Vekrakos
Spartorama | «Το Ματαράτσι» από τον Βαγγέλη Μητράκο

«Το Ματαράτσι» από τον Βαγγέλη Μητράκο

Ευάγγελος Μητράκος 08/12/2022 Εκτύπωση Άρθρα Δημοτικά Κοινωνία Χρονογράφημα
«Το Ματαράτσι» από τον Βαγγέλη Μητράκο
«Επειδή δεν είχαμε τι να ρίξουμε απάνου στις τάβλες και στο χώμα για να κοιμηθούμε, φτιάχναμε στον αργαλειό μάλλινα ματαράτσια»

-Ρε μάνα, είναι σκληρό το στρώμα…μας πονάει η πλάτη μας! λέγαμε τα τρία αδέρφια (δεκαετία ’60) στη μάνα μας, την κυρα-Παναγιώτα, εκεί στο φτωχικό πατρικό μας σπίτι, στο Νέο Κόσμο της Σπάρτης.

-Σκληρό είναι; Έπρεπε να σας βάλω ένα ματαράτσι, όπως τότε που κοιμόμουνα εγώ στο χωριό, για να δείτε, μας απάνταγε.

-Και τι είναι το ματαράτσι, ρε μάνα;

-Άκουστε, το λοιπόν, να σας πω: Κάτω στο κατώι, η μάνα μου η Σταμάτα Κοντοέ, είχε στημένο τον αργαλειό κι εκεί καθόμαστε (είχε μάθει κι εμάς τα κορίτσια, τη Λία, την Αγγέλω κι εμένα, να υφαίνουμε) ό,τι στρωσίδι και ρούχο χρειαζόμαστε για το σπίτι.  

Τα κρεβάτια μας εκεί στο μαντρί και στη λότζα, στην Ξεροκαρύταινα, που κοιμόμαστε το πιο πολύ, ήτανε με κάτι τάβλες κι επειδή δεν χωράγαμε όλοι μερικοί κοιμούσαντε καταγή. Επειδή δεν είχαμε τι να ρίξουμε απάνου στις τάβλες και στο χώμα για να κοιμηθούμε, φτιάχναμε στον αργαλειό μάλλινα ματαράτσια. Το ματαράτσι το κάναμε διπλό. γιατί μετά το διπλώναμε στη μέση, το ράβαμε γύρω-γύρω να γίνει σα φάκελο και το γεμίζαμε με μαλλιά από τα πρόβατα, άμα είχαμε και περ’σσεύανε, ή με άχερα και λουμπούσια που μένανε από το ξεφλούδισμα του καλαμποκιού…ό,τι βρίσκαμε τέλος πάντων. Άμα το γεμίζαμε με άχερα και λουμπούσια, επειδή το ματαράτσι ήτανε σκληρό και μας έκοβε, το στουμπανάγαμε με κοντόραβδα για να μαλακώσει και μετά το στρώναμε στο ξυλοκρέβατο ή στο χώμα, ξαπλώναμε πάνω του, σκεπαζόμαστε με ό,τι βρίσκαμε και κοιμόμαστε.

-Και πώς κοιμόσαστε, μάνα, πάνω στ’  άχερα και στα λουμπούσια; Δε σας κόβανε; Δεν πονάγανε το πρωί τα παΐδια σας;

-Μωρέ, είμαστε τόσο κουρασμένοι από τις δουλειές, το τρύγο, το θέρο, το αλώνι, το όργωμα, το σπαρτό, το φύλαγμα στα πρόβατα και στα βόιδα, τις ζαλιές με τα ξύλα και το κλαρί…που δεν προλαβαίναμε να ξαπλώσουμε και κλείνανε τα μάτια μας αμέσως. Όπως πέφταμε το βράδυ να κοιμηθούμε, έτσι ξυπνάγαμε το πρωί. Ακούνητοι. Σα πεθαμένοι. Και πιο γλυκό ύπνο απ’ αυτόν στο ματαράτσι εγώ δεν έχω ξανακάνει. Μακάρι να ’μουνα νέα σαν τότες, να ’ μουνα στο χωριό και να δούλευα κι ας κοιμόμουνα στο ματαράτσι. Λένε μερ’κοί σήμερα πως δε μπορούνε να κοιμηθούνε. Ας ήτανε στο χωριό, να δουλεύανε από νύχτα σε νύχτα και μετά θα βλέπαμε άμα είχανε αϋπνίες. 

-Τώρα, μάνα, αυτό το ’πες για μας. Άμα είναι έτσι, να μη ρωτάμε τίποτα.

-Δεν το ’πα για σας. Για κάτι καλοζωισμένους το είπα, που δε φχαρ’στιούνται με τίποτα κι όλο παράπονα είναι. Και καλά, στο ματαράτσι μια χαρά κοιμόμαστε το χειμώνα. Αμ’ το καλοκαίρι που ξενυχτάγαμε στα πρόβατα και στρώναμε κάτου φτέρες και σίκαλη για να κοιμηθούμε και για προσκέφαλο μια πέτρα πλακουδή; Ξαπλώναμε ανάσκελα, κοιτάγαμε πάνου στον ουρανό την αλετροπόδα, του παπά τ’ άχερα και τ’ άλλα τ’ άστρια, ακούγαμε και τα τριζόνια και τα τροκάνια από τα ζωντανά γύρω και μας έπαιρνε ο ύπνος.

-Πο, πο, μάνα, με τόσα που μας είπες μας φαίνεται μαλακό, τώρα, το στρώμα μας.

-Έτσι είναι. Άμα δε γνωρίσεις τα χειρότερα δεν εχτιμάς αυτά που έχεις. Ελάτε τώρα να σας σταυρώσω το μαξιλάρι, να σβήσω τη λάμπα και να κοιμηθείτε:

 

Του Χριστούλη το ραβδάκι

Το ’χω ’γω προσκεφαλάκι

Αναδίνω καταπένω

Κατωκέφαλα τους δένω.

 

-Άντε, καληνύχτα, τώρα, και ήσυχα.

Κι εμείς, μέσα στο σκοτάδι, σκεπασμένοι ως απάνου με τις κουβέρτες, γλαριάζαμε ήσυχοι. Από πάνου μας είχαμε την εικόνα της Παναγίας και στο μαξιλάρι την ευχή της μάνας μας. Τι άλλο να θέλουμε; Τι να φοβηθούμε;

« […] σκεφτόμουν το Χριστό. Ήταν η μάνα Του τόσο καλή όσο η δικιά μας, ή οι μανάδες των Θεών είναι διαφορετικές; Το καντήλι φώτιζε την εικόνα της Παναγίας. Κάρφωσα το βλέμμα μου πάνω της και ηρέμησα. Η Παναγία μου χαμογελούσε. Έτσι με κοιτάει και η μάνα μου, είπα, έτσι μου χαμογελάει. Όλες οι μάνες το ίδιο είναι, το ίδιο χαμόγελο. Τι κι αν είναι θεϊκό. [...]

Ηρακλής Μέγας, «Το τζάκι, εκδ. ΓΚΟΒΟΣΤΗΣ, 1994

 

Σπάρτη 8-12-2022

Βαγγέλης Μητράκος


*Πηγή φωτογραφίας: httpswww.timesnews.gr


Οδός Εμπόρων