Η Ευρώπη, η αρκούδα και τα λεφτά που «δεν παίζουν», από τον Παναγιώτη Κουμουνδούρο

Γιατί μέχρι χθες η Ουκρανία πολεμούσε με αμερικανικά λεφτά. Πολλά λεφτά. Τόσα που αν τα άπλωνες στο τραπέζι, θα έπρεπε να σπρώξεις στην άκρη και τη δημοκρατία για να χωρέσουν. Και ξαφνικά, τέλος. Ο Τραμπ αποφάσισε ότι η ειρήνη είναι πιο αποδοτική όταν συνοδεύεται από λογιστικό έλεγχο, έκοψε την πλουσιοπάροχη βοήθεια και παρουσίασε το δικό του ειρηνευτικό σχέδιο , ένα σχέδιο που, εντελώς συμπωματικά, βρίσκει απολύτως λογικό και ο Πούτιν.

Ο νέος αμερικανικός προϋπολογισμός προβλέπει 800 εκατομμύρια δολάρια για την Ουκρανία στα επόμενα δύο χρόνια. Περίπου όσα πληρώνει η Ελλάδα σε δύο πρόστιμα για καφέδες σε πλαστικό. Με λιγότερη φασαρία και χωρίς γεωπολιτικές αναλύσεις.

Η Ευρώπη πετάχτηκε όρθια. Όχι από αγανάκτηση. Από τρόμο. Γιατί αν τελειώσει ο πόλεμος, τι γίνεται με τους εξοπλισμούς; Με τα εργοστάσια; Με τα συμβόλαια; Με τα 800 δισεκατομμύρια που έχουν ήδη αποφασίσει να επενδύσουν τα επόμενα δέκα χρόνια για να «αμυνθούν» από έναν εχθρό που όσο πολεμά τόσο δικαιώνει τον προϋπολογισμό.

Η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει ΑΕΠ εννέα φορές μεγαλύτερο από της Ρωσίας. Θα μπορούσε να αναλάβει σοβαρή ειρηνευτική πρωτοβουλία. Αλλά όταν έχεις ήδη παραγγείλει πυραύλους, δεν ακυρώνεις το event. Δεν είμαστε και τίποτα ερασιτέχνες.

Άλλωστε, δεν είναι η πρώτη φορά που η Ευρώπη πείθει την Ουκρανία να συνεχίσει τον πόλεμο. Το έκανε μία φορά με τον Μπόρις Τζόνσον, που πήγε στην Κωνσταντινούπολη και γύρισε με ακυρωμένες συνομιλίες. Το κάνει και τώρα, που το ειρηνευτικό σχέδιο Τραμπ αντιμετωπίζεται ως απειλή για την ευρωπαϊκή πολεμική οικονομία. Η γραμμή είναι καθαρή, πόλεμος μέχρι τελευταίας παραγγελίας.

Κάπου εκεί γεννήθηκε η Μεγάλη Ιδέα, να δοθούν στην Ουκρανία 215 δισεκατομμύρια ευρώ από δεσμευμένα ρωσικά κεφάλαια που βρίσκονται στο Βέλγιο. Θα τα πάρουμε τώρα, θα τα δώσουμε, και όταν η Ρωσία πληρώσει πολεμικές αποζημιώσεις, όλα καλά.

Μικρή λεπτομέρεια, για να πληρώσει η Ρωσία αποζημιώσεις, πρέπει πρώτα να χάσει τον πόλεμο. Αλλά αυτά είναι ψιλά γράμματα. Όταν το λες με σοβαρό ύφος και ευρωπαϊκή σημαία από πίσω, ακούγεται απολύτως ρεαλιστικό.

Για δύο μήνες το σχέδιο περιφερόταν ντυμένο με προπαγάνδα, η ρωσική αρκούδα σαμποτάρει GPS, μπλοκάρει πτήσεις, εκτροχιάζει τρένα, χακάρει υπολογιστές και το χειρότερο πείθει λαούς να ψηφίζουν λάθος. Πράγματα απαράδεκτα. Αντιευρωπαϊκά.

Μόνο που τα λεφτά ήταν στο Βέλγιο. Και το Βέλγιο διάβασε τα ψιλά γράμματα. Γιατί αν η Ρωσία προσφύγει δικαστικά για υπεξαίρεση 215 δισεκατομμυρίων, δεν μιλάμε για πολιτικό κόστος. Μιλάμε για οικονομικό ξεβράκωμα. Το διεθνές δίκαιο μπορεί να έχει γίνει κουρέλι σε πολλά, αλλά με τα λεφτά δεν παίζει. Εκεί ξαναγίνεται αυστηρό.

Έτσι το Βέλγιο είπε το αυτονόητο. «ΟΚ, αλλά αν μπλέξω, θέλω πλήρη κάλυψη. Και αν χάσουμε, πληρώνετε εσείς». Και τότε η Ευρώπη κώλωσε. Γιατί άλλο να πουλάς τσαμπουκά στην αρκούδα κι άλλο να βάλεις υπογραφή.

Plan B: κοινός ευρωπαϊκός δανεισμός 90 δισεκατομμυρίων. Άτοκος, ευγενικός, αλληλέγγυος. Η Ουκρανία θα τα πάρει τώρα και θα τα επιστρέψει… όταν έρθουν οι ρωσικές αποζημιώσεις. Δηλαδή κάποτε. Ίσως. Αν.

Δεν είναι κακή ιδέα. Η Ουκρανία είναι στο χείλος της χρεοκοπίας και τα λεφτά θα της επιτρέψουν να συνεχίσει να αγοράζει όπλα με αξιοπρέπεια. Γιατί, όπως έγραψε το Politico, στους όρους του δανείου προβλέπεται ρητά ποιο μέρος των χρημάτων θα επιστρέψει στις ευρωπαϊκές πολεμικές βιομηχανίες. Κυκλική οικονομία. Πράσινη μετάβαση, αλλά με πυραύλους.

Ο κοινός δανεισμός βοηθάει και αλλού, μοιράζει το βάρος. Μέχρι τώρα πλήρωναν κυρίως Γερμανία, Γαλλία και Βρετανία οι χώρες που μετασχηματίζουν τις οικονομίες τους σε πολεμικές. Τώρα θα πληρώσουμε όλοι. Όπως επιβάλλει η ευρωπαϊκή αλληλεγγύη, όλοι μαζί, για να μη στεναχωρηθεί κανείς σοβαρός.

Μας λένε βέβαια ότι «το κόστος δεν θα επιβαρύνει τους εθνικούς προϋπολογισμούς». Απλώς θα επιβαρύνει τον κοινοτικό. Δηλαδή κάπως θα λείψουν λεφτά από Ταμεία Συνοχής, αγρότες, περιφέρειες, μικρές χώρες. Η Ελλάδα, ας πούμε, τι να τα κάνει αυτά; Έχει ήλιο.

Και από το 2028, η ΕΕ θα πληρώνει και 3 δισεκατομμύρια τον χρόνο σε τόκους, για επτά χρόνια. Συν τους εξοπλισμούς. Οι γερμανικές πολεμικές βιομηχανίες είχαν μόλις 36 αύξηση κερδών το 2024, δεν γίνεται να τις αφήσουμε εκτεθειμένες.

Κι έτσι η Ευρώπη συνεχίζει, μιλάει για αξίες, μετράει σε τόκους, πουλάει ειρήνη σε δόσεις και πόλεμο σε πακέτο. Φοβάται τη ρωσική αρκούδα, αλλά λατρεύει το ταμείο. Δεν παίζει με το διεθνές δίκαιο, εκτός αν παίζονται πολλά λεφτά. Και στο τέλος, όταν ο λογαριασμός έρθει στους γνωστούς ύποπτους, θα μας πουν πως «δεν υπήρχε εναλλακτική». Ποτέ δεν υπάρχει, όταν οι βόμβες πέφτουν με ευρωπαϊκή έγκριση και οι αποδείξεις γράφονται στο όνομα της αλληλεγγύης.

Παναγιώτης Κουμουνδούρος