Vekrakos
Spartorama | «1952: Η Σπάρτη υποδέχεται τον Παπάγο» από τον Βαγγέλη Μητράκο

«1952: Η Σπάρτη υποδέχεται τον Παπάγο» από τον Βαγγέλη Μητράκο

Ευάγγελος Μητράκος 31/10/2022 Εκτύπωση Άρθρα Ιστορία Κοινωνία Λακωνία Πολιτική Χρονογράφημα
«1952: Η Σπάρτη υποδέχεται τον Παπάγο» από τον Βαγγέλη Μητράκο
Ο Παπάγος, στα πλαίσια μιας πρώιμης προεκλογικής εκστρατείας, επισκέφθηκε και τη Λακωνία από όπου προσδοκούσε ένα πολύ μεγάλο ποσοστό ψήφων
Οδός Εμπόρων

Τον Ιανουάριο του 1952, επισκέφθηκε τη Σπάρτη ο Αλέξανδρος Παπάγος, προκειμένου, ως επικεφαλής του κόμματος ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ  ΣΥΝΑΓΕΡΜΟΣ, να απευθύνει πολιτική ομιλία στον Σπαρτιατικό και Λακωνικό Λαό ενόψει των διαφαινόμενων βουλευτικών εκλογών.

Ο Αλέξανδρος Παπάγος υπήρξε μια πολύ σημαντική στρατιωτική προσωπικότητα της νεότερης Ελλάδας, ο οποίος, μετά τη λήξη του Εμφυλίου, αποφάσισε να πολιτευθεί, ιδρύοντας το κόμμα ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΣΥΝΑΓΕΡΜΟΣ. Το πρωτοεμφανιζόμενο κόμμα του Αλέξ. Παπάγου ήρθε πρώτο στις εκλογές της 9ης Σεπτεμβρίου 1951, συγκεντρώνοντας ποσοστό 36,53% αλλά χωρίς αυτοδυναμία στο Κοινοβούλιο. Η άρνηση του Παπάγου να συνεργαστεί με οποιοδήποτε άλλο κόμμα, οδήγησε, τελικά, 48 ημέρες μετά τις εκλογές, στη συνεργασία των κομμάτων του Κέντρου ((Κόμμα Φιλελευθέρων και ΕΠΕΚ) και στο σχηματισμό της κυβέρνησης του άλλου φημισμένου στρατιωτικού, του Στρατηγού Νικολάου Πλαστήρα. Οι συνεχείς ανακατατάξεις στην πολιτική σκηνή οδήγησαν την κυβέρνηση Πλαστήρα στην απώλεια της κυβερνητικής πλειοψηφίας, στην παραίτησή της και στην προκήρυξη νέων εκλογών, στις 16 Νοεμβρίου 1952. Κατά τις εκλογές αυτές, που έγιναν με το «πλειοψηφικό σύστημα», ο ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΣΥΝΑΓΕΡΜΟΣ του Αλέξανδρου Παπάγου έλαβε ποσοστό 49,22% και σχημάτισε κυβέρνηση με 247 έδρες στη Βουλή (!!!), η οποία διήρκεσε μέχρι το 1955, οπότε και ο Στρατάρχης απεβίωσε από παλαιά φυματίωση.

Τον Ιανουάριο του 1952 κι ενώ η αστάθεια της κυβέρνησης Πλαστήρα ήταν εμφανής και όλοι ανέμεναν εκλογές, ο Παπάγος, στα πλαίσια μιας πρώιμης προεκλογικής εκστρατείας, επισκέφθηκε και τη Λακωνία από όπου προσδοκούσε ένα πολύ μεγάλο ποσοστό ψήφων.

Η Σπάρτη τον υποδέχθηκε με ενθουσιασμό και γενικό ξεσηκωμό. Το αυτοκίνητο του Αλ. Παπάγου, ακολουθούμενο από τους επιτελείς του, πλαισιωμένο από αυτοσχέδια συνοδεία Σπαρτιατών ποδηλατών, εισήλθε στην κεντρική οδό Κ. Παλαιολόγου, η οποία ήταν κατάμεστη, ένθεν κι ένθεν, από παραληρούντα πλήθη. Στο κέντρο της πόλης, στη διασταύρωση των σημερινών οδών Παλαιολόγου και Λυκούργου (βαρέλι του τροχονόμου) το αυτοκίνητο σταμάτησε, ο Στρατάρχης, ντυμένος «χειμωνιάτικα» με βαρύ παλτό πάνω από το κοστούμι του και με τη χαρακτηριστική «ρεμπούκλα» στο κεφάλι, κατέβηκε από το αυτοκίνητό του, για να συνεχίσει πεζός προς το δημαρχείο, αλλά αμέσως βρέθηκε στους ώμους των υποστηρικτών του, ανάμεσα σε πλακάτ με συνθήματα όπως: «ΣΤΡΑΤΑΡΧΑ ΠΕΡΙΜΕΝΟΥΜΕ ΤΗΝ ΤΡΙΤΗ ΝΙΚΗ ΣΟΥ», «ΟΛΟΙ ΜΑΖΙ ΣΟΥ», «ΖΗΤΩ Ο ΑΡΧΙΣΤΡΑΤΗΓΟΣ ΤΗΣ ΝΙΚΗΣ», «ΠΑΠΑΓΟΣ ΕΓΓΥΗΤΗΣ ΤΗΣ ΚΑΙΝΟΥΡΓΙΑΣ ΕΛΛΑΔΟΣ» κλπ.

Από τον εξώστη του Δημαρχείου, ο Παπάγος, εκφώνησε θερμό πολιτικό λόγο προς τους ενθουσιώδεις Σπαρτιάτες, ζητώντας, αυτήν τη φορά, να του δώσουν, εκτός από την πρωτιά, και αυτοδυναμία.

Στην εβδομαδιαία σπαρτιατική εφημερίδα, της παράταξης των εθνικοφρόνων, «ΛΑΚΩΝΙΚΟΣ ΛΟΓΟΣ» (Διευθυντής-Ιδιοκτήτης: Μιχαήλ Παπαδόπουλος, Δικηγόρος) δημοσιεύτηκε, στις 20 Ιανουαρίου 1952, μετά την επίσκεψη του Παπάγου, το παρακάτω σχετικό ρεπορτάζ:

Ο ΣΤΡΑΤΑΡΧΗΣ ΠΑΠΑΓΟΣ ΕΙΣ ΤΗΝ ΣΠΑΡΤΗΝ

Ο ΛΑΟΣ ΤΗΣ ΛΑΚΕΔΑΙΜΟΝΟΣ ΥΠΕΔΕΧΘΗ ΤΟΝ κ. ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΝ ΠΑΠΑΓΟΝ ΜΕ ΜΕΓΑΛΟΝ ΕΝΘΟΥΣΙΑΣΜΟΝ

Ο ΣΤΡΑΤΑΡΧΗΣ ΕΚΑΛΕΣΕ ΤΗΝ ΚΥΒΕΡΝΗΣΙΝ ΝΑ ΠΡΟΚΗΡΥΞΕΙ ΕΚΛΟΓΑΣ ΜΕ ΠΛΕΙΟΨΗΦΙΚΟΝ ΔΙΑ ΝΑ ΕΚΛΕΞΗ Ο ΛΑΟΣ ΤΗΝ ΚΥΒΕΡΝΗΣΙΝ ΤΗΣ ΑΡΕΣΚΕΙΑΣ ΤΟΥ

Την 10.45΄αφίχθη εις την πόλιν μας ο Στρατάρχης Παπάγος μετά της συζύγου του, συνοδευόμενος από τους επιτελείς του κόμματος κ.κ. Μαρκεζίνην, Στεφανόπουλον, Πουλίτσαν και άλλους βουλευτάς και πολιτευτάς. Τον Στρατάρχην συνώδευον αρκετοί δημοσιογράφοι και φωτορεπόρτερ.

Προς προϋπάντησιν του κ. Παπάγου μετέβησαν οι βουλευταί και πολιτευταί του Συναγερμού, ως και πολλοί φίλοι του εις τα σύνορα των δύο Νομών Λακωνίας και Αρκαδίας όπου και τον υπεδέχθησαν.

Κατά την έλευσίν του πλήθη συγκεντρωμένα εκατέρωθεν της οδού Κ. Παλαιολόγου και επί της οδού Αμαλίας μέχρι του Δημαρχείου, επευφήμησαν και εζητωκραύγασαν τον Στρατάρχην, τον οποίον και μετέφεραν εις χείρας των μέχρι του Δημαρχείου.

Εις τα προπύλαια του Δημαρχείου υπεδέχθησαν τον Στρατάρχην και την ακολουθίαν του ο κ. Δήμαρχος με τους πλείστους των Δημοτικών Συμβούλων ως και διάφοροι άλλοι επίλεκτοι πολίται.

Αμέσως κατόπιν εξήλθεν εις τον εξώστην του Δημαρχείου δια να ομιλήση προς τον λαόν. Τα πλήθη έξαλλα εζητωκραύγαζαν τον Στρατάρχην.

Πριν ομιλήση προσεφώνησε τον Στρατάρχην και τον παρουσίασεν εις τον Σπαρτιατικόν λαόν ο κ. Παναγιώτης Πουλίτσας, βουλευτής Αθηνών και τέως Πρόεδρος του Συμβουλίου της Επικρατείας, με μίαν πράγματι εμπνευσμένην προσλαλιάν, η οποία ενεθουσίασε τα πλήθη.

Είτα ωμίλησε ο κ. Παπάγος, ο οποίος, αφού ηυχαρίστησε τα πλήθη δια την ενθουσιώδη υποδοχήν που του έκαμαν, είπε και τα εξής περίπου:

Η Πατρίς, την οποίαν ευχαριστώ, με ανεβίβασε εις τα ύπατα αξιώματα και θα ’πρεπε κι εγώ να ησυχάσω. Ουδέποτε εφιλοδόξησα να γίνω Πρωθυπουργός, καίτοι πολλάκις μου προσεφέρθη η Πρωθυπουργία. Εθεώρησα, όμως, ότι έχω καθήκον και υποχρέωσιν να κατέλθω εις την πολιτικήν, διότι έβλεπον, ότι αι Κυβερνήσεις μετά την συντριβήν του συμμοριτισμού, αντί να αξιοποιήσουν την Νίκην, έβαινον προς το χειρότερον.

Η αγάπη μου προς την Ελλάδα και δια να μην θεωρηθώ λιποτάκτης με ήγαγον εις την απόφασιν να κατέλθω εις τας εκλογάς, δια να προσφέρω τας υπηρεσίας μου προς την πατρίδα.

Η Κυβέρνησις προσπαθεί με διαφόρους πράξεις και συνθήματα να με κατηγορήση, αφού θέλει να με παραπέμψη και εις το Στρατοδικείον, διότι ωδήγησα την Ελλάδα εις δύο Νικηφόρους πολέμους.

Και τον Στρατόν, ο οποίος κατά κοινήν ομολογίαν ιδικών μας και ξένων, είναι ο καλλίτερος της Ευρώπης, προσπαθούν να τον διαβάλουν. Διαλύουν τα ΤΕΑ με την δικαιολογίαν, ότι είναι παρακρατικαί οργανώσεις, ενώ γνωρίζετε πόσας υπηρεσίας  προσέφερον και προσφέρουν.

Οφείλει η Κυβέρνησις ν’ απέλθη και να γίνουν εκλογαί με πλειοψηφικόν, δια να εκλέξη ο λαός την Κυβερνησιν της αρεσκείας του.

Περαίνων, εζητωκραύγασεν υπέρ του λαού της Λακεδαίμονος. Μετά την ομιλίαν προσεφέρθησαν αναψυκτικά κι εύρον την ευκαιρίαν αρκετοί πολίται να χαιρετίσουν κι ευχηθούν εις τον Στρατάρχην το ως ευ παρέστη.

Μετά παρέλευσιν δέκα περίπου λεπτών ανεχώρησε μεθ’ όλων των επιτελών και ακολουθίας του δια Γύθειον.

Πηγή φωτογραφιών: «Η ΣΠΑΡΤΗ ΑΝΑΜΕΣΑ ΣΕ ΤΡΕΙΣ ΑΙΩΝΕΣ 1834-2002», ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΦΩΝΤΑΣ ΛΑΔΗΣ, ΔΗΜΟΣ ΣΠΑΡΤΙΑΤΩΝ


ΥΠΟΜΝΗΜΑ ΣΤΙΣ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ:

Α΄ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ:

  1. Το όμορφο νεοκλασικό της φωτογραφίας, πίσω από τον Παπάγο, κατεδαφίστηκε κάπου στα 1970 και στη θέση του ανεγέρθηκε το σημερινό Ξενοδοχείο ΜΑΝΙΑΤΗΣ. Τότε, στον όροφο στεγαζόταν το οδοντιατρείο και η οικογένεια Λυκούργου Ζανόπουλου (διακρίνεται η πινακίδα του ιατρείου στον εξώστη) και στο ισόγειο η αντιπροσωπεία γεωργικών μηχανημάτων, ορυκτελαίων, ανταλλακτικών κλπ ΓΚΟΡΤΣΟΛΟΓΟΥ-ΛΑΔΟΠΟΥΛΟΥ.
  2. Το μεταλλικό ικρίωμα στα αριστερά, όπου είναι σκαρφαλωμένος ένας Σπαρτιάτης για να βλέπει καλύτερα την υποδοχή, ήταν της ΔΕΗ και βρίσκεται, έως και σήμερα (!!!), στη θέση του, μπροστά ακριβώς από το περίπτερο της γωνίας, κάνοντας την ίδια δουλειά!!! Ζωντανό «μνημείο» της Σπάρτης!

Β΄ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ:

  1. Κατά την υποδοχή του Παπάγου στην Παλαιολόγου, το αυτοκίνητό του πλαισιώθηκε με ποδήλατα που οδηγούσαν μαθητές του Γυμνασίου Αρρένων Σπάρτης, μερικοί εκ των οποίων φορούσαν το χαρακτηριστικό μαθητικό πηλίκιο της εποχής με την κουκουβάγια ως σήμα. Αριστερά, διακρίνεται το Ξενοδοχείο ΜΕΝΕΛΑΪΟΝ και δεξιά τα παρτέρια με τους φοίνικες,  που σύντομα (δυστυχώς) θα γίνουν ανάμνηση.

 

ΥΠΟΜΝΗΜΑ ΣΤΟ ΚΕΙΜΕΝΟ

  • Το 1952 βρισκόταν ήταν μια από τις πρώτες σκληρές χρονιές της μετεμφυλιακής περιόδου. Αν και ο εμφύλιος πόλεμος τελείωσε το 1949, ο επίσημος τερματισμός του αναγνωρίσθηκε το 1962 με απόφαση του συμβουλίου της Επικρατείας. Ήταν περίοδος εξοριών, φυλακίσεων και διώξεων των Αριστερών πολιτών, ακόμα και καταδικών σε θάνατο. Τα περίφημα πιστοποιητικά κοινωνικών φρονημάτων ήταν απολύτως αναγκαία για μια θέση στο Δημόσιο, για την εγγραφή στα Πανεπιστήμια, για θέση λιμενεργάτη, για άδεια οδήγησης, ακόμη και για θέση…νεκροθάφτη!
  • Δυο σημαντικές οικονομικές αποφάσεις της κυβέρνησης Παπάγου ήταν η συγχώνευση της ιδιωτικής «Τράπεζας Αθηνών» με την «Εθνική Τράπεζα», δημιουργώντας τον μεγαλύτερο πιστωτικό οργανισμό στην Ελλάδα, που θα προωθούσε την ανάπτυξη της χώρας, σύμφωνα με τα σχέδια της κυβέρνησης, και η περίφημη υποτίμηση της δραχμής κατά 50% από τον Μαρκεζίνη με πλήρη απελευθέρωση των εισαγωγών.
  • Στην Λακωνία, το 1952, ο ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΣΥΝΑΓΕΡΜΟΣ εξέλεξε 7 βουλευτές:

  1. Γυθείου Τζαννετάκης Παναγιώτης
  2. Επιδαύρου-Λιμηράς Ρουμάνης Γεώργιος
  3. Επιδαύρου-Λιμηράς Ζουμπουλάκης Ηρακλής
  4. Λακεδαίμονος Πλαγιάννης Δημήτριος
  5. Λακεδαίμονος Σταθόπουλος Παναγιώτης
  6. Λακεδαίμονος Βαρβιτσιώτης Νικήτας (Νικηταράς)
  7. Οιτύλου Δαβάκης Δημήτριος

  • Μετά τον θάνατο του Παπάγου και με παρέμβαση του βασιλιά Παύλου (παρά τις αντιδράσεις ηγετικών παραγόντων του Ελληνικού Συναγερμού) δόθηκε εντολή σχηματισμού κυβέρνησης στον Κων/νο Καραμανλή, ο οποίος στη συνέχεια ίδρυσε, το 1955, την ΕΡΕ (Εθνική Ριζοσπαστική Ένωση), ως πολιτική συνέχεια του ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΣΥΝΑΓΕΡΜΟΥ και «κατάφερε» να πάρει τις εκλογές της 19ης Φεβρουαρίου 1956, με το περιβόητο «τριφασικό» σύστημα».

Συγκεκριμένα, η δεξιά ΕΡΕ ήρθε 2η με ποσοστό 47,38% αλλά κατέλαβε 165 έδρες στη βουλή, δηλαδή το 55% επί του συνόλου των εδρών, κατορθώνοντας να σχηματίσει αυτοδύναμη κυβέρνηση, ενώ η κεντροαριστερή ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΚΗ ΕΝΩΣΗ (συνασπισμός κομμάτων), που ήρθε πρώτη με ποσοστό 48,15%, κατέλαβε 132 έδρες, δηλαδή το 44% επί του συνόλου των εδρών της βουλής!!!

 

Σπάρτη 31-10-2022

Βαγγέλης Μητράκος




  



Οδός Εμπόρων