Vekrakos
Spartorama | «Η Τιμωρία ως Μέσο Κυβερνητικής Πολιτικής Επιβολής» από τον Γιάννη Μητράκο

«Η Τιμωρία ως Μέσο Κυβερνητικής Πολιτικής Επιβολής» από τον Γιάννη Μητράκο

Γιάννης Μητράκος 05/07/2022 Εκτύπωση Άρθρα Δικαιοσύνη Κοινωνία Παιδεία Πολιτική
«Η Τιμωρία ως Μέσο Κυβερνητικής Πολιτικής Επιβολής» από τον Γιάννη Μητράκο
Πράγματι είναι πολύ πιο εύκολο να ασκείς κυβερνητική πολιτική βασισμένη στον εκφοβισμό, στην απειλή και την τιμωρία, παρά να επιδιώκεις την ενημέρωση, την εκπαίδευση και το διάλογο
Οδός Εμπόρων

Η εκδήλωση της πανδημίας στις αρχές του έτους 2020 και η επακόλουθη λήψη μέτρων από τους διεθνείς οργανισμούς και τις εθνικές κυβερνήσεις έφερε στο φως της επικαιρότητας ένα τρόπο άσκησης κυβερνητικής εξουσίας που είναι απεχθής και σχοινοβατεί στα όρια της συνταγματικής νομιμότητας, αφού θίγει τα ανθρώπινα δικαιώματα και τις ατομικές ελευθερίες των πολιτών, που αποτελούν απαραίτητο συστατικό στοιχείο για τη Δημοκρατία.

Στη χώρα μας, η κυβέρνηση Μητσοτάκη, αξιοποίησε την τιμωρία ως μέσο κυβερνητικής επιβολής σε όλα τα πεδία με τα οποία ασχολήθηκε, αποφεύγοντας την εφαρμογή μιας φιλικής, συναινετικής και παιδαγωγικής πολιτικής, η οποία θα λάμβανε υπόψη της τον πολίτη και την κοινωνία. Έτσι σε όλες τις κυβερνητικές αποφάσεις για μείζονα ή ελάσσονα ζητήματα της δημόσιας ζωής το κυρίαρχο στοιχείο ήταν και είναι η τιμωρία.

Όλα τα περιοριστικά μέτρα για την αντιμετώπιση της πανδημίας συνοδεύονταν από τιμωρίες που είχαν και οικονομικό χαρακτήρα. Ο πολίτης αντί να ενημερωθεί και να εκπαιδευτεί για την αντιμετώπιση του κορωναϊού για λόγους ατομικής και δημόσιας υγείας, βρέθηκε αντιμέτωπος με αστυνομικού τύπου απαγορεύσεις και πρόστιμα, συχνά εξοντωτικά. Κι όταν ήλθε η ώρα των εμβολιασμών επιλέχθηκε ο μονόδρομος της αυταρχικής υποχρεωτικότητας, ο οποίος παραγνώριζε κάθε αντίθετη άποψη, τεκμηριωμένο προβληματισμό και δικαίωμα. Το γεγονός αυτό οδήγησε ακόμα και υγειονομικούς να επιλέξουν την άρνηση του υποχρεωτικού εμβολιασμού και να διεκδικήσουν την ελευθερία της απόφασης για μια ιατρική πράξη που τους αφορούσε. Η στάση αυτή έφερε την κυβερνητική τιμωρία, η οποία συνεχίζεται ακόμα και σήμερα για περίπου 7000 συνανθρώπους μας, παρά την κατάρρευση όλων των κυβερνητικών εμβολιαστικών θεωριών για «χτίσιμο ανοσίας», «για βέβαιη προστασία από τη νόσηση» κτλ.

Στα πλαίσια των τιμωρητικών αντιλήψεων που διακρίνουν την κυβερνητική πολιτική θεσπίστηκε και η πρωτοφανής οριζόντια ποινή των 100 ευρώ για τους άνω των 60 συμπολίτες μας που δεν ήθελαν να εμβολιαστούν, μετατρέποντας φιλήσυχους και νομοταγείς πολίτες σε «παραβάτες»! Τώρα ενόψει της νέας προπαγάνδας για την «ανάγκη» 4ης εμβολιαστικής δόσης οι υπουργικοί εγκέφαλοι και τα επιτελεία των πλουσιοπάροχα αμειβόμενων συμβούλων τους σχεδιάζουν να επιβάλλουν νέες αυστηρές ποινές για όσους δεν θα πειθαρχήσουν με αύξηση των συμμετοχών στα φάρμακα και στα νοσήλια των νοσοκομείων!

Πράγματι είναι πολύ πιο εύκολο να ασκείς κυβερνητική πολιτική βασισμένη στον εκφοβισμό, στην απειλή και την τιμωρία, παρά να επιδιώκεις την ενημέρωση, την εκπαίδευση και το διάλογο. Για τους κυβερνώντες όλες οι πτυχές των πολιτικών τους παρεμβάσεων είναι συνυφασμένες, δυστυχώς, με την έννοια της τιμωρίας, η οποία αυτομάτως τοποθετεί απέναντί της τους πολίτες και την κοινωνία.  

Στο χώρο της Παιδείας το σχετικό νομοσχέδιο (Απρίλης 2020) επικεντρώθηκε στην τιμωρητική αναγραφή της διαγωγής στα απολυτήρια, ένα είδος δια παντός στιγματισμού των παιδιών, ένα μέτρο που είναι πολύ μακριά από το να αντιμετωπίσει την βία και το μπούλινγκ που μαστίζουν τα σχολεία μας.

Το Νομοσχέδιο του Υπουργείου Εσωτερικών για το «Σύστημα στοχοθεσίας και αξιολόγησης» των Δημοσίων Υπαλλήλων (Ιούνιος 2022) επανέφερε την τιμωρητική αξιολόγηση, που δοκιμάστηκε στο παρελθόν από την ίδια κυβερνητική παράταξη και οδήγησε σε μαζικές απολύσεις εργαζομένων. 

Στον αντίποδα αυτής της συντηρητικής κυβερνητικής αντίληψης βρίσκεται η αντίληψη της αξιωματικής αντιπολίτευσης όπως αυτή  εκφράστηκε στην περίοδο της δικής της διακυβέρνησης από τον τότε Αντιπρόεδρο Γιάννη Δραγασάκη σε μια εισήγησή του κατά τη διάρκεια του σεμιναρίου (Μάης 2019) των υπαλλήλων των Κέντρων και Γραφείων Ενημέρωσης και Υποστήριξης Δανειοληπτών της Ειδικής Γραμματείας Διαχείρισης Ιδιωτικού Χρέους, που είχε θεσπίσει η κυβέρνηση Τσίπρα.

Η εισήγηση του κ. Δραγασάκη είχε ως τίτλο: «Κράτος υποστηρικτικό και όχι τιμωρητικό για τους δανειολήπτες». Σ’ αυτή μεταξύ άλλων είπε και τα εξής:

«Θα έλεγα, μιλώντας και με τους Θεσμούς όλα αυτά τα χρόνια με τις διαπραγματεύσεις και βλέποντας και το θέμα κάπως θεωρητικά, ότι υπάρχουν δύο αντιλήψεις για το ρόλο του Κράτους απέναντι σε αυτό το πρόβλημα. Η μία αντίληψη θεωρεί ότι το Κράτος πρέπει να δράσει με ένα τρόπο τιμωρητικό, θεωρώντας ότι αυτοί που χρωστούν, χρωστούν γιατί φταίνε οι ίδιοι, επομένως κατά κάποιο τρόπο πρέπει να τιμωρηθούν, ώστε να αποκτήσουν όπως λένε ορισμένοι «payment culture» «σωστή συνήθεια-νοοτροπία πληρωμών». Επίσης, το επιχείρημά τους είναι ότι αν βοηθάμε αυτούς που χρωστούν, έχουν προβλήματα κλπ, τότε δημιουργείται ένας ηθικός κίνδυνος, ότι δημιουργείς ένα κίνητρο για κάποιον να μην πληρώνει τις υποχρεώσεις του, γιατί θα έρθει κάποια στιγμή το κράτος να τον βοηθήσει.

Εμείς έχουμε διαφορετική άποψη απέναντι σε αυτό. Υπάρχουν θέματα, υπάρχουν κάποιοι που από σύστημα ή από σκοπιμότητα ή από δόλο δεν είναι εντάξει απέναντι στις υποχρεώσεις τους, αλλά η μεγάλη μάζα του κόσμου βρέθηκε σε κατάσταση υπερχρέωσης λόγω απότομης αλλαγής των συνθηκών. Πήρε κάποιος ένα δάνειο υπολογίζοντας ότι θα έχει τη δουλειά του, χάνει τη δουλειά του και δεν μπορεί να εξυπηρετήσει το δάνειό του. Κάνει κάποιος μια επιχείρηση με ένα σχεδιασμό, εκτιμά από αυτά που ακούει ότι η οικονομία είναι σε άνοδο, τότε υπήρχε μια ιδεολογία ότι η οικονομία είναι ισχυρή, και αποδείχθηκε ότι ήταν λανθασμένος σχεδιασμός. Ακόμα και στις περιπτώσεις που υπάρχει και ατομική ευθύνη, εμείς είμαστε της άποψης ότι πρέπει να κινηθούμε με την λογική της δεύτερης ευκαιρίας, με τη λογική των πολλαπλών ευκαιριών.

Είμαστε της λογικής ενός υποστηρικτικού Κράτους, ενός κράτους που δεν τιμωρεί, αλλά προσπαθεί να βρει διεξόδους και λύσεις. Όχι με την έννοια της φιλανθρωπίας, αλλά με την έννοια που προανέφερα, του κοινωνικού προβλήματος. Αν ένα κομμάτι της κοινωνίας είναι παγιδευμένο στα χρέη, αυτό έχει ευρύτερες συνέπειες, δεν αφορά μόνο τους ίδιους. Δημιουργείται ένας φαύλος κύκλος. Αν η οικογένεια χρωστάει το στεγαστικό, προφανώς κανείς δεν μπορεί να σκεφτεί μετά νέο δάνειο ή να φτιάξει νέο σπίτι. Αν η επιχείρηση δεν έχει ασφαλιστική ή φορολογική ενημερότητα δεν μπορεί να επεκταθεί, ακόμα και αν η κατάσταση βελτιωθεί. Οπότε αν εμείς βοηθήσουμε και ξεμπλοκάρει το πράγμα ο φαύλος κύκλος μπορεί να γίνει ενάρετος κύκλος. Δηλαδή παίρνει φορολογική ενημερότητα, παίρνει ασφαλιστική ενημερότητα, μπορεί να ρυθμίσει το χρέος του, μπορεί να ανοίξει μια δουλειά, μπορεί να προσλάβει κόσμο κλπ. Άρα υπάρχει κοινωνικό όφελος από αυτή την υποστηρικτική πολιτική που περιγράφω.»

Η διαφορά νοοτροπίας, αντιλήψεων και θεώρησης των πραγμάτων μεταξύ της συντήρησης και της προόδου είναι εμφανής. Ας τη λάβουν υπόψη τους όλοι αυτοί που λειτουργούν μικρόψυχα υπό το κράτος της ισοπεδωτικής άποψης: «Όλοι το ίδιο είναι». Ε, όχι δεν είναι!


Γιάννης Μητράκος    


Οδός Εμπόρων