«Περί των Τριών Πρωτοψαλτών συνέχεια» από τον Γιάννη Μητράκο

Με αφορμή αυτήν την αναφορά θα επιχειρήσω να συμπληρώσω ορισμένα στοιχεία που ολοκληρώνουν την παρουσίαση αυτών των τριών μεγάλων ιεροψαλτών, που πολύ σωστά ο Βαγγέλης τους χαρακτηρίζει ως «δυναμάρια»!

Ο Γεώργιος Σαραντάκος, μετά από την Μεταπολίτευση, ανέλαβε πρωτοβουλία για τη σύσταση του πρώτου ιεροψαλτικού συλλόγου της Λακωνίας με την επωνυμία «Πέτρος ο Πελοποννήσιος». Ως πρώτος Πρόεδρος αυτού του Συλλόγου προέβη σε πολλές ενέργειες, μεταξύ των οποίων και προσωπικές παραστάσεις, προς τις Εκκλησιαστικές και Κρατικές Αρχές, για να διασφαλίσει τα δικαιώματα των ιεροψαλτών και να δημιουργήσει τις προϋποθέσεις για την επαγγελματική τους αποκατάσταση, ώστε η θέση του ιεροψάλτη να γίνει ελκυστική για τα νέα παιδιά. Ήταν ταπεινός άνθρωπος και παρά τη μουσική του αξία δεχόταν συχνά να αναλάβει την απλή θέση του μέλους στις εκάστοτε βυζαντινές χορωδίες, όπου συμμετείχε. Διατηρούσε ένα μικρό γραφείο μεταφορών στη Σπάρτη.

Ο Πολυζώης Ηλιόπουλος και ο Γιάννης Βοζόλας, δυο βιοπαλαιστές αγρότες, φλεγόμενοι από την αγάπη τους για την εκκλησιαστική μας μουσική, έγιναν μαθητές ενός παλιού ιεροψάλτη από τον Άγιο Ιωάννη Σπάρτης κι έκαναν μαθήματα στην οικία του Πολυζώη. Όσο διαρκούσε το μάθημα η σύζυγος του Πολυζώη η αξέχαστη κα Αγγελική έτρεχε να σφάξει έναν κόκορα ή μια κότα, να την καθαρίσει και να τη μαγειρέψει – συνήθως κοκκινιστό με μακαρόνια - κι όταν οι «μαθητές» κι ο δάσκαλός τους τελείωναν το μάθημα, απολάμβαναν το φρεσκομαγειρεμένο φαγητό τους συνοδεία εκλεκτού οίνου.

Και οι δύο είχαν πάθος με τον αείμνηστο Πρωτοψάλτη Θεσσαλονίκης Αθανάσιο Καραμάνη. Ο κυρ Γιάννης, μάλιστα, όπως μας είχε διηγηθεί, όντας  φαντάρος στη Νύμφη του Θερμαϊκού, πήγαινε την Κυριακή, όταν δεν είχε υπηρεσία, στο ναό που έψελνε ο Καραμάνης και με το θάρρος της νιότης ανέβαινε στο αναλόγιο, «για να πάρει ακούσματα» από αυτόν τον υπέροχο μαΐστορα!

Τα βασικά βιβλία βυζαντινής, που χρησιμοποιούσαν, ήταν αυτά το Αθανάσιου Καραμάνη. Ο Πολυζώης, όχι μόνο είχε δίπλα στο προσκεφάλι του το βιβλίο του Καραμάνη, αλλά όταν είχε αυπνία άρχιζε από τους ύμνους των Χριστουγέννων και τελείωνε στο Δεκαπενταύγουστο, όπως έλεγε χαρακτηριστικά!

Ο κυρ Γιάννης είχε την ευλογία να επισκεφτεί το Άγιο Όρος και να γνωρίσει τον Άγιο Παΐσιο στην καλύβα του στην Παναγούδα. Όταν μας διηγείτο αυτή τη μοναδική εμπειρία του συγκινιόταν και δάκρυζε, γιατί ο τότε μοναχός Παΐσιος τους υποδέχτηκε με τη φράση: «Καλώς τους Σπαρτιάτες», αν και του ήταν παντελώς άγνωστοι!

Με τον αδελφό μου είχαμε το ευλογημένο προνόμιο να συμψάλλουμε και με τους τρεις ως ερασιτέχνες ισοκράτες. Ιδιαίτερα συνδεθήκαμε με τον αγαπητό μας Πολυζώη Ηλιόπουλο που μας έκανε την τιμή να μας δεχτεί επί σειράν ετών στο αναλόγιό του και μας ενθάρρυνε να ψάλλουμε κι εμείς το μέλος, πολλές φορές. Όταν αποσύρθηκε, λόγω ηλικίας και προβλημάτων υγείας, τον επισκεπτόμαστε στο σπίτι του στο Συκαράκι  κι εκεί, μεταξύ σοβαρού και αστείου, τον δοκιμάζαμε για να δούμε αν θυμάται αυτά που έψαλλε μια ζωή και διαπιστώναμε ότι διατηρούσε μέσα του ακέραιη την  ικμάδα της βυζαντινής μουσικής.

Ας είναι στα άγια η ψυχή τους για να ψέλνουν κι εκεί που βρίσκονται ύμνους δοξολογίας στον Τριαδικό μας Θεό, που αγάπησαν κι υπηρέτησαν εφ΄ όρου ζωής!

Υ.Γ.: Ικμάδα: μεταφορικά τη ζωτική δύναμη, την ενεργητικότητα και τη ζωντάνια.

Γιάννης Μητράκος

Φωτο άρθρου:  Τετάρτη 01-08-2018 με τον Αείμνηστο Πρωτοψάλτη Πολυζώη Ηλιόπουλο