφνιασμένοι «πόλεμος, πόλεμος». Ήταν το πρωινό της 28ης Οκτωβρίου, ημέρα Δευτέρα εννέα πολεμικά αεροπλάνα πρόβαλαν απειλητικά πάνω από την πόλη της Σπάρτης. Ήταν αρκετή μια μόνο στιγμή για να ωριμάσουμε απότομα. Τα αεροπλάνα ήταν ίσως εκείνα που, μόλις πριν λίγο, είχαν βομβαρδίσει την Πάτρα. Ούρλιαζαν ξημερώνοντας οι σειρήνες της Αεράμυνας, οι καμπάνες χτυπούσαν ασταμάτητα σκορπίζοντας το μήνυμα, ότι έχουμε πόλεμο. Οι άνθρωποι ξυπνούσαν τρομαγ...

Αποσπάσματα από το βιβλίο του Δημήτρη Κατσαφάνα «Ο Χθεσινός Κόσμος όπως τον Έζησα» (Έκδοσις Εκκλησιαστικής Βιβλιοθήκης Ιεράς Μητροπόλεως Μονεμβασίας και Σπάρτης | Σπάρτη 2019)

Το τέλος της παιδικής αθωότητας       Πρέπει να ήταν μια μέρα του Σεπτέμβρη, όταν είδα πέντε-έξι παιδιά να κοιτάζουν, με έκπληκτα μάτια, μια εφημερίδα. Από το Βερολίνο ορμούσαν κάτι κόκκινα τόξα προς όλη την Ευρώπη. Ένα ερχόταν ακάθεκτο κατά τα Βαλκάνια. Ένιωσα, για πρώτη φορά, τέτοια ταραχή. Πύρινες γλώσσες της Κόλασης, θα μπαίναμε πλέον σε πύρινο κύκλο δοκιμασίας. Ο πόλεμος θα λαμπάδιαζε όλη την Ευρώπη. Και στην Ελλάδα. Όλα ήταν αλήθεια, κανείς δεν ήθελε τον πόλεμο. Ο Μουσολίνι, βέβαια, είχε καταλάβει την Αλβανία από τον Απρίλη του 1939. Αλλά τώρα, ενισχυμένος, μετά την υπογραφή του γερμανο-σοβιετικού συμφώνου, ο Χίτλερ απαιτεί από την Πολωνία την εκχώρηση στη Γερμανία του διαδρόμου του Ντάντσικ. Μπροστά στην πολωνική άρνηση, ο γερμανικός στρατός εισβάλλει στην Πολωνία την 1η Σεπ...

Αν μπόρεσαν οι Ηπειρώτες να αποκαταστήσουν το Γεφύρι της Πλάκας στον Άραχθο μέσα σε 5 μόλις χρόνια από την κατάρρευσή του, ΓΙΑΤΙ εμείς, οι Σπαρτιάτες και οι Λάκωνες, φαινόμαστε τόσο λίγοι και ανεπαρκείς...

Η Πολιτιστική Κληρονομιά συνδέει το παρελθόν με το παρόν και το μέλλον μας και συγχρόνως διατηρεί την ταυτότητα και της ιστορική μας συνέχεια. Για το λόγο αυτό πρέπει να δίνουμε πρωτεύουσα σημασία στην προστασία και την ανάδειξη των στοιχείων του Πολιτισμού μας. Στον Ευρώτα (στην περιοχή του σημερινού Καραβά), υπήρξε κάποτε το πανέμορφο, μεγαλόπρεπο, και ιστορικό γεφύρι του Κόπανου, ένα από τα πιο σημαντικά γεφύρια όλου του Μοριά. Το γεφύρι του Κόπανου χτίστηκε ή το 1730 ή το 1749, συνέδεε το Μυστρά και τη Σπάρτη με την κεντρική και βορειανατολική Πελοπόννησο και γκρεμίστηκε το 1902 από μια δυνατή κατεβασιά του Ευρώτα. Το 2015 τα μέλη του Πολιτιστικού Συλλόγου Καραβά με εμψυχωτή τον πανάξιο Πρόεδρό του και εξέχοντα νέο Σπαρτιάτη Νίκο Ι. Καρμοίρη αναζήτησαν επίμονα τα απομεινάρια ...

Ευλαβικά κλίνουµε το γόνυ στον Σαράντο Ζαραφωνίτη και σε όλους τους Λάκωνες ήρωες, που τιµώνται σήµερα, και που η θυσία τους εµεγάλυνε το όνοµά τους

Ο Ανδρέας Κάλβος (1792-1869) στην τελευταία στροφή  του ποιήµατός του «Ο φιλόπατρις» εκφράζει όχι µόνο την προσωπική του επιθυµία, αλλά και τη διαχρονική πεποίθηση του ελληνικού λαού ότι ο θάνατος γλυκαίνει, όταν ο νεκρός εναποτίθεται στο χώµα της πατρίδας του. Ας µη µου δώσει η µοίρα µου Εις ξένην γην τον τάφον Είναι γλυκύς ο θάνατος Μόνον όταν κοιµώµεθα Εις την πατρίδα. Εµµέσως διαφαίνεται και η θεώρηση περί θανάτου των  Ελλήνων που αναζητούν τρόπους να γλυκάνουν τον θάνατο µε τον οποίο δεν είναι συµβιβασµένοι, δεν συναινούν, δεν «υπογράφουν», όπως θα έλεγε ο Νίκος Καζαντζάκης. Στο δηµοτικό τραγούδι, ο κλέφτης τις τελευταίες του στιγµές ζητά από τα παλικάρια του να µην τον εγκαταλείψουν σε έρηµο τόπο αλλά να του φτιάξουν ένα «ωριό κιβούρι […] να µπαίνει ο ήλιος το πρωί ...

-Τότε που οι Γερμανοί κάψανε τη Δόξα (Βρετεμπούγα) Γορτυνίας -Ο Παναγιώτης Μητράκος σώζει από του Γερμανούς τη ραπτομηχανή της μάνας του -Η ραπτομηχανή σώζει την οικογένεια και βοηθά το Αντάρτικο

Η Δόξα είναι χωριό της Αρκαδία, στην περιοχή της Γορτυνίας. Βρίσκεται σε υψόμετρο 600 μέτρων, στην πλαγιά του ομώνυμου όρους Δόξα, εκεί που η Γορτυνία αρχίζει να κατηφορίζει προς την Ηλεία, γι’ αυτό και η θέα από το χωριό φτάνει μέχρι το Ιόνιο Πέλαγος. Το πρώτο όνομα του χωριού ήταν «Βρετεμπούγα» (από το αλβανικό Vreto Bua). Το 1927 ονομάστηκε Μαυροσκιά και το 1928 πήρε την σημερινή του ονομασία από την κορυφή Δόξα (υψόμετρο 894 μ.) του βουνού στους πρόποδες του οποίου είναι κτισμένο το χωριό. Ήταν χωριό ονομαστό για τους χτίστες του. Στη Δόξα έζησε ο παππούς μου ο Αγγελής Μητράκος (Λαϊνάς), πετρομάστορας, που είχε παντρευτεί τη Χαρίκλεια Μαραγκού και έκαναν  πέντε παιδιά: Τη Σωτηρία, τον Μαρίνη, τον Παναγιώτη, τη Μαρίτσα και τον Γιάννη. Στις 23 Αυγούστου 1943, οι Γερμανοί, ως αντίπο...

Κατά την τριήμερο μάχη του Πολυαράβου οι απώλειες των Αιγυπτίων αναβιβάζονται σε 1100 περίπου νεκρούς και 1400 περίπου τραυματίες

Το 1963, στη μηνιαία εικονογραφημένη επιθεώρηση ΗΩΣ, δημοσιεύτηκε άρθρο του τότε συνταγματάρχη Γ. Κουμανάκου με τίτλο “Αι εναντίον της Μάνης εκστρατείαι του Αιγυπτιακού Στρατού”.  ΕΙΣΑΓΩΓΗ   Η σημασία των εκστρατειών, τας οποίας επεχείρησεν ο Αιγυπτιακός στρατός εν έτει 1826 εναντίον της Μάνης, υπό την αρχηγίαν του Ιμβραήμ Πασά, υπό πάσαν έποψιν υπήρξε μεγάλη. Ίνα δε κατανοηθή η σημασία των νικών, τας οποίας τα Μανιάτικα όπλα κατήγαγον εναντίον του Αφρικανού επιδρομέως και η συμβολή αυτών εις την όλην πορείαν και την έκβασιν της εθνικής ημών επαναστάσεως, είναι ανάγκη να ενταχθώσιν αι εκστρατείαι εκείναι, σαν σπουδαία ιστορικά γεγονότα μέσα εις την γενικήν κατάστασιν, πολιτικήν και στρατιωτικήν, η οποία υφίστατο τότε εις την αγωνιζόμενην Ελλάδα.   ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΚΑΙ ΣΤΡΑΤΙΩΤΙΚΗ ΚΑΤ...

Σύντομα θα έχουμε τη χαρά να γράψουμε για τη σχέση ετυμολογικά και όχι μόνο, του Πούρκου ή Πύρριχου με τη γειτονική Χειμάρα

H Μάνη είναι ο θησαυρός των τοπωνυμιολόγων και αυτό επιβεβαιώνεται από τα πολλά αρχαιόθετα τοπωνύμια όπως για παράδειγμα το Οίτυλο, ο Γερολιμένας, η Κοίτα, ο Mέζαπος και πολλά άλλα. Εξ άλλου, έχει υποστεί το τραύμα της μετονομασίας σε μικρότερο βαθμό επειδή είναι αισθητά λιγότερα τα ξενικά αν και όχι εντελώς απόντα. Εκτός από το γηγενή μεγάλο ερευνητή και συγγραφέα Δικαίο Βαγιακάκο  και άλλοι σημαντικοί ερευνητές έχουνε γράψει για τη Μάνη. Εν τούτοις, η ίδια η ζωή,  η επιστήμη δε σταματάει ποτέ.  Θα συνεισφέρω και εγώ το κατ’ ελάχιστον. σχολιάζοντας λίγα μανιάτικα τοπωνύμια. Το πρώτο είναι ο Πύρριχος ή  Πούρκος. Πρόκειται για χωριό που βρίσκεται ανάμεσα στον Κότρωνα και την Αρεόπολη πραγματικά στη μέση της Μάνης, γνωστό επίσης με το όνομα Κάβαλλος.  (Βλέπε εργασία του σπουδαίου ερευνητ...

Ένας μάρτυρας της Εθνικής Συμφιλίωσης στα μαύρα χρόνια του Εμφυλίου

   Είναι φορές που οι ξεχασμένοι νεκροί βγάζουν φωνή και ζητούν δικαίωμα στη μνήμη. Έτσι, τελείως τυχαία και ανεξήγητα, στα 2019, τα λείψανα του Ταγματάρχη Χωροφυλακής Φίτσιου Δημήτριου του Χαραλάμπους, που αναπαύονταν σιωπηλά και ξεχασμένα στο οστεοφυλάκιο του Α. Γεωργίου Σπάρτης, μέσα σ’ ένα παλαιό, μαύρο, ξύλινο νεκροκούτι, απαίτησαν, επιτακτικά, να ανασυρθούν από τη λήθη και να ειπωθεί η ιστορία τους.    Με μοναδικό οδηγό το όνομα «Ταγματάρχης Χωροφυλακής Δημ. Φίτσιος» έκανα μια δύσκολη κι επίπονη έρευνα, η οποία κατέληξε σε ένα άρθρο που δημοσιεύθηκε στον τοπικό τύπο, το 2019, με τίτλο: «ΙΣΤΟΡΙΕΣ ΤΟΥ ΕΜΦΥΛΙΟΥ Ταγματάρχης Χωροφυλακής Δημ. Φίτσιος Η ιστορία ήταν πραγματικά συγκλονιστική: Στις 13 Απριλίου 1948, το πρωί, μια φάλαγγα αυτοκινήτων ξεκίνησε από την Σπάρτη γι...

Η αυταπάρνηση, το θάρρος και η πατριωτική Αρετή των θρυλικών ηρωίδων δρεπανηφόρων Μανιατισσών, διαδραμάτισαν καθοριστικό ρόλο στον Ιερό Αγώνα του Εικοσιένα και διέσωσαν την Πατρίδα από βέβαιο αφανισμό

Συμπληρώνονται 199 χρόνια από τη Μάχη του Διρού, όταν οι τολμηρές και ατρόμητες Μανιάτισσες, με μοναδικό όπλο τους το δρεπάνι του θερισμού ταπείνωσαν στο ακρογιάλι του Διρού τον αήττητο μέχρι τότε Ιμπραήμ. Η αυταπάρνηση, το θάρρος και η πατριωτική Αρετή των θρυλικών ηρωίδων δρεπανηφόρων Μανιατισσών, διαδραμάτισαν καθοριστικό ρόλο στον Ιερό Αγώνα του Εικοσιένα και διέσωσαν την Πατρίδα από βέβαιο αφανισμό. Ιούνιος του 1826, ορδές ΤουρκοΑιγυπτίων απειλούν να καταπνίξουν την Επανάσταση. Ήταν μια μάχη άγνωστη θα λέγαμε, μια μάχη που έδωσαν οι ουσιαστικά άοπλες γυναίκες της Μάνης, μάχη κρίσιμη για το Έθνος μας, αφού σημειώθηκε την περίοδο που η Επανάσταση κινδύνευε να χαθεί εν τη γενέσει της, εξαιτίας της διχόνοιας και των εσωτερικών ερίδων, που αποδυνάμωναν τα στρατεύματα και έκαμπταν το ...

Η επέτειος της συμπλήρωσης 547 χρόνων από την Άλωση της Κωνσταντινούπολης μας καλεί να σκεφθούμε για το μέλλον

Αύριο 29 Μαΐου του 2000, κλείνουν 547 χρόνια από την Αλωση της Κωνσταντινουπόλεως. Θα θυμηθούμε το μεγάλο αυτό γεγονός της ιστορίας μας, θα μελαγχολήσουμε και θα τραγουδήσουμε το «πάλι με χρόνια με καιρούς, πάλι δικά μας θα ‘ναι»  Όμως καθώς συμβαίνει ανεξαιρέτως όλους τους αιώνες της πικρής τούτης μνήμης, δεν θα σκεφθούμε τι ακριβώς  συνέβη τότε, τι κεφάλαιο έκλεισε. Πρέπει να το πω: Το γεγονός ότι δεν έχουμε ακόμη σκεφθεί γιατί το Βυζάντιο κατέρρευσε είναι χειρότερο από την ίδια την Άλωση. Δείχνει αδιάψευστα ακόμη την παθητικότητά μας έναντι της ιστορίας, μια «πολυτέλεια» που κατ’ εξοχήν σήμερα δεν συγχωρείται. Θα γιορτάσω, λοιπόν, την επέτειο, μοιραζόμενος με τον αναγνώστη κάποιες σκέψεις. Το Γένος προσπάθησε αλλά δεν βγήκε με τις δυνάμεις του από τους βυζαντινούς μέσους αιώνες και ...

«Το να σου παραδώσω την Πόλη ούτε δικό μου δικαίωμα είναι ούτε κανενός άλλου από τους κατοίκους της• γιατί όλοι με μια ψυχή προτιμούμε να πεθάνουμε με τη θέλησή μας και δε λυπόμαστε για τη ζωή μας»

Οι εθνικές επέτειοι είναι αφορμές για να γνωρίσουμε την  ιστορία  μας, να προβληματιστούμε από τα ιστορικά γεγονότα που σφράγισαν την ύπαρξη και την επιβίωσή μας ως έθνος και μέσα από την γνώση της ιστορίας να καλλιεργήσουμε την εθνική μας συνείδηση.    Η  μέρα της Αλώσεως της Κωνσταντινούπολης από τους Τούρκους (29 Μαΐου1453) μπορεί να αποκαλείται «αποφράς ημέρα», όμως είναι μια στιγμή κορυφαία για τον Ελληνισμό, αφού η Άλωση με το ένα χέρι αδράχνει τις Θερμοπύλες , τον Λεωνίδα και το «Μολών Λαβέ» και με το άλλο την Αλαμάνα, τον Θανάση Διάκο και το «Ελευθερία ή Θάνατος», δείχνοντας περίτρανα ότι  ο παιάνας των Σαλαμινομάχων παραμένει, διαχρονικά, το υπέρτατο, αδιαπραγμάτευτο αγαθό και το απόλυτο ιδανικό των Ελλήνων:   «ω παίδες Ελλήνων ίτε, ελευθερούτε πατρίδ΄, ελευθερούτε δ...

Από την καταγραφή των αρβανίτικων χωριών προκύπτει ότι στην περιοχή της Λακεδαίμονος υπήρχαν 17 χωριά με πληθυσμό 10.773 άτομα

Καθ’ οδόν προς το Καστόρι, μετά τη Βορδόνια, σε μια στροφή βλέπει ο διερχόμενος μια πινακίδα με την περίεργη ονομασία Λόπεσι κι αντικρίζει λίγο ψηλότερα τα σπίτια του μικρού οικισμού. Η ονομασία αυτή μου κίνησε την περιέργεια και ψάχνοντας να βρω τι σημαίνει ήλθα αντιμέτωπος με μια σελίδα της Ιστορίας μας που αφορά την ύπαρξη και διαβίωση της φυλής των Αρβανιτών εδώ στον τόπο μας και σε όλη την Ελλάδα. Η Αθήνα, για παράδειγμα, που ορίστηκε ως πρωτεύουσα του νέου ελληνικού βασιλείου, όπως είναι γνωστό, ήταν περικυκλωμένη από δεκάδες αρβανιτοχώρια. Από την καταγραφή των αρβανίτικων χωριών που έκαναν διάφοροι ερευνητές (Τσίγκος, Νακρατζάς) προκύπτει ότι στην περιοχή της Λακεδαίμονος υπήρχαν 17 χωριά με πληθυσμό 10.773 άτομα. Ένα απ’ αυτά φαίνεται πως ήταν το Λόπεσι, όπως δηλοί η ονομα...

Η πολεμική μηχανή που στράφηκε στoν... τουρισμό για να μην κατακτηθεί από τη Ρώμη

Τα ρωσικά ΜΜΕ ρίχνουν φως σε μια λιγότερο γνωστή πτυχή της ιστορίας της Σπάρτης... Έκπληξη προκαλούν τα ρωσικά ΜΜΕ, καθώς προβαίνουν σε ένα μακροσκελές αφιέρωμα στην Αρχαία Σπάρτη με έμφαση στην προσαρμοστικότητά των Σπαρτιατών, που τους βοήθησε να επιβιώσουν κατά τη διάρκεια της ρωμαϊκής κυριαρχίας. Πιο συγκεκριμένα, οι Ρωμαίοι, γοητευμένοι από το ηρωικό παρελθόν των Σπαρτιατών, μετέτρεψαν την άλλοτε κραταιά πόλη σε μια αρχαία εκδοχή... τουριστικής βιομηχανίας, όπως τονίζει η Pradva.ru. Ό,τι κάποτε αποτελούσε αδιαπραγμάτευτη πραγματικότητα –η καθημερινή στρατιωτική εκπαίδευση, τα αυστηρά τελετουργικά και η σκληρή πειθαρχία– μετατράπηκε σε θεατρικό θέαμα για τη ρωμαϊκή αριστοκρατία, που αναζητούσε εξωτικά θεάματα. Η πόλη που γέννησε τον μύθο των 300 στις Θερμοπύλες είχε πλέον μετ...

Δεν υπάρχει μέτωπο πολέμου χωρίς ισχυρή οργάνωση και επιμελητεία στα μετόπισθεν

...

«(…) Το τέμενος του Ταιναρίου Ποσειδώνος, βρισκόταν, σύμφωνα με ισχυρότατες ενδείξεις, στο βορειοδυτικό τμήμα του σημερινού ΟΤ 36, στη διασταύρωση των οδών Γκορτσολόγου (Ακροπόλεως) και Διοσκούρων»

Ποιος θα το πίστευε ότι στο κέντρο της Σπάρτης (γωνία Γκορτσολόγου και Διοσκούρων)  βρίσκονται τα αρχαιολογικά λείψανα ενός σημαντικού Ιερού της Αρχαίας Σπάρτης, εκείνο του Ταιναρίου Ποσειδώνος, το οποίο έχει περιφραχθεί με λαμαρίνες και είναι πνιγμένο στα αγριόχορτα και στα σκουπίδια!    Σύμφωνα με έναν αρχαιοελληνικό μύθο, ο Ποσειδώνας, ο θεός της θάλασσας, κινδύνευσε να πνιγεί, όμως ένα δελφίνι τον διέσωσε και τον μετέφερε σε μια σπηλιά στο ακρωτήριο Ταίναρο. Εκεί, οι αρχαίοι Λάκωνες έφτιαξαν έναν ναό, στην είσοδο του οποίου βρισκόταν ένα ορειχάλκινο άγαλμα του κιθαρωδού Αρίωνα πάνω σε ένα δελφίνι και μια μικρή πηγή. Σύμφωνα με τον μύθο, όποιος κοιτούσε μέσα της, έβλεπε θάλασσες και πλοία. Ο Στράβων (Έλληνας γεωγράφος, φιλόσοφος και ιστορικός), αναφέρει τον ναό του Ταινάριου Π...

(με πολλές ευχαριστίες στον ερευνητή του Κέντρου Λαογραφίας της Ακαδημίας Αθηνών Γεώργιο Τσερπέ)

Εισαγωγικά Ιστορικό Απόπειρα ερμηνείας   Εισαγωγικά Ο όρος «δρώμενο» παράγωγο του ρήματος δραν, φέρνει στο νου μια τελετουργία που συνδυάζει θέαμα, συμβολικό σύστημα επικοινωνίας και τρόπο νοηματοδότησης 1 . Συνήθως τα δρώμενα σχετίζονται με πίστη σε υπερφυσικά όντα η/και δυνάμεις. Αλλά ο Βάλτερ Πούχνερ, στη βάση της σημερινής ανθρωπολογίας, ορίζει ως δρώμενο (ritus) «κάθε πράξη που ακολουθεί ένα τυπικό, επαναλαμβανόμενο σε τυποποιημένη μορφή ή ανήκει σε ολόκληρη καθορισμένη εθιμοτυπία, είτε θρησκευτικού, είτε μαγικού περιεχομένου, είτε χωρίς κανένα έκδηλο νόημα» 2 . Τα δρώμενα γενικά είναι συνδεδεμένα με τον χώρο, με τον χρόνο και τα κοινωνικά και πολιτισμικά συμφραζόμενα, δηλαδή τόσο το εκάστοτε κοινωνικό/πολιτισμικό  πλαίσιο όσο και τους τελεστές-άτομα που τα επιτελούν που β...

Και τότε, σε μια πράξη ιεροσυλίας, πήρε ένα μαχαίρι και χτύπησε με ορμή το πρόσωπο της Παναγίας, στο δεξιό μάγουλο, κάτω από το μάτι.

Μπαίνοντας στον Ιερό Ναό Αγίου Νίκωνος Σπάρτης συναντάς, στο αριστερό προσκυνητάρι, μια φορητή εικόνα της Παναγίας, μάλλον, ρωσικής τεχνοτροπίας: Η Παναγία κρατά στοργικά στο αριστερό χέρι Της τον μικρό Χριστό, ο οποίος, με το  δεξιό Του χέρι,   ευλογεί. Ο  ευλαβής πιστός που θα κάνει τον Σταυρό του και θα σκύψει να ασπαστεί την Εικόνα θα παρατηρήσει στο μάγουλο της Παναγίας μια πληγή, σαν μαχαιριά, που αιμορραγεί και σίγουρα θα απορήσει, αφού η απεικόνιση αυτή δεν είναι καθόλου συνηθισμένη στις εικόνες της Θεοτόκου.    Όμως εδώ, πρόκειται για την Εικόνα της Παναγίας της Εσφαγμένης,  που πίσω της βρίσκεται μια συγκλονιστική ιστορία. Η πρώτη και αυθεντική εικόνα της Παναγίας Εσφαγμένης βρίσκεται σε τοιχογραφία του 14ου αι. στον νάρθηκα του παρεκκλησίου του Αγίου Δημητρίου, το ...

Εκείνο που κυριαρχεί, είναι το ελληνορθόδοξο Πνεύμα των Χριστουγέννων, που αποτελεί τον κεντρικό άξονα όλων των ιστοριών του Παπαδιαμάντη

Κάθε χρόνο, τέτοιες χρονιάρες μέρες, εντυπωσιάζομαι με τον κοσμικό και καταναλωτικό τρόπο που αντιμετωπίζουμε τη μεγαλύτερη Δεσποτική εορτή, αυτή των Χριστουγέννων.  Το πρόταγμα των ημερών το δίνει κατ’ αρχάς ο κόσμος της αγοράς που βλέπει την εορτή των εορτών ως ευκαιρία για την αύξηση των κερδών του, γι’ αυτό και το χριστουγεννιάτικο κλίμα καλλιεργείται παντοιοτρόπως από τον Οκτώβρη μήνα. Σ’ αυτό συμβάλλουν και τα τηλεοπτικά δίκτυα που αρχίζουν πρώιμα να παρακινούν τον κόσμο να υιοθετήσει τις πρακτικές της αγοράς και η Τοπική Αυτοδιοίκηση που μετατρέπει τη θρησκευτική γιορτή σε μια παραμυθένια  υπερπαραγωγή με επίσημο άναμμα δέντρου που συνοδεύεται από εντελώς άσχετες με το πνεύμα των Χριστουγέννων συναυλίες, χριστουγεννιάτικα χωριά, πύργους καλικαντζάρων και ψευδεπίγραφους Αγιοβασίλ...

Πραγματικά, μείναμε ενεοί όχι μόνο με την εντολή που δόθηκε, αλλά και με την ωμότητα και την αναισθησία που δόθηκε

Το Σεπτέμβρη  του 1974, πήρα το πτυχίο του Δασκάλου από την Παιδαγωγική Ακαδημίας Τριπόλεως και αμέσως, σχεδόν, παρουσιάστηκα στο 6ο Σύνταγμα Πεζικού στην Κόρινθο για να υπηρετήσω την στρατιωτική μου θητεία. Ήταν μια συγκεχυμένη, γενικώς, κατάσταση στη χώρα, αφού τον Ιούλιο είχε γίνει η τουρκική εισβολή στην Κύπρο, και κατόπιν η λεγόμενη μεταπολίτευση. Η δημοκρατία δεν είχε ακόμα σταθεροποιηθεί, ο πόλεμος με την Τουρκία κρεμόταν πάνω από τη χώρα ως δαμόκλειος σπάθη και εμείς ως νεοσύλλεκτοι δεν ξέραμε πόσο θα υπηρετήσουμε, αφού σειρές που έπρεπε να έχουν απολυθεί με 24 μήνες θητείας είχαν κρατηθεί μέσα. Στο 6ο Σ.Π. Κορίνθου δεν επιλέχθηκα ως Δόκιμος Έφεδρος Αξιωματικός και έτσι περίμενα κι εγώ, μαζί με τους άλλους  …  απορριφθέντες, να δούμε σε ποια ειδικότητα «θα μας ρίξουν». Μια μέ...

Με το τραγούδι πέθανες/ και δάκρυα δε σου στέκουν/ της λευτεριάς τα δάχτυλα/ στεφάνι αγνό σου πλέκουν

Η ΔΡΑΜΑΤΙΚΗ ΕΚΤΕΛΕΣΗ ΤΩΝ 118 ΣΠΑΡΤΙΑΤΩΝ (ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ, 26 Νοέμβρη 1980)   Οι Αγώνες για την Ελευθερία και την Προκοπή του Λαού χρειάζονται Θυσίες. Και πάντα,  στις κρίσιμες ώρες, βρίσκονται ψυχές ευγενικές,  που δεν κάνουν υπολογισμούς,  όταν έλθει η ώρα της αυτοθυσίας, όσο βαριά κι αν είναι.  Μια τέτοια Θυσία ήταν εκείνη των 118 Σπαρτιατών στο Μονοδένδρι. Τη νύχτα της 23 Οκτωβρίου 1943 οι γερμανοί κατακτητές, με καταλόγους που είχαν συντάξει «σπαρτιάτες» συνεργάτες τους και συνοδευόμενοι από κουκουλοφόρους «σπαρτιάτες» δωσίλογους, συνέλαβαν αγωνιστές και μέλη του ΕΑΜ, τον ανθό της κοινωνίας της Σπάρτης, και τους μετέφεραν στις φυλακές της Τρίπολης. Στις 26 Νοεμβρίου 1943, ως αντίποινα για την επίθεση ανταρτών του ΕΛΑΣ εναντίον γερμανικής φάλαγγας στο Μονοδέντρι, φόρτωσαν σε κ...

«Επειδή, είναι φυσικό να δημιουργείται σύγχυση, αφού για το ίδιο ιστορικό γεγονός υπάρχει μνημείο των 105, οδός των 118 και δεύτερο μνημείο των 100, που αποτελεί και τη αλήθεια, είναι χρέος του Δήμου και της Περιφερειακής ενότητας να αποκαταστήσουν τα πράγματα...»

Μονοδένδρι 26 Νοεμβρίου 1943  Η αναφορά που ακολουθεί είναι σχετική με ένα ιστορικό γεγονός που συνέβη πριν από 77 χρόνια στο Μονοδένδρι τόπο εκτελέσεως 100 Ελλήνων πατριωτών από τα γερμανικά στρατεύματα κατοχής και  υπεβλήθη στο Δήμο Σπάρτης με αριθμό πρωτοκόλλου 34856/19-12-2017. Παράλληλα την ίδια ημέρα εστάλη με email στον τότε πρόεδρο του Περιφερειακού Συμβουλίου Πελοποννήσου κ. Στρατηγάκο. Δυστυχώς δεν έλαβα ποτέ καμία απάντηση, ούτε θετική, ούτε αρνητική επί του θέματος και επί των προτάσεων που εμπεριέχονται. Επειδή θεωρώ ότι είναι κρίσιμο το θέμα που θίγεται και αφορά το σύνολο του σπαρτιατικού λαού και όχι μόνο επανέρχεται το θέμα αυτή τη φορά δια του τύπου με την ελπίδα η νέα δημοτική αρχή  και η περιφερειακή διοίκηση αυτή τη φορά να επιληφθούν του θέματος. -------   ...

Στο Γύθειο ο νεαρός Τζιοκόντο γνώρισε την Δήμητρα Ψιλάκου από την οικογένεια των Κοκκινάκηδων, την οποία παντρεύτηκε και απέκτησε μαζί της την πανέμορφη κόρη του Τζελίντα

Το όνομα του Αρχιμουσικού Τζιοκόντο Μορέττι το άκουσα για πρώτη φορά σε μια συνέντευξη του αείμνηστου ιστορικού συγγραφέα Σαράντου Καργάκου, ο οποίος τον ανέφερε ως γνήσιο φιλέλληνα σε αντιδιαστολή με την ανιστόρητα απαράδεκτη άποψη του Βασίλη Ραφαηλίδη περί φιλελληνισμού του Αδόλφου Χίτλερ. Η αναφορά αυτή αποτέλεσε το κίνητρο να ψάξω να βρω ποιος ήταν αυτός ο Ιταλός Αρχιμουσικός που συνέδεσε τη ζωή του με την Ελλάδα και μάλιστα με το Γύθειο, βάζοντας τραγικό τέλος σ’ αυτήν τον πρώτο χρόνο της Κατοχής. Ο Τζιοκόντο Μορέττι (Giokonto Moretti)  γεννήθηκε στη μικρή πόλη Pozzuolo, κοντά στην Περούτζια της Ιταλίας το έτος 1867. Οι γονείς του ήταν από αρχοντική γενιά γι’ αυτό φρόντισαν να λάβει ο γιος τους μεγάλη εγκύκλια και μουσική μόρφωση. Σε ηλικία 29 ετών έρχεται στην Ελλάδα κατά μία ε...

«Ο Ζευς υπήρχε! / Ο Ζεύς υπάρχει! / Ο Ζευς πάντα θα υπάρχει! / Ω μεγάλε Ζευ! / Η γη βγάνει καρπούς / Γι’ αυτό δοξάστε τη Μητέρα Γη»!

Διάβασα προ ημερών τα «Φωκικά» του περιηγητή της αρχαιότητας Παυσανία (Ελλάδος Περιήγησις) και με εντυπωσίασε το γεγονός ότι με αφορμή το Μαντείο των Δελφών οι αρχαίοι μας πρόγονοι είχαν διασώσει τα ονόματα των γυναικών που προφήτευαν από θεία έμπνευση, τα οποία κατέγραψε ο συγγραφέας. Σύμφωνα με τον Παυσανία, λοιπόν, στην αρχαιότητα υπήρχαν οι παρακάτω γυναίκες-μάντισσες: 1.            Η Σίβυλλα που ήταν κόρη του Δία και της Λαμίας θυγατέρας του Ποσειδώνα. Αυτή ήταν η πρώτη γυναίκα που έψαλλε χρησμούς και ονομάστηκε «Σίβυλλα» από τους Λίβυες. 2.            Η Ηροφίλη , η οποία υπήρξε πριν από τον Τρωικό Πόλεμο και προείπε στους χρησμούς της ότι η Ελένη θα μεγαλώσει στη Σπάρτη και θα γίνει η συμφορά της Ευρώπης και της Ασίας και οι Έλληνες θα κυριεύσουν για χάρη της την Τροία. Οι κά...

Τρεκλίζω στον άνεμο χωρίς άλλο ρούχο, διπλωμένος με το ντουφέκι μου, παγωμένος και ασταθής.

«Ένας στρατιώτης μουρμουρίζει στο αλβανικό μέτωπο»    Ποιος θα μας φέρει λίγον ύπνο εδώ που βρισκόμαστε; Θα μπορούσαμε τότες τουλάχιστο να ιδούμε πως έρχεται τάχατε η μάνα μας βαστάζοντας στη μασχάλη της ένα σεντόνι λουλακιασμένο με μια ποδιά ζεστασιά και κατιφέδες από το σπίτι μας. Ένα φθαρμένο μονόγραμμα στην άκρη του μαντιλιού: ένας κόσμος χαμένος.   Τριγυρίζουμε πάνω στο χιόνι με τις χλαίνες κοκαλιασμένες. Ποτέ δεν βγήκε ο ήλιος σωστός απ΄ τα υψώματα του Μοράβα, ποτέ δεν έδυσε ο ήλιος αλάβωτος απ΄ τ΄ αρπάγια της Τρεμπεσίνας. Τρεκλίζω στον άνεμο χωρίς άλλο ρούχο, διπλωμένος με το ντουφέκι μου, παγωμένος και ασταθής.   (Σαν ήμουνα μικρός καθρεφτιζόμουνα στα ρυάκια της πατρίδας μου δεν ήμουν πλασμένος για τον πόλεμο).   Δε θα μου πήγαινε αυτή η πρ...

(Από το βιβλίο του Δημήτρη Κατσαφάνα «Το Δεσποτάτο του Μυστρά», Περιφέρεια Πελοποννήσου, Έκδοση Ελληνικά Γράμματα, Αθήνα 2021)

( Συνέχεια από το προηγούμενο https://www.spartorama.gr/articles/76764-to-psomi-ton-buzantinon--o-chairetismos-tous--i-oikogeneia--o-gamos--meros-iii-apo-ton-dimitri-katsafana/ )                Νόμιμος ήταν μόνον ο θρησκευτικός γάμος. Από τον 9ο αιώνα, ο θρησκευτικός γάμος καθοριζόταν από Νεαρά του Λέοντα του Σοφού. Πολύ παλαιότερα όμως, κατά τους πρώτους χρόνους της Εκκλησίας, ο γάμος ήταν ακόμη πολιτικός. Από κάποια στιγμή και ύστερα, στη μακρινή εκείνη περίοδο, υπήρξε και κάποιος τύπος θρησκευτικού γάμου που γινόταν μπροστά στον επίσκοπο ή τον ιερέα, αλλά ο γάμος αυτός, χωρίς να δηλώνεται στην Πολιτεία, δεν θεωρείτο έγκυρος. Μόνον από την περίοδο του Ιουστινιανού οι μελλόνυμφοι δήλωναν τις προθέσεις τους να παντρευτούν και συνέτασσαν πρακτικό γάμου. Οι πηγές δεν είναι απόλυτα σαφε...

(Από το βιβλίο του Δημήτρη Κατσαφάνα «Το Δεσποτάτο του Μυστρά», Περιφέρεια Πελοποννήσου, Έκδοση Ελληνικά Γράμματα, Αθήνα 2021)

( Συνέχεια από το προηγούμενο https://www.spartorama.gr/articles/76660-to-psomi-ton-buzantinon--o-chairetismos-tous--i-oikogeneia--o-gamos--meros-ii-apo-ton-dimitri-katsafana/ )  Στην πλειονότητά τους οι Βυζαντινοί έκαναν οικογένεια. Σε όλες τις τάξεις, πλουσίων και φτωχών, φαίνεται ότι οι πολυμελείς οικογένειες αποτελούν τον κανόνα. Η χωρητικότητα του σπιτιού, αν κρίνουμε από τον συνωστισμό των σπιτιών του Μυστρά, ήταν μικρή. Δεν ζούσαν όλα τα παιδιά. Η θνησιμότητα τότε, αλλά και πολλούς αιώνες ύστερα, και όχι μόνο στο Βυζάντιο, ήταν μεγάλη, κυρίως στις μικρές ηλικίες. Γι’ αυτό η ευχή για το νεογέννητο ήταν πάντα «να τους ζήσει». Ήταν οι ασθένειες, οι λοιμώδεις επιδημίες. Η Εκκλησία συνεχίζει και σήμερα να παρακαλεί τον Θεό να απομακρύνει από τους πιστούς την ασθένεια και την πείνα,...

(Από το βιβλίο του Δημήτρη Κατσαφάνα «Το Δεσποτάτο του Μυστρά», Περιφέρεια Πελοποννήσου, Έκδοση Ελληνικά Γράμματα, Αθήνα 2021)

( Συνέχεια από το προηγούμενο https://www.spartorama.gr/articles/76661-to-psomi-ton-buzantinon--o-chairetismos-tous--i-oikogeneia--o-gamos--meros-i-apo-ton-dimitri-katsafana/ )                  Αν γινόταν ο υπήκοος να πλησιάσει τον αυτοκράτορα ή τον δεσπότη, έπεφτε στα πόδια του σε ένδειξη αφοσίωσης. Προσκυνούσε τον ηγεμόνα. Ήταν πολύ δύσκολο να πάρεις την άδεια να πλησιάσεις τον αυτοκράτορα. Το πρόσωπο του αυτοκράτορα ήταν ιερό. Η αντίληψη αυτή πάει πολύ μακριά στο παρελθόν. Ανατρέχει στους Ελληνιστικούς και Ρωμαϊκούς χρόνους, όταν στις ανατολικές επαρχίες ο αυτοκράτορας άρχισε να θεοποιείται, αντίληψη που γρήγορα διαδόθηκε στη Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία. Η αντίληψη αυτή παρέμεινε ακόμη και μετά τον Κωνσταντίνο, τον ιδρυτή της Κωνσταντινούπολης. Η όλη αυστηρή τυπικότητα των τελετών και η ...

Ένα από τα εκθέματα του Αρχαιολογικού Μουσείου Σπάρτης είναι και οι πήλινες μάσκες που έχουν ανακτηθεί από το Ιερό της Ορθίας Αρτέμιδος, για τις οποίες, έως και σήμερα, δεν έχει βρεθεί ικανοποιητική εξήγηση, όσον αφορά τον σκοπό και τη χρήση τους

Το Αρχαιολογικό Μουσείο Σπάρτης, παρ’ όλο που είναι, πλέον, πολύ μικρό για να στεγάσει τον λακωνικό αρχαιολογικό πλούτο, διαθέτει εκθέματα μοναδικά που προκαλούν απέραντο θαυμασμό στον επισκέπτη και θεμελιώδη προϋπόθεση για τη μελέτη της Λακωνικής Τέχνης και την κατανόηση της ιστορίας της Αρχαίας Σπάρτης. Ένα από τα εκθέματα αυτά είναι και οι πήλινες μάσκες που έχουν ανακτηθεί από το Ιερό της Ορθίας Αρτέμιδος, για τις οποίες, έως και σήμερα, δεν έχει βρεθεί ικανοποιητική εξήγηση, όσον αφορά τον σκοπό και τη χρήση τους. Προφανώς, οι πήλινες αυτές μάσκες, ήταν αναθήματα στο πιο σημαντικό Ιερό της Αρχαίας Σπάρτης, αυτό της Ορθίας Αρτέμιδος, το οποίο βρισκόταν στην περιοχή Λίμνες, η οποία εκτεινόταν ανατολικά μέχρι τον Ευρώτα, και ίσως αποτελούσαν απομιμήσεις ξύλινων, δερμάτινων ή υφασμά...

Το ερώτημα πολλών είναι πώς έτρωγαν οι Βυζαντινοί. Κάθονταν, δηλαδή, σε καθίσματα ή έτρωγαν μισοξαπλωμένοι, όπως οι αρχαίοι Έλληνες;

Ας ξεκινήσουμε από κάτι απλό και στοιχειώδες για τη συντήρηση της ζωής. Το ψωμί, ο άρτος δεν ήταν μόνο βιολογικό προϊόν. Ήταν και ο επιούσιος που έδινε νόημα στη ζωή, ήταν το αντίδωρο του ιδρώτα, ο συνέχων δεσμός της οικογένειας. Κύρια τροφή των Βυζαντινών ήταν το ψωμί. Ξεχώριζαν τα καθαρά ψωμιά, τον καθαρόν άρτον, από το ψωμί της δεύτερης ποιότητας, της μέσης, και από τους τρίτους άρτους, που τους έλεγαν χυδαίους, δηλαδή κατώτερης ποιότητας και ήταν από κριθάρι, για τους φτωχότερους. Κάθε σπίτι σχεδόν στα χωριά είχε τον δικό φούρνο που τον έκαιγαν με γύλα. Στις πόλεις, το ψωμί το πωλούσαν οι φουρνιτάριοι, οι αρτοπώλες. Και στις δύο περιπτώσεις, το ψωμί δεν ήταν απρόσωπο, όπως έγινε στις ημέρες μας, που το βρίσκει κανείς τυποποιημένο και συχνά άγευστο στα σουπερ-μάρκετ. Ας προσθέσουμε, μ...

(Από το βιβλίο του Δημήτρη Κατσαφάνα «Το Δεσποτάτο του Μυστρά», Περιφέρεια Πελοποννήσου, Έκδοση Ελληνικά Γράμματα, Αθήνα 2021)

( Συνέχεια από το προηγούμενο https://www.spartorama.gr/articles/76567-filonikies-kai-ubreis-ton-buzantinon-apo-ton-dimitri-katsafana/ )                Έχουμε, επίσης, φιλονικίες και ύβρεις και μεταξύ των συζύγων. Είναι χαρακτηριστικό ότι συζυγικές σκηνές που ελάμβαναν χώρα ήδη τον 4ο αι. μ.Χ. και τις οποίες αναφέρουν ο Ιερός Χρυσόστομος και ο ιστορικός Λιβάνιος, δεν διαφέρουν σε τίποτε από αυτές που αναφέρει ο Πτωχοπρόδρομος τον 12ο αιώνα. Στο Βυζάντιο οι κοινωνικές συνθήκες ήταν λίγο πολύ οι ίδιες για αιώνες. εξάλλου, ο άνθρωπος στο βάθος του είναι ίδιος παρά τις όποιες νεώτερες κοινωνικές αλλαγές. Είναι φυσικό, λοιπόν, να δεχθούμε ότι και στην περίοδο του δεσποτάτου δεν έλειπαν συζυγικές φιλονικίες. Τα αυτά αίτια παράγουν τα αυτά αποτελέσματα. Είναι ενδιαφέρον να ιδούμε μερικές ...

(Από το βιβλίο του Δημήτρη Κατσαφάνα «Το Δεσποτάτο του Μυστρά», Περιφέρεια Πελοποννήσου, Έκδοση Ελληνικά Γράμματα, Αθήνα 2021)

Θυμηθήκαμε μόλις τον θυμό του Αχιλλέα, τη λογομαχία του με τον Αγαμέμνονα, ας παρακολουθήσουμε τώρα τη λογομαχία δύο νέων, καθημερινών ανθρώπων στην Κωνσταντινούπολη - και, γιατί όχι, και σε κάποιον δρόμο του Μυστρά ή άλλης πόλης του δεσποτάτου, ή κάπου στα χωράφια. Συναντιούνται, λοιπόν, δύο προδιατεθειμένοι άσχημα. Προτού έρθουν στα χέρια αγριολαλούσαν, άρχιζαν δηλαδή τις βρισιές, ενώ αγρίωναν τους οφθαλμούς, αγρίευαν τα μάτια τους. Ακολουθούσαν φράσεις θυμού, όπως: «Οίδα σε και ηξεύρω σε». «Και τι το ξεύρεις; Τις είσαι και τι θέλεις και εν τω συντυχαίνεις; Τι ν’ τα λέγεις; Τι είναι το λαλείς; Τι εν τω τσαμπουνίζεις; Πως λαλείς; Πως στέκεσαι; Πως αναβλεμματίζεις; Ύπαγε. Ύπαγε των ώδε. περί τούτου σοι μη μελέτω, παρελθέτω η σήμερον και… Αποφθάρητι, στήθι πόρρω μοι ταχύς. Μάθε το με τίνα...

(Δημήτρη Κατσαφάνα «Το Δεσποτάτο του Μυστρά», Περιφέρεια Πελοποννήσου, Έκδοση Ελληνικά Γράμματα, Αθήνα 2021)

Όταν, λοιπόν, συλλάμβαναν τον κλέφτη, απαγορευόταν να τον σκοτώσουν. Του έδεναν τα χέρια πίσω, οπισθάγκωνα, τον μαστίγωναν φωνάζοντάς του: «Έλθεις άρα τους πάλι κλέψων;». Τον οδηγούσαν στον έπαρχο και τον δίκαζε, ενώ επέστρεφε τα κλοπιμαία. Οι νόμοι προέβλεπαν διάφορες ποινές. Ο ένοχος πλήρωνε το τετραπλάσιο της τιμής του κλοπιμαίου ή το διπλάσιο, ανάλογα πάντα με την περίπτωση. Καταδικαζόταν και σε φυλάκιση και σε ακρωτηριασμό. Άλλη τιμωρία ήταν η διαπόμπευση στους δρόμους. Τον ένοχο κλοπής ή άλλου παρεμφερούς αδικήματος τον κούρευαν για να τον διαπομπεύσουν, να τον περιτριγυρίσουν στους δρόμους της πόλης-άθλιο θέαμα. Οι Βυζαντινοί, άνδρες και γυναίκες, είχαν μακριά μαλλιά. Η κουρά ήταν πράξη ατιμωτική. Τον ένοχο κλοπής τον κούρευαν άσχημα, με τον τρόπο που κουρεύουν τα γίδια, τα «αιγ...

Πρώτη δημοσίευση: Ο Ταχυδρόμος της Λακωνίας, Έτος 33ον, Αρ. Φύλλου 960 - Σπάρτη 20 Μαΐου 1988

Σε λίγες ημέρες, από τις 27, ημέρα Παρασκευή μέχρι Δευτέρα 30 Μαΐου, στα πλαίσια των Παλαιολογείων 1988, θα γίνει στην πόλη μας ένα πνευματικό-επιστημονικό συμπόσιο  με το γενικό θέμα «Μυστράς». Το ειδικό αυτό συμπόσιο οργανώνεται από την Εταιρεία Πελοποννησιακών Σπουδών σε συνεργασία με την Εταιρεία  Λακωνικών Σπουδών και την Πνευματική Εστία Σπάρτης. Στο τριήμερο των εργασιών θα γίνουν ανακοινώσεις με θέματα που αναφέρονται στην εποχή των Παλαιολόγων και κατ’ επέκταση στην περίοδο της Τουρκοκρατίας. Το πνευματικό  αυτό Συμπόσιο, που γίνεται για πρώτη φορά για το Μυστρά σε μέρες που η πολιορκούμενη Κωνσταντινούπολη έπεφτε για πάντα, δικαιώνεται από την πρόθεση να μελετηθεί συστηματικά η δραματική εκείνη για το έθνος εποχή, μέσα από την οποία αναδύεται ο Νέος Ελληνισμός, γεννιέται δηλα...

10/5/1933 - Χιλιάδες άνθρωποι συγκεντρώθηκαν στην κεντρική πλατεία για να δουν τους Ναζί να σκοτώνουν... ιδέες.

Περίπου 40.000 άνθρωποι είχαν συγκεντρωθεί στην πλατεία Opernplatz του Βερολίνου για να παρακολουθήσουν μία «θεαματική εκδήλωση».  Είχαν λάβει πρόσκληση από φοιτητές. Αλλά δεν ήταν απλά φοιτητές. Ήταν μέλη της Νεολαίας των Ναζί και η εκδήλωσή τους ερχόταν σε πλήρη σύγκρουση με τη φοιτητική ιδιότητα. Φορώντας ομοιόμορφες στολές, συνόδευσαν έξι βαν που μετέφεραν βιβλία. Ήταν βιβλία που είχαν καταδικαστεί σε…«θάνατο», γιατί ήταν «αντι-γερμανικά».   Σε πολλές ακόμη πανεπιστημιουπόλεις ανά τη Γερμανία οργανώθηκαν αντίστοιχες εκδηλώσεις καύσης βιβλίων. Το ημερολόγιο έγραφε 10 Μαΐου 1933 . Εκείνη τη νύχτα πάνω από 25.000 βιβλια ρίχτηκαν στην πυρά.   Τα έργα Εβραίων συγγραφέων όπως ο Άλμπερτ Αϊνστάιν και ο Σίγκμουντ Φρόιντ τυλίχτηκαν στις φλόγες δίπλα σε Αμερικανούς συγγραφείς που ήταν στη...

Σήμερα, ως Έλληνες (ΚΑΙ με ευθύνες δικές μας) ζούμε μια τραγική πολιτική ορφάνια, τέτοια που αγγίζει τα όρια της πολιτικής κατάθλιψης

Σήμερα, είναι ανύπαρκτη, στον τόπο μας, «η πολιτική», γιατί, απλώς, απουσιάζουν … «οι πολιτικοί». Κι όταν λέμε «πολιτικοί» εννοούμε πολιτικούς με στέρεο υπόβαθρο ιδεολογικό, πολιτικό, κοινωνικό, πνευματικό, με παραγωγή και άρθρωση καθαρού πολιτικού λόγου, με συμμετοχή στους κοινωνικούς αγώνες και στο μαζικό κίνημα, με προσφορά στο Έθνος ,στην Πατρίδα, στην Κοινωνία και στον Πολιτισμό,  με συνέπεια λόγων και έργων, με πολιτική εντιμότητα και ειλικρίνεια και με ζωή  προσαρμοσμένη απόλυτα στις ιδέες και στα πιστεύω τους. Βάζοντας, πλάι-πλάι, τους σημερινούς πολιτικούς αρχηγούς αλλά και το στελεχικό δυναμικό των κομμάτων με εκείνους του παρελθόντος, διαπιστώνεται, αβίαστα, η τεράστια διαφορά του πολιτικού ύψους. Για τούτο αξίζει, στους σημερινούς καιρούς της πολιτικής ορφάνιας, να θυμόμα...

Δόθηκε σε κυκλοφορία το βιβλίο «Εγχειρίδιο της Λαγκαδινής Παραδοσιακής Τέχνης της Πέτρας»

Τα τελευταία χρόνια γίνεται μια πολύ σημαντική προσπάθεια για την προσέγγιση της παραδοσιακής τέχνης των πετρομαστόρων, που συνδέεται με την λαϊκή αρχιτεκτονική των σπιτιών, των εκκλησιών, των γεφυριών και των κρηνών, στην ιστορική περιοχή της Γορτυνίας και μάλιστα στο χωριό των κατ’ εξοχήν πετρομαστόρων τα πανέμορφα Λαγκάδια, όπου υπάρχει το χαρακτηριστικό ανέκδοτο που λέει ότι στην ερώτηση του δασκάλου «Ποιος έχτισε τον κόσμο;» το μαθητούδι του παλιού καιρού απάντησε «Οι Λαγκαδιανοί μαστόροι»! Η εισβολή του έτοιμου μπετό από τη δεκαετία του εβδομήντα και μετά οδήγησε την παραδοσιακή αρχιτεκτονική και την τέχνη των πετρομαστόρων στο περιθώριο, σε τέτοιο βαθμό που όπως γινόταν φανερό η τέχνη αυτή περνούσε στην ατομική και συλλογική λησμοσύνη. Βρέθηκαν, ευτυχώς, ορισμένοι εραστές της πα...

Η ίδια η ζωή της Ελένης Γλύκατζη-Αρβελέρ μοιάζει με παραμύθι. Και γνωρίζει ότι καμιά φορά τα πιο ωραία παραμύθια τα γράφει η ζωή

Κατάμεστη η αίθουσα της Στοάς Βιβλίου στην ομιλία της Ελένης Γλύκατζη-Αρβελέρ, με θέμα «Ο Μέγας Αλέξανδρος στο Βυζάντιο», που οργάνωσε η Πανελλήνια Ένωση Φιλολόγων, στις 18 Ιουνίου 2018. Όσοι αγαπάμε τη σαφήνεια και την περιεκτικότητα του γραπτού της λόγου, λατρεύουμε τον προφορικό της λόγο. Κάθε φορά που παρακολουθώ την Αρβελέρ να μιλάει, θυμάμαι τον Φαίδρο και το μάθημα που του έκανε ο Σωκράτης (στην πραγματικότητα ο Πλάτων) με το γνωστό μύθο της γραφής, που διατείνεται ότι ο προφορικός λόγος είναι ανώτερος του γραπτού. Γιατί το γραπτό κείμενο δεν μπορεί να αλλάξει· ο αναγνώστης δεν επιλέγεται από τον συγγραφέα, μπορεί να πρόκειται για επαρκή ή ανεπαρκή αναγνώστη· το κείμενο δεν συνομιλεί με τον αναγνώστη, δεν απαντά στις ερωτήσεις ή τις απορίες του. Βεβαίως στη συνέχεια του διαλόγ...

Ταλαντευόμενη ανάμεσα σε ένα δυνητικά επαινετικό για την πόλη ιστορικό γεγονός, και σε ένα πολιτικά ακόμη βεβαρυμμένο τοπικοεθνικό φορτίο, η Σπάρτη δεν φαίνεται να θέλει να αναμετρηθεί με το πιο πρόσφατο παρελθόν της

Στη διαδικασία μετατροπής της μνήμης σε ιστορία, συναντώνται, συχνά συγκρουσιακά, η συλλογική μνήμη (ως βιωμένη εμπειρία) με την επίσημη μνήμη (ως “διαδικασία (ανά) κατασκευής του παρελθόντος”) με βάση τις ανάγκες της ιστορικοπολιτικής συγκυρίας” 1 .                 Ένα από τα σημεία μιας τέτοιας συνάντησης αποτελούν τα επίσημα μνημεία: εδώ οι νικητές των όποιων αντιπαραθέσεων, επιχειρούν να αναδείξουν ένα συγκεκριμένο ιστορικό γεγονός, που επιλέγεται και νοηματοδοτείται ανάλογα, επιδιώκοντας την πολιτισμική κατοχύρωση της υπεροχής τους και τη μεγαλύτερη δυνατή κοινωνική συναίνεση. Αυτοί οι γενικοί στόχοι όμως, εξειδικεύονται και προσαρμόζονται σε εθνικές και τοπικές ιδιαιτερότητες, που επιδρούν άμεσα στη μορφή, τους συμβολισμούς και τα μηνύματα που επιχειρούν να μεταδώσουν τα μνημ...

Ο Σατωβριάνδος ήταν Γάλλος πολιτικός και φιλέλληνας και ένα από τα μεγαλύτερα ονόματα της γαλλικής λογοτεχνίας

Ο Φρανσουά Ωγκύστ Ρενέ, υποκόμης ντε Σατωμπριάν, γνωστός στη χώρα μας με το εξελληνισμένο όνομα Σατωβριάνδος, ήταν Γάλλος συγγραφέας, πολιτικός και φιλέλληνας. Θεωρείται ιδρυτής του γαλλικού ρομαντισμού κι ένα από τα μεγαλύτερα ονόματα της γαλλικής λογοτεχνίας. Ο Βίκτωρ Ουγκώ αναγνωρίζοντας την αξία του είχε δηλώσει: «Θέλω να είμαι Σατωβριάνδος ή τίποτα.»  Ο Σατωβριάνδος γεννήθηκε το 1768 στο Σαιν Μαλό της Βρετάνης. Προερχόταν από ξεπεσμένη αριστοκρατική οικογένεια. Σπούδασε στα κολέγια Ντολ, Ρεν και Ντινάν, όπου διακρίθηκε ιδιαιτέρως. Σχεδιάζοντας το μέλλον του ταλαντευόταν μεταξύ της ναυτικής κι εκκλησιαστικής σταδιοδρομίας. Τελικά κατετάγη ως ανθυπολοχαγός στη φρουρά του Καμπραί. Το 1788 με το βαθμό του λοχαγού έρχεται στο Παρίσι και συναναστρέφεται συγγραφείς της εποχής. Στην πόλη ...

«Αγύρτης ή Άγιος; Το συγκαιρινό του ερώτημα εξακολουθεί να παραμένει αναπάντητο ως τις μέρες μας παρά το γεγονός ότι στη λαϊκή συνείδηση των ανθρώπων του καιρού του κι όχι μόνο έχει συμπεριληφθεί στη χορεία των Αγίων της Εκκλησίας μας»

Ο μοναχός Χριστόφορος Παναγιωτόπουλος καταγόταν από το χωριό Άρμπουνα της επαρχίας Καλαβρύτων και πιθανολογείται πως γεννήθηκε ανάμεσα στα έτη 1780-1790. Το βαπτιστικό του όνομα ήταν Χρήστος ή Χριστόφορος. Για τα πρώτα χρόνια της ζωής του δεν υπάρχουν πολλά στοιχεία, καθώς ζούσε μια συνηθισμένη ζωή χωρικού, η οποία δεν προμήνυε καθόλου όσα θα επακολουθούσαν αργότερα.  Από τις επιστολές του, που έχουν σωθεί, φαίνεται πως ήταν ολιγογράμματος και ίσως να μην είχε φοιτήσει καν σε σχολείο. Είχε, όμως, μεγάλη πίστη στο Χριστό και ακλόνητη  αγάπη για την Ορθοδοξία. Μελετούσε τα συναξάρια των Αγίων, άναβε τα καντήλια στις έρημες εκκλησιές και γενικά βίωνε τον πατροπαράδοτο τρόπο ορθόδοξης λατρείας. Μέχρι να γίνει μοναχός  ασκούσε, μαζί με τα τρία αδέλφια του, το επάγγελμα του κρεοπώλη και εκδορο...

Ο λυκειάρχης τον ακολουθεί στον διάδρομο προκειμένου να συζητήσουν. Ο Τάκης όμως βγάζει από την τσέπη του το Παραμπέλουμ και πυροβολεί τον λυκειάρχη δυο φορές, σχεδόν εξ επαφής, στο στήθος

Είναι περίπου 11:40 το πρωί της Πέμπτης, 22 Ιουνίου 1978. Στο γραφείο της διεύθυνσης του οικονομικού λυκείου Σπάρτης, που στεγάζεται σε κτίριο έξω από την πόλη, στο δρόμο προς το Γύθειο, προσέρχεται ο 20χρονος μαθητής της δευτέρας τάξης του Τεχνικού Λυκείου, Τάκης Κακαλέτρης από τον Μυστρά, προκειμένου να πληροφορηθεί τα αποτελέσματα των προαγωγικών εξετάσεων. Εκεί βρίσκει τον λυκειάρχη Γεώργιο Μπλέσιο 56 ετών από το Παρθένι Αρκαδίας, την φιλόλογο καθηγήτρια Άννα Καλκίνη και τον καθηγητή μαθηματικών Γεώργιο Μπασκουρέλλο . Ο λυκειάρχης ανοίγει τα κατάστιχα του και ανακοινώνει στον μαθητή τους βαθμούς του. Τον διαβεβαιώνει ότι παρουσίασε σημαντική βελτίωση τον τελευταίο καιρό και του συστήνει να μελετήσει το καλοκαίρι για να περάσει και στα μαθηματικά όπου και τελικά είχε κριθεί μετεξεταστ...

«..εκτός από τη Γερμανία του Χίτλερ, υπάρχει και η Γερμανία του Γκαίτε, του Σίλερ, του Μπετόβεν και των χιλιάδων άλλων Γερμανών, που το 1821 πολέμησαν μαζί μας και 600 από αυτούς θυσιάστηκαν για την Ελλάδα»

ΟΛΟΚΑΥΤΩΜΑ ΖΟΥΠΑΙΝΑΣ, 5 ΙΟΥΝΙΟΥ 1944 «στης Ζούπαινας την ολόμαυρη ράχη φύτρωσαν δυο λουλούδια» Μαρτυρία: Ερμίνα Γεωργίτσου Καταγραφή – Σχόλια: Κωστιάνης Ζαχαρίας «Τη μέρα που η δύναμη της αγάπης θα υπερνικήσει την αγάπη της δύναμης, ο κόσμος θα γνωρίσει την ειρήνη.» Μαχάτμα Γκάντι Απ’ ό,τι φαίνεται, ύστερα από τόσους αιώνες ανθρώπινης ιστορίας, δεν έχουμε-ακόμα-καταφέρει, να κάνουμε αυτήν την αντιστροφή που περίμενε, αλλά δεν είδε ποτέ, ο Μαχάτμα Γκάντι, να κυριαρχήσει, δηλαδή, και να γίνει κυρίαρχη στον κόσμο μας η «δύναμη της αγάπης». Για το λόγο αυτό, απ’ όταν άρχισε να γράφεται η ιστορία του ανθρώπου έως ΚΑΙ σήμερα, ο πόλεμος εξακολουθεί να παραμένει η μωρία του ανθρώπινου γένους. Συμβαίνει, όμως, πολλές φορές, μέσα στη φωτιά του πολέμου, μέσα στη μαυρίλα και στον θάνα...

«Τι γιορτή έχουμε σήμερα; Ποιοι ήταν αυτοί οι 3 ιεράρχες και τι μας πρόσφεραν;»

Αν ήταν ποδοσφαιριστές θα είχαν γίνει ινδάλματα των νεαρών φιλάθλων. Αν ήταν σταρ του σινεμά θα έγραφαν γι’ αυτούς όλα τα κοσμοπολίτικα και μη έντυπα. Αν ήταν κάποιοι παίχτες τηλεοπτικών παιχνιδιών θα τους ήξερε κι ο τελευταίο τηλεθεατής. Αν ήταν επαγγελματίες δημαγωγοί πολιτικοί θα είχαν τους φανατικούς ακολούθους τους. Αν ήταν δεσποτικοί τύραννοι των λαών τους θα είχαν πρόθυμους τους εγκωμιαστές τους. Αν ήταν στυγνοί εκμεταλλευτές πλουτοκράτες θα είχαν ζηλόφθονους θαυμαστές που θα ήθελαν να τους μοιάσουν. Αν ήταν αιματοβαμμένοι επαναστάτες θα είχαν γίνει αφίσες στα νεανικά δωμάτια. Αυτοί οι τρεις, όμως, δεν ήταν τίποτα από τα παραπάνω. Ήταν άνθρωποι βαθιάς πίστης και αγάπης στο Θεό και το συνάνθρωπο που είναι εικόνα Του. Ήταν τρεις εκκλησιαστικοί άνδρες που έζησαν τον 3ο και 4ο αιώ...

Ο «Πανέμορφος Νεραδοιγέννητος Μπεζαντές» ανοίγει τον αιμάτινο κύκλο θυσίας των Μαυρομιχάληδων και των Μανιατών για την Λευτεριά της Πατρίδας

Χωρίς να παραγνωρίζω… χωρίς να ξεχνώ …αυτό που λέει ο ποιητής…  «Είχες αστέρια ολόλαμπρα στον ουρανό σου κι άλλα κι εκείνα που δεν έλαμψαν ήτανε πιο μεγάλα…»   Θα μου επιτρέψετε, όμως, Μέρες που είναι… Να επικεντρωθώ στον «Αχιλλέα Της Μάνης»… Δεν είναι θέμα μεροληψίας… Τι να κάνουμε… είναι θέμα ιδιαιτέρου «Αγγίγματος»…     «Πούσαι Αντριωμένε Μπεζαντέ Λιάκο Μαυρομιχάλη»   Πούσαι αντριωμένε Μπεζαντέ Λιάκο Μαυρομιχάλη! Η μοίρα σε προστάτεψε για να μη δεις το χάλι…   Θα σ’ ανταριάσουν την ψυχή όσοι μιλούν για φιλιωμούς για να μας σώσουν τάχα από καινούργιους σκοτωμούς και δεν πειράζει η αρπαγή αιματοποτισμένης γης για να σωθεί μια προσκυνημένη και δειλή η ζωή…   Πούναι η στεντόρια σου φωνή να το προστάξει να το πει «Μ’ αυτούς μήτε ψωμί, μήτε κρασί μην ...

Κατά κόσμον Μελέτιος Γαλανόπουλος από την Μαγούλα Σπάρτης

Ο Μελέτιος Γαλανόπουλος γεννήθηκε στη Μαγούλα της Σπάρτης (Αρχαία Σπάρτη) στις 6 Ιουνίου 1892. Σπούδασε Θεολογία και Φιλοσοφία στα Πανεπιστήμια Αθηνών, Μονάχου και Λειψίας. Υπηρέτησε ως Καθηγητής στη Μέση Εκπαίδευση και Διευθυντής Εκκλησιαστικών Σχολών. Επίσης υπηρέτησε ως Εφημέριος της Ελληνικής Κοινότητος Μονάχου. Το 1942 συνελήφθη από τους Γερμανούς και φυλακίστηκε στο Νταχάου μέχρι το 1945. Στις 22 Απριλίου 1956 χειροτονήθηκε Μητροπολίτης Κυθήρων. Στις 10 Μαΐου 1969 απεχώρησε της ενεργού υπηρεσίας δυνάμει του Ν.Δ. 126/1969. Εκοιμήθη στη Σπάρτη στις 30 Μαΐου 1972. Με αυτό το σύντομο βιογραφικό, η Εκκλησία της Ελλάδος τιμά το μεγάλο αντιναζιστή Ιεράρχη Μελέτιο Γαλανόπουλο, τον άνθρωπο που διασφάλισε την Ελληνικότητα της Σαλβάτορκιρχε, του αρχαιότερου Ελληνοχριστιανικού ναού του Μονάχ...