Ο θεσμός της Σύγκριας στη Μάνη

Σύμφωνα με αυτό εάν η πρώτη σύζυγος ενός Μανιάτη δεν έκανε παιδιά ή γεννούσε μόνο θηλυκά, τότε ο άνδρας είχε το δικαίωμα να πάρει μια δεύτερη σύζυγο και να τη φέρει στο σπίτι. 

Ο όρος πιθανότατα προκύπτει από τη λέξη συγκυρία (συν+κυρία). 

Σαν πράξη θεωρούνταν δικαιολογημένη και όχι κατακριτέα, ειδικότερα εάν αυτός που την εφήρμοζε ήταν σοϊλής από Νικλιάνικη οικογένεια. 

Αυτό μπορεί να αιτιολογηθεί στο ότι η κοινωνική οργάνωση της Μάνης βασιζόταν στην δύναμη των οικογενειών και κατ’επέκταση στους άνδρες που μπορούσαν να την υπερασπιστούν. Σκοπός κάθε Μανιάτικης  πατριάς ήταν να αυξήσει τη δύναμή της μέσω της γέννησης αρσενικών. Εάν κάποια γυναίκα δεν έκανε παιδιά ή έφερνε στον κόσμο μόνο θηλυκά τότε η πατριά αποδυναμωνόταν και υπήρχε κίνδυνος να σβηστεί και το όνομα της οικογένειας. Αυτό ήταν ακόμα πιο επικίνδυνο για τις »δυνατές» οικογένειες, των καπετάνιων και των Νικλιάνων. 

Μέσα σε αυτό το πλαίσιο η απόκτηση αρσενικών ήταν ζήτημα επιτακτικής ανάγκης για την επιβίωση της κάθε οικογένειας. 

Η καινούργια γυναίκα έπρεπε να είναι νέα και όμορφη για να κάνει όμορφα και δυνατά παιδιά. Οι Μανιάτες πίστευαν πολύ στην κληρονομικότητα, για αυτό στο σόι της γυναίκας έπρεπε να έχουν αποκτήσει αρκετά αρσενικά, για να δώσει και αυτή με τη σειρά της πολλά. 

Η κοπέλα αυτή συνήθως καταγόταν από κατώτερη οικογένεια φαμέγιων και η συμφωνία γινόταν με αντάλλαγμα προς αυτή ή τους συγγενείς της, π.χ προσφορά κτημάτων, χρημάτων ή ακόμα και την αποκατάσταση κάποιων εκ των αδελφών της με μέλη της οικογένειας. 

Η μεταφορά της στο καινούργιο σπίτι γινόταν το βράδυ για να αποφευχθούν τυχόν σχόλια. 

Η νόμιμη σύζυγος συμβίωνε με την καινούργια αλλά είχε περισσότερα προνόμια και η σχέση τους θα μπορούσε να παρομοιαστεί με τη σχέση νύφης-πεθεράς. Η καινούργια γυναίκα όφειλε να σέβεται και να υπηρετεί την πρώτη σύζυγο. Η δεύτερη γυναίκα ποτέ δεν εμφανιζόταν δημόσια μαζί με την πρώτη, δεν μπορούσε να κάτσει στο τραπέζι για φαγητό μαζί της, είχε ξεχωριστό δωμάτιο ή και σπίτι για να υποδέχεται τους συγγενείς της, ενώ τον ρόλο της οικοδέσποινας σε γιορτές τον αναλάμβανε η πρώτη σύζυγος. 

Οι ισορροπίες βέβαια πολύ εύκολα μπορούσαν να αλλάξουν. Εάν η καινούργια γυναίκα έκανε αρσενικά παιδιά, τότε το πάνω χέρι έπαιρνε αυτή. Κατά την περίοδο της Τουρκοκρατίας ο άντρας έκανε δεύτερο γάμο παράλληλα με τον πρώτο ενώ μετά την απελευθέρωση χώριζε από την πρώτη του γυναικά και παντρευόταν την δεύτερη. 

Ο χωρισμός γινόταν βάση συμφωνίας του άνδρα και της γυναίκας ή των συγγενών της διότι δεν υπήρχε το διαζύγιο τότε στη Μάνη. Ο μόνος τρόπος για να διώξει ο άντρας τη γυναίκα από το σπίτι ήταν μόνο σε περίπτωση μοιχείας και εφόσον δεν την σκότωνε ο ίδιος ή τα αδέλφια της. Αν χώριζαν συναινετικά λοιπόν έδινε σαν αποζημίωση ένα κομμάτι γης ή κάποιο χρηματικό ποσό στην πρώην γυναικά του. 

Υπήρχαν περιπτώσεις κατά τις οποίες η πρώτη γυναίκα υιοθετούσε το παιδί της δεύτερης ή το βάφτιζε ούτως ώστε να γίνουν καλύτερες οι σχέσεις μεταξύ των δύο γυναικών. Το παιδί καλούσε και τις δύο γυναίκες μητέρα και μπορούσε να κληρονομήσει την προίκα και της πρώτης συζύγου. 

Σε περίπτωση που η δεύτερη σύζυγος δεν αποκτούσε παιδιά, τότε μετά το θάνατο του άντρα, η πρώτη σύζυγος μπορούσε να τη διώξει νόμιμα από το σπίτι. 

Υπήρχαν περιπτώσεις βέβαια όπου αποκαλούσε η μία την άλλη "αδερφή" και η συμβίωσή τους ήταν αρμονική. 

Τρίτη γυναίκα δεν μπορούσε να πάρει κάποιος, διότι εάν δεν είχε καταφέρει να τεκνοποιήσει με τις δύο πρώτες γυναίκες, τότε ήταν αποδεδειγμένη η στειρότητά  του. Ο δεσμός ανάμεσα στις δύο γυναίκες μπορούσε να είναι και στενότερος. 

Ο ρόλος του θεσμού όπως φαίνεται δεν ήταν για την ικανοποίηση της σεξουαλικής επιθυμίας των αντρών, όπως συμβαίνει με άλλους λαούς, αλλά γίνεται κυρίως για το λόγο της έλλειψης αρσενικών παιδιών στην οικογένεια. Με το πέρασμα του χρόνου ο θεσμός αλλοιώθηκε και οι άντρες άρχισαν να παίρνουν δεύτερες γυναίκες αφού είχαν αποκτήσει αρσενικά παιδιά με την πρώτη τους σύζυγο. 

Με την εξαφάνιση των μεγάλων Μανιάτικων οικογενειών, μέχρι και τα μέσα δηλαδή του 20ου αιώνα, ο θεσμός της σύγκριας έπαψε να υπάρχει.