Μεταλλεία Βατίκων, Γεωργίου Γκρόμμαν και Σκάλα Φόρτωσης - video

Καταγραφή της ελληνικής βιομηχανικής κληρονομιάς.

Όνομα: Μεταλλεία Βατίκων, Γεωργίου Γκρόμμαν και Σκάλα Φόρτωσης

Είδος: Μεταλλευτικές εγκαταστάσεις

Αρχική Χρήση: Ορυχείο/Μεταλλείο

Εξοπλισμός: Δεν σώζεται

Κατάσταση: Εγκαταλελειμμένο

Επανάχρηση:  -

Περιοχή: Άγιος Ελισσαίος Βατίκων Λακωνίας

Πληροφορίες:

-------

Το κοίτασμα του Αγίου Ελισσαίου αποτελεί αναμφίβολα ένα μεγάλης σημασίας ιστορικό μνημείο αφενός λόγω της εκμετάλλευσής του κατά τους αρχαίους χρόνους από τους Σπαρτιάτες και αφετέρου λόγω της εκμετάλλευσης του από τον Γερμανό μεταλλειολόγο Gromman και των επόμενων γενεών αυτού κατά την περίοδο κυρίως του 2ου Παγκοσμίου Πολέμου και τη σύνδεση του με τα γεγονότα της Σερίφου και του Λαυρίου.

Πηγή: Νικόλαος Σόφης, «Κοιτασματολογικά Χαρακτηριστικά της Μεταλλοφορίας Σιδηρου στον Άγιο Ελισσαίο Λακωνίας», Τμήμα Γεωλογίας, Τομέας Ορυκτών Πρώτων Υλών, Σχολή Θετικών Επιστημών, Πανεπιστήμιο Πατρών, Πάτρα 2017

Στις πρώτες δεκαετίες του 20ου αιώνα ο Γεώργιος Γκρόμμαν αρχίζει στα Βάτικα την εκμετάλλευση των μεταλλείων του Αγίου Ελισσαίου μετά από χιλιάδες χρόνια διακοπής τους.

Η επαναλειτουργία των μεταλλείων δίνει την δυνατότητα σε Βατικιώτες μιναδόρους που δούλευαν στο Λαύριο και σε άλλα μεταλλεία, να επαναπατριστούν και να εργαστούν στον τόπο τους.

Το 1926 οι μιναδόροι των Βατίκων αντιδρώντας στην στυγνή εργοδοσία του Γεωργίου Γκρόμμαν, ανήμερα της Αγίας Παρασκευής κάνουν απεργία και κερδίζουν τα εργασιακά τους αιτήματα.

Στην απεργία πρωτοστατεί ο Γιάννης ο Δαλέζιος από τις Κυκλάδες και οι ντόπιοι Κωνσταντινακαίοι, Γκουβεραίοι και Κοντακαίοι.

Η εξόρυξη του αιματίτη από τον οποίο έπαιρναν σίδηρο, χαλκό, κασσίτερο και ώχρα, γινόταν στις σιδηροσπηλιές του Αγίου Ελισαίου. Από εκεί είχε κατασκευαστεί σιδηροδρομική γραμμή όπου έφθανε στη θάλασσα και είχε κατασκευαστεί σιδερένια εναέρια προβλήτα (γνωστή σήμερα και ως Γερμανική σκάλα).

Το πλοίο με τη βοήθεια ναυδέτων έδενε κάτω από την σκάλα. Τα βαγόνια μετέφεραν το σιδηρομετάλλευμα όπου με ένα σύστημα διπλής μεταλλικής ταινίας γινόταν η φόρτωση του πλοίου.

Εν τω μεταξύ στη διεύθυνση των μεταλλείων έχει έλθει ο γιος του Γεωργίου, Αιμίλιος ο 2ος.

Λίγο πριν ξεσπάσει ο πόλεμος, το 1938 τα μεταλλεία εγκαταλείπονται.

Για την ιστορία αναφέρεται πως ο Αιμίλιος Γκρόμμαν ο 2ος το 1943 είναι αξιωματικός του Γερμανικού στρατού και μετά το τέλος του πολέμου καταδικάζεται ως εγκληματίας πολέμου και εξαφανίζεται. Η σιδηροδρομική γραμμή λεηλατείται από τους ντόπιους, καθώς ξύλα και ράγες είναι χρειαζούμενα.

Οι σιδηροσπηλιές παραμένουν να μας θυμίζουν το παρελθόν και η σκάλα λόγω της εγκατάλειψης παρουσιάζει σημάδια κατάρρευσης.

Ωστόσο η σιδηροδρομική γραμμή και σκάλα θα μπορούσαν να συντηρηθούν και να αποτελέσουν μνημεία της βιομηχανικής και μεταλλευτικής ιστορίας του τόπου, αλλά και αντικείμενα τουριστικού ενδιαφέροντος.

Φωτογραφικό αρχείο κας Ματίνας Ψαράκη

Πηγή: Σύλλογος Τουλίπα Γουλιμή

Πηγή : περιοδικό ΤΕΧΝΙΚΑ ΧΡΟΝΙΚΑ , Ιαν - Φεβρ 1981, σελ 164Το περιοδικό ευρίσκεται στην ηλεκτρονική βαση δεδομένων του ΤΕΕ

Πηγή : ΑΡΧΑΙΟΜΕΤΡΙΚΑ 2011