«Ποδαρικό στο νέο χρόνο με το Λακωνικόν Ημερολόγιον», από τον Γιάννη Μητράκο

Οι λαογράφοι  αναφέρουν πως  η δοξασία του ποδαρικού έχει τις ρίζες της  στην Παλαιά Διαθήκη στο βιβλίο της Γένεσης, όπου αναγράφεται το εξής: «… και ηυλόγησέ με Κύριος επί τω ποδί μου».

Η παράδοση λέει ότι το ποδαρικό πρέπει να το κάνει ένας καλός, αγαθός και συμπαθής  άνθρωπος και κατά προτίμηση ένα παιδί!

Εμείς, ακολουθώντας το έθιμο, θα σας κάνουμε «ποδαρικό» κατά μία ευρύτερη και μεταφορική έννοια, παρουσιάζοντας το εξαιρετικό, όπως πάντα, φετινό ΛΑΚΩΝΙΚΟΝ ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟΝ 2020 των τοπικών μας εκδόσεων ΙΔΙΟΜΟΡΦή!

Κεντρικό θέμα «Τα κάστρα της Λακωνίας» με επίμετρο «ιστορικά μυθολογήματα και μυθολογικά ιστορήματα» , που αναφέρονται στη μορφή της Ωραίας Ελένης στην αρχαία ελληνική γραμματεία και στα γένη της Μάνης.

Πολλά από τα κάστρα του τόπου μας βρίσκονται δίπλα μας κι όμως παραμένουν εν πολλοίς άγνωστα τόσο για την αρχιτεκτονική τους, όσο και για την ιστορία τους. Αν είμαστε ειλικρινείς με τον εαυτό μας θα πρέπει να ομολογήσουμε πως οι περισσότεροι από εμάς είτε επισκεφτήκαμε κάποτε το κάστρο του Μυστρά, που είναι το πλέον προβεβλημένο, είτε δεν έχουμε πατήσει το πόδι μας στα υπόλοιπα που είναι διάσπαρτα σε όλες τις κορυφές της λακωνικής γης, που είχαν κάποτε στρατηγική σημασία.

Ο κάστρο του Μυστρά, της Μονεμβασιάς, του  Γερακίου, η ακρόπολη της αρχαίας Σελινούντος, το κάστρο των Βατίκων, το οχυρό της Ζαραφώνας, το  ελληνιστικό οχυρό στο Αθήναιον Βελεμίνας, το κάστρο στο Τηγάνι της Μέσα Μάνης, του  Πασσαβά, της Κελεφάς, της Μάνης (του Αχιλλείου), της Άνω Πούλας, της Καστάνιας (Καστάνιτσα) παρουσιάζονται στις σελίδες του από τους συνεργάτες που συγκέντρωσε και συντόνισε με μοναδική επιδεξιότητα ο «μαΐστορας» Γεώργιος Κώτσος, ενώ τα κείμενα  επιμελήθηκε και διόρθωσε  με ιδιαίτερη αξιοσύνη η σύζυγός του Σοφία Αντωνάκου.

Αφιλοκερδώς προσέφεραν τις εργασίες τους: η Αρχαιολόγος – Μουσειολόγος Γιάννα Κατσουγκράκη, ο Αρχαιολόγος – Ιστορικός Νεκτάριος Σκάγκος, η Προϊσταμένη της Εφορείας Αρχαιοτήτων Λακωνίας Ευαγγελία Πάντου, ο Πρόεδρος του Συνδέσμου των εν Αττική Λακεδαιμονίων Δημήτρης Καστάνης, η Αρχαιολόγος MSc Παναγιώτα Σκάγκου, η Προϊσταμένη των Γενικών Αρχείων του Κράτους Λακωνίας Δρ Πέπη Γαβαλά, ο Αρχειονόμος  ΓΑΚ Λακωνίας Μιχάλης Σόβολος, η Αρχαιολόγος Ευαγγελία Ελευθερίου, οι Αρχαιολόγοι Αθανάσιος Θέμος, Ελένη Ζαββού, Micke Prent και Stuart Mac Veagh Thorne, οι Αρχιτέκτονες Κλήμης Ασλανίδης και Γ.Κ. Νίκας, ο Αρχαιολόγος Λεωνίδας Σουχλέρης, η Αρχαιολόγος Δρ Αγγελική Μέξια, ο πρώην Δήμαρχος Γυθείου Τζώρτζης Τζωρτζάκης, η Συγγραφέας Μαρία Δρογκάρη, η Φιλόλογος – Ιστορικός Δρ Γιώτα Κουλουρίδου Χατζηθεοχάρους, ο Ιστορικός- Αρχαιολόγος – Εθνολόγος -Ανθρωπολόγος Ελευθέριος Αλεξάκης, ο Συγγραφέας -Ποιητής Μίμης Χριστοφιλάκης και ο υποφαινόμενος Γιάννης Μητράκος Συνταξιούχος Διδάσκαλος.    

Το ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟΝ ξεκινά με ξεχωριστές επιστημονικές αναφορές για το βυζαντινό κάστρο του Μυστρά και της Μονεμβασίας για να ακολουθήσουν ειδικότερες παρουσιάσεις των άλλων κάστρων και οχυρών.

Το αφιέρωμα στα κάστρα της Λακωνίας «κλείνει» με ένα εκτενές απόσπασμα του Παν. Σταμ. Κατσαφάδου στα κάστρα της Μάνης από το βιβλίο του  «Τα κάστρα της Μαΐνης» (Αθήνα, 1992) και μια λαϊκή παράδοση για την ηρωική «Κόρη του Μαλεβού», που έβαλε τέλος στη ζωή της στο Παλιόκαστρο της Κρεμαστής, για να μην πέσει στα χέρια των Αρβανιτάδων, όπως τη διέσωσε στη μηνιαία επιθεώρηση «Νέα Λακεδαίμων» ο ιστοριοδίφης Θάνος Βαγενάς.

Το επισφράγισμα είναι η μοναδική παρουσίαση των απεικονίσεων των κάστρων της Λακωνίας σε παλαιά χαρακτικά από τη συλλογή του ρέκτη ερευνητή, συλλέκτη και ιστοριοδίφη ιατρού Αντώνη Ταντούλου, σε μια σπουδαία μελέτη που περιλαμβάνει τρία μέρη: 1)Η περίοδος του φανταστικού, 2) Η περίοδος της προπαγάνδας, 3) Η ρομαντική περίοδος.

Το ΛΑΚΩΝΙΚΟΝ ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟΝ 2020 έρχεται να συμπληρώσει τη σειρά των προηγούμενων ημερολογίων που ξεκινούν από το 1998 και φτάνουν ως τις μέρες μας, «χτίζοντας» με αξιοθαύμαστο τρόπο την τοπική μας ιστορία, τη λαϊκή παράδοση, τον πολιτισμό και την οικολογία της Λακωνίας, αφήνοντας μια σημαντική παρακαταθήκη για τις επόμενες γενιές. Πέρα από την ουσία του περιεχομένου το ΛΑΚΩΝΙΚΟΝ ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟΝ χαρακτηρίζεται από μια υψηλή αισθητική που το καθιστά «κόσμημα» για τις βιβλιοθήκες.

Γιάννης Μητράκος