«Παλιά μου χρόνια και καιροί: Η Θρεψίνη», από τον Βαγγέλη Μητράκο

Μετά τον πόλεμο και τον εμφύλιο εμφανίστηκε στα μπακάλικα από τη φίρμα «ΑΦΟΙ ΜΙΧΑΗΛΙΔΟΥ, ΑΘΗΝΑΙ-ΠΕΙΡΑΙΕΥΣ», αρχικά,  η θρυλική «Θρεψίνη», η οποία, ήδη πριν απ’ τον πόλεμο,  αποτελούσε για τα παιδιά της Ελλάδας το μοναδικό γλύκισμα, μαζί με την μαύρη ζάχαρη και τα χαρούπια.. Τη βγάζανε από επεξεργασία της σταφίδας («γλύκισμα εξ αγνού γλεύκους σταφίδος» έγραφαν απ’ έξω τα κουτιά) γι’ αυτό και τη λέγανε και «σταφιδίνη». Έμοιαζε με μαρμελάδα, είχε σκούρο καφετί χρώμα και ήτανε πολύ γλυκιά. Οι διαφημίσεις της Θρεψίνης δείχνανε παχουλά, χαρούμενα, ροδοκόκκινα παιδιά, που έκαναν τις μανάδες των δυστυχισμένων εκείνων καιρών να φαντάζονται πως κάπως έτσι θα γίνονταν ΚΑΙ τα δικά τους παιδιά, που το μάγουλό τους δεν κοκκίνιζε  παρά μόνο με τσίμπημα ή από κανένα μπάτσο. Τις διαφημίσεις του προϊόντος, εκείνη την εποχή, επιμελούνταν η διαφημιστική εταιρεία «Αλέκτωρ». 

Το μήνυμα ήταν το εξής:

«Θρεψίνη. Θρεπτική, ωφέλιμη,  ευχάριστος. Εις τιμήν κατωτέραν της κανονικής δια να είναι προσιτή στο πολύ κοινό».

Έτσι, πήγαιναν στον μπακάλη οι μανάδες νοικοκυρές και με τα λιγοστά χρήματα που είχανε στο πορτοφόλι τους και τις «αιματηρές» καθημερινές τους οικονομίες ή, βάζοντας χρέος  -«γράφ’ τα»- στο τεφτέρι, αγοράζανε (ας πούμε)... μισή οκά λάδι... 150 δράμια τυρί... δωδεκάμισι δράμια καφέ... μισή οκά φασόλια... και 100 δράμια Θρεψίνη χύμα ή ένα κουτί Θρεψίνη, συσκευασμένη «για το παιδί»! 

«Δεν ήταν επιδόρπιο η «Θρεψίνη» αλλά διαιτητικό συμπλήρωμα για να φάει κάτι και να στουμπώσει ο πάντα πεινασμένος πιτσιρικάς, είτε τις πρωινές ώρες σαν «δεκατιανό», αλλά συνηθέστερα σαν κολατσιό το απόγευμα, τότε που τα αναθεματισμένα κατανάλωναν τις θερμίδες τους σε τρεχάλες και ξέφρενα παιχνίδια…» (paron.gr)

Τα κουτάκια αυτά της Θρεψίνης (στρογγυλά ή τετράγωνα)  ήτανε μεταλλικά, πολύχρωμα και  πανέμορφα. Όταν άδειαζαν (και άδειαζαν πολύ γρήγορα), τα παιδιά τα χρησιμοποιούσαν σαν παιχνίδι ή έβαζαν εκεί τους βόλους, τις γόμες, τις ξύστρες, τα μολύβια τους…, ενώ οι νοικοκυρές  τα γέμιζαν με βελόνες, κουμπιά, κουβαρίστρες, κόπιτσες και άλλα μικροχρειαζούμενα του νοικοκυριού. Σήμερα αυτά τα κουτάκια της Θρεψίνης είναι συλλεκτικά και…  "μακάριοι οι κατέχοντες"!

Στο σπίτι, λοιπόν, έκοβαν οι μανάδες μια μεγάλη φέτα ψωμί  (αν είχαν), την άλειφαν με μπόλικη Θρεψίνη  και τα παιδιά  -τρώγοντας- έγλειφαν ακόμα και τα δάχτυλά τους και λέρωναν και τη μούρη τους και τη σκούπιζαν  (κατά συνήθειο) με το μανίκι τους κι έτρωγαν, μετά, και καμιά «ξανάστροφη» από τη μάνα τους, που δεν προλάβαινε (η κακομοίρα) να πλένει  και να ξαναπλένει στη σκάφη.

Χιλιάδες παιδιά, μέχρι και τη 10ετία του ’60, είχαν κάνει την περίφημη Θρεψίνη αγαπημένο και απαραίτητο κολατσιό τους, παίρνοντας το παρατσούκλι:

«Τα παιδιά της θρεψίνης»!

Με το πέρασμα των χρόνων πολλά άλλαξαν. Χάθηκε μαζί με άλλα πολλά (κι ας βγαίνει και σήμερα παραλλαγμένη)  και η αγνή, νόστιμη και θρεπτική  Θρεψίνη εκείνης της εποχής. Έμεινε, όμως, η ανάμνησή της, για να χαρακτηρίζει μια δύσκολη εποχή, τότε που το καθημερινό φαγητό και η επιβίωση δεν ήταν κάτι εύκολο και αυτονόητο!

21-10-2019
Βαγγέλης Μητράκος